Camilli Nicolii ex cler. reg. scholarum piarum Rhetoricæ institutiones ex optimis latinis, græcisque scriptoribus quoad præcepta, & quoad exempla collectæ, atque illustratæ

51쪽

o Impreeatio malum alicui precatur ex eius scelere adducta . Ovid. a. Heroid. vers. 8s. Exitur actat probat et careat fuere Ius opto , Gui quis ab eventu facta notanda putat. . , Interpretatio alienum dictum, aut sactum fere irridens exponit. Claudis 3. in Rus. v. xa. Tolluntur in altum , in lapsu graviora

ruant.

Interrogatio interdum ut intelligat, plerumque ut urgeat percontatur. O v. a. Amo t. a. v. 18. Quis minor est, quam tacuisse

celandi spee t pereare paranti ; Est Deur ,:ος- cultos qui usat esse dolos. . Optatio bonum alicui ex animi sui. , auta' ex accepti beneficii magnitudine ominatur .

Ovid. 4. Trist. eleg. s. v. x s. Sic tua proinressur habeaε fortuna perennex : Sie ope noα- egeas ipse, iuvesque tuos. Praeteritio se omittere simulat quod tum maxime dicit. Sal. Con. Cat. c. I 3. Quid commemorem a privatis compluribus subversos montes, maria constructa esse RProsopopoeja alios loquentes inducit. Sic Caesarem Uirg. ecl. s. v. 41. Et tumulum Delie, ω tumulo superaddite earmen : Daphnis ego in Mois bine usque ad sidera notus. Reticentia inchoatum sermonem intercipit. Ter. And. a I. I. sc. r. Quem quidem ego si se

fero et sed quid opus est oeνbis ySarcasmus est acerba & hostilis irrisio. Aeneas dejecto ex equo hosti ro. Aen. v. 897. Ubi nune Mezentius acer, sar illa Vera vix a , nimir

52쪽

LIBER I. 'Sermocinatio est mutua plurium collocu

tio . Ter. Eun. ae . E. Q. r. Phaedria. Faena ut ius . Parmeno . Faeiam . Ρh. AxdiI gentre. Pa. Fiet. Ph. At mature .'Pq. Fiet . . - Subjectio saepius interrogans ad interrogata acute' respondet. Cic. pro leg. Man. c. et . de Pompejο. Quid tam novum , quum adoleseentulum privatum exereitum conficere: y eonfeeit et hiate praeesse λ praefuit : rem Optime ductu suo gerere ' gessit. Sustentatio suspensum aliquandiu tenet audientem, ut aliquid praeter ejus opinionem

afferat. Cic. pro Caec. c. 33. Num propinquus nihil alientur: amiens a patre traditur ' nihil minus e quis igitur amieus ficto ineio . Transitio ex uno ad aliud progrediens utrumque recte copulat. At enim et sam Nero et hue aeredit : adde bis sequitur illud et sed haec vetera e quid longinqua commemoro 39. Ingeniose dictum est elegans & scitum eκ verborum vi & gratia effatum et ut , Calamitate docti a : Vivitur 'parvo bene b : Exisperto eredite C . 'Ingeniosa sententia est nobilis atque utilis documenti brevis eomprehensio. Sen. Herc. Fur. asst. I. sc. 3. Non est ad astra mollis eterris via .

Ingeniose cogitatum est praeclarum invenis tum acute investigatum . Ter. Heaut. act. I. sc. a. Amseci , genus , divitiae perinde fune, ut iIlius animus qui ea poset : Qui uti scit, ei

53쪽

ei bona : illi, qui non utitur recte, mala. Ingeniose animadversum est ex re altius reputata praeesarum inventum. Uirg. I. Aen. v. rs. Iunonis in Troianos odium expendens. Tantaene animis eaelestibus irae γUrbanitas, sive locus, est liberale, ae festivum effatum. Cic. pro Quinct. c. 3. Quod Delum tibi eum velles adjungere , nihil erat, nisi ut . in tua pecunia condisceret, qui peeuniae

fructus esset. inopinatum est quod aut ex re, aut verinbis , & modo, quo proponitur , praeter Opinimnem incidit - Curi. l. 4. c a. Nihil habenι inihil defuit . Novum est quod aut raro ita fit , aut numquam. Liv. praef. l. r. Ab exiguis profectas res Romana ) initiis eo crevit, ut iam ma gnitudine laboret sua .

