장음표시 사용
221쪽
depingitur , ubi radii per vitrum convexum C D , transierint, axis erit E e , verus secus erit in a e b. Q sed si reciproce corpus luminosum , aut illuminatum ponatur in a b, idque sit angustius, radii vitrum penetrantes, imaginem objecti amplam in A E B delineabunt, hoc est,ut plures radii a puncto A , in totam lentem C D , prodeuntes , ante colligebantur in puncto a , sic reciproce , cum ponitur objectum in a, b, radii a puncto a , profecti sic restinguntur ba lente C D, ut omnes pene colligantur in puncto A eadem est ratio de reliquis ob ecti punctis. Hoc itaque posito. Fig. 1. tabulae 7. intueamur. Σ. Sit Microscopium Λ B ex tuboindnobus vitris convexis compositum ; quotum minus C, Objectivum, ut majus oculare dici solet, sitque minutum corpus. s e, conspiciendum quod in foco lentis collocatur. Qui a puncto e radii prodeunt, ubi lentem trajeceret, univntur in puncto g , ut radii a puncto s , profecti colliguntur in ii , & longius producti ibi se
interfecabunt, tum in oculare vitrum incurrentes post duplicem refractionem', versus axem convergent : qui a puncto g manant, vitrum circa puncta I L subeunt & circa d d, e vitro egrediuntur : utrique paululam a is mutuo distant, &divergunt , quod ad distinaciam visioneip multum:conspirat , nempe ut
222쪽
aeto extremo d, dimanant, coeunt in I, & et, est quasi centrum visus , x et x, & y et u , sunt radii visuales. Atque ex hac microscopii Riuctura acile colligitur in telescopio duobus aut tribus vitris convexis instructo objecta everis situ apparere : cum quartum vitrum additur, tym fiuxit telesco pia, dc polimus erigit, quod primum evertit, ut idemtidem diximus. . Optimum erit microscόpium si lans ipsa C L, sit s linearum cum semisse , nocesi, sere se; nidigiti oculare medium dc latius ab , focum habeat digitorum , ut secus minoris ocularis sit duorum digitorum. Sic vero
erunt collocanda , ut minus oculare a majore
dii te is digitis , cumque objectum d e, distet
fere sex lineis ab ipia lente C L hujus sociis reciprocus o p , satis erit vicinus majori vitro a b : cumque radii extremi co c p , L O, L p,
Oculare ma us pertranseant, a se multum divergent , & ad axem vitrorum communemria, multum convergent: unde in extremas partes minoris ocularis G F sic incurrent , ut multum versius axem infleditant , & convergant , atque a se mutuo perpatum discedant.
d quidem esticit, ut pupillam subire possint, & visionem distinctam eiu cere : manus oculare g f. sic collocatur, ut illius secus Nrribus digitis a magno oculari distet. Nam si ita aJul oculare ab . esset in soco N , aut ei proximum , puncta illius ariea , seu bullulae Malii eius defectus quasi puncta nigra in ipso objecto posita apparetent. Quod si autem mimus oculare sex aut 1ptem digitis a majore distaret, id minus augeret objecti speciem ideminorem illius imaginem exhiberet. Id unum restat , ut quod superiore capite recepimus , nunc ps essemus , ac praecipuum velut fundamentum . hujus pulcherrimae scien-
223쪽
tiae demonstremus , nempe cur secus cujuque lentis' in ea sit a letite ipsa distantia , quae a
nobis est definita. Quod ut praestemus , in memoriam redis mus ea quae sunt a nobis Cap. 3. primae disi sertationis de mundo dc coelo demonstrata ineque enim ea repetere necesse est. Ea maxime meminisse oportet quae de tineis parallelis diximus , cum linea utramque secat ; de mensura angulorum, de tribus unius trigoni an gulis , qui duobus rectis angulis aequan
