Francisci Petrarchae De remedijs vtriusque fortunae, libri duo

121쪽

rao PEΤRARC. DE RE MED. reis capio. o dulcedo ridiculal Finge enim

te choream ducere,Vel cernere, neque tibicinem audire atque ita stultas muliercula S,Sc Viros, mulierculis molliores,in silentio circumferri ,redire,

ineptire: quid quaeso unquam abiit reius , aut delirantius vidisti Z Nunc motus inconditos lyrae sonus aut tibiae, hoc est, amentia una aliam tegit. G. V. Choreis delactor. Non tam ibi dolectatio praesens est quam speratae de lactationis amisiciam : Veneris prael udi uni illud quidem; sono. Rupidas ae misellas circumducere, atque vrRCIe, di stringere, ac specie urbanitatis atterere: liberae ibi manus, liberi oculi, liberae Volant voces , pedum strepitus &multorum cantus dissoni m tubarum clangor, cone ursario, &Pului S,&, quae saepe ludis additur hostis pudicitiae, & amica scelerum nox ipsa. Haec sunt, quae timorem ac pudorem pellunt; hi sunt libidinum minuli; hac laxamenta licentiae. Et haec est , ne me falli faeilem putes,illa delectatio , quam simpliciter, dc velut innocue,chorearum appellatione profitemini Ecludi tegmine, crimen obnubitis. Et si enim solos inter viros, seu solas inter foeminas haec nonnunquam fiant; illic tamen separatim exercentur. Qiijdve congressi iterum acturi sint, simul discunt;ccu discipuli qui inagistro absente quid,

eo reuersO,IO qui debeant in editantur. Tolle radicitus hanc speciem ingenio iam , atque improbam tolle libidinein sustuleris Sc choream. Crede mihi, cum David rege, nemo ante dorninum saltabit, ne quem sorte sua uxor irridest; clam tamen nullus irrideatur ante dominam saltans,siue etiam pandurizans. GAU. Delectabiles sunt choreae. R . Sententiam meam tenes. Si de lactant,

propter aliud delectant: per se enim tota quidem issub

122쪽

insulsa res est , dc plus taedij allatura , quam gaudii. Nam,quid omnino est aliud,in gyrum vol ui,

quam excire vertiginem, sineque termino viam ite inter locales septem motus , quos Plato dinumerat, hos .f. ante, retro, dextrorsum, sinistrorsum, orsum, deorsum, ac circuitum solus septimus infinitus est. Atque hunc ideo,quae perpetua sunt; hoc est,coelum,seruat, dc sydera; hune interris perpetuus hominum agit furor, in cunctis fere actibus, atque consiliis, Nec ullus Orpheus Ixioneam rotam sistit; sed visibilibus in choreis, ubi animorum volubilitas corpora secum voluit.Et idcirco, cum de omnibus dici possit, de his proprie dicitur , quod scriptum eri r In circuitu impij ambulant. Hic ludus multorum dedecorum caua fuit. Saepe ibi matrona diu seruatum decus perdidit. Saepe infelix virguncula i- p nuptiali die didicit quod melius ignorasset G. Honesto aripudio libenter exerceor.s . Vellem aliud genus exerciti j delegisses. Sed quo pergas, di quid velis, video, interdictum tolli, veniam dari, normamque praescribi. Quando igitur sic affectus es, seu is morbus, seu consuetudo est, qua mala, nihil peius; bona, nihil est melius:

ea tibi in his omnibus lex erit, ut qUibus carereeenitus non potes . modestinime utaris , ac raris. sime, ne quid ulla in re molle , vel foemineum agasaed ubique, non suis etiam-in sinibus, virilis rigor emineat, sitque tripudium, vel quisquis eritis ludus, fatigati animi relaxatio; dc exercitium

corporis,non Voluptas enervatrix mentium. Exemplo libentius abstinuissem: sumnorum virorum imitatio non omnibus tuta est. Non omne pennatum anima aquilam sequi potest.Imitato-

123쪽

idem aliter. Pauci ad plenum, quod imitanturessingunt. Ca oluc ultimus. Reip. curis premum animum vinoleuare solitus fertur. Fecit idem apud Graecos Solon. Hos aliquis sequi volens,

unum 1emper ossicium aget; bibet: quodque illis

modicum , ac rarum, huic immensum, re continuum: quod illis remedium , huic erit ebrietas.

