장음표시 사용
131쪽
bris tanquam velis obducitur, quarum superiot saepe nictitat, ut humore suo globum oculi identidem persundat, eaque sola est mobilis : duplici musculo instruitur : horum unus palpe- . bram attollit, alter deprimit. In hos musculos tum quinti , tum septimi paris nervuli sparguntur. Illi juxta varios animi motus palpebras
movent: hi vero palpebrarum & aurium cQnsensum tuentur.
Σ'. Variis glaridulis , & vasis excretoriis mu- .niuntur palpebrae, quas Sten non ita pridem detexit.Una ex iis ab exterioris anguli parte superiore orta palpebras cingit, & in varios velut lobulos discerpta vasis lymphaticis, seu excretoriis vim praebet : quae tunicam interiorem palpebrae variis foraminulis non longe a ciliis pertundunt. Altera est glandula in majore, seu interiore oculi angulo conspicua , quae lacry-
malis dicitur. Nec dubium est quin humor ex iis glandulis & vasis irrigando oculo continen ter profluat. Cum parcior est, non is facile deprehenditur : sed ubi cum impetu prorumpit
tum lacrymae dicuntur: cum venae qui. sangui nem revehunt, nimium patent, tum minor serosi humoris copia in glandulis secernitur. Quo autem sanguinis in venas refluxus magis impeditur , eo copiosius serum intra glandulas exprimitur.3h. Occurrunt sex oculi musculi , quorum primus in oculi ipsius vertice constitutus eum . . attollit. Secundus huic oppositus cum deprimit : unde ille superbi, hic humilis nomen adeptus est. Tertius qui est bibitorius, oeulum
ad interiorem adducit angulum: huic oppositus, quiestandignatorius,in contrariam partem eum abducit. Duo reliqui oblique eum circumducunt : unde & amatorii vocitantur. Cum sublato
inter hos musculos aequilibrio unus ex iis sor-
132쪽
Hor evadit, tum male contorquetur oculus, uti accidit in strabisimo. Q lod tamen ne facile accideret, cautum a natura fuit , dum trochleam ad nasi radices elut ansulam quandam apposuit, quae circumducentis musculi motum sisteret. Id etiam satis verisimile videtur , oculum nonnihil complanari, cum quatuor recti musiaculi simul contrahuntur: ut ut oblongior & ex
Parte sua anteriore globosior , ubi obliqui mustaculi contracti simul oculi globum premunt. Ita mutis animantibus septimus adest fusculus, qui pendulum oculum suspendit. In plerisque
etiam ex interiore angulo alius oritur membronosas, qui totum pene oculum tegit, dum inter gramina caput demergitur , ne serte itunicae αhumores oculi a durioribus plantis quid detrimenti capiant. . Nunc ad ipsius oculi fabricam veniendum: istribus constat membranis & totidem humori-hus. Membrana omnium durissima, quaeque est duraematris propago, densa est admodum id firma, parte posteriore scierotica', seu dura nominatur , ut pars illius anterior cornea vocita- r. Ex musculorum tendinibus contexta oculum suae orbitae alligat. Secunda ociali membrana ex nervi optici pia matre , seu tenui tunica producta suam ducit originem , parte sui posteriore choroides , anteriore uvea nominatur, daque cum sit perforata, foramen illud pupillae nomen accepit. Quae nigrior in homine ex atro choroidis colore apparet, non item in sele , & aliis animantibus in quibus choroidis supersicies concava, fulvo aut alio colore nitet. Tertia oculi tunica caeteris minor e medullari nervi substantia prodit: haec mucosa in oculi interioris conclavi instar chartae candidae lumen , aut species per pupillam trajectas excipit;
133쪽
eamque esse proprium visus organum jam vulg- Creditur. Haec circa humoris crystallini limbum desinit , eaque cum inferioris iridis ora
connectitur. Irim vocant fibrarum contextum
in orbem apte dispositum, qui exterius circa pupillaesoramen variis diitinctus apparet coloribus : quae vero crystallinum cingit, & cum retina cohaeret,nigris velut ciliis compingitur; unde& processum ciliarem vocant. Tres itidem sunt oculi humores. Primus estaqueus , qui tunica cornea & uvea inclusus, globosam oculi figuram enicit; secta cornea hic diffuit , eumque admodum esse spirituosum , hinc licet colligere quod acerrimo frigori expositus, vix congeletur. Humorem aqueum excipit crystallinus in lentis formam, ut tubi opti , aut microscopii vitrum , ab omnipotenti artifice sic elaboratus, ut radii per pupillam, velut concJavis obscuri foramen, cui vitrum convexum aptari solet. shbeuntes, eo modo infringantur, qui ad distinctam objecti imaginem infundo oculi tainquam in opposito pariete delineandam requiritur.
