장음표시 사용
321쪽
In quo conveniant . oe in quo disserant Rberoricae, aliarumque discipli
r. TN eo oratorum, Historicorum , ae Poe-I tarum eum reliquis artium, ac disciplinarum Scriptoribus argumentationes conveniunt, quod singuli veram ac certam, aut quidem verisimilem ,& probabilem rationem afferunt, ae dictis suis complectuntur, ut singuli fidem faciant. 2. Differunt autem maxime, quod Dialectici, ceterique scientiarum Scriptores, quippe qui doctis hominibus dicunt , ideo reconditas & subtiles rationes malunt: oratores vero qui imperitae etiam multitudini , &persuadendo, non disputando verba faciunt, Iopularia eligunt; ideoque in ceteris artius argumenta abditis e fontibus bauriuntur , dieendi autem omnis νatio est in medio posita, O communi quodam in uis , atque in hominum more versantur, ut in reterit id maxime ex. cellat, quod longi me sit ab imperitoνum intel- Iigentia sensu rue disiunctum . io disendo autem vitium vel maximum sit a vulgari genere ors rionis, atque a eo uetudine eommunis fen'ν
3, Deinde differunt in argumentatione ipsa Proponenda, explicanda, ornanda, & varianda, quod ex iis, quae consequuntur per
spicuum erit . . .. Quo a. Cic. I. de Orat. e. 3.
322쪽
cuo pacto argumentationes fuas proponaI , ac variet orator.
r. on dubitim eum aerem oratorem fuisa turum , qui intelligat quomodo rbs tortet a luteis θι/vrmis die inguantur . . seu quo pacto sane oratorie, & ad persuadendum accommodate proponantur. Prima igitur prooponendae argumentationis ratio est, ut eo ipso ordine proponatur quo concipitur, nee ulla propositio tueatur, etenim cr orator, etiamsi raro , probabit dialectree b : ita tamen, ut vel aliquam, vel singulas propositiones aut praeclara sententia, aut graui amplitu. dine dilatet , aut alio pacto exornet. Sint exemplO- Cie pro Arch c. 4. Data es Ci4 vitar Siliani lega ω Carbonis, si qxi De. deratis Civitat abus adferipti fuissent, si tum rum lex ferebatur, in Italia domieiIliam Bais buissent , ω se sexaginta diebus apua Praet rem essent professi . Cum hie domretitiam Ro. mae sam mutros annos haberet , professus essapud Praetorem a Metellum familiarissimum suum . Si nihil aliud nisi de ei vitate ae lege diiscimus, nihil dies amplium eatissa dicta est . Quid enim horum infirmari potest deinceps vero
ea exornat. Virg. ecl. 3. U. 4. . VTu maso 2 tibi me es aequum parere, M
Helvetii Legati apud Caes. Bel. Gal. lib. I
323쪽
c. r3. Quod improvisum unum pagum adoro tur esset , eum ii, qui flumen transissent , suis auxilium ferre non posest , ne ob eam rem aut suae magnopere virtuti tribueret , aut a nor despieeret, se ita a Patribus , Majoribusque fuis didicisse , ut magis v rtute, quam dolo con tenderent , insidiis niterentur. a. Altera ratio est immutato propositionum ordine uti , aut a complex lone ordiendo , aut a minori propositione assumta, aut post prima In ad ultimam ad volare , ac deinde ad omissam redire. . non temere aut negligenter, sed quantum appareat plus affecturum aliquid aut statim , aut postmodum commemoratum. Quae ratio cum ad celandam artem , scholarumque Ostentationem praecavendam, tum ad animos permovendos conducit. Hoc modo coniecta haec sunt. Cic. pro Marcis e. 8. Si rerum tuarum immortalium C. Caesar, hic exitus futurus fuit, ut devictis adisinuariis Remp. in eo statu relinqueres, in quo nunc es , vi , quaeso , ne tua divina virtus admirationis plus sit habitura , quam gloriae σsiquidem gloria est illustris , ae pervagata mutitorum Θ magnorum vel in patriam, vel in Dos Cives , vel in . omne genus hominum fama meritorum : haec igitur tibi reliqua parris , ut Remp. constituas , eaque eum summa tranquillitate eis otio per fuare . Dialectice erat rgloria est illuseris fama meritorum an multo sergo in Re . tua merita adhue amplifanda sunt, ut eam consit uar: quod postremuni bis dictum est . Et pro Mil. c. v. Nisi eo morras roeiον Ieru P. 1Clodi , quod is in monumentis. maiorum suorum sit interfectus : perinde uasi Appius ilio caecur viam munieriι, non
324쪽
qua popuIus x uteretur sed ubi impune fui po- seri latroeinarentur. Rectus ordo ac dialecticus erat: Appius viam muniit, qua populus uteretur, non ubi sui polleri latrocinarem. tur, ergo non ideo atrox P. Clodii mors, quod in Via Appia necatus est. 43. Tertia ratio est, ut Orator non univessas argumentationis partes coniiciat, atque insistat , at eam tantum , quae probat; eam vero amplificet, eruditioni S , ac permotionum vi ornet, & quasi armet; immo vero in una illa ratione plures inveniat , Omnesque aperiat, atque illustret. Audi Cic. pro Mil- c. s. Insidiatori vero, γ latroni quae potes erri injusta nex ρ Quid comitatus nostri , quid gladii volunt ' Dos habere eerte non ιiceret, si uti illis nullo pacto liceret. M enim haec, Judices , non scripta , sed nata lex, quam non
didicimus , accepimus , legimus , verum ex natura ipsa arripuimur, hausinus, expressisus sad quam non docti, sed facti , non instituti, sed imbuti fumus; ut si vita nostνa in aliquas
insidias . si in Nim, se in tela aut latronum, aut inimicorum incidisset, omniι honesta ratio esset expediendae satiatis . Silent enim leges inter arma, nec se expectari jωbent, eum ei, qui expectare velit , ante inivsa poena luenda
sis, quam iusta repetenda. Dialectica argumentatio fuisset: Licet insidiatorem necare,
sed Clodius fuit insidiator , ergo eum licuit
necare: unam illam primam attulit, eamque tam multis aliis confirmavit , ut vide S. Interdum quoque universae , aut certe
plure S argumentationis partes pari pacto amplificantur, praesertim in justa , perpetua que oratione. Esto in specimen hoc Sall. Con.
