장음표시 사용
71쪽
civitatem perpetuo dominatu Iiberatam magiis fratibus annuis , legibus , iudieiisque devinxerit , quod eerte essier non potuisset, nisi esset oratione persuasum , Menenio Agrippa alienatae Plebis a Patribus, licet prisco, ω Lorrido sermone b , apud Livium conciliatore , Appio illo Caeco pacis cum Pyrrho dissuas Te, Corn. Cethego , quem Θ oratorem appellat Ennius, tir suaviloquentiam tribuit C . Catone Gen re, cuius Orationes ampi ius iso. O verbis , O rebdis illusiribus refertae d tum exstabant, Tib. & C. Gracchis fratribus ,
quorum eloquentiae mulsum contulit Corneis
Iiae matris doctissimus sermo ς , C. Cassio , a quo illud, eui bono fuerit f saepe ipse usurpavit, M. Antonio, L. Crata, C. Cotta , L. Philippo, P. Sulpicio, in. Catulo, a quibus sex
paιronis omnes caussae illustres agebantur 1 , ad Isso. enumerat Cicero in Bruto , licet sortasse dicentium potius, quam Oratorum no
. s. Iis successit Iul. Caesar singularis plane quocumque se vertit vir, qui si foro rantum vaeasset , non alius contra Cieeronem nominaretur i , & Q Hortensius magnus plane orator , qui in patronorum numero annos quatuor ω quadraginta fuit i , ct cum Cicerone non minus ossicio, quam eloquentia certavit, quod effecit, ut inter quos tantae Iaudis esset aemulatio , nulla intereederet obtrectatio l . Tum
M. Marcellus studiorum suorum comes, ω δε-
eius a. Cic. in Brut. c. I4. b. Liv. I. a. C. 32. C. Cic. In Brut. c. ix. d. Id. ibi c. I . e. Quinctil. l. . I. c. r. f. Pro Mil. c. I 2. a. Phil. c. a 4. alibi. f. Fle. 3n Brut, C. F7. h. Qui nihil. lib. a . c. r. a. Cic. In Brut. C. O . l. Nep. in Attico C. F. Diuitiaod by Cooste
72쪽
e;us Tullio η dictus, praeclarus orator lectit
utens verbis , ω splendore voeum , ω dign)tate motus speciosum , ε' illustre e iens quod dice iabat b. Qui vero universas sane eloquentlae laudes complexus est, divinus omnino Orator Cicero, quem legens praeclarius exemplar non
desideres : certe ille se profecisse ferat, cui CAeero valde placebit φ . Extinctum est hoc elo quentiae lumen V. C. anno II r. hominis σέ,& ante Christum natum 39. .-6. ViX se deinceps conspexit latina facundia. post eum tamen floruit M. Messala nitidus, ε' candidus , io quodammodo prae- feferens ro dicendo nobilitatθω suam d, Asinius Pollio, Insigne maestir praesidium reis, Et eonsulenti Curiae, Horatio ς appellatus, Cassius Severus, qui multa dedit imitatione
digna i , Brutus Ciceronis amicissimus, Pomponius ex Attica eloquentia ἡ & gratia Atticus dictus , Domitius Afer, & Iulius A. fricanus longe praestanti mis , qui omnes ante Christum nati . post Christum natum secundo, δε uerti, saeculo ex Ethnicis floruit C. Plinius'Iunior, qui maxime studuit aut
sustinere , aut instaurare eloquentiam , ac celeberrimum illum Traiano Panegyricum dixit A ill aerum orationum eXemplar, vi T certe de litteris optime meritus: tum quasi illius 'ae muli Ausonius Gratiani Caesaris Praeceptor, Nagarius, Eumenius , Pacatus , Mamertinus ,
aliique Panegyricarum ' oiationum Maximis. no , Domitiano , & Constantino dictarum non satis certi auctores; ex Christianis vero Τef.
f. Qurin talian. l. io. c. I. g. Id. ibi.
