장음표시 사용
111쪽
putre quod putrefani. Addit auia
Publica quam priuata, interna quam externa quae proximo libro fusius persequemur. Non
est praetereundum ylceris,ut alterius morbi,sua esse tempora: Principio sanies tenuis & aquosa, quae nisi paulatim coctione crassescat, cache Σiam corporis totius partis, aut humorum prauam constitutionem arguit,si pr terea virulei ra,aeruginosa, nigra, foetida, viceris, cacoethlam ostendit: pus album, laeue & aequale certamnitatem promittit.
De Vlcere. C A p v T II. VLcus est solutio continui in parte carnosa,
interna vel cxterna non refert, quia partes internae, Vt, pulmones, renes, hepar, humoris acrimonia non minus quam externae, oculi,n res, aures , musculi vicerantur, siue ille aliunde fluxerit ut a cerebro in oculos, nares,os,pulmo-nςs,siue paulatim in parte congestus fuerit. Est autem simplex vel cum symptomate, intemporie,inflammatione,dolore,febre, conuulsione: Purum vel impurum, sanie humidum,a sordiabus sordidum, Superficiarium vel cauum, recens aut in iacteratum, Benignu vel malignum, quod non cedit ordinariis remediis, quo pertianent, nomae &phageden serpentia,chironia, Telephiaque ulcera , Magnum quoque aut paruum dicitur,longum,latum,quadratum ,rotundum. Omnium curandorum duae sunt pri
mae indicationes, una quet sumitur a viribus de
112쪽
BENE MEDENDI 3 differentiis remediorum, altera quae a totius,
maxime vero a partis ulceratae temperamento: neque enim ars ulcus cauum replet carne, nec
cicatriccm pro vera cute reponit, sed natura
ipsa seu propria temperies partis, quia citis est regenerare cuius primum fuit generare, aliquando per se sola, nonnunquam ictitoribus remediis adiuta: Vrina propria si quotidie abluatur ulcus simplex , quamuis profundum, mox linamentis siccis impleatur, coalescet: ex linteolo quod maduerit in aqua tuthiae, vel thermis sulphureis,nitrosis,si parentur linamcta magis siccabunt,curatio autem viceris est cxsiccatio: Galenus tabidos ab ulcerato pulmone Thabias mittebat, quia illic aer esset siccior, multosque ea causa in AEgyptum nauigasse autor est Plinius, Furnaria assiduo ad furnum inspiratu, vicus in pulmone exsiccauit: Verum faciamus esse sordidum , quod in externis sensu,
in internis ulceribus ab excreto coiicitur, mundificativo de apio, quod paratur ex Apij succo& medulla panis similacet, aut ex terebinthina cum oui vitello , aut omnibus commistis,purgandum est, vel hydro melite, ex aqua hordei &melle rosito abluendum, Cuius usus internis ulceribus peraque confert, ut ex apij succo vel decocto cum melle aut saccharo rosato paratus
syrii pus, pro quo substitui possitnt syrupi ros
rum siccarum & de ab synthio, assiduo usu sta chari rosati detersum ulcus in pulmone natura tandem agglutinauit: tac asinet potum suo sero detergit, eoque magis si saccharuin rosatu as
113쪽
misteas. Terebinthina eodem fine sumitur, r-ma boli in ulceribus renum,cum oleo amygd larum dulcium formalo hoc, pro ulceribus pul-r,;- iri si m000m; V AC quidem, sed parum gratum re ρυ-e, de mQdium, Q Ue primo gradu siccandi & leniter Od. hi .m detergendi tacultate prie dita sunt, quia inca
pliac nanti naturae tollunt impedimenta , saniem &sordes propterea sarcotica nominantur: quorum tres sunt ordines. In primo numerantur,
Thus,cortex thuris, Suco colla,farina hordei&fabarum, que naturis & aetatibus mollioribus . partibusque humidioribus conuelγiunt, ut puerorum de mulierum ulceribus. Secundi ordinis sunt, tris & farina erui, Terti j, Aristolochia,panax, centaurium utrumque: quς naturis robustis S partibus siccis sunt aptiora. Quς enim, exempli gratia, in ulceribus oculorum vehementio-xa sunt remedia, in ulceribus aurium sunt leuiora, quia oculi natura sunt molles S humidi, au-
