Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

131쪽

non iuris & aequi sit intelligens , si quis

ei bene monti raret , nec eius simpliciatate ad tantam malitiam abusi essent

isti, qui eam suis prauis consiliis con fictandam suscepissent. Q md siquis ibi dicere auderet , id quod uni alicui

promissiim fuerit, aliis pronaitti non posse, in promptulillis hoc responsum fuit, Homines liberos omnia posse, dein sua Republica, suisque rebus omnia sibi lieere. Qui aliter sentiat, qui hanc infidelitatem detestetur, ab hoc Rhς-ticam libertatem minui indignabum ei querebantur. Scilicet, libertate mIutabant esse licentiam quicquid cui bet collibitum fuerit, agendi contra

ius & fas, contra omnium hominum consuetudines, nullo Dei metu, nulla humana,verecundia. Qiri morbus

tam pestilens illic plures corripuit, quare niuersis expedit. Et illi quia dem tam probi architecti, quo suas fraudes hominum mentibus facilius . instillarent, nequaquam dissilebantur

132쪽

1e esse diuersarum factionum, ut ex hac saltem electione fides erga electu praesumi posset. Quippe hic aperte Gallum, ille Venetos, alij, quanquam occultiorςs , Hispanum fouebant. Quisquo in eam partem inclinabat,ex

qua locupletior fieri posset, Republ. posthabita , &omni ludibrij genere

conflictata Hanc omnem nequitiam cum tanta rerum instabilitas quotidie proderet, deque ea satis communita tibus compertum esset, eὁ vehemen tius ad arma concurrere paratae erant, Vt, antequam hostem, siquis exstaret, ulciscerentur, pro meritis animadue terent in istos, qui Rempub. e tranquillo in tot scopulos intulissent. Tunc quoque satis constitit, ea, quae nuper Soloduri super negotio Rhaetico decreta fuissent, non esse

tanti, ut in iis ullum Rhaetis momentum esset. Omnium foederatorum haec videbatur esse sententia, Rhaetos non tam opus habere validQ auxi o,

133쪽

MDCv I LEGATIO

' egentes esse boni consilij, eius, cuius finis, & exitus esset quies & securitas gentis.

Cum huius Rhςtici negotij finis es

set nullus, & Rhaetis exigua in vicinis foederatis, aut nulla spes es set , atque adeo cum haec omnium tam odiosa cunctatio regis opem morari iam omnibus conruertum esset, cum denique prudentissimus quisque Rhaetis time rei subministrare vires & opes, quibus in sitam perniciem abuterentur, Com- munitates, quς quererentur Uricula sita ab amicis, & foederatis deseri, magno animorum ardore recurrunt ad illud suum, hanc controuersiam ar- mis esse dirimendam. De hoc suo p stremo,' & irrevocabili, ut aiebant, decreto ad omnes Helveticos pagos literas dant, ad eum ferme modum, quo fieri protestationes, quas Vocant, solent. Ad hoc negotium tres nuntios, Badam mittunt. Hi rem mandatam

tunc quidem & fideliter, quantum

134쪽

R H AE et I c A. 6 in ipsis fuit , feliciter curarunt. Certe perfecerunt, Vt quatuor pagi prote flantes, quibus accesserunt Solodurum & Friburgum, communitatum decreto, de quo supra dixi, iterum i cto , & attentius considerato, illud

summopere commendarim. A ca

teris pagis decretum non quidem improbatum , aut reiectum ruit, sed intelligi voluerunt, se, quominus huic negotio promouendo Lutores essent, iis damnis deterreri, quae bellum ex sola gignit. Vix enim une belli medit mentis quemquam ad Rhaetos stibi uandos accingi posse. Denique in illo

uniuerta Helvetiae conuentu Medio lanense foedus aperte, & animose rei istum hactenus fuit, ut Rhaetos iure ni ii ibi omnes censuerint , quanquam,

nullo fiuctu. Quippe ad postremum,

Helvetici Senatus verbis ab legato Hispaniae quaestum est, Annon Fue tano in animo esset mollire illam duxitiem pactionum Mediolan um.

135쪽

CUI LEGATIO Annon is aequis pactionibus arceri demoliturus esset. At is prompto renponso onmes pexcutit, Neque de palationibus quicquam detrahi posse, nec arcem destructum iri. Hic illius tam longae,iamque dissicilis tractationis terminus fuit. re ad communitates perlata, Vniuersis comper

tum fuit, Fuentanum a sua pertinacia deduci non posse, & Helvetiis nihil nec languidius , nec frigidius esse. proptex bellum apertum rursias meditatae quosdam publicis negotiis admQuerunt, quorum ipsis probitas,& fides perspecta esset. Hos vocarunt confidentes communitatum.Qui bellum fieri iubebant , quae fuit omnis prope Rhaetica multitudo , palam

Helvetios accusare cessationis , ac damnosae tarditatis. Qui natura cun chatores, nisi ultimae necessitatis coactu, vix ulli serio negotio manuS ad moveant,Sequi solere eos, siquis prae- eat , ducae , ac praeire Vix Vnquam.

