장음표시 사용
491쪽
LIBER V. spcULUM XVI. 4s .int. Habemus tamen praeter caetera De II orbo Gallico Librum unum , ubi se inducit colloquentem cum Francisco Aligero, & coi Basileae excusus est anno 1336. In illo assirmat morbum novum esse , ab elephantias1 hi versiam ; negat ortum esse ab influxu syderum 1, castigat Nicolaum Massam , quod d1-Σerit nulla aliquando contagione fieri , sed evenire ex asseritis humoribus ; re darguit Laurentium Frisium tanquam penitus ignorantia refertum , ct a quo ne una tantum veritas elici possit , quod nempe crediderit θderum ejectibus morbum evenisse , & asserat se Gallicum Morbum fugare linimentis Mercurio carentibus , quibus quidem pene levis scabies curari posset.
Distinguit ipse Morbum Gallicum pro humoris praedominio & aegri
temperamento in sanguineum , biliosum , pituitosum ct melancholicum , uni Cuique idoneam curationem alterantem proponit, ac dein in unoquo que praescribit usum inunctionum mercurialium cum Unguento mercuriali , cujus compositio varia sit pro varia humoris praedommantis natura.
Affert inde sequentia signa, quibus licet scire aegrum illinitum satis , cum
dentes dolent , os exulceratur lingua intumescit , dolores medicamentis cedunt ,
distensio nervorum deficit , ct totum corpus lassatur. Quod si ex hujusmodiunctionibus propter humorem, qui ex toto corpore ad os redundat , accidat ut fauces exasperentur guttur exulceretur dy' gingiva male habeant , multa af fert gargarismatum genera , quibus malum corrigatur Vel mitigetur. Refert novos esse Medicos , qui arbitrentur aegros tutius curari usu ligni Indici , unde arrepta occasione sat1s fuse describit hanc curationis methodum , sed fatetur exh bentium incuria , qui aegris diaetam solitam non imperant, factum esse ut diebus istis, sicut jam prius , non, videatur hujusmodi lignum male habentibus conferre , nam plerique ejus decoctum assi mrentes non sanantur. Duo proponit remedia nova, tanquam utilia ad curationem Morbi Gallici, IV. Mercurium praecipitatum rubrum , cujus praeparandi modum do cet , & quem utilissimum esse eenset, non modo ad curandum Morbum Gallicum, sed etiam ad affectus alios non paucos. et . Oleum seu potius spi ratum sulphuris per campanam eductum, cujus praeparandi rat1onem CX-plicat , & quem laudat quasi valde proficuum , tum ad Morbum Gallicum , tum etiam ad morbos alios quamplurimo Videtur merito castigandus , quod credulitate nimia censuerit polle
Morbum Gallicum profligari remediis variis, quae proponit, sed quae plane inem cacia sunt. Prima est aqua distillata ex decoctis anguibus cum
farra ine herbarum alterantium aut vulnerar1arum , cujus praeparat1Onem dicit in intimo cordis sui habilenus ritituisse. Alter est potus ex decoctione remediorum multorum alter ararium temporantium , diluentium , Vulnerariorum , purgansium &c. quem decreverat omnino nemini unquam
aperire. Tertia est aqua , quam Philosophicam dicit, alembico distillata ex simili similium herbarum farragine, quam alicui ni quam dicere vo
COLLECTIO tertia, sive B A s I L p Ε Ν s 1 s. Haec tertia Collectio sive a sprima Papiensi copiosior, alteri seu Venetae Auctorum numerqM in m
492쪽
fere aequalis, edita fuit a Joanne Bebetio, in '. Basileae anno I cuni inscriptione sequente. Morbi Gallici curandi ratio exquisitis a , a variis iisdemque perit4s is Medicis conscripta.