res siccae, facilius autem humidum humidet naturae restituitur quam siccum siccae, si utrumque a sua tempsrie degenerarit: Ergo si thus pulti
ratum terebinthina exceperis, parabis unguentum pro ςxterno ulcere pueri, qui si eiusdem vaporem inspirarit, aut ille per sedem, puella
per uterum eundem exceperit,ulcus in pulmon in ano,in Vtero coalescet: poterit iniici puluis cum vino aut decocto coueniente: ut Agrimoniae aut mulsa. Robustiores accipiant quotidie Aristolochiae Θ ij. ex ouo sorbili, pro partis interioris ulcere: excipiantur terebinthina, si Placet cerato rosaceo, pro ulceribus externis;
114쪽
In sinum,cum aliquo liquore iniicia a. Idem de caeteris, ut puluere Ita dis illi ric cntauri,
sentiendum, iisque per se vel com S Vtcndum est: Seruantur in ossicinis, viagdiaum aureum , cxl cui oribus sarcoticis a Mustiti descriptum 6c unguentum viride, quod Galenus δίδε vicenna componunt cX ς rugine excepta oleo& cera. si placet ad 3 j. cerati rosacei addere 3 j.
aeruginis,plus minus, prout natura totius& partis; necnon viceris qualitas indicabunt, facies optimum sarcqticum: multa tamen prosunt admota,Vim ugo, aes vitiam,Cadmia, Pompholix, cerusta,quae silmpta, sunt v cnena, & vcntriculi
substantiam laedunt.Trochisci de bolo armena,& de terra sigillata internis re externis ulceribus sumpti de admoti prosunt, maximὰ omniutheriaca, sola enim purgat, incarnat, dc cicatricem ducit, non benignis modb,sed etiam malignis ulceribus perutilis: qua tutius utor quam oleo de vitriolo ad ulcera interna a chymistis
tantopere commendato. Rondeletius tamen libro de medicamentis internis ad cadem laudat antimonium sumptum cum oleo ouorum,
quo nil inuenit praestantius , quia siccat sine morsit, faciat qui volet periculum, ego sum co-tentus remediis quorum maiores nostri tulerunt pericula: ad quid enim epulotica in viceribus intcrnis, vssiae obducere cicatrice quae natura non ferret contenta cute i Dignitas medicinae non consistit in multitudine aut noua prγparatione remed. orum, sed in usu, circunstat
tus personae, loci, temporis de morbi limitato,
115쪽
quem C rant sussiones Physiologiae & P.
thologiae iti. Q ib tapositis & constitutis,non possum obiter x excurram in reprehensioncm meis dicorum,qui cum chirurgis sic suas operas partiuntur , ut affectuum internorum curationem sibi retineant, externorum illis committant: Cum tamen Galenus artem medendi ab ulcerum curatione sit exortus: Hoc dignius repr
hensione quod ,quid & quotuplex sit vicus,quq sit illius percurandi generalis methodus, Inchirurgia describant, contra analytica praecepta,In quibus hoc est pro constituendis artibus
earumque finibus regendis praecipuu, Vt communia in arte communi, particularia in partiaculari,doceantur. Atqui ulcus est morbus partiabus tam internis quam externis, tam Organicis quam similaribus communis, communis Vtrobique cauta, communes in curando indicati nes,communia fere remedia,sola forma pro situ dc conformatione partis immutata, quis ergo non videt in Generali methodo medendi, non in arte subalterna & medicinae subiecta, non theoriam modo, quae definitionem, diuisionem & causas contineat, sed etiam curationem ulcerum explicandam Z Idem peccatum commilitur in tumoribus praeter naturam. Inflammatione enim cum partes internae similia ter tententur ac externae,cur in praxi medicinae
