장음표시 사용
141쪽
orbe chartaceo inclusem, idque corneam tu nicam repraesentat. Crystallini loco est lansiti- dena convexa, seu vitrum pellucidum in medio denuus, quam in extremis ue charta retro posita
Urginum ipsius visus , si e sit retina, sive sit
choroides , nobis exhibet , eaque adducitur, aut retrahitur uti libuerit, dum distincta objeci imago in ea depingatur. Quare ea machina sic in fenestra collocatur ut radii ex objec. is it Iustiniis in vitrum anterius illapsi, tum lentem crystallinam subeuntes, distinctam in charta, quae fundum oculi repraesentat, rei picturam
3' Ilipsum ex structura oculi fit manifestum. Sit en m objectum ABC, tum illius pictura erit distincta, cum puncta A , B, C , in fundo oculi a , b, c, sic pingentur, ut plures radii ab unoquoqae puncto, ut A, prosecti, in unum itidem punitum a , coeant. Nam tunica cornea E,
I, E, radios ab eodem objecti puncto A prodeuntes infringit, & nimium divergentes colligit, ut per foramen uveae seu pupillam, O, O, subire possint Vide superiorem figuram. ' Crystallinus F P E, radios qui ab eodem
Puncto A, prodeunt, sic infringit, ut in eodem puncto a , colligantur, & fiat velut quidam penicillus , ut loquuntur, opa: sicque punctum A, distincte pingatur in fundo oculi a. Confusa autem viso futura est, si radii ab eodem objecti puncto prodeuntes diversas in oculi fundo partes occupent: ut cum solis radii per fenestrae rimam obsturi cubiculi excipiuntur : si rima paulo est apertior, hoc splendidior quidem, sed magis pertiubata solis, vel objecti imago futura est. Nam singula objecti puncta radiosas pyramides vibrant ue atque ejundem puncti plures radii in diversis tabellae oppositae punctis imprimuntur. Quo autem sora
142쪽
men per quod lumen admittitur , est angustius hoc pauciores radii subeunt, & facilius coguntur in ordinem , tumque distincta est ob ecti imago, sed languidior: unus quippe aut liter duntaxat radius ex uno objecti puncto per rimulam subit Est itaque, ut diximus, pupilla instar foraminis,quod aptatum est in obseuri cubicuis senestra, aut pariete Cum remotius est objectum, mi nimis exigua luce perfusum, pupillae Bramen subinde dilatatur: contra ubi vicinius est objectum, aut admodum illustre, pupilla con- Irahitur, ne confusa imago appareat: cum 2ilicet plures quam par sit, admittuntur radii, qui cogi in ordinem, aut in eadem tabella ordinari nequeunt. Solvuntur objectiones. p. r' Foramen uveae in nobis est apertius, quam Oculi concameratio exigat; atque huic
propior est retina, seu tabella opposta, quam ut in ea radii possint apte disponi, aut penicillo delineari. Nec demum ut in occluso cubiculo tabella, sic membrana in fundo oculi assixa potest propius accedere ad crystallinum, uti cernimus in oculo artificiali. Nam quo longius objectum distat, hoc charta propius lenti, leuinteriori vitro est adhibenda, & contractior imago futura est. Ergo visio non eo modo quo diximus, perficitur , sola nimirum radiorum refractione in fundo oculi. Neque exemplaqua: attulimus huic explicandae satis sunt idonea ,
atque omnino ad speclas intentionales confugiendum videtur.
Rej Species illas , quaecumque sint, ipsa
visione esse obscuriores, & omnino supervacaneas, ut suo loco ostendimus. inod vero negant radios posse in fundo oculi concurrere, id
143쪽
sorte verum esset, nisi crystallinus globosior rodios frangeret & inflecteret. Deinde uveae foramen , cum objectum est viciniuS, varie con- .stringitur. Quinetiam crystallinus humor procellitum ciliarium ope forte fit planior, aut globosior. Imo satis illud videtur probabile idipsum
obliquos oculi musculos praestare : adeo ut crystallinum propius aliquando foramini liveae admoveant, ut rei visibilis situs, aut distantia exegerit. Atque ut in oculo artificiali, ubi cha ra rite collocatur, ut objectum procul dissitum exhibeat, nihil necesse est eam a lente magis removere, quo alterius objecti aliquanto magis dissiti reddat imaginem : sic ubi oujectum longius removetur, nulla fere in oculo fit mutatio, cum multum augetur illius distantia. Opp. Σ' Ea membrana quae rerum imagineς in fundo oculi excipit, non plana est, ut charta in oculo artificiali , vel in obscuro cubiculo apte collocata, sed concava, in qua distortas, ut in speculo concavo rerum imagines reddi
Re p. Rerum species & majores , & distin etiores in cavo imprimi , quam in plano : dum modo charta quae excipit, fere sit homocentri- ea cum lente ipsa. mod ab Archiduce Maximiliano olim observatum fuit, dum ingentem globum extruxit, in quem, ait Schei nerus, in
trogressi admittebamus rerum externarum per Ientem convexam in parietem concavum species , quae ob idipsum longe ordinatius, & ampliores videbantur, & distinctius compositae, quam si in superficiem aliquam planam a lapsae essent.
