장음표시 사용
331쪽
Praeclarae disciplinae princeps eloquentiae fons: se quo pacto eas
a. Tudiorum & artium universam doctrio nam praecipuam esse inveniendorum amgumentorum sedem Cicero , & Quinctilianus affrmant, summi artis Doctores , atque adeo omnes eloquentiae viri , sive Oratores tandem, sive Historici, sive fuerint Poetae, diis sciplinarum omnium capita dicendo complexi sunt, de cunctisque vere dicas quod de vetere Homero traditum est ; ut omnra flumi
na. Omnes fontes, putet smnes, quιd vetusthabet adarium, ex Oceano, ita ex Homero si non omnes , multa certe ad sapientes assul copia doctrinaram a. Neque hanc sapientiae amplitudinem ut alienam , sed ut propriam, ut utrinctilianus auctor est, habent Oratores. Quare tametsi fateor, ait , usurum me quibusdam , quae Ph/losophorum Iibνis eontiαxanentur , tamen ea jure , vereque eontende. vim esse operis nostri , pμπνieque ad artem oratoriam perirnereb. Utcumque id si, Philosophia, ceteraeque riptimae artes maXimam dicendi materianti oratori suppeditant. E. quidem fateos me oratoνem , ut aperte sane ait Cicero, i modo sim, aut quicumque sim ,
332쪽
non ex Rhetorum o inis, sed ex Academiae spatiis exsitisse a. . At non omnia , quae a scientiis disputata circumseruntur, eloquentiae sunt idonea . Et enim omnis Philosophra in tres parres es dias ributa , in naturae cbseuritatem , in disseren di 'btilitatem , in vitam atque mores οῦ-i duo 1lla relrnquamus , idque lataramur inertiae nosrae, terιι iam vero, quod semper Oratoris fu/t, nisi tenebrmus , n/hil Oratori, an 'tio magrauxesse possis , rel/nquemus , quare bιe locus de Drta γ moribus totus est Oratori discendus h.
Ceteros locos in principes , disciplisa referri: bretisque earum signis qDo.
3-TLlud quoque praeclarae disciplinae ha-
I bent, ut eloquentiae lanies putemur Scstatuantur,.quod ceteri luci , qui omni uin sententia Oratori attributi sunt, tamquam ri vult in fontes, in eas revocantur. Non riuilis exemplis Q perspicuimi . Cuin. eκ toler a iis .calamitatibus gloriam , & sena pucrna praemia acquiri Cicero pro Domo sua assi mat : Et si optabilius es , eursum vitae eo iacere sine ἰ dolore . ω sine instiria , tamen asi ιmmortalrtatem plus adfert , desideratiam esse a suis civibus quam omnino inumquam esse et plarum ἔ a caussis plane arguat, at id inductri-
1. Cict in Orat. c. 3. b. Id. t. de orat. c. I . . N
333쪽
nam morum, tamquam in eaput seum resertur, eX eoque derivatur. Cum longe mai Ta animi, quam corporis gaudia et t. Phil. c. Α- alseverat: Quo m 6ον , inquit, vis es animi, quam eorporis , hoe sunι graditora ea , quae concipiuntur animo , quam lita quae eo ore et ex comparatione contendit, atqui haec tandem in Physcam Scientiam revocantur. Cum male affectos homines veras laudes non gustare, ut aegrotos ciborum suavitatem et . Phil. e. 43. ait et in quidem morbo aliquo 1
fensus supore suavitatem cibi non sentiunt, e Iibidinos , avari, Deinorosi verae laudisgisum non habent, ex similitudine infert, sed similitudo in medicinam rejicitur. Facile plurima judicabis.1- Itaque uberem ad dicendum segetem praestabit Theologia, tum ea, quae Deum
opto MaX. virtutum omnium, & beati aevi faustitate fruentem, cuncta unius vocis imperio condentem, conservantem, regentem, cunctos mortales ad beatitatem vocantem, omnium facta cernentem ea muneraturum;
tum ea , quae homines ipsius Dei imperio
parere, divina venerari, fluxa non magnopere expetere, aut sequi, Principes colere, legibus obtemperare, miseris opitulari, Opibus non fidere , iisque bene uti docet; pr'eterea illa , quae hominum cum homini. bus ossicia praescribit, & animi actiones mo.
