장음표시 사용
101쪽
vide tamen ut cassia corpus sit prius repurg tum, ne impuritas a diureticis ducatur ad partem obstructam, & morbum augeat.
VT obstructionem sequitur excernendo rum omnium , menstrui, haemorroidum, stercoris,loth,sudoris suppresso,tum putredo, febris putrida, lenta,ies erus uterque, flauub cy-stis aut hepatis, niger lienis obstructione, Apo-plexiae, Resolutiones, Atrophiae, Tabes,non-
. nunquam repentinae mortes, prohibito sanguianis, spiritus vitalis, aut animalis commeatu. Ita laxitatem dc apertionem immoderatam meatus S cauitatis, retinendorum profusio comitatur, quam morbi Jc symptomata non minus horrcnda consequuntur. Nam siue aluus sine mo-
'mi do fluat,ut in diarrhoea, ieienteria, Dysenteria, 'ni. Ρό haemorthoidibus: Seu vesica,ut in diabete, mi-
abzin .b sanguinis: Siue uterus, ut in menstruo im-st . bona moderato & muliebri profluuio: Siue sanguis Mi t suora stiperne de pulmone tussiendo, de ventriculo ρή- cui, vomendo plurimus erumpat; Luctus ubique pavor, & plurima mortis imago, funestiores enim sunt morbi ab inanitione quam a repletione: Huic siccitati iam factae, medendum hecticae febris remediis, fienti vero, succurredum aliquo astringente, cuiusmodi sunt, syriapi granatorum,cydoniorum, rosarum siccarum, myr-tyllorum: Lut trochiscis de bolo, de spodio e
102쪽
BENE MEDENDI. Asterra sigillata, de carabo omnium praestantissimis, quia non tantum restringunt, sed etiam coagulatum dilioluunt, quibus cum aqua aut decocto 'altringente, ut rosarum plantaginis, centino illae, utendum erit a . ex predictis sy-
rupis 3 j. pro doti,trochiscorum B i). dissolue in
3 iiij. aqv plantaginis,fiat potio. bi quis humor acer & mordax autor fluoris iubesie putetur, deligatur remedium quod purget constringendo, ut Rhetam, Myrobalani.
F. expressionem fortem 5 ij. F. Rhabarbari infusi in aqua plantaginis vcl rosarum, syriapi
Humor diuertendus aut reuellendus purgatione, vel aperta vena opposita. Si fluat supcr-nc,puta de thorace aut pulmone, aperiatur Vc-na malleoli,ut impetus languinis in contrarium retrahatur, non brachii, ne tractus ad partem affectana, fuga, vacui fluxionem ait geati mulieri sanguinem vomenti menstruis erumpentibus sit solutio: Conueniunt ligaturae fortes & dolo- rosae, frictiones,cucurbitulς ad reuellendum. Morbus figurae,si vitio parentum & consormationis acci scri non sanatur. Si a causa exter na, ut fractura aut luxatione, Chirurgia curetur,alio loco exponenda. Morbi Asperitatis & Laeuitatis curentur iis quae tradentur libro tertio in cura ieienteriae &δε eritatis arteriae , sere enim speciales sunt morbi,paucisque partibus communes.