Mirabile est inusitata, atque excellens ii

re praestantia . Sal. Con. Cat. c. . II. Secum

dae res sapientum animos fatigant. Orationis robur est verarum , maximarum. que rerum exposita vis. Caes. Bel. Gal. l. r. c. I 4. Neque commissium a se quare timeret , nee caussa timendum putaret.

orationis subtilitas est acute ac penitus cogi

Caelum, irae estis, & ejusmodi voees per ae non peroe scribit Manut in orthogr. Lambin. alii . Vin per νε : vocis non satis certa origo. Quare . ut se mel dieam , cum aliquid hic offendis. quod a communi seribendi usu paullulum abhorreat. ne quicquam affero, ne putes sine ratione factum; praeclaros viros secutus sum, non semel meas ipse conjecturas , atque animadversiones.' Causa. & inde ortas u es cum gemina ν seri-hendas annotarunt alii ex intinctii. l. a. C a 3. qui ita Ciceronem. ac uirgilium seripsisse auctor est, quo modo, ait, eos scri ve manu eoruim do v.

54쪽

BER I. rxcogitatarum irerum expost in . Sen. epist. a. Non qui parum habet, sed qui plus cupit, pauper est . . .

Descriptiones sunt accuratae, ornataeque rerum expositiones . Caes. Bel. Gal. lib. I. c. rh. Flumen es Arar , quod in Rhodanira insitiit, ineνedibili lenitate, ut oeulis in utram partem fluat iudicari non possit. Io. Imagines sunt rerum graphice expositarum ita inquam earum ex picta simulacra . Hor. I. r. Od. 4. v. 13. Pallida mors aequo pulsat peio pauperum tabernas , Regumque

turres

Evidentia est ita aperta rerum expositio , ut cerni videantur. Virg. ix. Aen. v. 526. de Turno. misit equor , atque arma simul, saltuque superbus Emicat in eurrum, Θ mmnibus molitur habenas ., t Singularitas est minutarum rerum animos percellentium commemoratio . Virg. lo. Aen. v. 78O. Sternitur νnfeliκ aliena vuInere , eaetumque ADteis , Θ dulces moriens reminiρι- tur Argos .

Orationis spiritus est servor, atque impetus, quo tamquam vibrat oratio. Hor. l. 1.Qd. II. Quid aetersis minorem Consiliis an Amum fatigas δAbstracta sunt graves sententiae rem com plexae ab omni singularitate seiunctam. Hor. l. 4. Od. 9. v -29. Paustum sepultae distat

inertiae Celata virtus. .

. II. Decora oratio est , quae.sua verba, Asua facta b unicuique tribuit. Virg. 6. Aen. v. 83 I. Romane memento Parcere subiectis , Odebellare superbor . Ora.' PauIIum & inde orta gemina ι set ibit ex vet. lib. di num. Manut. in orthogr.

55쪽

orationis facilitas est germana & velut prsua sponte veniens dicendi vis. Ne p. in Att. c. v. Se nou fortunae , sed hominibus solere

esse amicum. .' t . . . .

Orationis ornatus est per verborum lumina & rerum colores insignis cultus. Ne p. in

Them. c. v. HuIus viri vitia ineuntis adole- Dentiae magnis sunt emendata virsutibus, adeo uι anteferatur ei nemo , pauci pares putentuν .

Orationis amplitudo est illustris & magni.fica verborum ac rerum copiaA Ovid. . Trist. eleg. 8. v. t 6. Illud amicitia fanatimae venerabile nomen Re tibi pro vili, sub pedibusque jaeet y L, Brevitas est multarum rerum paucis verbis comprehensarum vis. Sal. Gn. Cat.1 c. 44. Facto , non consulto, in periculo opus . Mainritas orationis est perseeia,& gravisi sima dicendi forma. Caes B. G. l. s. c. 7. Nihil se absens e pro sano facturum arbitratu . qui praesentis imperium neglexisset. Densa oratio est quae multarum rerum vi pollet . Hor. l. a. od. xo. v. 13. Sperat infestis , metuit fecundis interam fortem bene

praeparatum Pectus . 3Suavis oratio est quae constat iucundissimo

verborum ac rerum sensu atque Ornatu. Hor. l. a. Od. IO. v. s. Auream qui uis medioeritatem Diligit, tutus earet obsoleti Somdibus tecti, earet invidenda Sobrius auia . Asperitas orationis est atrium verborum acriumque rerum amaritudo. Cic. i. Catil. c. s. Egredere aliυando ex urbρο P Catilina, patent portae , prosiciscere; educ ieeum omne