Petrus Andreas Matthiolus, Senensis. Dialogus de Morbo Gallico. Joannes Almenar , Hispantis. De Morbo Gallico Liber. Nicolaus Massa, Venetus. Liber de Morbo Gallico. Nicolaus Poll. De cura Morbi Gallici per lignum Guaiacanum. Benedictus de Victoriis sive Victorius, Faventinus. Liber de Morbo . Gallico ct ejus cura. His accessit Angelus Bolognitatis , Bononiensis. De ulcerum exteriorum medelas opusculum; ct Ejusdem de unguentis ad cujusvis generis maligna ulcc ra conficiendis Lucubratio. Caeterum Tractatus de Morbo Gallico ct eius cura , quem in illa Collectione Basileensi diximus adscribi Benedicto de Victoriis, Faventino , idem ille est quem negat ipse Benedictus Victorius e sua ossicinu erutum ess e , ut infra videbimus ad annum ISSI. sal In Eρ
BOMBAsΤ ab Hohenheim , natus anno 1 93. in viculo Pagi Suitensis apud bielvetios , dicto Einsidiere , quod Eremum germanice sonat, unde a) Eremita a Desiderio Erasmo dictus est, patrem habuit Guillelmum in Medicina Licentiatum , qui artem exercuit Villachii in Carinthia ab anno 1 so . ad annum usque Is 3 quo mortuus est, & quem ferunt nothum filium fuisse Equitis cujusdam ex nobili familia Bombasiorum ab Holien-
Paracelsus ab aetate prima studio Chemiae, quae tunc in obscuro latebat , sed uid incubuit, primum apud Ioannem Trithemium Abbatem Span- hei mensem, Virum doctum ; inde apud Sigismundum Fuggerum Virum nobilem, aliosque non paucos, quos ipse s b) recenset non sine ostentatione : Et arcana quotquot reperire potuit, corrasit undique delecta nullo a Medicis , scὶ Chirurgis Tonsoribus , Aniculis , Magis , Chim is , Nobilibus ac Ignobilibus; imo etiam s d) a Zigeunis , fles Bohesiliens j Nigromanticis , ADrtis , ct senioribus Rusticis.
Vitam duxit inopem , vagam , errabundam , multum peregrinatus per Helvetiam , Alfatiam , Carinthiam, Austriam , Moraviam, Sue viam , cae terasque Germaniae Provincias plerasque , sed tamen non per Galliam , Italiam , Hispaniam , Pori alliam, Angliam , Borussam , Lithuaniam , Poloniam, Pannoniam, malachiam , Tra Ilvaniam , Croatiam , Itbricum &c. ut ipse gloriatur in Praefatione Chirurgiae magnae ; ac multo minus per Arabiam integro decennio, ut fingit Bicherus in Hermete redivivo , qua de re consule Sennertum , De consensu ct Dissensu Galenicorum 2 Peripateticorum cum Chimicis , cap. Ubicumque versatus est, sive fortuna sive animi levitate jactatus , Medicinam factitavit suo modo, remedia sua thrasonice venditans, aliena
493쪽
LIBER V. SECULUM XVI. 4s 9 curiose expiscans. S1 ejus asseclas audiamus , nullibi miracula non edidit , quod ab adversariis negatur. Eum tamen in curandis ulceribus etiam deploratissimis expertum fuisse constat testimonio Joannis Oporini, sa) qui ejus amanuensis per biennium fuerat, sed hac de re tanto magis credendus, quod in caeteris illi minime aduletur. Utique facile crediderim Paracelia sum hanc Medicinae partem paulo melius calluisse, quam per biennium, annis scilicet 13 a . & 1 18. Basileae lingua vernacula hoc est germanica docuerat, amplis Dominorum Basileensi una stipendio invitatus , ut 1pse testatur In Programmate. Sane quod conjecturam firmare videtur, Para
celius ipse ait odiose sibi objici b) se Phet sicae s Medicinae) rudem ct ignarum
omnino existere .at in Chirurgia Rabbinum prae tiare , non , pergit ille , quod serio hanc laudem mihi conferant , sed ut per contemptum ac contumeliam me ex omni Med corum ordine excludant.
