장음표시 사용
231쪽
Anfis omiue Decimo fretis omissione Vocis unius, aut pluviii Arium. Quod solet describentibus saepissime eve mire; eum, quod animo obversatur, jam putant in sua charta esse: vel verbum idem in vieinia his, er, quater Occurrit. Tum enim ocritis ab exemplo ad exemplar reductis, ut vident illud ipsum, quod scripserant, non primo, Vel secundo, Verum tertio aut quarto loco, inde pergentes illa omnia
praetereunt, quae nesciunt Interjacere. Ormur Deermo quarta ignoratione, et diversitate O
thographiae, quae sane nil foecunda mater men' dorum. De orthographiae ratione ex libris et monumentis antiquis collecta praeclare scripsit ALDus MANUTιUS junior; sed superat hunc CLAu- Dius muSQURIUS in Orthographis antiqui, noviqine Latii; in quem doleo me serius incidisse. Est enim splendidum ejus opus, eruditum, planeque exustiatum , Tomis duobus forma maximae; quod ultimo prodiit Ruristis I 677. Huc spectat, quod Graeci Latina, Latini Gryca nomina aliter scribunt; haud secus ac hodie Galli; qui quaevis extera deformantes pro libitu, jam splenem nobis, jam bilem movent. Atque istuc opinione mea in libris v terum pluries peperit ineptam correctionem, quam salsam seripturam. ete e . Decimo quinto peregrinitate veteris Grammatiaea. eae quae cum se hodie sagienda; quia recte dixit
Favorinus apud Aulum Gellium Ni ilium Atticarium L bro I. eap. Io: κυe moribus praeteritis , laq9ere υ--
bos praes ιibus i noscenda est tamen, certe consulenda
232쪽
Cognitio vocum , litterarum, Anorum, etc. 221landa studioso antiquitatis quando frequenter hinc 'pendet sententia dissicilis loci sive apud sacros,
sive apud profanos. LUCAS FRUTER lus Versunt,lium Libro I. cap. 3. et 18: item L hro II ca Imrectissime docet, in emendando veteribus Grammaticis quam plurimum tribui oportere. Vide Caput se timum hujus operis mei , . Decimo sexto verbis ac phrasibus barbaris se-
qui oris aevi, quae quidem ubi explicentur, in loco
eimo septimo erratur sepe numero ignora tione differentiarum , quae in vocum sensu vario quam plurimae Occurrunt: et de quibus egi supra Capite septimo operis hujus. TCRruLLIANUs Romanae linguae proprietatem, qualis fuit aevo ejus, quam maxime exhibet in dicendo. Grammatteam vero civilem, ac Philosophicam sequitur, non illam scholarum, nec apicem ponens sine curae
atque ideo fit plurimi apud Jureeonsultos Quod ipsum fuit causa, ut ejus explicatio non solum lectoribus, sed etiam interpretibus multum negotii fa-eesseret. A Decimo octavo multis mendis praebita ansa lo- - mμbἐ-
eutionibus ambiguis; de quibus eodem caΡοῦ te nihωι. septimo quaedam notavi, hic recolenda. Deeimo nono curatum sepissime situ, ac ordine ordine seris
vocum, Versuum e mutatiS. Quae res quam tu
bet auctoris sententiam , non habeo opus nune dicere. Patet enim per se; quando sic velut membra luxantur constructi sermonis. Nempe librarii rudi
233쪽
rudiores cum quaedam omisissent, errore notato reposuerunt; verum non ubi debebant, sed loco alienissimo; ne paginam totam deberent de inte. gro transcribere. Exemplum habes apud Maurinos, qui HIERONYMUΜ ediderunt, ad hujus μα- fationem de omnibus voteris Testamenti libris. remi s via Neque excidere debet hoc loco, quod saga. νοῦ -- cissimus MURETUS, postquam in Veterum e maia risi hi eulandis codicibus annos plures contrivit, Libro
XV. variarum Lectionum cap. 9. animadvertit: MI bant homines imperiti, qui avorum, aut proa Urem NO-strorum temporibus victum sibi destribendis Iibris, qu ritabant , quae perperam seri erant, non desere; ne Inhros Dos, multis iituris deformatos, minus vendibiles redderent, itemumqne totas paginas describere cogeremtur ἔ sed iis, ut erant, omisss, cetera persequi. ADque ea res innumerabilem errorum copiam in omne ser Florum genus induxit.