ruor ῆ purga urbem. . . - ,

Distinguendae orationis ratio per epitheta

56쪽

OBER I. 13 est , ut ea sint signatissima, & rem maxime

augeant. Virg. xx. Aen. V. 647. Pulchramque petunt per vulnera mortem . . Numerus orationis est ampla & cumulata dicendi comprehensio. Virg. I. Aen. v. 613. Semper honos, nomenque tuum , laudesque ma nebunt .aa. Permotiones sunt acrior in bonum conatu S, aut a malo aversio. Amor est eximia in optimos & praecla ros benevolentia . Divina amoris vis haec Ps. I so. v. 2. Laudate eum fecundum multitudinem magnitudinis ejus. Admiratio est in alienae virtutis amplitudine quasi defixio. Egregia haec Ps. H1. V. 4. Quis mut Dominus Devin noster, qui in altis , habitat, humilia reis; eis in caelo , ω lata

Odium est ab alio abhorrens animus , ipsique mala cupiens. Cic. in Pis. e. I S. so ego , si te cruci fusum viderem , majore -- cerer laetitia ex eorporis tui Iaeeratione, quamaseior ex infamia pContemtus est a lenae vilitatis impatiens irrilio. Sal. Con. Cat..c. x. Deciti ventri at seque fomno , inculti indoctiqtie vitam veluti peregrinantes transegere : quibus profecto anima 'oneri fuit ; eorum ego vitam , mortemque lux ra aesimo. Invidia est ex alienis bonis aegritudo Virg. ecl. 3. v. I 4. Quae etim vidisti puero donata dolebas Et si non aliqua nomisses mortuur esses . Desiderium est in optatum & quaesitum bonum conatus. Ps 4r. v. I. Quando veniam,

ω apparebo ante faciem Dei rAemulatio est alienae virtutis consequendae

57쪽

contentio. Sall. Con. Cat. c. 9. Iras eum hostibus exercebant, Cives eum Civibus de virtute eeν-rabant .

Superbia est propriae excellentiae immo.

dica aestimatio . Uirg. ' . Aen V. 44r. Tur nus ego haud ulli veterum Pirtuιe Deundus . Horror est a grandi, imminentique malo aversio. Ne p. in Amil. c. r. Se periturum . potius L quam arma a patria aecepta adversuν hostes. adversariis tradere. Constantia est immota in recte factis vo. Iunias. Cic. 2. Phil- c. 46. Defendi Rempublieam adolescens, non deseram fenex . Pervicacia est in facto aliquo obdurata permansio . Ter. Eun. ae . r. sc. r. Quid Deiam lnon e m . Revocat: redeam ' non et si me Ob

steret. .

Verecundia est aegritudo ex malis , quae ignominiam serunt. Virg. II. Aen. v. 734 Femina palantes agit , atque haec agmina vertit tGaudium est in praesenti bono quies. Iu- dic. s. q. 12. Surge, Dete Debbora , furge , furge, loquere cantuum : MI tae fiant reis liquiae populis Dominus in fortibus dimicavit. Dolor est ex magno, & iam praesenti malo aegritudo. Philippus Macedo apud Liv. l. 4 . c. 8. Sedeo miserrimus Pater , Iudeκ -- ter duos filios , aerusatorem parisidii, eis reum staut ficti, auι admissi feeuris apud meos in

venturus a

r3. Ira est ulciscendi cupiditas cum dolore conjuncta. Iuno a. Aen. v. 41. Mene

Femina sine diphthongo scribendum Manut Voss. Pacciol. ex vett. libb. di lapidd. monuerunt.

58쪽

LIBERI. rsineepto de ero victam λ Nee posse Italia Teuis

rorum avertere gentem

Misericordia est aegritudo ex alterius cais Iamitate injuria laborantis. Virg. 2. Aen. v. 419. Nec te tua plurima, Pan ibu, Labentemptet as, nec Apollinis infula texit . Spes est motus in bonum arduum magno

animo comparandum. Virg. I. Aen. U. 2 8. Per varios casus , per tot discrimina rerum Tendimus in Latium ,

Desperatio est consequendi boni, aut propulsandi mali dissidentia . Sal. COno Cat. c. 31. Mulieres afflictare sese , miserari parvos liberos , omnia pavere , sibi patriaeque dissidere . Metus est ex imminenti malo aegritudo. Virg. II. Aen. v. 476. Vocat labor ultimus

Omnes a

Fortitudo est grandium periculorum virtute superandorum fiducia . Uirg. I. Aen. V 49. Agmina dueit Pentheslea furenν , mediisque in miIIrbus ardet. Audacia est in malum grande , ac viribussere maius insurgens animus. Virg. I. Aen. v. scis. de Priamo. Arma diu senior destietat rementibus. aevo Circumdat nequiequam humeris , ω inutile ferro Cingitur, ae densos fertur moraturus in hostes. x 4. Inventio est excogitatio rerum verarum aut verisimilium , quae causam probabilem reddant a.