Ο ρ. Rerum simuIacra per radiorum penicillos in fundo oculi, ut in cubicuro clauso depingi possunt, ted ea non expriment res ipsas quae videntur. I' enim inversa pinguntur: F v
144쪽
deinde non ejusdem sunt figurae cum rebris ipsis quas exhibent N.im corpus solidum per superliciem in oculo delineatam, circulus per ellipsim , qua diatum per figuram oblongiorem exhibetur. . Eigo perceptio rei visibilis ducta illius imaginis quae in fundo oculi imprimitur,
non continetur: sed species admitti debet, quae sit res ipla in repraetentando, ut loquuntur, unde & intentionali, vocitatur . .
Re p. Aliam esse rei impressionem in visius organo, aliam perceptionem : illa judicium
nostruin non determinat, ut oculum afficie, vel
ad cerebri interiora perducitur, sed quatenus ad obj cctum ipsum dirigitur : quasi oculus ra
dios vibraret, non exciperet. SecuS res eversae,
ut in retina depinguntur, non in propriis locis apparebunt. In eum quippe usiim sensus a natura lunt concessi , ut res in propriis locis perceptas aut fugiamus, si noηiar, aut prosequa- mur, si utiles judicentur. Hinc caecus qui ba- culis decussatis objecta tangit, dextro baculo quae ad sinistram sunt posita, percipit: quod vis, dc quasi intentio attiniae ad res ipsas quas percipit, pro grediatur, radiorum velut impuliasiim seqae. s. Res igitur quaeque na lita cernitur, ad qucm pupillae acies coiivertit Hr. Hinc in speculo deorsena iacente, ut in aqua , objecta quaeque depressa apparent. Durabis. Unde ergo ita istae & alia animalcula tot oculis .praedita, non multiplex, sed unum tantum Objectum percipiunt. Rei p. Idem de homine & reliquis animantibus clui in polle, cur ab iis simplex, non geminata re videatur Neque id accidit, quod species ita adrvotum opticorum concurui intrae cerebPum uniantur, ut vulgus Medicortam putat. Cum enim alteriim oculum digito paulu-
Iviro attollimu , res ex ad erso positas
145쪽
PARS TERTIA. I; Iduplex conspicitur: nec tamen nervi optici tui divelluntur : sed quia imago objecti in eadem regione, seu in eadem retinae parte, in utroque oculo non depingitur. 1taque illud est probabilius, rem unam, & in eodem situ ab utroqRe oculo conspici , cum uterque , quique irrefractus Oculum penetrat, axis visualis , quo res distincte cernitur , in idem objecti punctum dirigitur. Qu9modo autem oculi mu sicae sint dis siti, non fit is liquet, nuper tamen insignis Geometra & Philosophus D. de la Hire in Regia Academia tres muscae oculos in formam trianguli aptatos, & velut in capitis vertice collocatos c stendit : adeo ut hinc liqueat reticulum illud utrimque positum multiplicis oculi vices non obire. p. ' Gaslendus, utriusque oculi pupillam in contrarias partes dirigi, & quantum una ad interiorem angulum accedit, tantum alteram in exteriorem , seu in sylvestrem defletacti : adeo ut axes utriusque oculi semper sibi mutuo sint paralleli, neque in unum punctum
Re p. 1' Rem eandem a Visa percipi, cum uterque oculus radiis velut conjugatis, & in eandem perceptioneim destinatis attingit. Sic tibi globulum duobus digitis decussatis contrectamus, quas duplicem tangere videmus . Nam facultas quae cerebro inest , ex diversa nervorum impressione, nota unum , sed duplicem percipit globulum Non dissimili ratione cum oculorum alterum digito attollimus, &radiis velut disparatis rem aspicimus , tum eam geminam percipimus; superiores quippe unius oculi radii cum alterius itidem superioribus, medii cum mediis, inferiores cum inserioribus simul agere, aut conspirare ad unius rei perceptionem solant , c, O rem unam de
146쪽
eandem renuntient. .si sorte ita detorqueantur oculi, ut dextri unius radii cum sinistris aut disparatis alterius concurrant, tum res plane diversae judicantur. Unde hujusmodi hominem se vid ille Gastendus commemorat, cujus alter oculus gravi concussus plaga, & in diversium a naturali situm deflectens efficiebat, ut res omnes geminatae ei apparerent.