Certe prodigium hominis fuit, qui sc) ebrietati & crapulae deditus , d) Aurigae suntlis & Aurigarum sodalitio mirifice delectatus, litterarum ignarus, latine vix sciens, se) Magiae credens, f volens ipse Magus credi, fg nomen Professoris sacrae Theologiae sibi falso assii mens, h)circa religionem delirans, mente si in parum consistens , Nugivendulus, fabularum artifex egregius, Opinionum portenta vocibus novis, inauditis , barbaris, monstrosissimis si occultabat, nec plura unquam aut impudentius effutiebat, quam ubi aqua haerebat maxime. Veterem Me dicinam ceu fallacem & falsam abrogare , novamque eX inanibus veterum Chimicorum commentis depromptam, sed suis deliramentis auctam locupletatam condere conatus est. Jure dubitatur utrum sana satis mente id conssilii ceperit, necdum proinde satis liquet deceptusne an deceptor habendus sit. Id tantum mirum est insulsis & anilibus hujuscemodi fabellis Medicos , nec numero paucos, nec gradu infiAos, ita dementari aliquandiu potuisse, ut ipsos non puduerit in Paracelsi verba jurare, tanqsiaias Magistri certissimi & ab omni errore tuti: Quae vesania ut in Gallia nostra apud Medicos semper rarior fuit, sic ex illa jam pridem peni
obiit Paracelsus Salisburgi die a . mensis Septembris, anno Is Ι. aeratis anno 7. ita ut qui aliis longaevitatem pollicebatur, qui sibi solo Elixitario proprietatis annos Mathusalemi spondebat, ne virilem quidem aetatem
excesserit. Liquet ex ejus tum operibus, tum testamento Paracelsum propriis no
minibus dictum fuisse Theophrastum Bombast ab Hohenheim. Postrema duo
s gin In libello De Peste scritto ad ciίitatem Stereti gensem. shi Passim in suis operibus. si in Paraeelsus ipse fatetur in Re Jonsione ad quasdam accusationes ct calumnias suorum amulorum o obtrectatorum, Defensionι 6- sibi Objici quod capitis heterocliti st, ct
s h Ut sunt Chaerionium , Re lollaceum otia ius, Ilech , Iliastrum, Archaeus, Ens Pagoycum , Cagastrum , Cagastricum , Evester , Traramas, Nost Och , Scajolae , Lestas , Neastron , Turban , ZOneni, Staianar, Perenda, Zenda. Dualech , Domor, de alia se centa ejusdem generib. il , Ombia enim stolidi magis admirantur amantqile Itiversis quae sub verbis latitantia cenaunt. Lucret. lib. I.
De Podagriacis. p. m. 6 6. Tom. edit. Geuev.
Erastum ιλλ2- parte Disputat. contra Paracelsum.
494쪽
Pariis CDι- rurgia, Lib. cap. 4. lol Piari. 4. Chirurgia. a
nomina gentilitia erant, primum vero Baptismi tempore impositum : Et naturae ct Baptismatis jure Theophrastus nominor inquit ipse , in Praefatione Par rano praefixa. Caetera ergo nomina Aureolus , Philippus, Paracelsus, quibus videtur stiperbire, adscititia sunt. Ignoratur qua de causa duo' prima assumpserit, nisi forsan iis declarare voluerit & auream suam eloquentiam, & suum in equos studitum 1, sed de tertio videtur posse conjici hoc Paraces Epitheto quo maxime gloriatur, se quasi maxime excelseum sive I smegisti dicere voluiste , ut qui Latinae Linguae parum gnaruSputaret Paraces ct Peroesum, idem essh. Sic idem inscripsit unum ex suis operibus Paramirum , quasi Permirum , laoe ecto maximὸ strum. Inter caetera Paracelsi opera numero multa exstat Chirurgia magna , quam integram anno I s 36. Ferdinando tunc Romanorum , Hungariae MBohemiae Regi inscripsit. Hujus Chirurgiae pars quarta, quam jam anno sa8. scripserat, de quam dicaverat Hiero mo Bouero urbis Colmar Dictatori, agit De tumoribus , pustulis ac ulceribus Morbi Gallici de in decem libros distributa est. Eiusdem pars quinta idem Argumentum tractat, Scin Libros . distribuitur, quorum primus, De imp turis in Morbo Gallico : Secundus , De correctione imposturarum in curatione Luis Gallicae e Teriatius , De male curatis aegris restituendis: Qtiarius , De causis es' origine Luis Gallicae , qui stibili viditur ipse in octo alios particulares Tractatus. Ad sequentia referri potest summa Doctrinae Paracelsi circa luem veneream, qualem ex lutulento sterquilinio gerrarum, inficetiarum , ineptiarum , battologiarium, convitioni in sinnarumque in Medicos , quibus ejus Libri scatent, non sine labore colligere licitum fuit. I. Luem Gallicam morbum esse in orbe nostro sa) novum , ib) antiquis Medicis incognitum , qui primum in Europa apparuerit circa annum c) 14 8. vel f I 8 O. I I e) Joann m de Monte Regio , sive Regiomontanum celebrem sectili decimi quinti Astronomum , cujus Petrus Galliendus vitam scripsit, & qui fato functus est Ronaae anno 1 7 ,. infultum luis Gallicae praedixisse ex astrologia. Sed iis , cum sine auctoritate proferantur , fides nulla habenda est.