Haec obiter de vitiis librariorum , quae Omnia habere perspecta quamplurimum nostra refert.
Nam ut idem MURET Us Libro eodem eap. I 6. docet: Ad medicinam melius et certius factitandamaeon mediocriter utile es scire, quibus in rebus is, qai rotat, peccare solitus πιοῦ quo et causa morbi De ιius reperiatur, et ad eam medendi ratio actommodetur. Sic et iis, qai se scriptorum veterum quast me-- aicos quosdam esse molentur, nosse expedit. Purbras potissmum modis veteres librarii peccare Ioliti flnt , titιatentia ulcera, quae in optimis quibusque scriptori sinuetera ut, sagacius deprelandant. Intre cetera vii
234쪽
Cognitio vocum, litterarum. Iignorum, etc. 223
ιαν sane multa genera a pravationum animadverti, δε- sitos esse, A quando vetustoris sibri, ex quo aliquid describebant, scripturam satis certo , ac ιiquido perspi-eero non poterant, diaitabantque hoc an iIIo modo scriptum foret: aut si quando aliud in aliis exempIaribus ih νKeἰ ἔν-
Icriptum reperiebant, utramque ponere, et lectorum Iu- povisa. dieio permittere , utrum verius videretAr, Eo modo
vix credibile est, quam multa in optimis, et nobιIUmmis quiburque scriptovibus maculata sint. Atque haee ultima ratio mendorum jure optimo priorum agmen claudit. Est enim generis ejus, quod Ostendat, per ipsam proVidentiam ac cautionem, quae possit tam lectorem, quam librarium securum praestare , de integro interdum peccari. Iam ma- inum de tabula amoveram ad caput aliud transiturus, cum rursus se offert occasio , qua homines illi inducebantor ad codicem non quidem de pravandum , sed tamen imperfectum relinquendum. Itaque V smo scripta multa vitiavit mos antiquus bis, o relinquendi spatia pro litteris, verbisque initialibus tam librorum quam capitum. Nam debebant me haec Ornata , ac majuscula esse. Cum ergo inter scrrbendum non possent rei illi vacare, servabant Iaborem horis subcesivis, quibus per otium haretingerent diverso colore, sive auro illuderent. Ita factum, ut venirent in oblivionem quaedam spatia, ac denique ex ingenio restituerentur. Vide H CN- RicUM UALES1uri in Notis ad Eusebii Corsarienses L .hrum IV eap. 22. de vita Consantini. '
235쪽
aa Caput XII. Cognitio vocum, etc. Vides ex hactenus dictis per imperitiam, abem
rationem , festinationem, ceteramque incuriam, praecipue vero assinitatem Vocum ac literarum, similitudinem ductuum ac compendiorum corrupta innumera esse: alia trajecta: neque pauca , quae interdum inter eandem vocem repetitam legebantur. Vel reliquarum chorum ducebant', penitus omissa. Exempla dedi, quae obvia habebam; quod si quis errata, quae leguntur ad mensam in sacris coetibus, notaret: Vel tabulas mendorum.
quae solent libris subjici, percurreret, nae hic brevi sylvam ingentem collegerit; ubi interdum . nec ipse , nec alii possint. risum continere. Tam sunt mons rosa quaedam , ac praeter omnium exspectationem. Habebam talia in numerato; sed per decursum aetatis perierunt cum ceteris. Exempla Graeca confesto non addidi, cum propter ignaros linguae eius, tum causa ipsaruni operarum, quas nolim insensas habere, hare illis obtrudendo. Facturus id essem malo meo; quod pro Veteribus nOVa, pro alienis sua reponerent; ut jam non menda, sed menda mendorum habe
remus. Palaographia Graca BERNARDI L MONT-FAuCON, et Guillelmi Canteri Syntagma de ratione emendandi Graecos auctores hoc Onere dudum me levarunt.