Illud addere possumus nisi intellectu facillimum esset, in quovis triangulo singulos ai gulos sic oppositis lateribus respondere , ut aequales anguli aequalibus lateribus subtenaantur , major angulus majori quoque lateri opponatur. Unde cum triangulum est aequitaterum, tum tres ejus anguli sunt aequales m euna duo sunt aequa latera , & triangulum est is L celes, tum anguli ad basim sunt aequales. Quo vero in trigono unus ex angulis major est, ac obtusior , hoc lineae quae eum angulum essiciunt, magis a se mutuo discedunt , majus adeo erit latus quod eas lineas connectit , dc angulo apertiori opponitur. Haec utique demonstratu sunt facilia , sed cum vulgata sint& pene insensum communem incurrant, non diutius in iis immorandum arbitramur. Ad rem igitur veniamus , oc demonstremus quod supra fuit propositum. Repetita figura r. tab.ς. ubi vitrum A E B Dplano convexum radios duminis L N. C E, &G4 parallelos excipit tum sibi mutuo , tum axi convexitatis C E ; cujus convexitatis centrum sit C; palam est I' in hoc casu, cum scilicet ad nor an seu ad perpendiculum incidunt in supertaiein planam A E B, eos irrefra-
224쪽
pARS TERTIA. roritos vitrum subire, sed in egressu E superficie. convexa , eos frangi necesse est, excepto axe convexitatis C Et cum punctum C centrum circuli , aut convexitatis ADB su onatur , radius C ED , ut omnes circuli radu ad pet- pendiculum incidunt in circumferentiam. 1. Cum distantia inter superficiem planam vitri & convexam non sit selisibilis , liceret nobis supponere radium G F in puncto F, infringi& ad axem CED convergere : quamvis refractio fiat, cum radius exit e vitro convexo in aerem et tum vero sic discedit a perpendiculariC H O, ut non recta in P progrediatur, sed in HI degeneret. Dico itaque radium refractum in puncto I cum axe producto C D concurrere & rectam I E esse diametro convexitatis
Λ D B aequalem , & duplam C si , aut C D,
seu radii aut semidiametri ejusdem convexitatis circuli A DB : quod ut demonstretur, 3o Merninisse oportet angulum P H O, que linea GF producta in P,essicit cu perpendiaculari CH esse ad angulum o FI, seu OHI refractum, ut 1 ad 3: adeo ut angulus P H I sit pars tertia totius anguli O H I , & pars dimidia anguli OH P. ld.enim ut experientia compertu supposivimus, refractionem aerimad vitri refractionem este ut 3 ad et Angulus vero OH P aequalis est opposito ad verticem angulo C H G. Itaque angulus P H I, erit etiam pars dimidia auguli C H G , quem si in partes aequales dividas per lineam H Q, quae concurrat cum
axe DC producto in puncto Q , probari iacile potest totam FQrile duplam semidiametri CE , aut C H. Cum enim in duas parallelas QC E,& G F recta linea incidat anguli alterni H sunt aeq aeles : sed angulus to- talis H in partes aequas sectus fuit. inare a imgulus C H Q erit itidem inlualis angulo Q ,
225쪽
xog pHYSICAE& triangulum Q Γ H erit isosceses
ut latera QC, & CH, simul sumpta hoc est CE, aut C E D, s cum differentia non sit sensibilis,)arquentut ipsi υ , seu nam ut diximus
nulla est anter utramque sensibilis differentia propter parvitatem anguli Q : supponimus enim quod initio dixImus arcum o B minorem esse 3 o. gradibus : nam si major.esset
concursus radiorum cum refringuntur, non estotin puncto I. Iam eadem ratione demonstrabimus Q I trigonum esse istoscelem , cum angulus 1, sit aequalis alterno P H I qui aequa. tur angulo CH Qs uterque sit pars dimidia eiusdem anguli OH P, seu oppositi ad verticem G H C, cuius etiam pars dimidia est angulus sunt igitur duo anguli Q & I. aequa-
Jes: unde r P I H aequalis est QU, seu QE,
cum sensibiliter non differant ,.quae est diameter Conveaitatis r ergo punctum I, seu concursus radiorum,ubi sunt refracti , distat a vitro, in- tervallo diametri convexitatis ipsius vitri. Eadem methodo ostendemus radium L N, con currere cum axe in puncto I: ergo in vitris plano convexis radii paralleli concurrunt ultra vitrum intervallo diametri ipsius vitri. Ubique
Hipponimus pus Ga F & H , non differre.