Substantia hujus humoris clara & pellucidi mollis est,ut comprimi aut dilatari facile possit ,
ac ne diffluat, tenui membranula , quam araneam vocant, involvitur. In piscibus & avibus
est globosior. In homine & quadrupedum genere pars illius anterior est magis complanata, sed cornea magis protuberat. In illis radii per crystallinum globosum trajecti citius coeunt :unde& vitreus humor in iis est parcior. Contra in homine cum inflexi radii per crystallini anteriorem superficiem minus convexam trajectitardius concurrant, magna humoris pellucidi& vitro sit so similis copia inter crystallinum, &fundum oculi inter acet.
Qui humor ne dissiuat, tenui quoque membran
134쪽
brana obducitur Myran qua in eadem sorte membranula , quae vitreum humorem involvit, crystallini quoquc partem luperiorem tegit. Quod
in charcaria pisce primus obtervavit Steno radeo ut crystallinus humor non propria tunica, sea communi cum vitreo muniatur: nec diversa sit ab ea, quae idcirco hyaloides , seu vitrea dicitur. Hinc crystallinus in vitrei humoris excavato sinu, tanquam gemma in annulo conti
Haec utique facilius percipientur ex figura oculi quam a D. : errauit mutuabimur, 'qui Sepulcre comparat oculi fibricam cum tubo optico , idque nova quadam ratione. Nam humores in oculo idem praestant quod vitra in teles- copio, aut micro scopio C, igitur est cornea, H, humor aqueus D, tris oculi in medio perserata, qtneque idem praestat quod in tubis opticis circuli chartacei, in medio sic pertuli, ut obliqvjores radios arceant,qui imaginem in fundo oculi depictam confunderent, Eest procellius ciliaris qui crystallino annectitur, eumque firmat, fere ut circulus ferreus , vulgo i, ne viro is qui vitrum in tubo retinet : F est choroides nigratum ex parte anteriore, ubi nomen UVcae accipit, tum ex parte posteriore, eaque idem edicit, quod in tubo ater color quo pars intestor tubi solet infici, ut peregrinum lumen , & crebras reflex Mnes a lateribus factas inhibeat: G est retina . Vide tabulam tertiam, pag TOHoc loco qu i rendum essct , quod sit praecipuum visis organum , an retina , ut vulgo creditur ue an potius ut multis argumentas pene de-m0ia strat D. Mariolte, tunica choro idcs, quae retinae substernitur, sit proprium visus organum.
Quod ea tunica sit piae matris quaeda productio, ex infinitis pene fibrillis composita : cum in re tina nulla sint ejusmodi fibrillae , imo taemem Tom. VI. F
135쪽
brana quidem illa dici potest , sed humor potius
ex intima nervi optici substantia concretus: neque opaca est,ut choroides, sed nonnihil tralacet. Hinc facis accensae lumen a choroide ita reflectitur , ut canis oculus de nocte lucidus quodammodo appareat: haec enim cum sit candida, lumen fortius regerit. In selium oculis lux quoque vegeta, sed caeruleo colore tincta cernitur, quod in iis choroides sit eo colore in ista. In homine cujus choro id es est nigra, is fulgor
non apparet: neque enim lux ex nigris corporibus tanta vi reflectitur. Hoc etiam luculento exemplo confirmatur.
