Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

111쪽

mus ipsorum prudentiam, & aequitatem,in iis, quae ibi acta essent, libenter a nobis a nosci. Et cum utrisque de re- bus Rhoeticis uberiori sermone instit to, Id eos scire voluimus, regςm in hanc caulam benigne collaturum ea, ad quorum praestationem ex foedere tenetur,atque adeo plura & maiora, dummodo aliis foederatis idem animisit.His auditis, Se quoque ea dixerunte se praestaturos , quibus fides fieri pos sit, Rh tis in silo foedere & amicitia plurimum repositum esse. Verum sibi prae hoc animo Rhaetis amicissimo esse modicas opes, & impares magno Oneri aduersus hostem potentissimum sit-stinendo. Igitur spes omnes,atque opes eius militis sisti in rege. ab ipso imstruentur auxilia in his fore omne m menturn. Qinbus de rebus quo com modius ab omnibus in medium consili possit,ad urbem Solodurum in dieni decimuri, octauum Nouembris con cjlium indicunt. Eo ut Rhaeti suos mi

112쪽

R H AE Τ I C A. ' 33 terent, admoniti sunt. Inter haec Fuentanus quatuorde cim maiores machinas , seu missilia subruendo muro tormenta in arcem imponit. re audita, Grisci foedo

ris communitates exarserunt. Omnium habito conuentu, in eo decerni tur , ut Clauenae, & Vallellinς praesi dium imponatur. Certe se & sua, si a lia ratione minus queant, vi tueri st tuunt. Singulis eiusdem foederis com munitatibus delectus indicitur, ne pe sua cuique cohors , seu vexillum. His adijciunt aliam cohortem, super tria millia militum Vestellinensium tuendis confinibus. Ad haec exequemda duo mittuntur ad Triumuiros cum hoc mandato; Vt uniuersis gentis comuentum quamprimum habeant; Dent operam, Ut sua decreta generali omnium communitatum decreto consi

mentur. Q si Triumuiri negligant, se nihilominus rem Lisceptam peracturas. Non his content , Tigunnob

113쪽

MDCVI LEGATIO' & Bernenses perliteras huius decreti

certiores faciunt , & Vtramque Rem

pub. ad huius expeditionis societatem inuitant. Ad ea Tigurinus senatus,quii censeret, Rh tos euidentis periculi socios quaerere, rescripsit, Quiesse me lius fore, &his motibus supersedere, usquedum peream tractationem,qu cum Fuentano instituta est, res desinita sit. Tunc etiam nuntij communit i tum Curiam undique conuenerunt. Cum ab istis illa ipsa agitarentur, quae Crisius comunitatibus placita essent,

duo e primoribus, aliorum missu, siue eos priuati, siue publici periculi metus impelleret, siue hac ratione Mediola nens rei prospectum vellem,omnibus

precibus a me petere contenderunt,

in pittagum uti venirem , & quantum conniti possem , illum comessium aram praecipiti , & immaturo cynsilio deterrerem. Nimirum, huc multitudo

impetu ferebatur, vi ferro sibi viam in agrum Mediolanensem faceret. N

114쪽

R H AE T IC A. 3 Oinem dicunt id autoritatis adesse, qui hoc tentare audeat praeter unumine. Ipse qui cognitum haberem, ira multitudinem ad id facinus audem dum impelli , certe nullo rerum neces.sariarum prouisu eam expeditionem suscipi ; maximeque metuendum esse, ne Di aliena ab omnibus imparati, nullo idoneo duetore, infestatum irct, tropria amitterent λ & ed pedem ii ferrent , unde referri non posset ;mexogantibus promptum, &facilem prPbui. Huc eb promptius inclinabam, quod cognoueram, ab Hispanica factione immissos fuisse quoidam, qui

leuissimi cuiusque iras accenderent,&iratos insuper efferarent. In primis id non de nihilo metui, ne rex, amicae δίfoederatae gentis aliqua clade commotus, a suis consilijs, quae essent bonita tis ®iae prudentiae plenissima, periclitantibus opitulando recedere coactus omnem vim belli in se conuerte Iet. Sciebam dc illud, instare conuen-

115쪽

MDCVI LEGA ΤΙΘtum ad urbem Solodurum, unde sciri ropediem posset quid Heluetij, qui

e eb venturos dixerant, suyer hoc Rhaetico negotio sententi essent λ ω quid inde opis expectandum foret. His rebus adductus enixe omnia feci, ut multitudinis irae lenirentur, eamque a belli consilijs tunc quidem auerterem. Nec tamen non intelligebam quantum negotij susciperem, qui ab ea sententia communitates deducere tentarem, quibus peditassem esset,

quicquid quispiam contra afferret, id fieri arte, & impulsu primorum , qui

merito metuant, ne multitudinis ar

matς primum, & unicum facinus sit non vlla expeditio Mediolanensis, sed stipplicium eorum qui improbissimis artibus iamdiu Rempub. ludificari pergunt. Mihi tunc tamen in eo quod

eroen, Obtemperatum est. Nam denique decretum sequutum est ad hunc modum, Armis sup sed 'ndiim esse, donec ea tractatio, quae cum Fuenta-

116쪽

R H A T I C A.' - 1,no coepta esset, aliquo exitu termina

retur.