III. Gallicam luem duabus causis inductam fluisse. scilicet f) insisaeu
coelesti Veneris, seu ut alibi ait, Veneris exaltatione , tanquam cauSa esΓ-c1ente ; & in terrestri luxuria , seu ut vulgo dixit, luxu sive venerearum rerum intemperantia, tanqMam a causa sine qua non. IV. h) , Ab nulla unquam hominum memoria tantam fuisse in vera neris usu intemperantiam , qtiae tantum malum excitare potis fuisset ; si in ,, nec Veneris influentiam in majore exaltatione unquam fuisse quam i, illo ipso seculo , quo pristulae Gallicae primum CXtit runt. V Influentiae hujus, squae luem hanc peperit j tantam virulens. tiam fuisse , bit totum terrarum Orbem pervagata Omnes mortales vel lue hac , vel alio non minus gravi morbo astligeret Neque prius,, malum hoc desiturum esse Levire, donec Omnes totius Orbis regiones,, perva alium sit. Dicit alibi si sperandum non esse hunc moinum abori liturn iri , nasi qui infecti sunt actu venereo posthac omnino abstineant. . . . . . . Quocirca consultum esset ut lue venerea laborantes , perinde ut
is eleph antici, seorsim ab hominibus distincti viverent.
495쪽
LIBER V. S E c d L υ M XVI. 461VI. a) o Sequentibus seculis non semper parem fuisse veneris actionem ac influxum , sed ejus in locum alias duas uic cess1sse soboles seu si- cilias , quae in omnem deinceps aetatem ac sexum dirum hoc malum pro- pagarunt, nempe vel in sanguine vitium inhaerere , vel contagione qua-
VII. b) Morbum qui dein in sanguine consistere , ubi materia quae
dam luis Gallicae sper mari commixta in 1psa conceptione vitium implan- laUerit: . . . Contagium vero variis modis contrahi, c'ntactu , sudore, μaffectione , aliis nemon paucis rationibus , quibus Venenum conceptum ra1nti 5 serpit c) Caeterum venenum Gallicum aliud non esse . quam si si 1 tum quemdam substantiae nostrI corporis quadam proprICta- ς. te Occulta ad Versantem , qui in frigido corpore calidus , in calido sese gidus sentiat tur. m 'VIII. Signa diagnostica luis venereae non raro obscura esse Sc aequi
voca , sed tunc hoc catholicum esse debere , quod ubicumque aliquis' affectus supra id quod talis est , aliquid amplius est, id est malignior
existit , statim ad Morbum Gallicum referri GCbeat. . . IX. ej Usum Gua1aci incertum, imo nocuum esse in curanda lue Gallica , & de hoc omnibus constare eos, qui semel curam ligni subie- Grint, pristinae sanitati numquam penitus restitui posse.& et ii videatur remorbus curatus esse , nihilo tamen tutilis vivere aegros, namque V et de ropraepropera recidiva periclitantur, vel si diutius ea differatur, capitis re affectus, aliaque mala paulatim radices agunt ac ingravescunt, morbus - raque priore duplo pejor erumpit tandCm. μX. Uni Mercurio omnem luis Gallicae curationem deberi , sed Mercurium in istis morbis summi esse my sterium ue scilicet periculosa esse tum unguenta , tum si fumigia Mercurialia, neque usurpanda , nisi prius Mercutitis rite praeparatius fuerit, adeoque s h ,, Montis pessiilanq; & Salernae Medi cos cinnabrio in suffumigiis adhibito , ckii jam perfectam se curandi morbi rationem assecutos esse opinarentur , praepropero concepto gau- dio subsequentem calamitatem graviorem reddidisse. ει LXI. si Cavendum proinde ne Mercurius in Labstantia, id est Mercurius corporalis usurpetur, ne quod caeteris evenit, tibi quoque accidat ; namque si Mercurii corpus nostrum corpus subeat, non potest non gravis alicujus morbi causa esse. i Mercurius enim, si alia ratione quam instar cibi adhibeatur , nihil nisi venenum est. re XII. I Summum in arte Medica met 'eris use scire qua forma Mercurius adhibendus sit, unde merito dicatur m) remedium Morbi Gallici Oere arcanum esse. ideo Paracelsus multos Variosque processus praeparatorum mercurialium aenigmatice profert, potissimum 8. 2 9. Libro Partis quartae Chirurgiae magnae , ubi agit de curatione P sicalium , id est Medicinalium , es Chirur 'ic alium morborum luis venere ae Sed Libros ipsos adeat Lector , si plura desideret. Certe ex ea officina prodiere arcana fere omnia, quae adluis Venereae curationem ogger unitur passim quasi certus mae & 1ndubitatae virtutis, sed quorum tamen pleraque neque satis efficacia, neque semper innoxia e se supra probavimus, Lib, II. cap. 9- . .