325쪽
Catil. c. r. Sed omisis nostra vis is an mo ω eorpore sita es et en praecedens ratio, qua omnes homines summa ope niti debere probat, ne vitam silentio transigant veluti pecora , eamque ita dilatat et Animi imperio , rorporis fervitio magis utimur οῦ alterum nobis eum Diis, alterum eum belluis commune es . Iam vero enthymema concludit', ipsamque etiam complexionem amplificat . Quo mihi rectius use v detur, ingenii quam virium vi bus gloriam quaerere, ω quoniam vita ipsa , qua fruimur, br vrs es , memoriam nostri
quam maxime longam eseere o nam divitiarum
formae gloria fluxa , atque fragilis es, vi
. I. Praeterea omnium sorte maxime solent Oratores, idque persuasioni maxime accommodatum est, rationem quidem complecti, atque eam vehementissime urgere , ita tamen , ut concepta illa verba, & sensa , quibus illam proponeret Dialecticus , nec sese ostentent, nec sere exprimantur, cum insint tamen , atque urgeant , hoc enim pacto a tem dissimulant, dum adhibent. Ita quod Dialecticus dixisset : qui mentitων insuratus, pejerabit iuratus et audi quam copiose efferat, quo Ornatu coloret, quibus facibus tamquam armet , Oratorieque dicat Tuli. pro Rost. Comoed. Sr diceret iurartis erederes at quid interes inter periuriam, th mendaeem y quibanentiri solet, pejerare eoquevis . Quem ego, ut mentratur, inducere possum. exorare farrIe pst. ero, ut pejeret: nam qui semel a veνitate de Lyexu , hic non majore reletione ad perjurium, - emam ad mendarium perduer eonsuevit. Quis enim deprecatipne Deorum , non conscientiae f- d.
326쪽
de eommovetur' propterea quae poena ab Diis imis mortalibus periti ro, baee eadem mendaei eon. sitiata est et non enam ex pactione verborum, quibus jusjurandum eomprehenditων , sed ex perfidia , fis malitia , per quam insidiae temdiantur alicui, Dii immortales bominabus irais ρι, succensere consueverunt a
stuo pacto trobationes etiam subtiles, ingeniosae flant Populares, a Dialesticis disserant.
r. Oratoris longe maximum , επantum I ad argumentationes attinet , in eo jia es , υι argumenta a popula intelligantura . Ob eam rem non inutilia haec erunt.
. Itaque etiam a populo tum intelligitur orator, cum ipsius excogitata, & adducta ratio exemplis, similitudinibus, & rebus, quae in sensum cadunt, explicatur, osten, ditur , ac popularis fit. Audi quam perspicuum, eX ploratum, populare rudi etiam prope mulierculae apertum essiciat Cic. pro Mil. c. 3r. divinam mentem esse, quae in terris omnia administret M, est profecto,
inquit, illa vis eaelestis, Numenque druinum , neque in bis eoυorabus, atque an hae imbecilis litate nostra inest quiddam, quod vigeat, fissentiae, O non inest in hoe tanto naturae tam praeelaro motu : nisi forte Merreo esse non purant , quia non apparet , nec cernitur et per R 4: es invi q. a. Platina Prolus ad Artem Orat. c. r. s . a.