Puta voces Initio positas, de quibus paulo ante. Diuitiam by Cc oste
236쪽
Cognitio dexteritatis in re situendo sententiam , locosue affectos sanando.
1 Iniverse dicendum est, qui velit his ulceribus
mederi, debere eum et ingenio valere et usu. Certe in praecipiendo utrainque haec paginam faciunt. Et ingenium quidem posco in anteeessum; aliquem usum docent haec ipsa, quae causis subjecimus, exempla mendorum. Nam vides iisdem modis , quibus est peccatum, additione , Gratione, transpositione, extensione , contractione , disinctione, copulatione, mutatione librum emendari. Nunc Praecipue hortor Primo, ne quid mutetur, quod non res ipsa, Indus . series sermonas, natura linguae, mens scriptori familiaris huic siilus, postulat. . emendando.
Secundo, si quiri mutatur, corruptionis ansa datur. Hae detecta consilium emendandi faei. Iasa iis. . Iius admittetur. Tertio, habeatur ratio veterum codicum , mi nusque suspectorum: cumque hi desunt, veterum teitationum, ac Versionum. Ab harum lectione nemo prudens abit longius: se recte est dictuma CHRISTOPHORO AUGUSTO HEUΜΑΝΝΟ in Commentatione de Arte Critica g. XXIII: Minus mihi precare videntur, qui artis criticae evertes manu. seriptis eodicibus tanquam scopulis adhaerescunt , quam
qui ingenio plus juso induigente nee, quo eundum est, dure rationis judicio eunt, sed, qua data porta, rurint. Ρ quarto,
237쪽
Quarto, nunquam temerario ausu suspectum locum aggredere, illotisque manibus contrecta. Secus eveniet, ut eligas , quodcunque speciem verisimilitudinis offert. Festinatio , et inconsiderantia , ut in ceteris, se maxime hic et anceps et prae , eeps est vel apud expertos; quanto magis rudio. res Τ Hi certe quidvis invertent, et mutabunt hae sola de cauta , quod putent a nemine intellectum
iri, quod non ipsi intellexissent. Ita olim librarii secerunt , de quibus Episola 28. 7 I. ad
Lucinium quaeritur HIERON YΜus : Seribunt, non quod inveniunt, sed quod intelligunt: et, dum asienos e rores emendare nituntur, ostendunt suos. Quinto, ne sis adeo meticulosus, ut te putes
nisi sultum codicibus posse nihil in emendando. Si majoribus tam parum animi fuisset: si damnassent omnem conjecturam: si nimium dedissent manuscriptis e s nescissent, ipsos errare, qui pri-: mo seribunt, et scriptione iterata accedere nova errata; tam praeclari libri, quos restitutos videmus , tritosque omnium manibus, jacerent in tenebris , neque lectorem invenirent. Sexto, Variantibus lectionibus, ipsisque chil rographis instructum , cum caret ope regularum, neque est subactus usu linguae, haec parum juVabunt; contra illi, qui sit versatus in auctoribus, constabit nullo labore vitiata multa notare, quaepiam reponere. Praesidium critices non solum in obscuro sacem praefert, sed etiam eertis legibus retinet communem temeritatem, quod minus arris
238쪽
cognitio deaeteritalis in restruendo ete. 227
serit, ex ingenio emendandi. Quo ipso disceruuntur indicia vera a genere divinandi , quod nititur libidine sola vel arbitratu Dum ergo imbuistus regulis , aut auctori familiaris sis, ne tenta emendationem. Satius est legere, ut vulgo solet. Septimo, postquam cognitionem regularum, et auctorum hausisti, persuasum habe , in restituendo loco ingenium pluris esse, quam Veterem scripturam; quia hujus omnis auctoritas nonnisi a
fide, peritiaque librarii est. Octavo. Quid vero si consentiunt codices ' ΡΟΩ