136쪽

R H Α Τ Ι C A. QEius rei experimentum fuisse eam pugnam, quam sui maiores cum Maxi milianoPrimo imperatore,nullis tunc sociis prospero euentu pugnarint. . Helvetios enim, qui se Rhaetis auxilio venturos polliciti essent, cum ad ma

nuS Ventum est, non vltra Tauosum

progressos. Simili nunc omine remachium iri. Incoepto sol im opus esse. Vbi arma sua semel concrepuerint,

Helvetios, quamquam lentam materiam , qua ipsi praecesserint, sequutu ros. Huc uniuersi hoc promptius, &ferocius feruntur , quod nonnullas Hispanorum militum cohortes ad Rhaetiae confinia propius accessisse iis dem diebus nuntiatum. Nullo amplius monitu communitates cohiberi, quominus animo morem gerant,pos sunt. Eorum tamen, qui plus saperet quis Vulgus, crederentur, oratu eas admonui, ne quid impetu coeptarent, praecipitata consilia cohiberent. , ita

137쪽

MDCVI LEGATIO curitati prospexissent. Denique per illos, quos dixi, confidentes impetraui, ut hisce destinatis aliqua 1 altem

mora produceretur. Ne tamen propter tot repentinos motus, tamque

frequentes de Repub. constillationes, usque adhuc irritas vicinis inuisoribus do insidiatoribus suis in contemptio

nem venirent, decernunt ut duodecim vexillariorum cohortes mittantur

trans Alpes iis locis praesidio, quae hosti proxima sint , nimirum, vexilla sex Vestellinae , Mezauco totidem. NeCbellu id,nec item tota pax dici poterat. Paulo post regij apud Helvetios te gati, Tigurinorum item,& Bernensiuac Rh torum legatorum inuitatu profectus sum Arouiam, ut ei conventui interessem.Ibi inter nos regios, ac Ti gurinorum & Bernensium legatos illa super iis auxiliis, quae Vterque pagus Rhaetis missurus esset, agitata. Qua de re cum nihil certi statui potuisset, id negotium translatum est in

138쪽

R Η E T 1 C A cc diem nonam Mariij, quam ad diem memorati pagi eo suos legatos cum suis decretis missuri erant: Per eosdem dies cum Fuentatius, ut supra coepi dicere , tres Helvetiorum cohortes Belinsonae imposuisset, paulo post multam materiam aedificando necessariam in eam insula, in qua olim turris fuerat,coportari iussit, seuRhςtis ea ratione ad praecipitia vehementius impellendis 3 itue ei terrori multiplicando , quem eis ab se quotidie incuti Vellet. Re audita,eo promptius a pittago decernitur, ut eae,quas dixi, cohor res ad loca farci proxima quampria

mum ducerentur:

Ab eodem pittag6 tres legati iis.

si sunt ad regem, qui tunc erat Sedani Sine ullo aulico fastu, aut mora admissi, multa comitate excepti,auditi, & benigne dimissi fuerunt. Hi, ubi Curiam redierunt,a me continuo sunt admoniti , ne quid eorum , quae inde teferrent,vulgarent.Nec enim ςPubi

139쪽

CUI LEGA ΤΙ Ο esse, earum rerum, de quibus etiam consulitur, aliquam dari notam , quae permanare possit ad malevolos & notasses. Hςc fuit origo illius ordinis, qui

tunc ex omni numero lectus , cui nomen inditum consilium secretum, cuius instituendi hς fuerunt cauis, quae tunc scripto comprehensae misissuerunt ad eos, qui rem uniuersis tam salutarem apud Communitates promouere poterant. Hς infra sunt po

sitae.

Nulla Respublica sine publico consilio , siue Senatu diu stare potest. Publicum Rhςtiae consilium nus. quam est , Non apud eoS triumuiros, quibus nomen capitibus. His enim nulla datur potestas iubendi, vetandi, puniendi, remunerandi. Non penes Cos nuntios, qui missu comunitatum saepe conueniunt , cui concilio notamen est pittagum, cuius omne munus paucorum dierumspatio, & uno, aut

140쪽

R H AE Τ I C A. 67 altero negotio definiendo, & perangustis mandati finibus circumscribitatur. Nusquam ergo eminet illa sum ima potestas,cuius est,cum omni tempore , tum maxime circumlatranti bus undique; periculis, Rempub. in tuto sistere.

En , siquid noui accidit , de quo,

ubi innotuerit, ad consilium referri opus sit, de eo aut tumultu Se comstititur; aut certe priusquam hi Triumuiri coierint, & a tot disperis gentis conciliis quidpiam certi retulerint, omnis scilicet,rei gerendae occasio in terciderit. Enimuero stabiliendae pub. momenta si semel effluxerint, constat esse irremeabilia.Huc accedit,

quod nexus ille rerum, qui su b uno ac pectu positus praebet multam facilita tem statuendi, & ordinandi sequentiae cognitione antecedentium nac ratione praeciditur. Siquidem non alij quam ignari eorum, quae in praeteritis consessibus acta sui at, mittuntur ad ea ΙΙΙ

IIII