Francisci Petrarchae De remedijs vtriusque fortunae, libri duo

191쪽

resu fallendi alios, ad extremum Sc se tallere inci- viant quodque diu suasere aliis , aliquando persuadeant sibi,& quod talium sciuerint, Verum credant. Tu, ut libet magisterio gloriare; quod si di-ς no obtigitauhil noui sin indigno, duo haec mala die cum attulit. vi & dilceie pudeat, Sc notior ignO- stantia tua sit. Mariis titulis stiniorum. D I ὰ L. X LVI.

TI tulis multis ac Variis e Xornor. R. FCe cunctfrondium est vanitas, sed inanis fructilum. G. Titulis multis abundo. l . Si Veris,graui darcina: sin istos foeda.d pudenda. Quid opus eii titulis, quibus aut labor insit aut dedecus: Virius Uno, seu potius nullo titulo contenta, ipsa sibi est situlus. i. Theologiae titulum sum adeptus. I I. arant olim huius scientiae prolatares: hodie quol-ndignans dico J lacrum nomen Prophani. loquaces Dialectici dehonestant; quod . nisi sic esset. aron haec tanta, ta subito pullulasset seges inutiliuinaagistroru . G. Philosophi ς tu ulu merui. R. Philosophia non lapientia,sed amore sapientiae pollicetur. Quisquis hanc igitur vult, amando consequitur. Non est,ut quida putant,operosus aut di mei-lis hie titulus; dummodo verus amor sit, dc vera. qua ames sapientia; philosbplius Verus eris. Veri a ne sapientia in , non nisi purgatae piaeque animae, vel intelligcre possunt, vel amare. Ad id ergo res rediit quod est scriptum: Pietas est sapi et xia. Philosophi autem vestri huius scienti e co ιemPro β, Aut ignar ut de Theologis nunc d

192쪽

cebam , ad verbosam , mrda inque Dialectica1 sunt redacti.Itaque de Deo illi: hi autem de natara temerarie fabulantes. illi Oinnipotentissiman, maiestatem ventosis sophismatibus circumscribunt,dc subsannanti, riae mi que Deo suae insolentis institiae leges ponunt, Isti vero de naturae arcanis ita disputant quasi e coelo veniant, consilioque Dei omnipotentis interfuerint ; obliti, quod1criptum cst: Sensum domini quis nouit3 Ausi quis consiliarius eius fuit 3 Neque nostrum audientes Ambrosium qui sepe id multis ac validis

argumentis; eo autem libro cin quo fratris obitum Iuget praecise admodGn breuiterque : Philosophi inquit, de coelo disputantes, quid loquantur,

ignorant. G HV. Artes profiteor multas. Fa

cillimum id quidem: multas nosse d illicit ius:melior sane, tutiorque consessio quam professio est Illa enim humilitatis, & poeniwntiae; haec leuita ' tis,&insolentiae plena est Μulto certe facilius indulgentiam confessi quaerunt , quam scieIaciam' professi. GAV . Diuinae,atque humanae sapieratiae , titulum consecutus sum. R. Sapientia titulis non eget; per se ipsam clara est. Quis Iu cernam, quis unquam seli, ut videretur, adhi5uit: Multi lis cum his inulis obscuri: dc absque his, clar1ssimi euasere. Saepe nullum bonis; clarum, malis mercibus sugnum fuit. G. quid quod poetica laurea comam'

construxiὶ '. Superior unus est labor Verum quaerere; sed hic dupI ex quaerere , bc ornare atque ad aurium oblectationem fingere. magna res eis ardua, difficilis eo querariisima: veri nempe poetae utrique operam dant. Communes Vcro primum

negligunt contenti phaleris ῆ. Rarum laure e partum decus. R A. Quaesitum, unde Rempublicam,

remque familiarem uni rost habeas curat. Quaesi. . - k iij

193쪽

upes convehat fortuna: quCsitum Vnde aliis aniens,aliis in soleos videare. G.Μihi ipse lauream coronam decerpsi. . Viretatissirna arbor si deceris pitur confestim nisi ingenio ubcri, vigilique studio rigetur aruerit. G. Parta mihi laurea. Partus Iabor partus livor, seu illa studiorum seu armorum erces est:tener ille ramulus,animo nihil omnis, signu verrici praebuit inane, ostendens te multis, . quos melius latuisses. Qujd aliud ,quam te morsitius obiecit iuuidiae 3 pace, belloque, multis insignia nocuore. G. Artem oratoriam sum professus. I . Mirum audio:ea nempe in desuetudinem abi1L se iam pridem visa erat; vi,quae immelisis Sc innumerabilibus rebus constat: unde fit, ut Dratores ipsis etiam vatibus rariores λmper fuerint: proinde fuere qui dicerent; oratoris proprium de omni re copiose, ornateque posse dicere: quan uis ea sententia,velut arrogantissima sit reiecta:quantissime de rebus,& si non de omnibus dicere habeat orator ; adhibita in singulis artificiosa, dc duisi