deratur , atque Moralis dicitur, ut paren. tes observare , univorsos earitate complecti, animum ab omni labe defendere a ac tamdem ea , quae maximas veritates nefariis quia busdam hominibus oppugnatas , ratione tamen , & Majorum auctoritate certas, quam
334쪽
LIBER V. 271 Dogmaticam appellamus: ea tamen cmnia eloquentiae materiam dico non quae in scholis acerrime disputantur , sed quae in usus uotidie cernuntur, & quae sunt rationes in primis exploratae : hinc dictum est , mora- em institutionem magis a Poetis, Oratoriis bus, Historicis . quam a Pb losophis petendam esse . Sint aliquo exemplo haec . Sali Bel.
Iug..c. 2. Utr genses hominum composit tim e corpore ct anima est , ita res cunctae , studia inque Omnia nostra eorporas alia naturam , alia animi sequuntur et igitur praeclara facies , ma gnae divitiae , ad hoe vrs corporis , omnia dia Iabuntur ; at ingenta egregia facinora . sicuιi anima , immortalia funἔ. Liv. l. r. c. 38. consolantur aegram a mimi Lucretiam P a vertendo noxam ab eoacta in auctorem deI
si s mentem pectare , non corpus , ω uude eonsilium abfuerit, culpam abesse I Or. l. I.
Audret eiDes aeuisse terrum , Quo graves Persae meitus perirent ἔAudiet pugnas vitio parentum
Rara iuventus. γΩuem vocet Dadium popuIur .ruentis
Imperi rebus p preee qua fatigent Virginei sanctae minus au te tem Carmina Vestam Cui dabit partes seelus expiandi Iupiter λ tandem veritas, precamur s
augur Apollo. Sive mutata juvenem figura Ales in terras imitaris, almad Filiu3 Masae , patiens vocari Caesaris v ιor. . 3 Non ba. Facciol. orat s. quam totum vide hac de re .
335쪽
3. Non minorem dicendo segetem suppeditabit Philosophia cum ea , quae rerum cauiasas & effecta generatim explorat, tum quae singulatim caesos, terraS, mare, pluvias, tempestates, tonitrua , sulmina, eorumque ad mirabilia omnia experimenta investigat, tum ea quae hominum ossicia,& mores inspicit, quae pars tota est Oratoris . Haec habe in aliquod specimen . Cic. pro Mil. c. 3o. Sed frius benesti gratram , Iudices , fortuna Pop. Rom. ω Dii 3mmortales sebi deberi pu.
tant. Nee et ero aliιer arbitrari potes , nisi quintillam vim eaelestem existimat , Numenve divanum ἡ quem neque imperii vestri magni. rudo , nεque Di ille , nee eaeli , signorum motus , nec vacissitudines rerum, atque ordiis nes movent. M , es profecto illa vir , & quae
sequuntur. Id. pro sularc. c. 8. Saepe enim menἰt ad aures meas , te nimis crebro dieere σοι is te vixisse. Credo: Ied tum id audarem, si tibi unρ viverer g nune , eum omnium saltitem Civium . cunctamque stemp. res tuae gestae complexae sint , tantum abes a perfemone ma-κrmorum operum , ut fundamenta , quae cogitas , nondiam ieceris . Hic modiam tuae vitae
non falute Res feae aequitaιe animi definies '
Rectius vives , Licini , neque altum , . Semper urgendo , neque , dum procellas, Cautias horrescιs, nimium premendo Littiar iniquum . Saepius ventis agitatur ingens Panus , caer cessae graviore casu Deeidunt turres, feriuntque summos ,
Rebus angustis animosus, atque
336쪽
OBER V. ' a 3 Fortis appare s Iapienter idem
Contrabes vento nimium feeunio Turgida vela .