Nec resert utrum superficies plana an convexa radios ab objecto prodeuntes excipiata. Quod utique longam & minime necessariam demonstiationem exigeret: sic illud demonstratione non eget quod sepra aiximus, in vitro utrissique convexo radios axi parallelos propius concurrere , intervallo nimirum utriusque convexitatis semidiametri , nam utraquemn vexitas quae aequalis supponitur, ex aequo radios instectit. Qi l si una tantum adesset convexstas . totius diametri intervallo secus,
seu concursus distaret a vitio : duae sunt, de sibi
226쪽
aequales convexitates , iiii centro igitur unius eonvexitatis, seu semidiametri intervallo coii- cursus fiet. Ex iis etiam liquet , & eadem ratione de monstrari potest radios non multum ad axςm inclinatos & sibi parallelos in idem fere p-ctum , & eodem a lente intervallo coire: haec si forte minus huic generi demonstrationum assuetis videntur obscuriora , omitti postular. Intelum animum ea postulant: nihil tamen stipponimus quod alibi demqnstratum non fuerit.
DE colorum natura & disti iustisne dicturi
primum quae certiora nobis videntur, licet nondum ab omnibus recepta , ab iis quae sunt magis incerta & dubia secernemus. Ac primum una videtur nobis & eadem colorum natura, hue ii sint fixi & permanentes , sive fugaciores,&pene momentanei: cum utrique visum eodem modo assiciant, ac prorsus inutilis sit vulgat sella colorum distinctio in reales, & apparentes : nam coloris natura in eo posita est, ut videatur, aut saltem videri possit , neque ullum visiis objectum figmentum esse potest. Huc adde colores iridis, aut . trigoni vitrei,qui apparentes vocitantur, ab omnibus sine discrimine cerni , eos a speculo ut regies reflecti , ac simul temperatos , aut cum realibus permistos eas. dem colorum differentias procreare , quas cernimus in coloribus fixis, dum una miscentur. Σ'. Id nobis certum quoque videtur coibres ab ipso lumine , sive id internum sit , sive externum , non disserre : cum unius facultatis unum sit objectum , cumque iridis colores, aut
qui prx pristina seu trigonum vitreum conspi-
227쪽
eiuntur, nihil sint praeter lucem multiplic1 refractione debilitatam. Nunc in quo posita sit
colorum natura videamus. Si igitur. Prima Conclusio. Colorum natura in maria luminis reflexione aut refractione posita est. Probatur Conclusio. Iam enim ostensum fuit a nobis colores omnes ejusdem esse seneris Mnaturae cum lumine: ergo nihil aliud esse posisunt quam lumen ipsum varie, modificatum aut determinatum et neque enim objectum ipsum
quod plerumque est immobile , per seipsum visum assicit: nec. video quid aliud essicere possit,
quam certa ratione lumenaessectere,aut odi-ncare : adeo ut color nihil sit praeter iumen ipsum certa ratione modificatum. Hoc ipsum confirmant quaedam phaenomena, quae Diauariolte in Tractatu de coloribus, explicat : pauca ex multis afferemus : I'. Si aliquantulum selem conspicimus, mox clausi oculis lucem candidam ex continuata sorti luminis impressione cernere nobis videbimur. Sed oculis in objectum mediocri lumine perfilsum conversis, umbra quaedam ob: curior nobis apparebit : quod partem retinae aut choroidis nondum assectam luminis impressione novi. objecti imago occupet , neque illa moveat
partem organi quam lux vegetior affecerat. α' Cum minus tutum sit oculos ad Solem convertere , possiimus nubeculam Soli proximam& lucidam paulo diutius contueri : tum quidem perstringuntur oculi, quia si in eundem clausi dirigantur viridi colore assicientur; iidem in objectum obsturum conversi, 4d viridi quoque colore tinctum videbunt: sed in nubes candidas & mediocri luce perfusis defixi, eas rubro colore tinctas conspicient. Quin &
228쪽
floribus candidis eundem colorem'assingunt. Cum primo spatium obscurius &occhasis oculis viridi , idque rubro colore cinctum apparuit, tum nubes aliqua luce consperia & apertis oculis visae,eae jam rubrae,sed uiridi zona cinctae Conspicientur, adeo ut color ruber ex priorIampressione superstes, cum nova candoras 1pecie permistus ire viridem colorem commeet, ut vicissim prior viridis coloris affectio cum candoris impressione conjuncta rubrum em-
Non dissimile quiddam experimur , n oculi prius aliquandiu clausi in cubiculo, mox aperti in senestras aut cancellos charta obductos de multum illustratos defigantur oculis enim occlusis & in obscurum locum conversistligna transversim posita nigro colore tincia, Mcωrta alba ex priore impressione apparebunt: sed oculis clusis & in cancellos ipsos directis, baculi candidi, ut chartae subnigra videbitur. Nam quae per palpebras subit vel levis imprestio luminis, eas choroidis partes serit, quae nigri coloris speciem seu transversos baculos atro colore infectos exhibebant; non eam assicit choroidis partem, quae lucem vegetam chartae, &luminis impressionem excepit: at si per quartam fere unius minuti partem oculi in arctius cancellorum spatium defigantur, tum clausi oculi in obscuriorem locum conversi, dc ex diuturno
illustrati objecti conspectu perstricti , chartas ipsas quadras ut nigras & candido limbo cinctas sibi exhibebunt. Quin & lignei cancellicandidi quoque apparebunt
Ex quibus conDitur ex varia lucis temperatione varios subi inde colores emergere, nec colorem aliud elle quam lumen certa ratione determinatum.
