장음표시 사용
131쪽
neum aquae tepentis: Haemorro uies excitentur Quin etiam ut magis reti igescat habitu, corporis de in muliebrem seu frigidiorem naturam transmutetur, caitrentur. Quod in prophi lacticis est praecipuum, minu, malum comparatum maximo habet rationem boni. Ego suadeo ut pueruli qui purantur nati ex parentibus lepro- iis, vel quoium natura manifeste cd inclinat, quam citissime e rentur. Therapcutica remedia leniunt aut celant morbum , eiusque symptomatis subueniunt, confirmatum eradicare non poliunt, viperis tanquam anguillis viatur, bibant vinum in quo vipera fuerit extincta, nutriantur caponibus qui pacta sunt nutriti, confecta ex pane & carne vi, perina: Theriaca quoque centi, vel aetatis mediocris saepissime utantur. Hydrargi ossim valde laudo ; nam veteres unguento enulato cum mercurio ad lepram ne liciter utebantur, quae
est ad Elephantia sim proximus gradus. Itaque proportione ut ad la j. p:nguedinis addantur hydrargiri 3 iiij. me iudice pillulae mercuriales illis magis prodest et quam lue indica correptis,
simodb argentum vitium rcfrigeret, ut Pha macopaei exemplo demonstratur, qui co epoto imprudenter, sanguine con Selato interimis
gyrici longo & frequenti usu auri potab iis leprosis fanitatem pollicentur: Tanti poenitere: remedium est grauius morbo, quin peiorem moibum, nempe paupertatem inducit. Vidi
132쪽
BENE MEDENDI. Gue aliquoties tincturam auri, aurum potabile nodum vidi,nisi forte limaturam auri vino aut aquae cardiacae permistam, quam malim sumerea si cui coleruae cardiacae commistam. Fateor auri magnam vim praesertim in agedis: quid enim non potest Z Tantam vero esse ut subflantiam corruptam in naturalem rcformare pollit &veluti regenerare , nulla ratio mihi persuadebit, quia a priuatione ad habitum no est regressus. Simile eratAEgyptiorum remedium, lepra erat illis endinata; quae si forte eorum regem praehendisset;illum in sanguinem humanum tep'ntem immergebant, quem ex mactatis infantibus conquirebant: Crudelius moibo remedium . cui me iudice, plus inest ostentationis quam veritatis. Caeterii quia magistratus ex ronuntiatione medicorum vere elcphanticos
urbe excludit, & ciuili priuat commercio , ne temere ferant sententiam, elephanticos ex syn-cironte seu concursu sequentium signorum dignoscent facie flammea, ficis, crassis & in uerus labris, simis repandisque naribus, atque ut dic am uno verbo, facie satyri, cute aspera,psori-c leprosa, quae frictione non latum in furfures sed in squamas resoluitur , voce rauca, anheliam putido,stupore tanto ut puncti non sentiant: Iubebis e go ut oculis claus, locum acu punctum digito designent, hoc si non possint,&caetera concurrant , confirmatus est morbus, contagiosus,insanabilis.
133쪽
HIspanorum nauigationibushqc merces ab India in Europam aduecta est. Indis est
morbus patrius, non aliter quam struma Hispanis, lepra olim Iudaeis, eorumque idiomate Puam nuncupatura Europaeis vero est popul xis & contagiosus, Indos non affligit grauiusquam Variolae pueros, habentque paratum remedium, nempe Guaiaci recentis & siicculenti decoctum, quod ad nos no nisi siccum & exu cum defertur. Benigna natura ubi morbum,ibi posuit remedium:Contagio non tantsim serpit
coitu, unde pudendagra,ad mentagrae similit dinem a quibusdam dicitur , sed etiam fictu. Nutrix aliquando ablactantem inficit, vicisilin- qu e infans ab eadem inficitur. Sed tum maligna ulcera in mammis primum apparent, quemas modum in pudendis, cum a concubitu sumpsit originem: Non dubito eum qui dormierit in linteis,in quibus Indica lue correptus, eo morbo corripi posse: cotagionis seminario,nemposudore, aut viceris maligni sanie, in linteis permanente , cum simplex scabies hoc modo sit
inu glandem habet detectam, huic morbo
non admodum est obnoxius: Alioquin virus sub praeputio latens sensim gliscit in viscera,M- quo imprimis iecur, proinde sanguinis massam inficit. .udaei quia sunt Appellae, seu recutititi,
cum impuris scortis minore periculo possunt
134쪽