q. Saepe etiam ex reliquis disciplinis eo- pia oritur: ex Iuris prudentia plurimum veteres oratores depromebant . ideo iis, ait Cicero, qui perfair oratores esse velint, iuris civilis eu nitro nee saria est a , a ii q u id etiam nostri deprcimunt, sive qua leges naturae lumine e X ploratas. sive qua ex iis satis perspicue profectas tulit , hominesque in Deum . in Sacras Res, in Principes, in Parente S, in ceteros homines dirigit, ne alteri inserant,
quod sibi nollent illatum , ne publicam quie.
tem solicitent , aut laedant : ex Medicina non soluin quantum morbos removeat, sed quantum impediat ciborum simplicitate , moderatione , & opportunitate, tuetur enim Pa Ietudinem in pyrmis ciborum mederatro , 6 alimenti DeiIstas i : ex Militia non tantum qua aciem ms ruant, & Milites arment Imperatores , ariet enim instruendae exiguam imperatorii muneris parι em esse s scimus , sed quae Osdem contineant, dicto audientes esse saciant , holies nunc ducant . nunc fallant,
virtute aut vincant, aut occumbant: ex Ρ
litica , qua bene ac sapienter publicis , privatisque rebus consulitur , qua incorrupta religio & pietas pro aris & focis de senditur , divina & sempiterna humanis caducisque bonis, honesta utilibus praeseruntur ,®norum tranquillitas non minus quam gloria comparatur . Tantarum rerum aliquo exemplo haec sint. Cic. ix. Phil. c. II . Guas legea. Cie. I. de Orat c. 42. h Clemens Alexandr. in Paedagοιο. c. Xenoph. l. a. de Instit. Cyri.
337쪽
Iege professus est Casius, ut probiberet Drra Dolabellam qua Iupiter ipse sanxit, ut omnra quae Reip. sa Iutaria essent , Iegri ma . or su-sa haberentur ; es enim Ieκ nihil aliud, ns
recta, ω a numine Deorum tractata rarro , imperaur, honesta prohibens eontraria . Huie igitur legi paruit casus. Horas. l. h. Od. R. vers. Is
Crescit indulgens sibi dirus D deops , Nec sitim pellit, nisi ea a morbi Fugeriι venis, O aquosus albo
Corpore languor . Curi. l. 3. c. s. meedonum aries torva sane ,
ω inculta , sed elipeis basisque immobilis , vir viro , armis arma eonserta sunt s ad nutum monentis intenti sequi signa , ordines fero re didicere ; quod imperatur omnes exaudiunt ἡob ero , circumire, mtitare pugnam non Duces magis, quam Militer eallent s fatigatis humus cubile es ; eibus , quem oecupant, satiat grempora somni arctiora quam noctis Iunt. s. Haec , ut brevissime diei potuerunt , ita a me dicta sunt: ut enim si aurum, quod esset multifariam deissum eommonstrare veIIem , fatis es deberet , si signa , ω notas osten- λderem locorum . quibus cognitis illesbi ipse foderet , ω id quod velist parvulo Iabore , nul- Io errore inveniret a sie har ego argumentorum novi notaς , quae illa mihi quaerenti demonia Irant , ubi sent, reliqua cura , O cogiιation/
338쪽
LIBER U. ' x sLoci interni: in isque monita.
r. π Efinitio est eratio , quae id quod def. I isti υν, explieat quid sita, seu quae quasi involutum evolvit id , de quo quaeritur b. Apud Philosophos haec continet brevissime aliquid commune rei definitae cum aliis similibus, quod genus vocant, & aliquid o mnino proprium eidem rei definitae ,& quod a ceteris eam separat, id vero disserentiam nuncupant, ut Rhetorica est ars dieendi s ara est eommune mubiis, direndi Rhetoricae pro prium : apud Oratores iis ipsis constat definitio, sed eopiosius, ornatius, vehementiu que explicatis , vel su a, & plura epitheta nominibus definitionis addendo , vel ante quid res non sit s quo tamen errori alicui ea in re occurrunt ) ae deinde quid illa fit conjungendo, vel conglobatas rei definitiones afferendo, vel omnes fimul rei partes, causisas, effetita , adjuncta , & repugnantia inducendo , vel denique describendo potius, quam definiendo. Cum multa, aut omnia ex ea lucem, aut summam accipiunt, statim commode affertur definitio. Hujusmodi haec sunt.