73쪽
tullianus. uarto saeculo viguerunt Ambrosius, Augustinus,& Hieronymus, grande Ecclesiae Catholicae decus, & ornamentum , Hilarius, Eucherius, Maximus , & alii sanctissimi Patres non mediocri eloquentia, & incredibili fructu ad pietatis ossicia populos inflammantes. Quinto saeculo Petrus Chrysologus, Leo Magnus Romanus Pontifex, Prosper, ac Salvia. nus Massiliae Episcopus singulari plane dicendi laude, ac di vina humanae salutis procurandae facultate . Selio demum Gregorius Magnus, atque Isidorus Hispalensis Episcopus.
Veteres Graeci, ac Latini principes elo- quentiae Praeceptores in fuas aetates distributi: eorumque merita.
I. T TBi non contemnendi Oratores viguerunt, tum quid in iis maxime prob/retur, quid afficeret, quid permoveret dverte
tes, notario enim naturae. ω animadversis peperit artem - , Praeceptores etiam prodierunt . Itaque in Graecia , quae semper eloquen siae princeps esse voluit b, paullo ante Socratem
exstiterunt Leontinus Gorgias magisvr Isocra iis, Thrasymachus Chalcedonius, Protagoras Abderites, Prodicus Chius, Hippias Eleus , a. alii, qui docere se promebantur , arrogantibus Disne verbis, quemadmodum caussa inferior, ita anim loquebantur , dicendo fieri superior posset ς . Tota a. Cic. in oratore e. h. Id. Et e. 4. c. Id. in
74쪽
L.I BE R I. . 31 Tota ergo istorum cura in eo versata est, ut captiosis argumentis , & violentis permotionibus Iudices fallere , atque impellere ad causissam et lam iniquam , aut salsa in docerent, etsi multa egregia artis ornamenta compleis xi , rerum illustrium disputationes , quae dem. ceps communes loci appellati Protagoras η , singularum rerum laudationes , vituperationesque Gorgias b. Ante eos aliquid praeceperant Corax , ac Tisias Siculi , eamque ob caussam artis inventores , ε' principes Ciceroni ς , ac Quinctiliano d di isti . Non multo post He magora S , qui dedit certas rationes, oe praeiscepta dicendi, quae babens qMasdam emare non patienter via r ; Arasti de S nonnulla de argumentatione oratoria complexus; in ulto praeclariu, Aristoteles de tota arte prae.
scripsit; Theophrastus . qui egregia de hominum moribus tradidit, Institui ori suo Aristoteli succedens ir4 Olympi . Deme- irrus Phalereus utilem nobis iae ratione dicendi librum reliquit , Di mysius Halicar. nasseus, qui flor v. t sub Augusto , & praeclara variarum orationum genera, earum
que leges praescripsit, ut etiam veterum oratorum judicia ; Hermogenes , qui omnem De . mosthenis eloque nriam, ipsiusque artificium magna ex parte aperuit; Dion lius Longinus, qui sub Aureliano Caesare floruit, dignus qui semel, iterum, ac saepius legatur in auis reo illo libello De sublimi; Aphthonius nonis nobilis Sophista primas puerorum e ercitaistiones complexus , quae Progymnasinat nuncupavit; Alexander item Sophista satis
- bona a. Cic. in Brut. c. ra. b. Id. ibi. c. a. Iuv. Rhet. c. a. d. lib. s. c. I. e. cic. in Brut. c. γο.
75쪽
bona de figuris praecepta perscribe ny , ae Themistius egregius Philosophus, atque egregius Rhetoricae Doctor sub Iuliano Apostata.
a. Latinorum autem primus rondidit alia qua M Cato Censorius '; deinde Iulias Cae .sar, & M. Antonius, ut a Cicerone b memoran. tur : uberrime ipse Cicero, qui ut omnem eloquentiae speciem dicendo complexus est, ita eadem praecipiendo constituit: Cornificius, ut a Quinctiliano nominatur auctor, qui utiles illos, atque elegantes ad Herennium quatuor libros edidit , licet alii immerito Ciceroni triis buant s. Omnem certe elocutionem , & tria Illa caussarum genera suis temporibus usitata , accurate persecutus: Corn. Celsus elegantissimus ille de re medica scriptor, ac de Rhetorica subinde Quinctiliano laudatus cQuinctilianus singularis plane Doctor, qui Oratorem ab incunabulis ad summam usque persectionem instituit, nec aliquid omittit, quod disertum faciat,& consummatum; floruit sub Domitiano, cuius Nepotes erudivit . Cornelius Tacitus', si iis psius est Dialogus de Oratore, quem Quinctiliano alii adscribunt: qui eumque est utilia multa habet. Plinius ille senior studiosi tres Iibros seripsit, quibus ab ineunabulis oratorem instituit, Θ perfit - . Venerabilis Beda de Tropo , Sehemate scripsit pie , juxtaque erudite , ut praeclaram omnem eloquentiae faciem in Sacris Litteris contineri aperiret, ad easque inflammaret. S. quoq; Augustinus nonnulla tradidit, si ipsius vere est opella illade Rhetorica , quae inter eius scripta exin at, Aquila Romanus, & Cassiodorus .