Resp. 1' Utrius uti oculi pupillas videri parallelas , cum obiectima eminus spectatur: tuniciaim utriusque intervallum pene insensibile est cum distantia comparatum. Sed res aliter se habet ubi res cominus cernitur: ut cum legimus : tum enim ita ambae pupillae diriguntur , ut earum axes in idem punctum objecti convertantur. His explicatis non erit alienum varia visus phoenomena explicare.
QMdam visus phoenomena, aut problemata explicantur.
O Uaeritur i' quomodo rerum distantiae
Rei. Distantias rerum non tam a visu Iplo, quam a vi ima sinatrice definiri. Primo ex corporum quae visu percurrimus interjectu : tunienim res sibi proxio ae judicantur, cum inter eas nutum coreus visibile jacet. Hinc sol exorienis limiZoiath contiguus, ac nubes in eadem cum stellis superficie videntur. α' Ex magnitudinis p judicio rei disian tiam auguramur : ut vicissim ex cognita rei distantia magnitudinem illius dimetimur. Sia quidem vel duce natura, vel ipsa assuetudine eruditi objecta quaeque hoc majora censemus, qua sunt remotiora. Sic languidus, aut obse
147쪽
res color rem a nobis dissitana exhibet. Neque id pictores fugit . qui corpora alioqui magna obscuris & confusis coloribus, ac uiole imminuta , quasi eminus spectarentur , depingunt. Notum quippe est objectum illustrius, ac dis itinctius videri, quo propius Hinc appetente nocte, aut aere nebuloso involuti, quae proxima sunt, quasi procul postia judicamus. 3' Aliam quoque figuram oculus induit,
cum remota, aliam cum proxima intuetur : in remotiorum aspectu, liveae foramen ampliatur ;idque fit certa naturae lage, licet non advertamus. oculus etiam planior fit, aut oblongior , ut objectum longius a nobis fuerit, aut propius.
' Res oculis subjectae quo longius distant,
hoc sublimiores apparent, quod res propiores radios emittant, qui superiores oculi, aut retinae partes feriunt. Remotae radios mittunt qui ad inferiorem oculi plagim perveniunt: quare illae deprestiores , hae sublimiores cernuntur. Contra evenit dum oculorum aciem in res sublimes convertimus : tum enim quae longius dissitae sunt, humiliores apparent: adeo ut extremus caeli limbus horizonti cohaerere vi
Quaeritur H quomodo rei magnitudinem percipiamus. Reop. Nos rei cujusque molem ex imaginis, quar retina: imprimatur, magnitudine aestimare : idque tacita quadam ratiocinatione ex magnitudine imaginis in fundo oculi depictae eum dissimila comparata nos colligere. Nam licet obiecti oculo proximi imago forsitan centies nrajor, quam n idem objectum tres circiter passius recederet , in sando oculi delineetur , Non continuo res ipsa centies major visus judicio aestimatur : quod totum visus negociana
148쪽
intra oculum . non perficiatur : verum id quo que neccile est ut vis imaginatricis judi tum
Sed, inquies, sol in horizonte maior videtur, cum tamen sit remotior. Neque id circumfusis vaporibus tr buendum est, cum imago lotis tubo optico in obscuro conclavi excepta, aequalis semper, & sui similis totius diei decursu videatur , nisi quod diameter altitudinis , quae scilicet horizonti ad pei pendiculum insistit, prae
refractione nonnihil imminuta appareat , & sol non omni ex parte rotundus , sed ellipticus fere conspiciatur : unde & umbrae quas projicit, tum sunt latiores, quam ubi est sublimior; neque adeo vapores illius augent imaginem, sed aliquantulum imminuunt, quia plures ejus radios intercipiunt. Resp. Solem in ortu vel in occasu majorem nobis apparere, primo quod illius magnitudo
ex distantia, haec vero ex longa corporum ii terjectorum serie aestimetur ..