Cic. pro Marc. c. 8. Si reriam tuarum im
mortatrum, C. Caesaκ hie exitus futurus fuit , ut devicti; adversariis Remp. in eo satu re- Iinquerer , in quo nune est, vide quaeso , ne tua divina virtus admirationis plus sit habitura , quam glariae r siquidem gloria est illu-
a. Cie. Topic. c. s. h. Id. ibi c. 3.
339쪽
Iris , ae pervagata multorum, se magnorum vel in Dor Cives , veI in patriam , vel in omne genus bominum fama meritorum: haec igitων tibi reliqua pars est. Id. in Pis. c. ro. Te fuisse Romae Consulem direre audebis' quid y tu in Iictoribus . in tua , ω praetexta esse Confu- Iem patas animo Consulem esse oporter , consilio , fide , gravitate , vigilantra , cura, toto denιque munere eonfulatus. Et a. de Orat. c. s Historia est testis temporum, lux verita. tis , vita memoriae , magistra vitae, nuncia vetustatis. Sall- Con. Catil. c a. Is demum mihi vivere , atque frui anima videtur, qui aliquo negotio intentus praeelari facinoris, aut artis bonae famam quaerit. . Huc rejiciam hunc locum , quem a proprio vocat Themistiuue, cum scisicet ab intima rei proprietate & actione arguitur, uod non raro oratores, frequentius Poetae
Dii immortans , cle quantus fuisses, fi illiuσdiei mentem fervare potuisses I pacem habere .mur. quae erat facta per obsidem puerum nobilem Μ Antonii filium: quamquam te bonum timor faciebat , non diutiarni magister ineli, improbum fecit ea, quae , dum timor abest , axe non diseedit audacia . Est enim vis et imis proborum est , infanda omnia facere , dum non timent, ideo tu statim nefarius rediisti . Et 3. Tusc. c. 3o. Es proprium stultitiae aliorum viris cernere , Oblivsset suorum . Tibull. l. r.
Quem referent Musae vivet, dum robora tellur, Dum caelum seIlas, dum vehet amnis aquas α3. Partium enumeratio totum aliquod per principes partes confirmat, vel explicat
340쪽
Partium nomine non plures modo partes rem quocumque in genere constituentes intellige, sed plures caussas etiam, plura effecta, plures similitudines, plura contraria, plures personas . Uberrimum hunc locum se n. ties, ac pulcherrimum , si tria advertas. Ne ad minutissimas partes numerando dilabaris, quae sordeant, nec quidquam probent; ut res etiam, sed praesertim personas numerans , alicui saltem, pluribus satius erit, sinis .gulare aliquid attribuas, non jejune ac sicce seriem recenseas: ut subinde, nec enim semper probaverim, vel auspiceris enumerationem, vel absolvas gravi sententia , quae dicenda promittat, aut dicta commemoret. Pulchre omnia ei naturae bona Cives suos iucundiora fecisse ait Cie. post reditum ad Quir. c. a.
A Parentibus, id quod necesse erat, parvus fum procreatus ῆ a vobis natus fum Consula ἀνir - Ilii mibi fratrem incognitum , qualis futurur esseι , dederunt s vos spectatum , crineredibiIi pietate eunitum reddidisis . Remp.
illis areepi temporibus eam , quae paene amisesa es 3 a vobis eam recuperavi, quam aιiquando omner unius opera fervatam judicaverunt. Dii immortalos mihi Iiberos dederunt 3 vos redin
consecuti fumus ; nisi vos a voluntas fuisse3 ,
omnibus divinis muneribus earuissemus . Ηο.nores s quos gradatim eramus consecuti, nune a vobis aniversor habemuo et ut quantum antea Parent bias , quantiam Diis immortalibus , quantum vobismetipsis , tantum θοe tempore universo euncta Pop. Rom. debeamυρ ι Anchises Romanos Reges , & elaros viros filio