Me tunc duo ex illis primoribus, in quibus nihil esset synceri, laqueis ins-δos interrogationis inuoluere tentarunt. Seiscita tum ad me Venerunt,

Alijs foederatis cessantibus , ecquid iar: e sit opis , Negaui mihi quicquam esse quod expromam donec pagi protestantes quid sententiae sint,palata

fecerint. Horum veteratorum haec arserat, ut ipsi , aut quos ipsi vellent, in. Gallisam legarentur, ab rege suae gentilrogariis auxilia. si impetrent, enimuero Fuentano locum relinqui

nullum, quin de improuiso finitimam Vallellinam si1b imperium regis HiLpaniae cogat. Si nihil auxiliorum inde sit, tunc ipsi communitates edoceant, quam frustra sint, quae inani spe Gallici auxilij nitantur. Proinde Rhaetis,qui sint ab omnibus derelicti, quid aliud restare, nisi ut in eas pactiones conueniant, in . Hispano adigentur'

117쪽

MDCVI LEGATIO Isti cum artifice, & improba oratione. qui ipsis mos erat, pergerent, quasi exprobrantes dicere, se a foederatis in has miserias fuisse proiectos, Vos ipsos, inquam, accusate, qui non con tenti antiquo tadere tanti regis, de Helvetiorum, alijs isderibus Rem pub. impeditum istis. Cuius mali remedium nunc ei seruitutem obtruditis. Qua certe uni huius calamitatis au tores digni sunt, non multitudo annocenS, ac talis commercij nescia. Hi illi sunt,qui eius si plicitate tam versute,& improbe abutentes uniuersiis tot, tantasque calamitates intulerun . . Tunc nonnulli viri boni, & amantes Reipub. qui se tantae impudentiae , & improbitatis intolerantes fer rent , mihi autores esse non dubita runt, ut , quod antea distuleram nunc

opportunius aggrederer , & pittagocinum fraudationes aperirem, qui tot praestigijs uniuersos ductassent; qui Helvetios, ipsumque regem suae ne

118쪽

RHAETICA Iquitiae, &rei Hispanicae promouemdae ministrum reddere tentassent. Αquibus denique ne is quidem, qui sit

totus oculeus,sibi caueat.Monstratam versipellia uteὁ decurrerem, comne-ruerant. Et horum poena credibile

erat, eos, qui ijsdem vestigijs insisterent, admonitum iri ut resipiscerent. Verum cum reputassem,apud iratam,& concitatam multitudinem huic fore initium alicuius promiscuae caedis, malui illis cogitandum relinquere, quanti esset id, quod ipsorum technas& malafacta cognita haberem , a Iroinde in manu mea esset, tot ac ta-ia flagitia Reipub. quandocunque o pus esset, aperire. Ergo illos in metu esse expedire censui, Siquidem in me

tu est magna pars supplicij, quod quo

longius extenditur, hoc lentius,& grauius est. Praesentibus tamen Triumu,ris, & paucis alijs adhibitis, eae literae quςSOloduro , ut memoraui, ad me missae fuissent , contrectat , inspectς,

119쪽

l MDCVI LEGATIO

perlectae fuerunt , & omnis illa nequitia apud eos qui eius testesesse possent, in apertum prolata. Eae literae penes

me sunt.

Eodem tempore Fuentanus , qui suum de arce condenda consilium sibi tam prospere cessisse gloriaretur, ea patientia prouocatus nescio quid propugnaculi extruxit ad radices montis Seth pronii in latere Insubriς. De alio quoque propugnaculo extruendo agitare coepit in iiimmo quoddam colle, cui nomen Monticello , eminente in Milijs, & aditu Mezauci, haud longe a Belinsona. Eius collis etsi antiqua possessio Rhaetorum est, tamen quin que pagos Fuentanus subdit, qui de eo Rhaetis litemmoueant. Nam si petitoribus id loci adiudicatum fuerit, horum permissu, ac studijs se ibi artacei hydificaturum sperat , quo Rhaetis euin quoque aditum ad Mediolanum

intercludat. Per eos dies a Venetis alius secreta

120쪽

R H AE T I C A. 17rius in eius locum, quem Venetias reuocatum dixi, substitutus in Rhaetiam cum venisset, nulla celebritate, nec a laetis exceptus est. Tunc etiam a communitatibus de sua in agrum Mediolanensem expeditione rursus actum. Pro pecunia quam non habent, dicunt, ibi abun de esse, quo suus miles opulenter agat. Recens hic populorum impetus qua ratione reprimi posset, a Triumuiris agitatum. Ad id Curiam conueniunt. Ibi ad me ventum. Rogant, & obse crant,ut huic ardori multitudinis nunc quoque obuiam eam , ne se eb incon mite Conijciat, unde exitus potest esse luctuosus. Eorum studiis obsequutus,

S pittagum ingressus id dedi operam,

ut eum consessum auerterem ab impetu inconsulto. Sed eb sagrantia hominum studia processerant, ut is animorum impetus sisti non videretur

posse. Quippe omnibus persuasum