327쪽
4nde quasi nostram' ipsam mentem, qua sapia mus , qua providemur, qua haec ipsa agimus .ae dieιm s s videre , aut plane qualis . aurubri sit , femire possimus et ea vis, ea est V Uur , quae saepe incrηdrbiles hvie urbi felicita res, atque mest attulit, quae illam pernitiem exstinxit , ac fustulit , cui primum mentem inie. cit , ut vi irritare, ferroque lacessere fortis
mum virum auderer, , vincereturque ab eo ; quem
se vicisset: habit tirus esset impunitatem , edi I
centiam fem=iternam : non est Bumano constio , ne mediocνi quidem , judices , Deoriam immortalium cura res illa perfecta : religiones mehercule ipsae, araeque, emn 3IIam belluam eade. re οι derunt , eommovisse se videntur , ε' ius in illo suum retinuisse . Et Hor. l. 3- Od. 23. divinum Numen mente pura coli, non sum--turiis sacris; atque ita cultum omnes ab ho--imne calami latins p ro pulsa re . caelo supinas si .tuleris. manus , ' N eenre Luna , rustiea Phidile , , Si thure plaearis, Θ horna Fruge Lares , avidaque porca s Nec pollentim semiet Africum i - Foeunda vitis , nec serrtem seget . . .s , Riabigivem , aut dialces alumni . , ' Pomifero grave tempus anno. . Immunis aram se tetigit manur , i Non sumttiosa blandior hostia . λ i Molirbir aversos Penates ννe pro , oe saliente mica. - . '' , 3. Omnium maxime etiam subtiles & re. tonditae argumentationes intelliguntur ei iam -a, multitudine praecesserit imago aliqua, - aut historia ψ aut sum litudo, quae e*ciat ut . a Iolentes animo, & cogitatione praecurrani,
328쪽
LIBER IU. 26 immo ipsi eam ante deducant, quam illam
Orator ingrediatur , aut certe constituat. Hoc pacto Cicero pro Leg. Manil. c s. Mithri. datis , quo Lucullum summum Imperatorem falleret, inventum complexurus: Ex suo reis guo, ait , sic Μή tbridateι profugit , ut ex eodem Ponto Medea illa quondam profugisse dieitur; quam praedieant in fuga fratris fui membra in iis locis , qua se parens persequeretur , disesipavisse , ut ecrum celtictio dhpersa , maeror qus pax ris celeritatem pemequendi retardaret Sic Mithrida ι es fugiens maximam vim auri ,
atque argenti, pulcherrimarumque rerum eumnium . quas Φ a Majoribus .aeceperat, cripse bello Iuperiore ex tota Asia diνeptas in suum regnum congeserat, in Ponto omnem reis liquit : haec dum nostri colIgunt diligentius , Rex ipse e manibus e git : ita illum in perosequendi sudio maeror, hos laetitia retarda ovit. Hic postquam dixerat Medeae patrema persequendo retardatum ι cum obtrunca
ti filii membra colligeret , iam Romani per se ipsi conjiciebant quid Cicero ex eo erat illaturus, & quasi sibi ipsi tradebant ;ruod iucundissime propterea audiebant qua-
illationis auctores, non auditore S .
329쪽
LIBER MI INTUS, Quo inveniendarum rerum fontes
aperiuntur. Invenire oe iudieare quid dicax, magna quiisdem sunt , ω tam Mam animi instar in
more s noverit igitur Orator arguis mentorum , O rationum Ioeos. Cic. a. de Orat. c. 14.
Ouid fit inventio rct quanti momenti. CAPUT I.
lN ventio est exeogitatio rerum verarum, cum caussa , quae agitur, certas, eXploratas, com
stantes, atque insuperabi Ies rationes suppeditat , quod ple- . rumque accidir magna argumenta tractanti, accurateque cogitanti , licet illae ipsae fugiant oscitantem; aut veris mi- Ilum tum vera praesto non sunt, quae eausiam probabilem reddant . At alterutrae excogitandae. atque afferendae sunt, nam alio quin in oratore inerit fatis sequentiae , --pientiae parum b. 2. a
a. Cie. Inv. Rhet. I. r.e. 7 iisdemque verbis Auct . alueren l. r. c. a. b. Sall. Con. Latii. c. I. .
330쪽
ventio, rerumque si ve argumentorum exco4gitatio , quanti ea consequi . quae ille conten dat ; tune enim maxime credimus , eum recte conelusum esse arbitramur , immo probationes Diae ad rem pertinent , reliqua fiant adinditamenta b . Probationes vero & argumenta ex locis sumuntur.
Quid sini Dei oratorii: quotque
r. T ocus Oratorius est argumentorum s . . des cet hoc est earum rerum icientia& sedes , in quibus quasi latent argumenta,& ad quas advertens Orator probandi segetem, & materiam invenit. . Haec autem loca, atque argumenta alia prima sunt, originis, & velut totius fontis capita, quod in ipsis argumenta omnia non modo inclusa sunt, sed primo ex iis pro se,cta; alia proxima, & ipsa innata,& insita, quae in re, quae agitur, inclusa quidem sunt, sed in prima illa reseruntur; alia tandem remota. Prima illa praeclarae disciplinae sunt; altera ea, quae loci communes passim dicti; postrema dicuntur externa, assumta, remota , foris petita , atque in humanam , de divinam auctoriratem revocantur.
a. Arist. Rhet. l. r. c. s. tex. 21. b. Id. ibi c. a. t Ic. Cic. Topic. c. a.