Praeterea sub ortum solis pupilla est apertioriunde solis ut cujusque corporis lucidi imago latius in fundo oculi spargitur. Hinc luna de
die minor quam de nocte cernitur: nam interdiu angustius est uveae soramen : & radii su euntes cum axi sint viciniores, non adeo diffunduntur. Pupillae angustias major crystallina rotunditas comitatur : quo vero humor ille est globosior, hoc quoque contractior imago retinae imprimitur. Sic autem sumus a natura comparati, ut dum pupilla: soramen contrahi mus , simul & crystallinum globosiorem efficiamus. Hinc dum objecta oculis proxima sinu tur, statim uvea rugas aut plicas suas deponi ,
pupillae soramen fit angustius, & crystallini fa cies anterior fit globosior. cum ies tenui &
149쪽
languida luce perfusas contuemur, pupillam diducimus, tumque crystallini figura planioressicitur, quo lux uberior accedat, ac radiorum conculsus , seu penicilli non intra vitreum hu- morem , sed.in fundo oculi perficiantur. Quaeritur e quid in eausa sit cur itellae,&accenta quaeque lumina eminus spectata , speciem siti longe ampliorem, noctu quam interdiu spargant. Re p. Id utique evenire vel quoq apertiore pupilla radii luminis excepti majorem in fundo
oculi imaginem creent, aut retinae nervulos
fortius percellant ; vel quod crystallinus humor tum sit magis complanatus ; vel quod radii intra vitreum humorem coeuntes post concursum in ampliorem & magis confusam spargantur imaginem.
Sed, inquies. sol tam procul dissitus , & libero aspectu visus, nihilo major apparet.
Reo Id sorte fieri quod per angustissimum
foramen lux illius admista par. es duntaxat retinae medias, & axi proximas assiciat. Noctu vero cum pupilla dilatatur, tum radii stellarum lucidi laterales quoque retinae aut choroidis nervulos seriunt. Est etiam foramen pupillae fere instar infundibuli nonnihil deprcssum: cumque illud ampliatur , tum vvea versus pupillam cri patur, & tenuibus velut plicis asiperatur. Hinc non solum radii per apertum foramen rect a subeunt, s d plures etiam ex rugosio liveae margine reflexi ad interiora oculi perveniunt : cumque ex omni parte reflexio fiat, corona qhsarda ira luminis corpori lucido assingitur: sol vero nullam ejusmodi comam spal git, quod diducta uvea, ac nullis plicis corrugata , sed contracta admodum pupilla cernatur. Tubus opticus halac stellis lucem adventiriam detrahit: plures enim radios antrorsim regerit, cum FQ
150쪽
Pars tantum media vitri detecta maneat, qui subeunt radii, sunt debiliores, quam ut reflexione sua retinam possint asticere Hinc stellae longe minores tubo mediocri, quam libero aspectu cernuntur : salsa enim luce per tubum exuuntur: ac stellae viciniores lunae non mediocriter minuuntur: retinam quippe sortiori luce occupatam lux illa stellis ex reflexione assieta movere non potest. Sic alba &illustria quaeque corpora eminus visa majora apparent: vel quia plures radii citius intra Oculum concurrunt,
neque ad fundum oculi nisi confusi , & latius dispersi appellunt , vel quia sortius asticiunt retinam, & vicinas paries in consensum trahunt. Quaeritur ' quomodo figura eii usque objecti percipiatur. Re p. De rei visibilis figura ex illius imagine in oculi stando delineata nos judicare eo quo dictum est: modo de rebus quae foris sunt positae,
quarum imagines per obscuri conclavis exiguum foramen vitro convexo admissae in opposita tabella exprimuntur. Unde & figura variatur penes situs aut distantiae diyersitatem. Hinc quae spectantur eminus, licet sorte quadrata lint & angulosa, ut rotunda tamen videntur, quod angulorum excursiones vel asperitates distantia et dat. ic convexa, aut cava ut
complanata pereipimus: quod omnis partium inaeqliastas ex tanto intervallo penitus evanescat. Hinc sol Sc reliqua sidera, non convexa,
sed plana judicantur aeritur s- cur non milli objecta nisi propius
oculis admota distincte intueri non possint: cum alii, ut series procul ea ab oculis removere cogantur: illi myopes , hi presbytae dicuntur. Id utique non aliunde quam a crystallini figura oriri. Nam myopes crystallinum habent glqbosiorem , & oculum saepe prominu-