quadam eloquentia; quae,per se ipsam,magna res est; aequa si lance libraueris,obltupesces, teque tarrasse professionis temerariae poenitebit; ut caueas, me dum scire, vel infinita, vel omnia vis videri; nihil scire videaris; & quod sepe accidit, sub scien-υς professione, mulxjplicis ignorantia delitesces

necessario in apertum exear. G. At liberali usum Prosessor artium. 3 Sepe etiam plus habet ea res audacis, quam doctrinς. Ad Vnamqrianque artium breuis cst ulta. Unus tu sum cis omnibusὶ Vna ars uni ingenio satis est, ut ad summum s stuando,&anlictando perueniat. Multas degustasse, quantii coepti necessitas exposcit, Idq: ip Dum nos, se, quam'professum esse, moderius. Addam, quod

194쪽

doctissimis visum est, unam ipsam omni ex parte cognoicere, nulli etiam illustrium contigisse. Dosola nempe Rhetorica notum illud Senecae: Μagna,inquit,& Varia res est eloquentia , nec adhuc ulli sic si1dulsit,ut tota contigerit. Satis felix est, qui in .siquam eius partem receptus est. Igsane quibus viris dc quantis testibus verum probet.a disti. Quod cum ita sit, quid agant Sc quid audiant, cegitent,agmina profesiorum pene iam vulgus ςquitia, tam ruditate,quam numero; que, nouna quicem parte,sed nec una arte contentae X quo omnes inuadunt. O fiducia ingensi sed iami . blica. q. Quid de medicinae tandem,iuriumque, fessione dictata es 3 R. Ad hoc aegritui,clienset siqne respondeant; quid illis unquarri ad splute corporis .uctoriamque causarum titulus iste profuerit; tib ad lucrum forsitan sepe profuit. In hoc artes,sive artium nomina quaeritis; dc quod scientiae defuerit, suppletur titulis , atque habitu,Verumque illud Satyrici.

Purpura vendit causidicum, vendunt amethistina.

Nee id minim.

Vt redeant veteres, ciceroni nemo durentos Κω ne ded rat nummos,nis tali erat annulAs ingens.

Fostremo maec tibi horum omnium summa erit. esse quosdam raros, quorum solida dc honesta sint studia horum finis e st veritaς ac virtus. Haec est rerum notitia , morumque correctio 3 dc. vel Vitae mortalis ornamentum , Vel aeternae aditus.

Reliquorum vero quae ingens turba est; pars glOsiam petit, praemium inane, scd fulgidum : maiori autem parti unus fulgor pecuniae , finis est; Praemium Ron eAiguum moab, sed sordidum, oc

k iiij

195쪽

omnibus titulus Vt dixi, habitus non spernendus quidem: ad id enim, quod intendunt Valet. Mepe omnium pene mortalium, Sc praesertim vulgi, horum ope egentis animus, iudiciumque viaibnse luditur. Magna pars rerum opinionibu S agitus. At virtuti deditos, titulis gloriari, alienum p rstrsus, atque ab num: imano ucro ne postibile qkidem reor . . Muyta profiteor. d. Praestat unum benefa cere. qaam multa promittere. Bene irenties humanae, fi quod profitentur homines. id essent.

P Rocurator Regis sum. R. Ergo hostis populi.

9. Procurator fisci sum. t .Et Reipub. inimi cus. G. Negotiorum gestor regius sura. i. Sua negotia gerere, laboriossim est ; quid censeas aljena, praecipueque potentium i quibus placuisse perpetua seruitum displicuisse discrimen, supercilium gratie paratumque pro leui etiam offensio ne supplicium. GA V. Negotia regis ago. R . . Rationem duro sub iudice redditurus; nisi omniuruspoliis , tuoque odio, dc crimine ViX implendam. O . Regia negotia procuro. H. Vide ne cum procvratio ipsa difficilis tum dissicilior sit rario, tanquainextricabilis;vt quod de multis Vidimus , patrimonium,famam,tuumque caput implieet. GAU. Regi us procurator sunt. It AE. Displicendum ni ultis: ad extremum domino; quodque periculosius, Deo: proque leta regis emolumento,grauia regulmala,&ingentia damna populo tum vel diissimulanda, vel perpetranda, Procuritor re-- gius