Rodeletuos ratione crexperieuita
103쪽
De Morbo in numero. C A r V T. I. T Sanitas in mediocritate cosistit,ita moi bus in excessii vel defectu, morbi a des diu, hecticae febris, qui ab excessu.Sia Plethora,Synochi, Si, cacochymia, cacochymarum febrium remediis curentur:quae in febribus ad
causam coniunctam, in caeteris tam organicis quam communibus morbis, ad causam antec dentem summo cum delectu prudenterque , primum usurpentur. Inter organicos primus occurit morbus in numero, quia omnis causa
natura & origine prior est suo effectu. Ille a tem saepe causa est obstructionis, ut obstructio magnitudinis in parte vel in toto diminutae: Appello morbum in numero , siquid instri meto desit aut superuacuum sit ad usum: Cum enim natura nil faciat frustia,si quid connascatur aut adnascatur,non inutile modo,sed etiam quod incommodet aerioni, illud pretier nat ram iudicetur: Faciamus ergo quempiam nasci cum unico,vel cum tribus testiculis, quia didymi ad generationem dantur 1 natura, morbus cst in numero, qui tamen si vitio consorinationis acciderit,sinatur. Amatus Lusitan' meminit infantis nati cum cornu in capite, quo resecto obiit. At quae sunt toto genere praeter naturam& manifeste actionem lςdunt,Polypus in naso, caruncula in urinario meatu, opem & industriam medici requirunt, quae licet siccantibus,
104쪽
BENE MEDENDI. η' exedentibus sanentur,tamen pro temperamen' to,usu & dignitate partis mitius aut vehementius deligedum. Nam ad verrucas in cute, multo tutius AEgyptiacum per sc solum usurpatur, quam ad condylomata, carnosas excrescentias in ano aut uteIO, propter partium exquisitiorem sensum, maiore periculo in vesica ad earunculam quae ardori urinae neglecto vel male curato succedit. Propterea Galenus ex tribus granatorum generibus describit remedium ad Polypum,quod Cath reticis omnibus anteponit, ne ex Polypo simplici fiat ulceratus, unde
OZaena,cancer,in natura prῆ sertim melancholiaca: Poterit tamen succo granatorum aut cerato
myrthino aegyptiaci quarta pars admisceri. Si Verrucet, Polypi,conditomata filo constringi
possint, priuata alimento sensim contabescent: ἀναρρονχισμον, hoc genus remedii veteres appellarunt praecipitatum omnes excrescentias, quales ulceribus re vulneribus superueniunt, sine dolore citb absumit. Carunculam in vesica ante viginti dies certo experimento consumit sequens unguentum, corpore privo cassia repurgato.
V olei rosati iij. cerusae 3 iiij. Caphurae J 6.
Tuthiae cum aqua rosarsi lotae & praeparatς 3 5. lythargiri auri praeparati 5 vj.an timoriij praeparati j j mastiches, Olibani, Aloes hepaticae an Θ ij. nat unguentum in mortario plumbeo, seruetur in pyxide plumbea, quo sic utendum erit: Ubi candela cerea, intincta oleo aut bur
105쪽
ro recenti callum attigeris, s quod renisus indicabit illa tenui de detrito linteolo inuoluatur, quod dicto unguento extrema parte qua carunculam debet tangere imbuatur, reliqua,aut oleo violato, aut sequente unguento, quod plurimum confert parti solidandae post consumptam excrescentiam oblinatur.
tylloruim qs.hat unguentum,quo solo utendum crit cum sanies amplius non emuens, ablui plana carunculam demonstrabit. Epulis seu e crescentia carnis in gingiuis absumetur puluere ex galla alumine &sale usto: Enchantis vcro, caro pretier naturam aucta in magno oculi angelo,alumine usto.