pleuritidis, hepatitidis, & peripneumoniae exponunt remedia,quid verb sit phlegmone,quiabus causis & quomodo fiat in chirurgia d
116쪽
BE NE MEDEN uesmonstrant λ quid hoc, si non est praepostere specialia primo, generalia postremo loco do-
De tumordiu praeter naturam cprimum Phlermone. CAPUT III. Tot sunt tumorum ciuot humorum primae
disserentiae, Phlegmone tumor a sanguine, Oedema a pituita, Erysipelas a bile, Sci
rhus a melancholia,discernuntur colore, resertenim cutis colorem humoris in toto vel in parte dominantis, tumor ruber sanguinem subiectum prodit,albus pituitam, flavus bilem, niger melancholiam Fiunt congestione aut fluxione, congeritur humor in parte ex reliquiis pro prualimenti,excreticis, saepe alteratricis vitio: propterea frigidi tumores fere fiunt congestione: calidi fluxione,congeritur paulatim,fluit repente,tractus calore aut dolore partis imbecilli ris,mittitur excreticis robore: nam ita res habet in oeconomia nostri corporis ut in Olygarchia, potentior opprimit imbecilliorem in eumque totum onus deponit: Adiuuant laxitas & --plitudo vasorum: Phlegmonem interiorem rubor non indicat, sed ardor cum sebre,dolor in-fammatorius: Partes ferὸ omnes exercet, quarum dissimilitudine differentes species consurgunt,unum & commune genus, ideoque prima & generalia remedia eadem sunt, onutibus
117쪽
que communia,particularia vero, diuersa: Siue enim cerebrum oculi, aures, facies, pulmones,
Pleura, diaphragma, uterus, vesica, iecur: sivo brachia vel pedes inflammentur, quia morbi sunt a sanguine, uno & comuni remedio nempe phlebotomia curentur : At si tus,constitutiodi natura partis, tempus morbi, non tantum diuersa remedia, sed eiusdem remedij varium v- sum & formulam indicant. Inflammatis partibus quae sunt supra thoracem , aperienda C
phalica, nisi manifesta plenitudo prius de fonte
hauriendum suadeat. Inflammatis vero partiabus quae stat infra thoracem, ut ventri cui Q,he pate, liene,thorace,pleura,pulmone,septo tralia uerlo aperienda batilica: Si sanguis suique deque fluere videatur, aut non sin t conspicuae cephalica& Basilica, communis: Inflammata vesica utero, pudendo, vena poplitis tundenda,si non appareat, laphaena: Renibus inflammatis, de brachio vel de poplite missus sanguis bene. facit, seruata communitate quae secundit in rectitudinem est : Inflammato oculo dextro, cephalica dextra; sinistro, sinistra aperiatuo : Inflammato hepate,basilica dextra; liene, sinist ra: Rene dextro, dextri brachii aut poplitis , sinistro,sinistri vena praeferatur: Deinde ut qui iam suxit vacuetur, proximum ventrem incidere oporter, Ut in Angina venas quae sunt sub lingua, in ophtalmia nasi, aut alterutrius anguli. Viden t morbis syngen eis idem genere rem dium conueniat, pro vario situ & constitutiora e partis distinctum ὶ Pergamus, Utque topica
118쪽
BENE MEDENDI. Iremedia pro quatuor morbi lcmporibus v lianda sint breuit cr cxponamus. Si inflamma- tio interna,abstinendum rcpcllentibus, nc humorem quem foras serri Optandum & arte procurandum est , intro pellamus S impingamus. Si vero exterior & sensibilis fuerit, inirio s.;ab L dum humor est in motu rcpcllendum duabus rem taria praesertim circunstantijs diligenter seruatis: ne sὶ ad n sit malignus de venenatus,vi in pcstilenti & ve - nereo bubone, nec seratur critico ad partem ignobilem, potissimum ad emissaria,ut in par ride, eoque minus si corpus adhuc impurum necdum fuerit repurgatum. Abstinendunt val-ddastringentibus ut bolo armeno, acacia, hy po stide,metu Gangrenae, humor enim non difflatus, atque ut ita dicam in cuneatus putret: Repellendo fatisfacient, Oxycratum, Ceratum
