Francisci Petrarchae De remedijs vtriusque fortunae, libri duo

281쪽

VΤRIUS FORT. LIB. I. 27 ste queri solitos notum est. GLAEI . Iam,peractis Iaboribus. securus Viu O. inter viscum,ac laqueos secura auis volitat piscis inter hamos ludit: inter plagas fera. Saepe ubi periculi plus est, Scpauoris minus; ars fortunae est; ut licentius feriat, metum demit. O . Per omnem Vitam laboraui, ut in finem quiescentem securuS. t. q. Securitatem,

8c quietem tuam in praecipiti collocasti & vixisti

moestus, ut laetus morereris : non insulsum vitae,

mortisque consilium ; modo de 1ecuritatis, di quietis, dc tristitia 5c gaudi j qualitate conueniat. . Omnia undique conquisiu quibus. instructior vita esset. R. ά. Immo Vero quibuS morSmolestior: egisti plane negotium medicorum: iam frequentes aderunt stratumque circumstrepent;aderunt captatores testamentari j: erunt Sc qui gaudium premant;& qui fetum simulent,& qui tenacem spiritum seram mortem laditi increpent; dc qui crisi in se ruent,dcqui prognosticis inhient, idc qui cadauer aureum praviolentur: tot haec tibi conquisita undique vitae conserunt instrumenta, non ut melius vivas, sed ut comitatior moriaris; non penitus operam perdidisti. Iam dc comites: languenti, dc libitinae sumptus, dc funeris pompa non deerunt. Conquisita sunt omnia, quiescendum est. 'AE. Iam dixi vitae requiem, 8c solatium quaerebas,laborem mortis,ac taediun inuenisti. G. V. Cuncta disposui, prosperitas parta est. R A. Congessisti fallacillimae .ac fugacissimae spei nidum,qua: , Ibi primum adoleue fit,euolet: moestum, bc vacuum cor relinquens: saepe vel in plumis pereat. GAV. Longo iaccedit quies Iabori. Eoa. Breuis ipsa adeo fortassis ut nulla potius dici possiit. Μutrorum saepe studium annorum , in momento excidit, ista

282쪽

nib, cum sempet fere gradarij sint progressus, ra ' rh non repentini exitus rerum sunt. D. Per longas curas ad securitatis initia ventum est. R. Sollicita multum de principiis humana curiositas, finem. coeca non prO1picit. Densa Venturi caligo temporis,mortalis aciem Rustrauit obtultus: delibera tio usique nostra sit,confirmatio fortunae dicam melius J Dei est,cuius in manibus Ωrtes sunt ho minum,non quas ipsi vobis, opinione Vestra, spe que improba lingitis; sed quas ille praescientia sua. - videt .Eius est autem illa vox: Stulte, hac nocte animam tuam repetent a te: quae autem parasti, ca. ius erunti Comminatio horrenda; quae, nisi spes,stmnosque mortalium interrum2at,obsurdiustis . haud indubie. . D. Potentia. DIAL. x I.

. Magna potestati fiunt i cta periista magna;

Potenxia multa sum . . R. Et iis periculis multis.G. Potentia sum ingenti. R. Et laboribus . infinitis,ic inextricabilitas curis. G. Μulta possum . . R. Quo plus in alios potes, Splus alij in te. G.Potentiae est plurimum Q up potentis magis, eo maius in illa imperium fortunae tepide se exedicet in paruis: uberem eligit materia: in magna I -- gnorumole crepitantius saeuat incendi v. Μagna. Prosperitas,magnae via Dcit aduersitati. Nec que quam facite plane miserum videbis: qui non vati de felix habitus fuerit. No potest ignoti hominia nota esse calamitas. G HV. Quod volo, bc possunK in . . C Maergone quid mali velisa dc scito, quo,