concumberc. Caeteri statim a coitu penem abluant aqua hordci, plantaginis, sua Vrina, ut morbi sementem eluant. Primum est ut dignoscas morbum, deinde ut cures: Dignoscetur antecedentibus di adiunctis: antecedetibus, ut si aeger suspicetur se cum impura rem habui fle. Si trium prς cursorum aliquo fuerit in scelus, Cancro seu carie pudendi,
Gonorrhoea virulenta, aut bubone venereo:
Augebitur coniectura si bubo retrocesserit, vel gonorrhoea intempestiue supprella fuerit. Si
quis horum, ut cancer sit contumax, neque ceo
dat ordinariis & ex arte praescriptis remediis, Vt aquae plantaginis, unguento Diapompholisgos,aquq aluminosae,forti, cicatrix nihilominus
dura permaneat, aut curatus recrudescat, coniectura est non leuis, latere intus luis seminaria, delitescere virus quod tandem se prodet. ALiuista morbi sunt, Alopecia,pustulae siccae & rotundae, huius morbi propiis, maligna ulcera, Tophi, dolor Medios artus occupans,qui occidente sole quotidie exacerbatur , mitescit in exortu solis: Ita illis dolet sternum, ac si manu comprimatur, malitiae gradus imprimis distingui debet, ne paruo pecii magnus aptetur cal- ceus.lenis enim & incipiens lues leni remedio profligatur,inueterata vix unqua persectὰ san
icit, fere semper aliquod sui vestigiu relinquit, leuis iudicatur quae solo piloru defluuio se prodit, superficiariu est virus: necdum alte radices egit: Peior est quae pustulis & vlaeribus innotescit, pessima tophacea nisi ulcerum tanta sit
135쪽
malitia ut tophos superet. Curationis haec sunt capita: purgandum corpus pro aegri temperamento, potissimum coniectione hamech, pillulis in dis, de lapide laetuli,
foliis senae incoctis cardiaco decocto, quia sub hoc morbo humor melancholicus imprimis peccare creditur: Ut Hali ad elephati asina profligandam etiam quadragies corpus repurgandum suadebat, sic expugnari posse hunc morbum quidam existimant frequenter,ut viginti diebus continuis,iterata purgatione,quq costet decocto ligni indici pro uchiculo catharticorum hoc modo.
decoct. ligni indici la vj. l.senae naud. m. i. radicis tormetilla: & dipi ni cretici an. 3 6. agar & turbith electian. 3 vj sem. cardui citri an Aiiij. fior.cordialium an .p.ii fiat decoctio ad
contumelionem tertiae partis, collatura serue tur ad vium,
y pr dictae decoctionis ad summum la s. p o doli, dissolue syrupi saporis j a. fiat potio
capiat mane,& continuet per viginti dies. Huc pertinent pili mercuriales quq praeter c . thartica & caidiaca continent argentu viuum pro basi, nam etiam aduersus vermes quidam ausi sunt per os exhibere.
y masic pili .indarum aut de lapide laetuli 3 ij.
pulueris di ambrae & laetitiae Galeni an . 3 ij. a genti viui succo limonum extincti 33. misce diliget er, cum eiusdem succo fiat mallade qua quotidie capiat pillulam una sex horis ante cibum continuet per triginta dies.
136쪽
BENE MI DENDI. 67Quidain hydrotico,ut decocto Gualacisalsae,
parillae , aut cynae tenuiorem portionem vacuant, crassiore purgatione: utuntur sudorifico quadraginta diebus: octauo quoque die corpus repurgans,interea parce dc tenuiter vivunt. Alii utrumque amuletum coniungunt, pCrViginti dies ludori licum imperat, deinde hydra gyrosim,litum ex argento vivo,ea proportionena isto cu D axungia, ut ad libram axungiae addantur hydrargiri succo limonuin aut saliua e
tincti J uii. immissis oleis vel unguen ris nerualibus , quibus articuli defendantur a malitia argenti vivi. Antequam sudet, purgetur , utraque basilica incidatur, & balneo aquae tepentis committatur,ut cutis spiracula sint liberiora.
Quod si displiceant iniunctio Jc sudor, quia aegro non satis otii & temporis suppetat gestet emplastru Ioanis de Vigo, mora enim logiore aliquando morbum depulit quem inunctio &s dorificum non potuerant profligare. Interea loco optatς Ferneth,utantur quotidie Theriacet aut mythridati, 3 j. superbibendo parum vini diluti aliqua aqua cardiaca vi buglossi,borraginis. De vulneribus, quorum disserentis,causae,
euentus paucis explicantur. C A P V T X.
V Vlnus est solutio continui recens,& cruent in parte molli,ab externo aliquo effecta.