Charta in orbem secta & parieti ad oculi altitudinem assi xa, ὰ certa distantia sub obtutum non cadit, cum partes vicinae hinc inde videantur :cum scilicet locus imaginis in ea parte choroidis quae deficit , seu in basi nervi optici existitit lumen enim basim illius nervi non assicit: unde Objectum coram positum non cernitur. Verum his omissis quae longiorem disquisitionem postulant,quaedam potius a Docti si Medico Vernaeo circa oculum sunt observata summatim perstringamus. i' Motus illius membranae quae in animalibus tertiae plapebrae munere fungitur,& oculi partem anteriorem tegit , incredibili celeritate , & duplici musculo perficitur. Qui membranam attollit & oculi partem anteriorem
tegit, quique pyrisormis dicitur , huicino tui plane sum eret : sed illius tendo distendi non
potest nisi nervum opticum circa quem inflectitur, comprimat. Q are ne quid incommodi patiatur nervus opticus, alter musculus priori oppositus a natura sic aptatus & perforatus fuit, ut tetidinosum funem prioris musculi admittat. eumque ad latus deflectat, ne quid noceat nervo optico. Naturae artificium in hujus membranae
structura pulcre descripsit, & figuris expressit
137쪽
D. Perrauit. Existimat eundem esse usum interioris palpebrae , qui ea ternis tribuitur,nempe ut globum oculi tueatur , humore siro quam glandulae huic suppeditant, idem iidem perfundat , ne citius arescat aeri expositus , denique id praestat , quod homines manu efficiunt, ut
si quid pulveris oculi globo adhaeserit , illius
membranae ope detergatur : nam in simia qui quasi manibus instructus est, haec membrana non invenitur, uti nec in piscibus qui ea non indigent. Mirum est naturae,aut conditoris potius nostri in hujus membranae structura artificium, quod positum est maxime in funiculo , qui per trochleam , vulgo poviae ductus membranam instat veli senestris appensi aut extendit, aut adducit. Ea membrana est triangularis figurae a cujus latus unum interiori seu majori oculi angulo adhaerescit , reliqua duo latera a dextra an sinistram libere deducuntur. Id vero sit beneficio musculi , cujus tendo instar funiculi angulo membranae mobili assigitur: hic tendo, aut funiculus siummam oculi partem pertransiens, &in posteriorem delapsus prope nervum opticum trochleam offendit, quae est tendo alterius mustaculi ex minore oculi angulo oriundi.Vcrum ut haec facilius intelligantur unam item,& altera ex figuris quas D. Perrauit delinea vit, adhibeamus , H I K L , nobis exhibeat globum oculi aposteriore parte visum,cum membrana quae anteriore illius partem tegit. Punctum, H designat extremum tenditiis, qui membranae adhaerescit, eam distendit, Lest origo nrusculi, cujus ten-
do per Κ , sertur in H : I K est alter musculus icujus tendo in K perforatur, & trochleae munus obit, dum prioris musculi tendinem excipit. Cum uterque musiculus I, & L, contrahitur,
tum membrana veli diducitur , & H ,
138쪽
versus M , excurrit. ABCD eandem membranam, seu palpebram interiorem brutorum exprimit, cum in oculi malorem angulum se recipit: B est extremitas tendinis musculi , quem in priori figura litera H designat: pars
membranae immota est A, membrana extenditur, cum tendo B versus C, promovetur. Vide b. quartam.