De Morbis aurilae ct imminutae
CApuae V. N'Ycomacho Smyrnaeo corpus in tantamm, bi Ga iri molem excreuerat ut se mouere non postium ex- set,sanatus est ab AEsculapio sequentibus,ni fal-plicui 6. lor remediis. Praescripta inaedia,vigili exercit D ' tio vehemens, frictio multa, dura,coitus, Vini: ζώ crassi abstinentia, Iuscula diureticis alterata, qui, i , rem Balnea discussoria ex sale, nutro , sulphure, I trem 4 4, alumine. Qu*tidie mane datu cochlear Vnum aceti scyllitici, aut semuncia Oxymelius Galeni
106쪽
BENE MEDEN DR sochia rotunda, Gentiana Centaurio, aniso, datico, Semine rutae sylvestris, ex quibus siccis Scpulueratis cum saccharo in aqua hys pi, solii. to sat electarium Cuius loco non minore commodo poterit allum i thcriaca : Humor omni modo,pcr aluum,per urinas, per sudores
P er aluum blandis catharticis saepe repetitis, ut pillulis de Hiera, habent enim magnam vim desiccandi, Per urinas diureticis,ut decocto radicum aperientium,oxyinclite diuretico Myllitico: Per sudores hydroticis,ut Guaiaco,Cyna. Salsa parilla, quorum decocto dilutiore si viatur pro ordinario potu maius percipiet con
Contraria sunt gracilis extenuasque core ris remedia:Ergo nutriatur alimentis boni su ei & facilis coctionis ,ut vitellis ovorum,pullis, vino veteri rubro,crasso : venus prohibenda, Quies, somnus vita tranquilla & otiosa, Bal-ncum aquae dulcis, imperanda : Lac mulieris magis, sed tardius nutrit, lac asinae minus, sed celerius : medium est lac caprillum mollis friactio benefacit, verum ne tractus ad cutem humor exhalet mox oleo tepido inungatur: Consideranda tamen causa , quia non semper ab inaedia,labore,vigiliis contingit, sed aliquando a vermibus alimentum exugentibus, quos nisi deturbaris, praedictis remediis nil profeceris, Accidit etiam propter lienem iusto maiorem,
ut enim aucto luco i rarium minuitur,sic quando ben accrescit, molem corporis imminui ne
107쪽
cesse est: Accidit etiam imbecillitate aut obstructione totius vel partis quae sit dicata alimento conficiendo vel distribuendo, ius causae praecellerunt remedia. Quidam commedant usum frigidae ad pingue faciendum, Avicennas laudat cibos frigidos. Quod me iudice interpretandum est de his qui extenuantur 1 calida intemperie iecoris aut totius. Si membrum aliquod, ut crus aut brachium atrophia tabescat: ut intelligas si affectus si sanabilis nec ne,& quam facile, imprimis fricandum erit,aqua tepida lauandum. Quod si nullus in cute rubor appareat,desperata est sanitas, Si vix & magna dissicultate excitetur,dissicilem& longam fore curationem ostendit; Si cito facilem:Tum pars extenuata leuiter percutienda donec modice attollatur, fortiter liganda, scarificanda, pix soluta in oleo extendatur sup er aluta,& illi prius rasae superponatur, ant quam refrigescat amoueatur, mox calida reponatur, hyemebis, aestate semel: Membrum s num ab infero sursum procedendo ligetur, ut sanguis ad aegrum pro alimento regeratur.
De Morbo communi. Sectio Tertia. De Solutisne continui quaedam praementa.
Morbus communis definitus est qui partis
usum &aetionem peruertit: Si pulmo, vocis & spirationis instrumentum, Ulceretur;
108쪽
BENE MEDENDI. FInon tantum usus impeditur,sed etiam actiones quae illi, ut pars est similaris,conueniunt, nutritio,& quae nutritioni seruiunt attractio , retentio, vitiantur: Idem accidit abscessu & tumore praeter naturam, quos affectus ea causa communes apello: tum qu d in partes tam internas quim externas conueniant: Caetcros, qui pamtium proprij sunt, ut fracturam ossis : ad particularem doctrinam reseruo, de illis solis hoc libro dicere proposui. Vt autem Gai