137쪽
yrima & vltima particula differt ab ulcere: secunda, a fractura: Causa externa vel est animata, ut calcitratio & morsus animalis,nonnunquam venenati: vel inanimata, ut en iis,lapis; harum aliae incidunt, ut gladius, aliae contundunt ut malleolus & globulus scio petorum, aliae pungunt,ut acus dc graphius: Aliae urunt ut ferrum candens. Aliae tendendo rumpunt, Vt tortura, fatus: possis aliter hoc modo: Aut vulnerat ab aliquo est percussitis, aut ex alto cecidit, aut occursavit in tenebris rei folidae,ut currui,lapidi. Caeterum appello partes molles non tantum carnem, sed etia venas arterias, neruos, siue sint similares, siue organicae, eaeque vel principes vicor,iecur & cerebrtiria, vel nec effariae ad vitaiy, quamuis non sint principes, ut ventriculus, Pulmo , vesica , rencs : sine quibus vivere non possulariis, quemadmodum sine naso, sine auribus, sine oculis, etiali minus commodE &honesta. Et truncas inhonesto vulnere nares)pro usii de neccilitate 'partis vulneratς potest praedici exietitus;nain a corde, etiam in superficie vulnerato, eaepectanda mors: a iecore aut cerebro non ita, niti vulnus fuerit profundii. Colum vesicae, quia carni eu, tuto inciditur: vesica, quia neruea, minime: Eadem ratione vulnus in renui intestino lethale,in crasso non ita, vulnus in articulis funestum quia ibi nerui tend6nes,&carne vacua sunt loca: Hinc dolores, vigiliae, conuulsio, delirium, mors. Possis etiam pro varietate causae vulnus diuid cre, &ex ea longitudinem aut breuitatem
138쪽
praedicere: nam inflictum vulnus a re incidente, citius sanescit quam a contundente, quia contusum putrescere prius oportet, proindeque magis cauum reddi: Atqui replendum est carne priusquam claudatur. Itaque cum longiori temporc ad hoc sit opus, caeteris paribus t rdius coaletant a re contundente inflicta vulnera quam ab incidente. Facillime omnium coalescunt vulnera longa, tardissimε rotunda, quia in longum findenda sunt,ut facilius & citius agglutinentur.Cug vulnera rotunda dissicillime coalescunt 3 An quia omnium maximia ut placebat Herophylo minimὸ vero,quia,ut obiiciebat Asclepiades stinduntur ut uniantur, incisione autem fiunt maiora : an quia in reseneratione carnis quiddam
sanum poni necess est veluti principum a quo
incipit motus,in circulo autem, quatenus talis,
nullum principumὶpropterea diuidendum est
Vulnus etia potest diuidi in simplex & compositum, siue causae, morbo aut tympioniati implicetur: pote stque pro ista adiumstorum varietate euentus prquideri, nam ut est in aphorismo, vulneri superueniens conuulsi' i ethalisi delirium quoque lethale, ut & febris perseu rans: alienus color partis, ariditas cutis, qualis carnis salsae:Inflammatio, Gangrena,ingens immor apparens, subitoque disparens , funesta
139쪽
Vulneri implicis communis σ ordisaria
Quod 1 olutis est reunire: atqui nunquam postis lania vulneris agglutinare nisi eterogenes si quid subsit extraxeris, ut pilia, grumum,gl bulum, telum, inde igitur exordienda sur 3i. , Veteres varia instrumeta descripserunt pro ς tu hendis telis quorum frequens erat Vsus, xςςentiores pro globulis , caetera volsellis,quin ςxiam digitis extrahuntur. V erum faciamus η lienum subesse, mox de agglutinatione cOSix ndum eiit, ieiuni bi vulneris labra, ligatura 'gglutinatoria in unum erunt adduceda. Qubdit m gnu fuerit vulnus, sutura est opus, fibulis, g ψxine, ut in facie. Ad eundem finem medic knento utimur agglutinante, quod in exiguo
Vulnere sipe solum satisfacit noliro instituto: in usu est baliamum Christi,cx oleo & Vino, quo iselo etiam scio petorum vulnera, si fuerint sim- PitCi , plurinu recipiunt sananda, ali j applicant d*xae folia coctae in vino , alij laudant oleum' Vxx Perse aut permistum rosaceo. Alii T 2 yyythinam cum oleo hyperici, alij oleum yy hq Galenus commendat folia Quercu ,
tui replicat herbam contusam quς ab Hor-
Petum nuncupatur: varia ballama a viris
in eum finem describuntur,transcrib
140쪽
BINE MEDENDI. 69 duo qilς vulnera,quamuis magna & profunda, primo die glutinabunt. Primum est elutino di.
hepaticae 3 xviii. talis communis li, i. contusa omnia per retortam lento igne di tallentur, exibit primum aqua, deinde oleum, quo ctiam
Alterum balsamum. olei vetustissimi δ iiij. Terebinthinae purae 8 viii. frumeti integri j is . hyperici 3 ij. radicis
cardui benedicti& valerianae an. 3 j. thurispul ueritati j ij. radices & herbae crasti uicule cotti- dantur, deinde ponatur in olla & tantu vini aD fundatur ut immergantur: biduo infusis,oleum& frumentu superiniiciuntur,coquutur Omnia fici nil . ad vini cosumptionem, mox facta forti expressione adduntur thus S tercbynthina, atque ita sinuntur bullires, asseruantur in vase vitreo. Abluitur primum vulnus vino albo frigido, sta- VioA-tim inungitur totum praedicto oleo, calente: diu. quod si fieri non possit, iniiciatur intra vulnus per syphonem. Confestim labra vulneris in unum adducantur deinde vicinae partes eodem oleo liniantur. Ad labra vulneris imponitur linteum eodem oleo imbutum,&supra hoc aliud, vino nigro expressum mox alia lintea sicca quae fascia continentur. Chirurgis in more est primum apparatum conficere ex puluere rubro, subacto cum albi minibus ovorum , & totum vulnus in ambitu