a. minctil. lib. I. c. i. h. VIde a. de orat. & in Otatore. c. Plin. Iun. l. 3. ep. D
76쪽
LIBERI. 333. Praeterea multa multi de Rhetorica tra.diderunt praesertim decimo sexto, & septimo Christianae salutis saeculo clari viri, & veterum monumenta illustrantes , & nova ipsi
condentes. Sed vetereS commemoro.
Quantae utilitati omni aetate Civitatibus fuerit eloquentia.
x. TIRimum omnium eloquentia effcit, ut d j- L serii homines ceteris praecedant, atque
emineant ; ut enim boe uno praesamus vel maxime feris , quod eoIloquimur inter nos ,
ω quod exprimere dicendo sensa possumus , ita vere eloquentes indisertae multitudini, velut populis Principes, scientia, & facundia imperant, atque antistant. Inde eos alii mirantur, diligunt, ad ipsos tamquam ad sapientiae Reges convolant, eorumque pa trias suspiciunt, adeunt, colunt; quod Athenis quondam, ac Romae contigine sciinus, nunc vero idem in iis urbibus fieri cernimus, quae doctrina, & eloquentia commendantur. E. Deinde bene, sapienterque dicendi vis hoc semper praestitit, ut privatis, publicisque negotiis, praestantibus consiliis, maximis de. Iiberationibus, Civitatum paci, tranquillitati, saluti, & gloriae viam , rationem, prae sidia , robur, firmitatem excogitarit, patefecerit, constituerit ; oratoresque adhibiti, quippe qui litterarum studio, historiarum cpis gnitione, prudentiae magnitudine florentes,
77쪽
recte privata, & publica administrarunt, a dua eXpediverunt, magna , aequa, salubria apposite perorantes confecerunt, pericula propuliarunt, bonis consuluerunt, nefarios profligarunt , fausta omnia effecerunt; ut vere dictum a Quinctiliano sit, qui regere consiliis urbes, fundare legibus , emendare jtidiciis φορsit et non alius profecto quam orator e quod certe Spartae Lycurgus, Thebis Epaminondas, Athenis Pericles, Plato , Demosthenes, dum Persarum , ac Macedonum Regum auro
abstinuit, Romae Brutus, Cicero , alii praesti.
3. Denique hoc attulit Civitatibus eloquentia , ut artium , ac sapientiae doctrinam , Terum gestarum memoriam, summorum hominum exempla complexa sit, conservarit , ac p steritati tradiderit quae Deerent in tenebris omnia , nisi litterarum lumen aceederet b .' nec
enim Scriptores omnes ita hominum generi prosuerunt, sed qui eleganter, diserteque seripserunt; eloquentia enim est veluti ibi, qui
non lumen modo conseri , alacritatem , &gratiam, sed vitam , vires , ac perennitatem. Ita rudium vetustatis Scriptorum apud pro batissimos vix nomina audimus, eloquentium monumentis proficimus. 4. Quis vero eloquentiae utilitatem complectatur illorum, qui vitiorum ruinam, incor, ruptae fidei , morumque sanctimoniam, at que exercitationem , & divini Numinis gloriam promovent, amplificant, constituunt Itaque sic statuo et perfacti Oratoris modera.
rione , ct sapientia ipsius dygnitatem, pluri
a. Inst. Orat. pr m. b. Cic. pro Arch. e. 6.
78쪽
. LIBERI. 3smorum , ω universae Reip. fatalem maxime eontineri ἔ quamobrem pergue, adolescentes, atque in id studium ineumbite , ut vobist honori , O amieis utilitati, Reip. emolumento esse possitis R.