refrigerans Galeni, unguentum rotatum Me- suae, nutritum,unguentum de cerus a Rasis, quibus si magnus sit ardor adiungi poterit popu-
leum. S i placet ex farina hordei cocta in Oxycrato,aut Oxyrhodino: Vel ex plantagine, Sol no,Semperuiuo coctis in lacte deinde contritis, fiat cataplasma. In extremo dolore adde folia aut semen hyosciami. In principio ophtalmiae paretur collyrium ex aqua rosarum vel plant ginis cum oui albumine, pro quo dissolue trochiscorum albi rasis 3j. & mucaginis seminis psylli j δ j. plus minus. Initio parulidis, antiadarum,parysthmiorum, Anginae, ex aqua rosarum
vel plantaginis cum sympo vel melle rosato, myrthino os colluatur. N am in amysdalarum,
119쪽
Gargarconis, gutturis & faucium inflammati nibus Mesue non probat gargatisinum,ne motu calor, cum calore fluxio augeatur : adiungi poterunt dianticum & diam oron: Galenus in tenui & acri fluxione magis probat usu dian
ci: At in phrenitide, peripneumonia, Hepati ti-de,pleuritide, vitanda sunt apocroustica, praestat oleo violarum & chamaeminς caput, latus, pectus, hypocondrium dextrum illinere, ut a dor temperetur, dolor demulceatur, & cute relaxata aliquid transpiret, quod ut variandumst pro natura partis proximus liber explicabit. Iam quid si agendum in incremento dum humor fluxerit,nec reuelli repetiique potuerit,e dem breuitate & facilitate doceamus.
Si sanguis qui purit nondum fixus in parte
Videatur, aperiatur vena proxima, alioquin topico dissipetur, atque,si heri possit,totus insensibiliter resoluatur,paulatim a leuioribus ad va. lentiora progrediendo, vitando semper acria,
ne nouam fluxionem excitent: Initio ex rosa-rt chamarmillae, & meliloti an. pi far in q, menigraeci, vel fabarum j j. simul coctis deinde contritis, addito oleo rosato & chamaemisset fiat
cataplasma. In fine incrementi dum nullus r bor apparebit, paretur ex farina lupinorum velorobi cum oleo anethino:aut ex thymo , pul gio, origano,cum semine lini foenigraeci fiat decoctio pro fotu,residentia teratur, addito oleo lauri vel rutae fiat cataplasma. In opthalmiae incremeto, ex mucagine seminis lini,seenugrsci, extracta primum in aqua rosarum, cum eadem qua
120쪽
aqua vel plantaginis, In fine, sciuia calor, rubor& dolor abierint cum aqua foeniculi vel Euphrasiae fiat collyrium: In oris inflammationibus dissolue diam oron compositum in decocto chamo millae, vel foenugraeci, fabarum, quo os scpe colluatur: In pleuritidis, peripneumoniς, Hepatitidis incremento pr dicta cataplas.
mala conueniunt, allicetς parti admota, quemadmodum ladammato utero, pubi apposita: clysteros primum refrigerantes, deinde resoluentes in anum, atque ii ficri possit in uterum iniiciendi. Quod si impactus humor, quia multus &cratius, discuti non potuerit, pepticis maturetur, qualia sunt mediocriter calida humida, unguentum de althaea, de meliloto, Basilicum,machylum , simplex, nam magno & gummato in contumaci tantum abscessu utendum est: Ex foliis altheae & caricis in aqua coctis,deinde tritis,addito Dieo dulci, butyro,assi po, aut aliquo ex praedictis: Si placet ex farina tritici in hydraelaeo mediocriter cocta, sat ataplasma. Facto pure, vomica scapcllo aut cauterio aperiatur,
quod fiat ex fermcnti 5 ij. vitrioli romani, aut lythargyri argenti iublunati 9 s. Ruptus absces.sus curctur remediis ulceris Ablcesius internos rumpunt diacalaminthes cum piliana, aut diaprallium. Ruptis conueniunt Ath
nasia de Ambrosi pro quibus th riacae 5l ex aquis cardiacis paupcribus praescribatur.