196쪽

ossicium domus tuae limen attigit, tibi viuere desilit libertas inde, dc quies, Sc iucunditas abiere; .

pro his seruitus, labcr,occusatio, metus,dolori afflictio. ec mordaces subierunt curae. Iam non Vi uis, etsi spires : occupatorum enim vita morS est:

qui, cum miseri omnes sint, illi sunt omnium miserrimi qui pro aliis, maximeque pro regibus,aut tyrannis, seu quibuscunque potentibus occupantur. S. At sum iudex. R. Sic iudica qua 1i mox ab alio iudicandus. Unus est omnium Iudex, Unum tribunis incorruptum : ante illud stabitis morta-Ies. QMd falsi corio nidicis sellae iudiciariae, impres&, dc barbarica admonitione iustitiae opus est

Ea in sella quisquis iudicum sedet: ubi, si iniuste

itidicabiturinec pecunia nec gratia, nec selsi testes nec indignae preces, nec inanes minae, nec disert- Θ' proderunt patroni. Con1ul patriae meae sum. Dissicillima gloria rarum est quidem sic consulere, ut prolis & placeas ivt sit enim in verbo veritas in consilio fides, in commistis silentium, in oratione suauitas,euentum fortuna moderabitur, is consilio pretium dabit. Q Praefectus urbis sum. R . Belluam indomitam utque ait FlaccusJ Capita multorum tenui frenas Ioro,atque im est in solus agi ratam magnis fluctibus puppim, regis .iarua domus aegre regitur magnae VIbis, quam dissicile sit regimen ,videto. Parumne tibi curarum domi erat; qu i publicas adoptasti: Quid,quod non dissicile modo lain ossicili, sed vile est : praefactum urbis, villi cum Satyricus vocat, statum no tans temporum illor tim: qui si tunc villicus, quid nisi nunc syluic ,seu Sylvanus sit. Coeperat ea aetate villa esse Roma, iam sylva est. G. Sum prae- .

se sprquincia. I .Honorato exilio damnatus o-

197쪽

tium domesticum externa sollicitudine per-tasti. Dulce nihil aut tranquillum speres; ainara, M turbida praesidentium sors,scstis diebus ludisque,dc conuiuiis crcentur,muneribus clausum limen & apertum litibus tectum iocis vacuum, plenum querimoniis,ac iurgiis. Quicquid languidum , . quicquid aegrum, quicquid in arcidum in prouinciae visceribus latet,totum tibi tractandu, curanduinque obtigit:durum opus quanti nempe negoti j sit,multos corrigere,hinc patet, quod 1ese corrigunt paucissimi. De Militari dignitate. DIAL. XLVIII. Nulla meipi ε)Qque viris,qui castra sequuntur

MIlitari cingulo exornatus sum. Pauca

ne tibi vitae mala visa erant, nisi militiam addidisses: qua vel inquietus semper, vel inglorius,vel periculo expositus, vel contemptui sis oportetit.Μilitiam sum professus. AE. Hanc nascendo profiteminis quid prosessione alia opus erat 3 Hic serio corpus hic animum dolis, hic argutiis linguam armat. Nemo vestrum est inermis, hic serit hie aedificat hie declamat, ille causas orati hic pedibus ille equo , seu carpento vehitur, hic currit hic nauigat hic paret ille imperat. Nemo vestrum otiosus. Quaenam haec noua militia est Hie in eastris, hic in rostris. hic in scholis, hic. in nemore , hic in agro hic in pelago, ite in pala- tio, hic domi, ilic pete3re vitam agi t: omnes militat, neq. homines modo .sed militare in sylvis Catulu,Flaccus ait. Et militanti ii quide multa sunt genera.Μilitia una est vita hominis super terram;