XIII. His addenda puto quae Paracelsus dicebat de futuris periodiim m iij
rurd Part. . Lib. 7. cap. 2. . Et Part.1 . Lib. v. cap. 1
496쪽
mentis Medicis Tom. m. 331. odit. Genev.
luis Gallicae. s. a) is Morbus Gallicus, aiebat ille , incepit cum sal corro ,,uivum se separavit ab Yliado ; & nunc quandiu ille morbus saevit, estis in secunda aetate, & non cessabit donec resolvatur & ad tertiam aetatem
Carteitim haud dissitetur Paracelsus Tractatum suum de morbis vene reis sibi vitio datum fuisse , sic enim in Medicos invehitur. b) Curvos saniores convitium mihi de lue Gallica stribenti dicitis Et me,, aliud nihil scire nugamini 3 An vero id tenue & contemnendum est , sit.
N maximum , malignissimum ac late dispersiissimum morbum , de quo N prior nemo commentatus est, describat ξ Ex hoc opere mihi potius v honorem collatum iri speraveram , quamquam ut a vobis laudarer V m mquam magnopere expetiverim. Laudarer enim saltem ab imposto- DbUS , quorum laus cruce rependi debeat. Notari velim a Paracelso mentionem fieri in Chirurgia magna, quae ut tardissime circa annum 1 36. scribi debuit, tum s c ) bubonis , tum s d )gρηβrrhoeae j quasi symptomatum, quae in lue venerea rara non essent. DC priore quidem parum miror , notum est: enim bubonem in lue venere Observatum fuisse jam ab anno 1316. vel saltem 1 3 o. Sed de posteriore miror magis , nam vulgo creditur gonor rhoeam in lue venerea primum apparuisse circa annum 11 o. Fortasse haec addita fuere ab Interpretibus vel ab Editoribus, neque enim Paracelsi opera , quae germanice scrip aerant , in Latinam Linguam versa, typisve latine edita sunt ante annum IS 6 O. aut etiam 137o. Memini tamen gonor rhoeam veneream a Jacobo a Beclaeiaco uri descriptam fuisse in opere , quod certe constat anno Iba T. typis vulgatum esse, sed de his vide supra ad annum 1 27. I 3 7. IO AN N E s V o C As , Coloniensis, scripsit opusculiam praeclarum dest ni pestilentia , sive sit ab aere corrupto , sive ab aquis putridis , ant e cadaveribus , ct De din urna Peste Morbi Gallici , non cessabit donec putredo ejusdem morbi funditus eradicetur Ioannem Dryand in novis time repurgatum. Coloniae 1337. in 3.is 37- IO AN NEs ANTON1US R o V E R E L L U s , Boloxninus, Artium &Med1c1nte Doetor. Tractatus de Morbo Patursa , assectu , qui vulgo Gallicus appellatur , Θ-pris impressus anno Ι,37. in S. . Duas urbes Inalia: C pras dictas Ptolomaeus in Piceno memorat, Maritimam alteram , quae creditur nunc esse te Bourg de Groite : Alteram Mon-Ρn m, quae nunc appellatur Loretto. Sed in utra Liber editus sit plane λgnoro. T
, RRUS Vel F E R RI U s , Neapolitanus , Artium 3c Medicinae Doctor, publicus in patria Chirurgiae Lector, primarius fuit
' sit pinam Paracelsi ignorantiam palam arguit, cum ante annum Is 27. quo ut quam culilinae Partem quartam Chirurgiae suae scribere potuit , plures jam essezi qUM , O. Auctores indici, qui de lue venerea scrip eiani Tractatus typia editob.