283쪽

potenrcs plus, eo plus esse negoti j,minusve lici tiae. i. Potentia ingens sum. Qiijd scis an diu in na: Piget exequi qui potentes, breui ad impotentiam, seu qui roses ad infamiae seruicium su ni redacti. Vepricoli, de lubrici simi humanorum gradus a sceni utina : tremulus vertex : praecipitri: ultorrendum rare conscenditur ad eminente nullitum anxie ibi consistitur:grauiter inde, 8c repen te descenditur: id si cesseriton singuli tantum reges, aut populi, i ed maxinia etiam testantur imisperia. D. Armis atque opibus potens suin. R. Vera& firma potentia in virtute fundata e 1 : funda mentum si detraxer Is, quo maior eo periculosior structura. Quid implere opibus domos iuuat a ua ligonibus inartoc asstibuε , si intus interea domesti ei hones animum oppugnans , atque e Xpugnant ZViS,Vt te potentem fatear:illos doma finitath usque tuis pclle; vince iram; vince eupiditatem: vince libidine vince teipsum ; famae atque hostem animae tuae. Quanam ista potentia est vincere alios:passionibus suis vinc se G. Fundata in solido potentia eli. t. Quo pacto cum vita ipsa muretur assidue 3 Ο, quid tumes imbeeillum animal γDe potentia disputas,da anima interim periclitaris: quam dicto citius, vel naturae qis occultior: vet igui morsus animantis , vel extremi contemptissimiqhie humines saepe . potentissimis abstulere. G.Potentia egregiε stabilita est. A. Vbi quaeso In arenis, ac flucti stan ire vento an in ipsa flut perhibentJfortunae rotarquin tu amice, male susceptam pone fiduciam. Nulla hie stabilis pote tia: utque vel improprie exprimam,quod 1entio, nulla retenιia potens est.

284쪽

SEd inueni magnam gloriam. R.AE Magna

in exiguo qualiter explicentur; non intelligo. Si temporum,si locorum angustias metia-xe,magnam hic gloriam non esse fateberis. Non ingeram tibi,ut terra omnis punctus est; cuius ipsius partem maximam natura fecit inhab itabilem,atque inaccessibilem fortuna, ut tempus P rq sens puncto minus ; idque ipsum semper instabile, fugaeque tam rapidae,ut vix illam animo sequi

possis. Duae reliquae temporis partes,semper abientes ita, ut altera nos,lubrica memoria, altera, expectatione anxia; fatiget; ut omne simul tempus, aut dii uuiis, aut aestu nimio,aut peste aliqua, aut coeli inclementia, vel terrarum denique per seipsum lapsu proprie,ita discerptum atque consulum sit,Vt una saepe aetas prope nil habeat commune cum altera. Neque minus in temporibus, quam in locis videas, exiguo interuallo notissimum non agnosci. Haec inquam, ecquae suns id genus plurima, transeo. Vulgata sunt omnia, quibus liquido cernitur, quaenam haec mortalis, ac terrenae gloriae magnitudo est. GAL . Quam coaeditio mea fert,gloriam sum adeptus. R., . Si

indignam breuem hercle; at si dignam, gaude: non quod habeas,sed quod meritus sis. GAU. Gloriam quaesiui. 'AE. Gloria vera nisi bonis artibus,non quaeritur. Vnde tibi partum nomen, vide; sic inteis es,an gloria vera lit:famam, si casus dedit , eripiet. GAU. Multum est glo-nae. 8 s. Cave, ne quam gloriam veram putas,

imago

285쪽

imago falsa sit groriae. In rebus hominum multa regnat illusio. G. Plurimum est gloriae. R. Ut nemo pauper magnae pecuniae famam quaerit, nisi ut Ellat; sic nemo ignauus magnae virtutis opinionem: uterque tamen sibi conscius, quicquid de se alii loquantur,quantum vel pecuniae in arcula,vel vir tutis in animo sit. Onsignis est gloria. R, Si ex merito,inodcste utere, ne superbiae illhnotam appli- ea ueris; si minus fac ne diu populum fallas. G. Praefulgens est gloria. ' Vel mereri stude, vel graiae, non tuum,indumentum exue. Inglorium esse praestiterit quam mendacio gloriosum. Vera e

tiam gloria cum labore seruatur quid de falsa spe res Cum omnis fictio dissicilis sit tum dissicilli- maest,quam multi undique obseruant. Rari nempe sunt gloriosi: hos, propter dissimilitudinem,ob

Icurum,atque inuidum vulgus odit. Graue est inter tot hostium insidias latere ; praestringere omnium osul OS non potes,in te tanto studio , defixos. G. Gloriosus appareo. R. Μelius forsitan Ia teres,& certe tutius: hoc grauiter dixit is,qui mutta leuiter:Bene qui latuit, bene vixit G. ClaruS,lateque notus sum,longeque conspicuus. R .Livor abdita penetrat rimaturque; putas,conspecta praetereat ὶ Quid, quod pauci sunt, quibus expediat apparere,ic conspici; pauci, quorum famae non noceat,ad plenum noscii Notissimum Claudiani.

Misuit prasentiasamam. Quanto magis illam minuit notitia Rarb sunt homines,quod videntur. G. Gloriosus videor. t. Caua nube circundatus delitescis. Si parumper e

merseus, quo plus gloria falsa fuit, eo verae plus

286쪽

eris infamiae. GAV. At gloria vera est. q. Id nem. te melius nouit:ita demum , si externi iudici si orruptum animum tuis in Iebus assiampseris.