quam, qui militiam diffiniuit , ille mihi demum

198쪽

, Vero Sc acri iudicio rem libravit, modo militiae praelium addidisset. S. Armatae militiarium ascri pius. I. Quid armaris exteriusAntus in anima bellu est illam vitia obsident atque oppugnant. Quis hic ferro locus , nisi illud ad ornatum eorporis, non ad animae tutelam induitur' Sunt enim qui dicant,nihil pulchrius viro armato .Ecce quid pectus,& quid caput ferreu pulchrius habeat,quam Iacificum,&inerme, non video. QDando autem aec voluptas tibi est,age, ferro. membra constringito; imbrem,solemque galea excipies, ferro indutus ,clypeo operiere, humi dormiens classico excitabere:adeptus tibi magnum aliquid viae bare, Θd errabas anceps, dc cruentum ossicium elegisti. Multae sunt atrie fraudes spei,multae sunt, satcoi, catenae, quae animOS;boni illiu , quod omnia appetunt inconsulte auidos, in exitium trahunt: ne . que inficior, quoslam militia ad amplissimas opes, siue etia ad summu imperium peruenisse. Crede aute mihi, plures ad inopiam ad carcerem adseruitutem , ad violentam, subiramque mortem, . eodem tramite peruenerunt. Tu: ex quo militiam profiteri animus fuit, nisi de honestare artificium tuum vis,semper animam in numerato habeas oportet : sempόrque aures tuas Caesarea vox illa circaemio ner: Disce ferire; Disce mori. Syllaba una breuis, aut longior, tua facta variabit; vel occides; vel occides. Ad utrumlibet,lioris, locisque o muibus te Paratum exhibe . Hae artes deliciae tu erunt. Sine vero laiyricum loqui praemia militiae numerantem et innumerabilias equidem praefatus

vix paucissima colligit, in qui b. prima, Sc summa Iieeotia est peccandi; prsmiu hercle,non tam iustis viris optabile quam.armatis legibus ut alutJ

inter arma silem ibas. G. Militiae filium ascripsi

199쪽

I .Est id ferme usitatum, ut militis filius miles sit. Non po te is enim, nisi quam habet hqreditatem Glio pater dare, Arcum, scutum gladium dc bellu, Ec quod ludum conficit auro tincta calcaria. Sed quod patri diximus, sibi filius dictum sciat. G. Beliali dux victoriis clarus sum. F. Quanto melius Pagis dux virtutibus clarus,esses. O fh . Multa bella conse ei. I . Qiij etem tibi atque aliis abstulisti: clarrim opus t Victoriis ac triumphis notus iam. R. Saepe malum bono notius,& atra tempestas serenitate famosior: denique parasti busto titulos,ecvuJgo fabulam; tibi nihil.

aesiui mihi Regum amicitias. R. Hominil

vero amicitia rara est. Tu tibi Regu fingis amicitias quos fortunae splendor, et morque animi, omnium imparium contemptores facit. S. Regibus charus sum. t . Vilis ergo tibi est anima virtus,fama, qu es, otium,securitas motus

est mos Regum. Vis diligunt, nisi q ut his omni b. 1ieglectis 5c abiectis illorum se saeuitiae ac libidinis de auaritie 1eruum fecit. Si ergo es charias Regibus non est, quod amplius dere quaeram 3 vilis es tibi. G.Ego autem bonitate, ac virtute sam charus regibus. s. Quid respondes Crispoi Nam regibus, inquit, boni quam mali suspectiores sunt: semperque his aliena virtus formidolosa est. G. Regimeo bonis artibus sum charus. R. Quibus,quaeso, aucupio an venatu f horum enitu studiosum in praecedenti te colloquio quodam notavi. JAn ve-a o nautia, de qua proxime disputatum est: quae,

nisi

200쪽

V Τ R I V S GF ORT. L I B. I. II st nisi largo sanguine magnisq; pcriculis honestetur

non militie ed militaris ignaui e nomen tenet, noRegu modo iudicio sed vulgi. '. Bonis artib. regi charus sum. R. Vanitate an periculo an criminibus fortassis homicidio, veneficio, lenocinio proditione,blanditiis, atq; mendaciis, mala peste, sed publica quanquam vius excuset commendet Vrbanitas. Hae sunt quidem artes promerendis regibus a priores ; quibus inimicius nihiI est, quam. virtus & literae. In his igitur nulla spes ad amici-sias rega oclij potius causa sunt. Sic inter 1apientia ac fortuna rara est pax. G.Magnus apud regem, sum. R. Μpiorne, quam apud Alexandru Lyii inachus apud Tiberium Seianusὶ utriusq; magnit ti-dinem dc ruinam nosti. Etsi de primo varient scriptores ainquo alios longa est historia. G. Charus dum regi meo. K. Melius esses incognitus, melliis sersitan odiosus fugeres, quod nunc sequeris discrimen. Peior est auibus inrita satis aucupis blanda modulario , quam villici sonitus deterrentis.

bi es periculo librire tit charixas .an dimn: peto res serpentibus ; quibus insunt veneni mixta re media. In his vero nil enisi pestilens ac nocivum inest seu oderint, seu diligant: prope par malum nisi quod odium fugat amor detinet. Et adsum-ITram . regum amicitiis, praeter regna ipsa nil vnquam inquietius, nilque periculo mis: si hoc per cui ira non ignorem frustra sarpe multis optatu 1υ iaeue m agnis em pium ' i' aes dum q ue peri c u- qis. Sic t st usus ii ominum: sic puriculis emitur pe