Quanto in honore apud omnes mortales fuerit eloquentia.
VI. 'x. Os Antam dicendi utilitatem admirati L mortales, incredibile dictu est quanti
secerint eloquentiam , atque Oratores. Ii eni in in omni bene constituta Re p. velut sapientiae Principes, praestantium consiliorum parentes , miserorum perfugium, bonorum solatium , i m. proborum repressio, civitatum praesidium . atque humani generis detus e istimati sunt. Murus certe Athenarum dictus Demosthenes b, ac patriae parena ς Cicero . Nec vero haec adepti sunt ii tantum, qui sua magnifice a ostentarunt ι sed rii, qui magna facere , quam ea de se praedicare maluerunt; quo racto parum abfuit, quin Paullum, ae Barnabam Ieoni iii populi adorarent, voeantes Barnabam Jovem , Paullum Mercurium , quoniam ipse Grat dux verbi . Hi ne tanti etiam eloquentia habit est . Uuisti talentia unam orationem Uoerateδ
a. Cic. I. de orat. c. g. h. Lucia n. in eneomio Demosth. e. Cic. in P s. pro Dom. , alibi, &Plin. Nat. Hist. i. r. c. lo, d. Actis. 6. v. II.
79쪽
mendidit ; Eumenio Rhetori feκeenta sestertia merces doeendi Athenis eoUrtuta h et Deismosthenis, Aeschinis, aliorumque Atheniensium oratorum amicitia Persarum , ac Mace. donum Regibus optata, & magnis pretiis quaesita; bellum potius cum Philippo, atque Aleis xandro suscipere , quam oratores libertati, ae saluti patriae consulentes transdere Athenienses maluerunt s et Athenis Reipubl. arbi.
tri erant oratores; Romae due artes, quae poteνant Ioeare homines in alti mo gradu dignitatis , una Imperatoris, aItera Oratoris boni d. Certe quot oratores fuerunt, sere ad unum omnes Romani consulatum adepti e Neiaque hac aetate inficieris bulastidio maxima pro is posita esse praemia vel ad gratiam , vel ad ver , vel ad dignitatem η.
Rhetorieae oscium, ac sinis: alia
alii Scriptori ad illud via. C A P. VIL .
x. o Hetoricae , ex eaque Oratoνυ Ulaium MN dieere ad persuadendum aeeommodktes; nimirum ad dicendum ea meditari, excogitari, constituere , oratione complecti P ornare, atque efferre , quae at persuadendum valeant :& certe, si ad persuadendum apposite dicat, ossieto suo satisfaciet orator, etsi re ipsa non tersuadeat , voluntas enim hominum in. Grais
80쪽
toris potestate non est,& ex pervicacia , aut indolentia potest obdurare. Ceterum qui ex artis praeceptis loquitur femper bene dieet ad persuadendum , ae persuadebit R. a. Scindit autem se. illud munus, ex eoque
optimus es orator, qui in disendo animos audientium O docet, delectat, eis permovet b d quae quidem audientium ignoratio, taedium, ac pervicacia postulant, iis enim occurren dum est. Nam imperiti, & rudes probare non possunt, nec amplecti quae non intelligunt probari, agique oportere ἔ eos proin de magnarum, utiliumque rerum momento, Optimarum artium monitis, & eruditionis scientia doceas. Morosi, ac taedio affecti negligunt, aut non curant audire , ne dicam comple et i ; ingeniose illos cogitatis, ornata locutione , suavi periodorum ambitu , & omni venustate delectes. Pervicaces quae multo et pam evidentissime commonstrata sint, i m. mo quae ipsi quoque fateantur vera, ma*lma, optima, non raro abnuunt, ac detrectant; illos vero acrioribus permotionum veluti faciis bus debelles , atq; incendas. Si autem audienistes rei, quam agas, nec inscii, nec pertaesi, nec
abhorrentes fuerint , nec putentur, illa ipsa praestanda sunt, ut instructi, illecti, & in
flammati ex tua oratione , non ex sua ipsorum natura prodeant. 3. Sunt tamen certa scribendi genera inum rum alia quidem docere potissimum, alia de lectare , alia permovere debeant. Ita praeceptivae facultates maxime instruant necesse