Facile idem in rebus aliis posset ostendi; sed hoe

unum intelligis , quid est, quod nunc tecum Ve- Ieari Ex quo tamen damnatae rei patrocinium ut susciperem, coligisti, summi viri exemplum, quod vel non sequaris, vel non mutes, accipet his ipsis, quibuJapud Senecam est, verbis, in eo libro, in quo tranquillitatem animi, stilo inquirite Scipio. inquit, triumphale illud, dc militare cor-PuS mouet ad numeros , non molliter se infringens Vt nunc mos est , etiam in incessu ipso , vltra muliebrem mollitiem fluentibus, sed ut antiqui illLviri solebant, inter lusum , ac festa tem pora, virilem in modum, tripudiare: non facturi detrimentum , etiam si ab hostibus suis spectarentur. Quibus in verbis, quid de sua iam tunc aetate sentiret,perspicis. Felix qui non vidit tuam: quamuis autem ille , 8c tripudij & vini remissionem probet ; veniendumque nonnunquam Vsque ad ebrietatem dicat. Quod a tam rigido ingenio dictum miror: Si fideli consilio uti vis, Vino parce Vtere, tripudio abstine. Alia sunt honestiora Iemissionum genera , quibus fastidienti, fessoque animo m/deare ; in omnibus tamen optimum fuerit. quod hic ultimum dixit, attendere: dc quaecunque agcs ι ita agere, tanquam te hostes tui Videant,atque observent. Multo quidem est satius sic vivere, ut abstinentiam , &grauitatem

tuam inimici stupeant; quam ut lasciuiam amui l

124쪽

excusent. Clarior fama est cui nec verum crimen obiicere quisquam potest nec falsum audet, quam eui obiicitur , sed purgatur. Accusatorem perfecta virtus exterret,mediocris irritat. Quod ad sobrietatem attinet. malim te Caesari similem, que uini parcissimum. ne inimici quidem negauerint. ut Traquillus aitJ tuam Catoni non Censo in illum senem loquor .de etaius sobrietate iam diximus sed Uticensem,cui obiectam ebrietatem, Se neca si e refellit, ut dicat facilius effecturum, quicquis obiecit. crimen honestum . quitin turpem Catonem. Quod ad id vero de quo agitur; nullo modo eripudies malim, quam ut scipio: qu bd si te illuc urget animus, quo nolim his te salterii ducibus uti velim,ut si penitus tibi iniedit illud Ly

Nune s bibendum, nune pede libera Pulfinda tellus; dic.

AT delectat pilae ludus. R. En aliud clamanta

di ludibrium, saltand sqne. G U I . Libenter pila lusito. Odiosa vobis Cut videturJest requies, undique labores aucupam in decoros viatinam. Nam si exercitio ludus hic quaeritur 3 virum precor honestiorem fatigationem furibun da iactatio, in qua nihil animo geri potest , an ambulatio tranquilla praestaret ulli, Sc membrorum motus utilis di ingenij agitatio honesta est

125쪽

, Quem morem, philo λphorum quidam sic feee. rutit suum ut hinc secta Amosissi ima nomen sitam i pserit. An tu vero Dionrsimn Syracusium,quam Stagiritem Aristotelem sequi mauis ὶ quando. vli studiosedcrambulatione philosophum, 1ic tyrannum ludo hoc turbido delectar i solitum accepimus, quan uiso modestOS interdum animos voluptas liaec co=perit. Itaque ril quintus Mutilis Scaevola illo augur elegaritissime hoc. ipsum fecit in diuus Augustus post sinem ciuilium bello- tum ab exercitiis campestribus ad pilain transiit. Et M. Aurelius AntoninusDut de eo scribiturJ pi la lusit apprime. Nec tamen, vel quia ille diuini. atqae humani laris peritis riis, vel hi doctissiani , axque optimi princises fuerunt,ideo ludus, praeceps & clamosus placet. Si quidem motus

n cnIs veli eruentior praueatiin si clamore permissius sit,honest thm dedecet ingenium. . .

idem ille Scaevola, quodque altius, AugH-ssus Caesar altero uti litus sertur. Ne ine rur sius, ideo quod ille aceremoniis Deorum , atque hominum legibus, quas excellenti illand calluit, istea curis summi impetij, ruod diu risu me atque ptime rexit tale tibi interdum laboris iuertici Ium elegisset,hoe in te probauerim. Sunt enimia doctis ac magnis viris appetitus quidam peregrini. ec sta,nuorum si,ut in doctrinis sic in inci