Confirm.Cum lucidi corporis radii imperturr
229쪽
iri PHYsi CAEbati ad oculos perveniunt , tum sui principii
claram depingunt imaginem: radius enim quis que suae originis locum designat. Idque sit , sive directa acie corpus lucidum spectetur , sivea polito corpore illius lumen reflectatur: quam diu enim radii manent integri, fulgorem suun non exuunt, licet siguram sui principii interdum non exhibeant. Sed ubi tanta est de tam multiplex radiorumautreflexis, aut refractio ut partes etiam ex quibus radii constant, ac velut atomi perturbatae & distortae non amplius motu recto, sed vario & composito agantur, tum aliter retinam assiciunt quam si retia pervenissent, diversas adeo colorum impressiones creant. Nam radii velut suae originis obliti non amplius situm ἡntem, sed corpus ex quo refle' ehuntur; exhibent: nec radii luminosi, sed species visibiles appellantur. Idque maxime ev it cum lumen reflectitur ab opaco aspero cor-Pore. Illud enim constat infinitis corpusculi, varie dispositis : adeo ut lux ex omni parte incurrens singula illustret corpuscula ; atque ex iis magna radiorum confusione resiliat. Alio quippe reflectitur radius E summa cujusque puncti, seu corpusculi superficie, alio ex devexa reflexus. Quo magis politum est corpus, &pauciores habet superficies, hoc puriorim lucem regesit. Quo vero major est asperitas, hoc magis radii confunduntur, qui quaquaversum resiliunt: adeo ut illud cG1pus opacum jam velut diuidam fons luminis appareat. Unumquodque irim illius putristum in otbem radiat. Ista fientillnstriora ex proh ima conclusione , in qua ΟΩ
tendemus album colorem ex corporis asperi.
Albedo exsorti lumini aes iqne, ob istam
230쪽
corporis reflectentis asperitatem proficiscitur. Probari potest conclusio multis experimentis , & rationibus. Primo enim dubitari non potest quin res candidae lumen fortius ref ctant , ut nigrae radios luminis quasi captivos servant , nec sinunt eos emergere. Hinc duo corpora penitus homogenea, quorum unum sit candidum , alterum nigrum , si aeque aiu radiis λ laribus exponantur , non simili modo incalescent. Nam atrum citius stammam concipiet dc diutius calorem retinebit, quam album,quod radios omnes emittit, paucissimos servat , nigrum Vero pauciores radios regerit, pluresvelut disruptos intra suos meatus abscondἔt; neque rectos , ut inciderunt, sed variis anfracti-.bus multatos reddit..2'. Albedo ex sola corporis asperitate ducitur ; cum radii qui velut paralleli incidunt, in
omnes partes . reflectuntur : hinc pauciores quidem subeunt oculum, quam lux viva eum percelleret. Sed tamen quam minimum ii debilitantur & eolorem exhibent luci ipsi proximum. Sic nasnutissima arena album colorem praesefert, quod instar corporis asperi lumen inon I-nes partes regerat , sed illius arenae granula microscopio conspecta, velut totidem adamantes, aut crystalli pelictent. Sic argentum album cernitur cum est asperius cum scilicet aurifices
stlud igni ante impositum omni sorde purgarunt , tum in Hua fervida sale communi, ac tartari foeta aliquandiu retinent , ut acrita illa corrosiva exesum fiat asperius & candidius: cum vero lapide perpolitur , candorem suum exuit. - 3'. Albedo sepe oritur ex continuitate corporis diaphani interrupta. Sic aquam spumam agit Lur, & plerumque alba corpora innumeris