497쪽
Lingst V. SECULUM XVI. 463ὶ Chirurgus, vel ut alii volunt, s b) Medicus Pauli III. summi Pontificis , qui electus anno is 3 . fato functus est anno Is 9. Scripsit Libros quatuor De Morbo Gallico st ligni sancti natura ustuque multiplici, qui Basileae primum editi sunt anno i 338. in 8. In Lib. I. agit Capitibus so. de ligno sancto cognoscendo , eligendo , praeparando ct exhibendo. In IL disserit Cap. 19. De Morbis a Morbo Gallico diversiis, qui curandi sunt per ligni sancti medicinam ; Cephalaea seu Hemicranea ; Vi-
gilia immodica ; perturbatione intellectus, defectu & amissione memo- riae , melancholia , vertigine , epilepsia , paralysi , spasmo seu contrac- ratione , fluxu nimio lachrymarum , auditu obtuso i, nasi morbis, polypo revidelicet aliisque ulceribus ; linguae spasmo & ranula , gingivarum im- inbecillitate , defluxu humoris, ulceribus ac dentium commotione ', asth- α mate , phthissi, fastidio cibi, spiritu foetido , stomachi apostematibus , Gapostemate carnoso & duro jecinoris, hydrope seu aqua 1nter cutem, ut ceribus renum ac vesicae, fluxu ex matrice , sterilitate , cancro in ma- trice , ulceribus matricis, hernia , elephantia de varicibus , podagra & mischiade , strumulis seu scrofulis puerorum. In III. Capitibus 16. loquitur de Morbo Gallico , cujus naturam, causas, Ori Inem curat1onem explicat : Censet in recente curationem
thodicam susticere , at in inveterato adhibendum esse potum decocti ligni sancti, o is nec veniendum esse ad unctiones mercuriales, nisi ex Medicitia ligni sancti bis terve sumpta cognitum fuerit aegrum non con- valescere. Nam, inquit ζ haec ligni Medicina propria est ad Morbum re
Gallicum curandum , ac praeter caeteras maximE salutaris, nullaeque remanent eX ea corporum offensiones, quod minime fit ex argenti vivi μ,ut ein apri s cinnabrii) Medi in ' - , , a cDemum in IV. quaerit Cap. 6. an dc quomodo vinum addendum sit in decoquendo ligno sancto. TAoMAs RANGONUs, dictus Philologus , Ravennas, Medicinae d) studio operam dedit in Academia Patavina, ubi lauream doctoralem retulit. Inde Ferrariae δc Venetus Medicinam cum laude fecit summa, nec sine lucro. Anno 1 96. obtinuit jus docendi in Lyceo Patavino : De
Scripsit Rangonus Tractatum de Morbo Gallico cum inscriptione se Malum Gallicum , De ilativam , Unguitivam, Dentativam Nodos Ulcera, Vitia quaeque , Assectus 2 Rheumata-usque ad contortos sanans. Ligni Indici, Aquae , Vini, Sublimati, conae , Spartae parilia , H an , Helechen , Carava ii Altar , Mechoacan , Antimonii , Unctionis , Ceroti . Suffumigii, Praecipitati , Seminis Indi , ac additorum mundi novi ct reliquorum modos omnes s facultates explicat. Venetiis 1338. in A. Hic Auctor designat luem veneream sive Gallicam praecipuis symplom: tis qualia suo tempore observabantur , scilicet pilorum, unguium, im dentium casu , eamque idcirco Depilativam , Inguitι'am, Dentativam Vocat. Varia autem remedia ad hunc morbum congerit, quorum pleraques in Van-derlinden, De scriptis Medicis.
498쪽
rutius, rhod. De Morb GaI- Iic. cap. Isbi Gabr. Fallopius,
Traiat. De Morb. Ga lie. cap. 4 C.
ne nomine quidem jam nota silint, ut enumerarione patet. Ι'. Quidem manifestum est ligno Indico Guaiacum & lignum sanctum intelligi. ΣΠ. Parum liquet quid significent voces illae , vini , sublimati , nisi forsan elisis virgulis aqua vini Dblimati laoc est de spiritu vini distillati debeant
accipi. Ona Sparta parilla notissimae sunt nona1ne radicum Chinae& sar - parillae. H an ne nomine quidem nova. 4'. Censeo nominC
Heddeen, vel lo) Helechen, de quo loquitur Avicennas Lib. II. Trac-Can. 333. & quod olina credidere nonnulli idem esse cum Guaiaco , sed nullo prorsus fundamento. 4'. Nescio quid sit Caravalgii Altar. r. Caetera notissima sunt , si semen Indum excipias.