1'. In avibus postquam nervus opticus globum oculi subiit , circa se effundit rotundum velut calicem , ex cujus margine fila plurima exeunt c;liari processiti congenera , eaque in apicem desinunt pone vitreum humorem , cui adhaerescunt , ac forte haec membrana sita dilatatione &contractione vitreum humorem criti al- lino admovet, aut ab eo removet, ut distincta visio postulat.' 3'. Cum tunica oculi versicolor quae iris vocitatur , dilatetur & contrahatur, licet nullae in is ea fibrae carnota appareant : id quoque non ab horret a vero processum ciliarem , qui ejusdem est naturae cum iridis tunica, non omni motu
destitui, quo crystallinus fit aut globosior, aut
Atque haec de oculi fabrica , in qua pineis nostra providentiam mirari satis non possumus: vel quod in exigua mole tanta partium varietas , ordo , usus denique tam multiplices conspiciantur 1 vel quod tam puri humores cum sitis membranulis & involucris mira arte contextis ex turbido sanguine, & crasso elaborati appareant. Verum ista longe fient illustriora , ubi quae ad visionem pertinent,suerint explicatam. Sed oculi figuram ante subjiciamus.
139쪽
Rimum occurrit cornea tunica EIE, nonnihil protuberans. Suamquam non tantum promineat, quantum hac figura exprimit.
Hac tunica radios ab obiecti punctis ABC prodeuntes in ringit ad perpendiculum, nimium divergentes costigit, ut per foramen uvea, seu pupiliam o o, quam paulo ampliorem serimus, subeant. Eo, Eo. tunica est uvea. Spatium inter corneam is uveam comprehensum atqueo humqre completur, qui ad contaiginum usque dissundi
COLMPinsu FP F, rassios in cornea factos, in aqueo humore paulo rariore, jam disertentes sic frangit, ut qui ab eodem puncto B, exeunt, i. fundo oculi b, colligantur. Sic sunt quidam velut penicilii: dum B o, B o, radii jam a se invi-sem distracti coguntur in Ob, ob, se punctum
B , obj ecti imprimitur in fundo oculi b ρον plures
radios coeuntes. Idem dicendum de pundita A G. rarim Bib, qui irrestactus oculum penetrat, ni ad perpenriculum incidit, es axis visionis. Spatium L L, est vitrem humor, dGd nerum opticus , ad latus versus interiorem oculi ansulum deflectit. d E, dE fcleroticam tunica- exhibet: huic proxima es choroides ; intima qua fibristis flat disingui, tametsi nuta apparent. Ecba F, retin dicitur. EF, EF, proces ε ciliares designant.
140쪽
NUnc itaque quo visio fiat modo, & qua ratione objecti visibilis distincta species in
fundo oculi delineetur , paulo uberius quam sellant Philosephi, explicare conabimur, simul& partem Optices praecipuam trademus, idque quam maximo poterimus compendio. Ac primum quidem cum vulgaris sit opinio species rerum intentionales ab objectis in oculum manare, eaque superius depulsa fuerit, id nobis exponendum est, qua ratione rerum imagines in oculo depingantur. Sit itaque Unica conclusio. Distinctae rerum imagines tum pinguntur in oculo, cum plures radii ab eodeni objecti puncto prodeuntes ita in tunicis , & linmoribus oculi inflectuntur, aut franguntur, ut cum ad fundum oculi pervenere, in idem punctum
Probatur concluso. 1' enim oculi globus est instar tubi optici, qui obscuri cubiculi foramini sic aptatus est, ut rerum extra cubiculum positarum figuras in chartam, aut parietem oppositum trajiciat. Apertum tubi orificium corneam tunicam exprimit , circellus chartaceus in medio pertusus, qui vitrum tegit, uveam in sui medio perseratam , lens convexa tubi optici humorem crystallinum , obscuritas cubiculi, Concamerationem oculi, qua lux omnis excluditur , praeter eam quae per uvae soramen admittitur, satis apte exhibet. 1' Id quoque explicatur & probatur ex Oculo artificiali. Vitrum est amplum, & convexum