126쪽

omnia. G. Aleae ludo dc lector. R. Quis non deIe- tur supra pictam tabulam, consignatas numeris ossium quadraturas, crispanti cηbito iactare, quaque ille direxerit, trepidantibiis digitis ,roturi clas in aciςin tabellas mittere 3Gloriosum exercitium & prs clarii nomen,& currus,& laureas meriturum. G i V. Calculis libens ludo. R. O pueri- Ie studium to perditum tempust o curae superua-rcuael o ineptissimi clamores, stulta gaudia, iraeque ridiculae; deliros senes impendere a leseolo;

sc pauculis lignis vagis , ac furtim insidiantibus, atque latrocinantibus t Vnde latruncularius luadus apta vcteres diccbatur , quo lusisse simiam, author est Plinius. Μiraris 3 Atqui proprie ludus

est Simiae, miscere calculos ac transferre, & post illidere , raptim iacedire manus ac traheTe, iusta ta-1e aduersario,& colluis denti b. minari. irasci, al- . tercari, fremere, Vicissimq; interim ut Flacci vc bo HarJcaput icalpere Angues rodere & ad sua mam , Omnia fatere quae praeteteuntibus risumexciutiant. Nunquid enim horum aliquid, ant vllum penitus amentiae genus omittitis 3 Nonne ita,

torquemini quasi vel vestra vel pirblica salus ire dubio siti Μulti credo praelio vitiistians ouam ligneis aut eburneis impenderunt cura veris militibus impendiisent. Yix rei ullius tam inten sum tamque ineptum studium inuenias. Sed hoc est in regno stultitia commune. ut quarii rerum Onor est fructus; di cupiditas & delectatio maaior sit. G. Alea dc lector. R. Ostendam tibi si conssilio uti voles generosam atque honestam aleam; qua oliin Athenis docti homineso si sunt, ut fetastis . scilicet diebus in concilio amicorum quicque de literis aliquid in medium proferat , non

. di

127쪽

genio proserentis,ad Virtutem. aut beatam vitam pertinens. De hinc collatione facta dine inuidia si- aie ira qui inferiores,doctiorum iudicio usi erunt, facili quidem multentur pecunia; hoc in philos

. Phicas Verta ur coenas.Sic res una, conuiuio sumptum:exercitium studio. calcar ingenio ministra bit: quod hinc victos excitet hine victores. Hoc a-:Ieae genere, quo antiqui Saturnalia,vos pia festa, quo illi Atticas,vos Romanas noctes instruite. .Hwes ludum, quo Ec ludere iuuet.& lusisse non pudeat. De .Ludo taxillorκm prospero. D IA L. XXVI I.

IV uat ad taxillos luderer R. o vorago ingens,

inexplebilist O patrimoniorum fluxus tristis, ac subitust o animi tempestas &famae nubes, .Ec scelerum stimulus, Ec: ad desperandum viai Superiores,Vtcunque ludi sunt, hic merus est dolor. At milii prosper ludi huius euentus fuit. R. Ta- , Nillorum nullus euentus prosper: mali omnes, remiseri. Nam, dc qui peidit affligitur,dc qui vincit, illicitur inque insidias protrahitur. G. Prosperhausi. Praesens saepe prosperitas futurae calamita- is augurium fuit; Sc suas haec pestis habet illece , ras. Si qui talis Iudunt,omnes perderent nemo vn qua l uderet. Nunc lucrantur aliqui: sed i uerum .illud arra est dani. G.Lusi,&vici. R. Bene;nisi in caiedis. Alioqui nullus capus planior multo in caso volubilior est fortuna. G. Lusi, Sc vici. f .Ludes

perdes. Quod vicisti autem, hinc a

128쪽

que illinc mille deripient et quod perdideris, nemo restituet. Adde quod si quid est iustitiis,

quod vinci S non sit tuum . . At quod perdis, eis non fiat alterias,tuum tamen esse desiuit. Μulti, Sshnt undique , quae ab hac insania bonam mentem dehortentur, ac retrahant , nisi vos impetus quidam auaritia pulsus urgeret ν. Vici in la' do taxillorum. I , Scito autem te ab exactore im

pio foedus centesimum accepisse, restitues quocvicisti, de de tuo adiicies, ut non sit , qui repetat, per seipsiim evanuerit, tuque insomnis felix esse :desieris. GA V. mei,& diues factus sum. R Μ. Cum nulla sit stabilis pecunila,sed sua potius roetunditate versatilis; tum praeeipue , quae taxillis quaeritur. Taxillorum Iudus nihil ulli donat,eo-rum maxime, qui familiarius illum colunt,sed mutua liquid oc extorquet , eo semper inimicior, qum blandior visus erat. Nulli enim amariot est iactura,quam lucri dulcedinem degustareo se . G se U. Lusi, Sc lucratus sum. R. Gaudere lucro 'taxillorum tale est, ac si dulci gaudeas veneno.V-trunque mox per venas erumpet. G.AV. Ludo'