nus Methodum Medendi a curatione vulnerum est exorsus, quia in illis indicationum doctrina, quam cum remediis meditabatur, cui- dentius pateret,sic ego ab iisdem exordiar, doceboque non viceris,pulmonis aut hepatis, sed indefinitὸ omnis viceris tam interni quam C. terni communem cur tionem,si primum viceris interni diagno sim , deinde praenotiones quasdam exposuero Est autem ulcus quoddam primarium, ab humoris acrimonia, quoddam ε γεννημοκοGquale inflammationi succedit, pure enim facto, fit abscessus, rupto abscessu
ulcus: discernuntur ergo praecedente inflammatione tum pure multo & confertim excreto,
nam ulcus primarium nil tale praecessit. Si tus. sedo reddatur , ulcerati pulmonis suspicio cst. Si vomendo,ventriculi aut gulae: Si cum lotio, vesica, renes,aut hepar parte gibba,laborant: Si
per sedem exeat,ventriculus, Intestina, mesenterium,lien,aut heparparte caua : Species & locus doloris, tum excernendi modus ulceratam partem definitὸ ostendunt, nam viceratis
109쪽
tenuibus intestinis,dolor sentitur supra umbiliticum, permisceturque pus faecibus, crassis verbulceratis, de dolore sub umbilico aegri conque-xuntur ex separatum pus egerunt. Praesciedum autem ulcus in parte sanguinea dc molli minore negotio sanari quam in spermatica & dura, in ignobili quam nobili, in quieta quam mobbli,quia ad actionem medicameli opus est quiete, qua causa pulmonis ulcera, quin etiam morbi omnes,difficillime sanescunt: in infera depcessa, ad quam fit continuus descensus male riae, dissicilius: in parte ad quam citius & integris viribus medicamentum pervadit, facili lis: quia enim ad pulmonem via est longissima quandoquidem gulam,ventriculum, quaedam ex tenuibus intestinis venas meienterij, Iecur, Venam cauam , denique cor pertransierit nocesse est priusquam ore sumptum ad pulmo-Hem perueniat) non est mirum si morbi puli eiu i i- monis dis scillime percurentur. Praesciendum ιmcη i quoque puerorum ulcera facilius sinari quam. fici me senum, Virorum quam mulierum, dissiculi ς' ' μη/ rem augeri si menses mulieribus, harmorrhoides viris substiterint, qua causa Aristot. scribit Eunuchorum ulcera dissicillim θ sanari, Non est etiam ignorandum ulcus per se facilius aut dissicilius v hiri, Simplex facilius quam compositum, Superficiarium quam cauum , recens quam inueteratum, dicitur autem quibusdam inueteratum quod intra quadraginta dies san ri non potuit Quadratum quam rotundum, IRotundi enim viceris, ut vulneris , longa dc
110쪽
BENE MED PNDI. sadissicilis cura, quia extrema dissicillime coeunt.
Item rario ne causae, non tantum coniunctae, Vir in ta
sed etiam antecedentis. Nam si corpus impu- russo tar-rum aut plethoricum fuerit, tardius & maiore negotio sanabitur,coque dissicilius,quo corpus fuerit plenius aut impurius : Propterea ietericorum de hydropicorum ulcera sunt insanabilia, nisi primum Icterus& hydrops percurentur. Et vicus in quod multae & amplae venae desinuKRheumaticum dicitur, cadem causa dissicilius sanatur, ut varicosum. Coniunctae causae sunt,intemperies partis ulceratae, dolor trahes, subiectum os asperum ,ruptum, ero sum. Haec quoque praecognoscenda sunt, firmaque me moria tenenda: pro natura & temperio partis deligendum remedium, quia ulcus in parte sicciore, sicciora postulat remedia, Ratio est quod maior lapsus a naturali temperamento fortioribus cotrariis ad naturam reduci debeat: Exempli gratia soluta continuitas ossis si cςtera sint
paria) magis siccantia postulat quam venae,ner-ui,aut cartilaginis, & horum remedia sicciora debent esse quam carnis. Quod intelligendum est si pars natura mollis cum alia temperamento dura, ut caro cum osse conferatur: Nam si praeter naturam una sicca,altera humida intemperie laboret, pars sicca humectanda erit, minime siccanda, quia regenerandae carni nullum suppeteret alimentum: Adhaec Pars robustior potentiora tolerat remedia,quq si exquisiti sei 1iis fuerit,acria non admittit: Pars nobilis maio-xe diligentia custodienda est quina ignobilis,