Medicinam Patavii didicit & docuit, ubi Librum suum De pulsibus scripsit anno 13 o. Reversus in Poloniam Sigismundi Augusti Regis Poloniae Archiatrus fuit. Obiit anno I368. aetatiS 38. Ari θ gmica , seu pulsuum doctrina supra iro o. annos perdita st desiderata , om Ibus tamen Agedicinam cum nominis celebritate , maximaque ut
litate facere volentibus summe necessaria , Libris s. conscripta. Basileae I S O. in 8. In hoc opere agit Auctor ille Lib. . CV De pulsibus Morbi Gaia
Iici inveterati , quos ait parvos , tardiores , rariores languidos esse , sed si febricula accedat, crebriores 9 celeriores. Nomen Struthius , Στρύθοιο , quod Auctor ille sibi adoptavit pro natore sua aetate recepto, Graecum est , ac passerem significat , seu potius id quodcumque ad passerem pertinet, unde fit ut non dubitem , quin pol O nice vocatus fuerit nomine, quod ad eamdem significationem alluserit. a 3 o. DIONYsIUS FONTA NON Us, Mons pessulanus , florebat Mons pelli anno 1 26. Obiit post annum 13 Α. plura in Historia nostra Schol Med1cae Mons peliensis brevi edenda. Notari velim hunc primum esse Medicorum Mons peliensium , de alterum Medicorum Gallorum , qui de lue venerea scripserit. Pra sica Medica , si me de morborum internorum curatione Libri IV. in lucem dati a Joanne Renerio , Lugduni anno I so. in 8. Libro primo hujus operis Capite ocitavo, liuaestio est de Cephala ia a Mombo Gallico , ad cujus curationem Fontanonus proponit IV. Alterantia &PUrgantia multigena. 10. Decoctum ligni sancti potandum per aliquot dies. 3'. Emplastrum ex multis constans remediis, sed praesertim ex emplastro nobili Joannis de Vigo , cui inest Mercurius , quo in alutam tenso Angitur pileolus capiti dolenti superponendus.
I3 o. ANTONIUS GALLUS, Parisienssis. De ligno sancto non permiscendo. Parisiis , anno IJ o. in 8. Videtur hoc opus , quod Capita sex complectitur , ad hunc tantsim finem scriptum fuisse , ut ostenderetur decoctum lign1 sancti ad curandam luem veneream utilissimum esse, ligno , dum decoquitur, nihil quidquam
499쪽
LIBER V. SEcULUM XVI. ης, quam permiscendum esse , in quo utroque videtur Alphonsi Ferri opinio impugnari. Palam est ex Henrico Garetio Antonium Gallum δc Parisiis Medicinam fecisse inter Parisienses Medicos celebrem fuisse. a) Narciat enim ille Petrum Bruhesium , Medicum Eteonorae Christianissimae Francorum Reginae , & Caroli V. Imperatoris sororis , in Belgio post obitum FrancisDci I. cui nupserat , degentis, Lutetiam ad Antonium Gallum, Iacobum Sylvium & Joannem Fernelium scribere jussum esse , ut eorum consilia exquireret de adversa valetudine Ludovici a Flandria, Prati Domini, arthritide vaga & anomala dudum laborantis. Idem liquet ex Roberto Lyonnet, Aniciensi, qui in Epistola nuncupatoria Dissertat. De Morbis haereditariis , ubi celeberrimos omnis aevi Medicos Parisienses enumerat, Antonii Galli mentionem facit, quasi Fernelio
supparis. Constat autem ex Theoderico de Hery b Antonium illum gallico nomine dictum fuisse te Con , ut ille Paschalis Gallus, qui Bibliothecam Medicam scripsit, nomen habuit Paschal le Coq , qua de re vide ο) Cilesium. Plic autem Gallus idem ipse est , qui, ut ferunt, d) in consilio Medicorum de restituenda valetudine Francisci I. Galliarum Regis Lue venerea infecti, cum Fernelius usum suaderet suae optatae anti-Veneres, cui plurimum, seu ut verius dicam, cui nimium fidebat, contra tenuit inunctionem mercurialem praeferendam esse in haec verba erumpens, Inungatur , seu ut ipsissimam vocem usurpem , Frottetur , ut vilissimus quisque e suo regno , csem nec dispari modo contaminatus fuerit , quam tamen loquendi libertatem aiunt a Rege haud iniquo animo latam fuisse. REM AC LUs FUCH sius, Limbiurgus , Frater se in Gilberti Phil reti , Canonicus fuit ad sandium Paulum Leodici , ubi decessit anno 1387.1 a. Calendas Ianuarii. Inter caetera Opera scopsit Methodum curandi Al orbi Hispanici site Gallici per lignum Guaiaci decoctum. Parisiis, apud L echeL IJ I. ANDREAs VsisALI Us, Bruxellensiis. Sic dictus a Vesalia Cliviae
civ1tate , unde fam1lia Andreae oriunda fuit : Natus est Biuxellis anno 13I . patremque habuIt cognominem , qui Caroli V. Imperatoris medicamentarius fuit.