LO- Cepi, nevi, ineeptum, ex iisque ortas voces sine cliphthongo scribendas facile ostendunt ius is , --cipis, alia, quae inde oriuntur, & secundam habent brevem; diphthongus enim praeterito non accedit . cum non erat in praesenti. u. Cic. I. Inm Rhet. e. p.

59쪽

Locus oratorius est argumenti sedes R. Argumentum est ratio, quae rei dubiae fa-eiat fidem b . Argumentatio est copiosior argumenti ex. plicatio , ejusque proponendi ratio. Enthymema est argumentatio ex re certa in prima propositione conlecta rem dubiam in altera concludens ; ut Tibul. l. a. eleg. r. v. x3. Casta placent Superis: pura cum veste venite , Et manibus puris fumite fontis aquas. Epie herema unica propositione rem do biam ex certa concludit . Sall. Bel. Iug. c. I . Ωvem alienum sidum invenies , si tuis hostis fueris p Exemplum a singulari re aliam arguit. Ca- tui. epig. 32. Otio exfiatas , nimiumque ge. sis : Otium Θ Reges prius , ω beatas Perdi.

ait urber .

Enumeratio rem per suas partes confirmat aut explanat. Hor. lib. I. Od. ix. v. I 4. Qui res hominum ae Deorum , Qui mare Θ teννas, variisque mundum Temperat horis .

Similitudo est rerum aliarum in aliquo si. milium collatio. Cic. pro Cluen. c. 246. Ut corpora nostra sine mente , sis civitas sine lege . Dissimilitudo est rerum similium in aliquo dissimilium collatio. Catul. epig. 3. Soles oecidere oe redire possunt: Nobis eum semel oe. eidit brevis Iux , Nox es perpetua una dom

mienda . . .

Adiuncta sunt rerum ac lactorum momenista extrinsecus rebus ac factis addita Ipso-Tum naturam ostendentia. Cic. 1. Phil. c. r. Quid plenius, quid uberius , quam mihi Φpr.

60쪽

LIBERI. 17 Repugnantia sunt quae simul eonvenire non possunt . Cic. pro Mil. c. rv Quid enim odisset Cladium Milo, segetem ac materianta suae gloriae pPraecedentia sunt quae rem neeessario

praecedunt . Tacit. tr. An I. c. 3. Sublatis studiorum pretias etiam studia peritura . Comitantia sunt quae rem necessario coismi tantur . Hor. I. 4. Od. I. V. 24. Culpanetis poena premit comes. Sequentia sunt quae rem necessario conis sequuntur. Tibul. I. el. IO. v. 3. Ab mμser i etsi quis primo perjuria celat , Sera tamen tacitis poena venit pedibus .

Caussa est quae aliquid effeti; & in larumam , essicientem, materiam, & finem dividitur. Ovid. 3. Am. el. s. v. 37. Utve pius, moriere pius . Effecta sunt quae de caussis orta . Hor. I. I. Od. 3. v. 38. Neque Per nostrum patimur feetur Iraeunda Iovem ponere fulmina a Comparatio est plurium inter se collatior S a maiori , a minori, a pari est . Ter. AdeLact. r. st. Qui mentisi , aut fauere audebit patrem, tanto magis audebit ceteros. 13. Mores sunt quae homines in agendo agere consueverunt: iique commemorati ma. gnam partem eloquentiae constituunt. Liv. 1. II. C. 4. Pauci, ae ferme optimur quisque ase' sentiebantur et sed , tit plerumque sit, major parrmeliorem vicit. x6. Praejudicium est in re simili antea prolatum judicium. Cic. pro Leg. Man. c. s. m. Jores vestri saepe Mereatoribus injuriosius ora. etatis bella gesserunt , vos tot Civium Roma norum millibus necatis , quo tandem animo es