Gloria quidem ut sapientibus placetJquasi quae-

. clam umbra virtutis est. Illam comitatur Ilam se-.quitur quandoque etiam antecedit; quod in ado- Iescentinus clarae indolis vidimus,quos ante perfectam virtutem,prae concepta de illis spes hominum claros facit, quae quibusdam velut stimulis. generosos, modestosque.animos excitat atque exigit, dc impellit ad aequandam spem ciuium sit xum. Stultos autem,tumidosque praeeipitat. Hi ne transformatio illa ridicula clarorum adolescentitim in obscuros senes .Laus quidem sapienti utilis, stulto nocet. Ex his viderivmbram per se i-rsam esse non posse, rei cuiuspiam iit oportet. Visne igitur gloriam veram esse,fac ut vera, dc solida Firtus sit.

De Be essiis in multos tollatis. D IAL. X IIII. Ante quibus υideas benefeceris ,est memor omnas Gra3us,ab ingratis gratia nulla υenitis V Eneficia in multos contulisse gaudeo. R. Multos ingratos experiens,dolebis . GAV . IIBeneficia in multos effudi. RA. Recte ais. Nam si accipientium animos intueare, ben cfici Tum magna pars perditur. G U. Μulti meis beneficiis sunt obstricti. RA. Quidam se obliuione relaxabunt,alij forsan iniuriis beneficia pensabunt: ut cessent iniuriae, non cessabimi querimoniae : quam multi de benefactoribus que runtur suis Iniquum, fateor, sed commune adiaeis, ut non tam crebre de hostibus sint querelae.

Audisti apud Lucanum, de Iompeio querentem

287쪽

Phininum: apud Senecam vero Sabinum de Augusto Θ Quid vero te ad literaS aut antiquitatem voco ΘIrbes medias contemplare : Vici Omnes Ia- mentis talibus pleni sunt. Omnis autem ingratitudinis triplex fi lii fallorJcausa est: Intii dia sci- Iicet, qua dum impensa aliis beneficia, suas ducit iniurias in se collata non aspicit : Superbia, quae, Vel se Daioribus dis nam censet, vel praeferri ubi aliquem Indignatur: Cupiditas, quae muneribus ison lenitiar , sed accenditur ; dc dum quaerendis inhiat , quaesita non meminit. Ponera breuius , totius mali causam stultitiam dicere. Ea vero non huius tant lim, sed malorum omnium causa est, Ignorantia veri boni, δpinioniimqtie peruersitas; hinc nimirum pestes animi prode ut,

superbia in primis, & cupiditas, quibus nullum

obsequium non contumax: nulla largitas non angusta est. GAIV. Beneficus fui in inultos. R . Aristotelica quaedam magnanimitas fertur , in C

minisse collati, accepti autem beneficii obliuisci: quae sententia, etsi colore non careat ; apud

me tamen , VeruS magnanimus contemptor mediocrium,atque humilium est rerum;atque ideo quaecunque egerit , magna quamuis , iudicio

plurimorum, parua sunt, animo maiora quaedam, S rariora volentis,contra , si quid acceperit, quo alteri fiat obnoxius,quamuis eXiguum graue est. libertatem Sc amanti, atque ad ex cclientiam aspiranti; qui, ve quamprimum solui , leuarique velit. De hac igitur re Annaei Senecae dictum probo: Beneficium, inquit, qui dedit, taceat: narret, qui accepit. Eleganter nempe, duo beneficentiae seu venena , seu vulnera sutit ; hinc exprobatio largientis: hinc recipientis obliuio; utraque ma-

288쪽

as a P ETRARC. DE RE MED.

gratitudinem parit in altero: haec in se: illa quoque beneficium in P extinguit: haec in altero: his tot malis aptissime illo Senecae conlilio inedeare.