prospero delectatus sim. R.A. Peior est deIectatio peccati, quam peccatum ipsum. Sunt qui mala consuetudine pene coacti , peccant;neque post peccatum gaudent ; sed . tristantur ; dc si fie-ri posset,non peccasse maluerint. Quosdam vidimus,inter ipsas libidinum flammas. quandam ve-Iut glaciem doloris ac poenitentiae sentiae: dc si diei lice*t, velle simul dc nolle: peiorem licet in . partem mali usus quadam vi,detortos, quos haud improbe quis speret, usu excusso, ad meliorem semitam posse conuerti. Αt,qui de peccato exultant. quid de his oro,reliquum spei est Z o. De

iactor taxilloram ludo. I. Seero fore,ne semper

129쪽

neu diu etiam delecteris : voluitur assidue funda tarum status urbium. Tu stabiles talos putat. Crede mihi,voluentur , ic secum in lachryanas gaudium tuum voluent. Neque enim sic Voluentur, ut uidisti: tunc inane tibi gaudium , nunc veros gemitus parabunt. G. Delectat ludere. R. Dele ctatio funesta, Zc turpis, corruptique animi. Ita

enim,& conuitio dignus es. Nam quis quaeso ingenuus , seu quis homo, & non potius trux bel-Jua delectari queat ludi nomme , abundante nequitia,atque impietate foedissima Z Vbi praeter hominum vultus, nil humanum sit,vultusque ipsi iracundia: ac moerore obsiti, confusi sciue clamoribus efferati, nec ia sint humani. Vbi decor no morum , non modestia sit verborum, non amor erga oeomines , non erga Deum reuerentia: sed iurgia,& raucores,& doli, bc periuria,& rapime: vulnera& extremum, homicidia quoque. Nil in Deum saeuius potest humana temeritas , diuini nominis Blasphemiis, quibus ante omnes scelerum ossicinas alle infelix ludus scatet. Ubi, quos forte tacitos pudor tenet, crebro tamen siispectantes. quid labiis cordis agant,sciui ipsi. Quis hunc ludu verus homo, non dicam traciare manibus,sed spectare oculis possit;& non angi prorsus, fugarique: scelesti spectaculi foeditate 3 G. Delector tamen hoc

Iudo. R. Vide,ne Cretensium imprecatio in tuum caput inciderit,mala consuetudino delectari quo

nil dictu leuius, nil euentu grauius, propiusque .exitio est. G Delector taxis orum ludo. R. Abiaileienda est delectatio inlisnesta; Zc, si non virtutis,at saltem famae studio,& pudoris cura. Nam vix illud in actibus hominum inuenias , ubi tam clare mores,& vitia detegantur. Vidisti alae riter in praelium descensuros in hoc ludo tremere,

130쪽

que ora se flebiliter ic suum numerum reuocaro. Q aosdam alibi magnanim os,ac tranquillos illic, Paeo parua pecunia,&precari,& irasci, dc in finem Tu re re. Quam multa, BIO paucis nummis siepe ibi recerunt viri fortes, quae,pro ingenti thesauro, alibi non fecissent Ibi enim vitiorum omni u sed imprimis irae atque auariti regnum est hieministi vi Naso in eo libro, quo inhonestam quidem, ac superuacuam artem docet, utile tamen inter dum aliquid interserit: Amatrices monet. Vt ob animi vitia celanda , ludo hoc, aut simili abstineant,ne conspectae ira tumida auiauaritia inexhaustae , amatoribus displiceant suis. Quanto id viris dignius praecipitur ne non modo hominum, sed Dei oculos omnia videntis, de bonos animos. Trioresque ingenuos amantis,offendant3 G. viii. vici gaudeo. R γ Ludus turpis,damnosa victoria. gaudium inane. s. Vici,gaudeo. Omne de suo malo, gaudium stultum est. Proinde Tartareus quispiam ludi huius inuentor fumeuius inscii ludibrio ac nox euescientes vero, miraculo subiaceat. ac stupori. Nam quid mirabilius quam quod veteri prouerbio vulgatum, verumque iugi experieu-tia deprelienditur Zomnes huiusmodi ludi magi.stros nudos esse,atque inopes,& egenos. De Histrιombus. D IA L. X X OI I. 6: ηrssari a faιrsiis mutilis auliea turba;

D Elector histriolium ioeis. it. Nobilior multo delectatio illa est, quae de modulatione mulica, liberali, stilicet, quadam arte peroeipitur haee solius vanitatis, εο impudentiae plena est. AU .nistrionibus delector. Μalim pau-