sunt enimvero et in mendo consentire. Quare GRA-v Ius, MANUTIUS , alii, qui scriptis Veterum ma num medicam admoverunt, conjecturam maxime probabilem, ae eruditam, eum seriem sermonis nectit, praeferunt omnibus suis membranis: no vamque lectionem ruentur invitis cultoribus manuscriptorum; quos inter sui id admoneam ialoeo) etiam ipsi fuerunt constanter. Nono , ubi satis apparet, esse quaedam omissa, ne quaeso te , sive ingenium jam, sive regulas, sive usum adhibe in consilium. Ad omnia haec incas, sum confugitur; praesertim cum nil superest, quod indicet lacunam: et vocum iunctione sunt deleta universa vestigia. Fortasse enim non paucula, sed multa desunt: ac evulsa pagina fuit in codice , ex quo tuus est exscriptus. Decimo cum quaedam propria nomina sive locorum , sive personarum sunt labem pasa, et qui-
239쪽
dem eam, ut ratio cognoscendi non suppetat ex historiis; vel propter utrorumque Obscuritatem, vel, quod deterius, pluralitatem squa fit ut pos sint quatuor et quinque habere locum haud incommode) tum apage quaeso cum tua quelibet eruditionet Nihil inde praesidii ad talia exsculpenda. ' .
Undecimo si adsit suspieio Glossematis, quod tam superiori, quam sequenti sermoni pulchre
congruat, rursum est curta omnis suppellex Critica; ut sit longe satius cum ea domi se continere. Tantum enim abest, ut judicibus harum t rerum satisfacias, ut nee tibi, s rem ex aequo ex pendere velis. Quare et hic habet locum, quod toties, praecipue vero in sacris , dici solet: qua Deus ignorare nos voluit, libenter utique nesciamus. Duodecimo. Sed neque quid tentes ex ingenio, eum possunt duae diversae lectiones se contendere, ut neutra superet alteram intenti sensus probabilitate. Tum' enim si consulas omnem perspicaciam, omnemque usum sue proprium , sive alienum ; essicies unice , ut probes utramque: ae Per hoc ipsam, optione nulla relicta, possis ad neutram dicere illud amatoris
Decimo tertio si locus in codicibus est sic ex- . Pressus , ut putes , librarios, quod legere et intelligere nequirent, maluisse quidvis , quam nihil, scribere, ab hoc pariter abstineto. Ni forte scripturam
240쪽
Cognitio dixteritatis in restituendo ete. 229
pturam in membrana videre, et ex dubiis ducti- , Y- , bus eruere liceat, quid pepererit vitiosaut lectio nem. Certe sic apparet facilius, quid dividi, jungi, disorqueri, pro compendio accipi, duplicari in ri , misceri potuerit. Secus pro arbitrio statues , ac secundum libertatem utique sumptam , non acceptam. Serviet tibi, cui debebas ipse servire: et corruptio tollenda pariet nOVam corruptionem, tanto pejorem ; quia illo ex genere, quod sibi arrogat jus, inductumque in possessionem praecludit locum examini ulteriori. Haec de praesidris , et eautionibus in eorrigendo ; ex quibus aequissimis exurget sane modera- tio , quae est caput in negotio castigationum unuverso. Nam limites statuit, qui neutri parti plus justo indulgent: utque multum det perspicaciae, imo primas deferat, tamen modum ponit: ne que sinit Criticum bonist horis abuti , cum est res desperata quid reponendi. Nunc alia addo ex idoneis auctoribus , quae videntur accedere ad rem istam tentandam.
Priusquam aggrederir correctionem, consederasrimo Ioco, an adsint verba aliena, quae I sis, ει --
brarius e margine eo immist. Sunt autem, se νὸι uaνω
minime hue faciunt: et potuerunt ob eonditio nem sive a Critico, ut dixi, siue lectore ad