G έV Μultis benefeci. R . At pluribus non fecisti, qui se spretos , 8c contemptos dΟ-lent. Est autem, nescio quidem unde Ermior ΘΩRnsarum, quam beneficiorum, tenaciorque memoria. Saepe singulis beneficiis aut nullos, aut fingulos amicos obliuio Ps,& tepidos; hostes autem tibi multos feceris memores,ac feruenteS. G. Μultis multa ac magna contuli. l . Sunt multi, quibus promisse periculum sit: quidam paruo amicum , magno hostem beneficio quaesiere; quod & exigui debitum leue , retributio proana est: magna autem,& debere pudet,& piget reddere , dc nihil est tertium, nisi ut desinat esse, cui debeat,qui inuitus debet. Ita,dum debentem pudor beneficii expertos dolor agitat, inter Scyllam , 8c Carybdim fertur cymba beneficia : estectumque, ut multos, qui parch, atque illiberaliter tui vixissent, liberalitas insignis in discrimen araxerit. Siquidem inter malos, impune bonum esse non licet: durum dictu, sed dicendum tamen. Animal ingratius homine nullum lU. Late me beneficum praebui. Quidam stinthenefici, nec tamen benevoli, quos magnitudo status,atque hominum necessitas, multa largiri Cogit e nis etiam, quos non modo non diligunt, lsed ne noscunt quidem: quibus,si se, ob beneficia charos sperant,valde eos fallit opinio. Nemo fa-

.ileno amantem amat. Μutuus nexus animo-Iu, ac reciprocus est amor.Munera sepe necessitati, amor vero iudicio tribuitur: ut ergo beneficia bene collata, Maeta fronte,pioque animo dignisi

exhibita nunquam gloriosa negauerim sic multa

289쪽

ra immo vero partem maximam, seu haec dant tu, seu accipientium culpa est, perdi,ac proiici .nemo usquam est,qui dubitet, Et est facilior,breuior-rue.ac rectior, quam supra tibi ostendimus a mano scilicet ad amorem via : qua pergenti, Verum quoque si benefici nomen accesserit . clarum te, supraque fidem,multis amabilem em ciet. c .Μulta & magna oontuli. In rebus,non quid, sed qualiter quove animo fiat. refert apud Deum,a que homines:&magna saepe inuis a dc modici grata sunt:nudum prae omnibus cor attendi, dc sacria ficio pauperis probatur,& munere.' De Amore populi. D IA L. X cI V.

Haurit aquam cribro, vulgi qui pascisur aura; Vulgus amicitias utilitate proba

mox oderit. G.AEU. Populus me diligit. I . Ne propera,nondum finis; ut dies unus. sic vita omnis a fine describitur. G V. populo charus sum. β A. Quis illi Scipionibus charior Quis Camillo t quis Rutilio, ae Metello λ Quid Themistoclem loquar,aut Μiltiademὶ quid hoα genitum Cimonem, aut Aristidem quid The-1ea 3 quid solonem Z quid Annibalem quid Lyeurgum t Qui ciues, oro te,quam quisque, quam breuiter populo suo charus: omnium notus finis idcivel in contemptum,Vel in odium versus amor,at que indigna rebus praemia, fori labor,accusatio, mors,exilium, catenae. G V. Multis in populo

charus sum. 4 A. Μalis igitur:pauci enim boni : atqui malorum malis artibus qimi amorem eonstat. Si vero similitudo quaedam parit ami-

290쪽

multis in populo charus sis. GAM. Populus me amat. RA. Serenum hybernum aura aestiua, quies maris,limae status,amor populi paria haec si conserantur,mobilitatis Vltimo palmam do. GAV. Populus me honorat. I A. Labiis, credo; cor autem eorum longe est a te : non est enim tibi fidelior, . quam Deo : raro quicquam ex animo facit vulgus; nisi tumultuari dc furere,ic saeuire. G V. POPulus me veretur. I , Non faciet diu. Facile enim

xuit, quod non certo iudicio stabilitum est.GAU. Ardens in me populi fauor est. RH. Ardenti principio , saepe medium tepens , finis algidus fuit; quo hoc crebrius ulla in re, quam in studiis populorum cernas .c As . Populus me laudat. RA. Stultorum laus,apud doctos, infamia.est. G V. Populus me suspicit. R .Leui rerum alternatione despiciet:semper alterum extremorum tenet, medium vero nunquam; ut qui habitantem ibi hostem metuat. G. Populus me colit. R,Μirabor, si tam inculto cultore fructifices. G. Populus bene de me sentit .R, Sine ullo delectu audicare solitus; utranque in partem. Itaque vulgi sententia, veros inter iudices, contrari j argumentum est. V. Populus bene de me aestimat. R A. Suspecta sanis ingeniis aestimatio in orum. Mallem te populo an cognitum, quam probatum. GAV. Popaeus multa de me loquitur. R. AE. Et tu ergo popularimus auribus fidis,atque agerisὶ quod licet magnis olim viris euenisse noueris,non minor tamen est Vanitas, gaudere fatu tenui,& incerto. GA IV. Populus me miratur. RA. Et ego ae miror, qui hoc in gloriam tuam trahas. GAU. Po-Pulus me amat. . Non haec laus , sed for-

Ilina est tua , populi mos est, ut faeph amet in-