Juvenis fὶ Lutetiae Praeceptorem habuit Jacobum Divium , eruditi Uimi oeeeleberrimum artis Medicae Professorem in Collegio Franciae Regio. Ab illo institutus , ingemo duce ct labore ad strama mox pertigit. Stipendia g) meruit tanqliam Chirurgus & Medicus in bello a Carolo V. anno IJ33. inchoato. Anno 13Π7. Patavii publicus fuit Anat mes Professor , quo munere praeclare per septem fere annorum decursum functus est. Meruit denud in bello Geldrico , quod Imperator confecit anno Is 3. abiensque Caesar jussit ut maneret aliquandisi Nortomagi ad curandam valetudinem Bernardi Navagerii Venetorum Legati, qui dissicili ac sui morbo conflictabatur, unde una cum aegrotante ad sanitatem jam s
calcem tra tat. De dolore colico Pictonico , p g. 234.
500쪽
Mox adscitus inter Medicos aulicos Imperatoris Caroli V. & ejus filii
Philippi II. Hispaniatium Regis, egit reliquum vitae tempus in aula ad annum usque Is Sq. quo subito conversa est magni viri fortuna. is Hispanum sa) curabat Nobilem , nec morbi causatim satis intellige- ,, re se dolens, petiit ab amicis defuncti corpus aperire , ut morbi rationem & mortis scrutaretur causam. Quo concessb visum est cor in apertois jam pectore adhuc palpitans, cognati accusant homicidii apud Judices o & impietatis ad Tribunal Inquisiitionis Hispanicae postremo datus is est Regi, totique simul deprecanti Aulae, eo omine ut peregrinatione re- ,, ligionis ergo suscepta Hierosolymas expiaret crimen. Ivit ergo Venetiasis Vestalius exul anno I 36 . indeque in Cyprum & a Cypro Hierosolymasis navigavit, unde a Senatu Veneto largissimi stipendii oblatione vocatusis Patavium , ut mortui pridem fallopii in Anatomicis locum suppleret. ,, Rediit ergo sed adversiis ventis eJectus in Zacynthum Insulam , in loco is solitario inops, omnique carens subsidio miserabiliter vitam finivit, is mense Octobri anno eodem , vix natus ipse so. annis, unde liquet errare b) Valerium Andream, duit ait Vesalium anno aetatis s8. mortuum
fuisse. Scripserat anno Is a. Epipolam De Radice Chinae ad Ioachimum Roe- Iants , in qua inferta sum S De Sparta larilla sub em nonnulla, Rati Dbona datam anno 11 43. & in lucem editam a Francisco Vesalio fratre suo , Venetiis in Ibi narrat Vestalius quali successu radix Chinae olim Venetiis adhibita fuerit, cum ipse sub Praeceptoribus 2 praecipuis illic artem exercentibus aegros inviseret ; quali similique successiu in reliqua Italia , & in Burgundia adhibitam fuisse audiverit. Deinde ait Carolum V. cum articularis sui morbi di mali habitus ratione Guaiaci decocto usus e Fet , suo potius marte quam consilio D. Cornelii , oujuxtunc potissmum opera a D. Cavalii discusu utebatur 2 Chinae decolium U. sumpsisse quindecim tantum; diebus, ct in varia victius ratione 2 mutato sub inde propinandi modo , idque potissmum suo arbitratu. Inde tamen paulo melius habuisse , unde brevi tantum nomen remedio conciliatum est , ut vicini Germania Medici, ct qui Comitiis in suorum Principum familia intereram, sedulo ac diligenter de ejus decocti apparatu percunotarentur , neque prius molesti esse desinerent , aut exigendi oran ique finem ponerent , quam formulamnasti fuissent , qua Medicos Caesareos decoctum illud sterre sibi persuadebant. Inde arrepta occassione Vestalius paucis ad amicum Medicum describit Historiam Chinae , decocti praeparandi modum dc usum , eumque monet China deco Ium bibentes tentigine summa tentari, quae virtus Aphrodisiaca hujusce radicis certissimis experimentis explorata est. Ad Epistolae calcem nonnulla adjicit de sparta parilla. BARTHOLO MAE US MONTAGNANA Iunior , sc) Patavinus, Philosophus ac Medicus , scripsit Consilium Medicum ad Petrum Zenum Venetum , pro Illustrissimo & Reverendissimo Episcopo & Ungariae Prorege Morbo Gallico laborante , quod primum editum est in secundo Tomo