Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

141쪽

s DCVI LEGATIO

decernenda, quae ij multo prudentius,& utili is tractarent, qui praeterita decreueiunt. Cene dum aequalitati consulitur , lumen , quod homini prudenti e pxςςedentibus praeferri de bet, extinguitur. Hinc multa perpe ram decerni manifestum est , quae semel admissa defleri magis quam emendari possunt. Non ergo mistrum, si1 bona consilia iacent, si omnia confusio amplectitur, dum sum

nia potestas , sicuti gladius in rapi na, nusquam sese exerit, sed eo de prehenditur inualidior, quod dispergitur in uniuersos, in quibus ipsis parum est autoritatis. , dum omnibus omnia licent; neque quisquam Vere' ' ' tur pessime Rempub. agitare. Quod

malum sisti non potest, nisi ope eius

Senatus, in quem collecta summayo-xestas quanto uniuersis praesidio, tam to improbis terrori sit. V Quo animo censes esse bonos ac strenuos viros, ubi nullum inter be-

142쪽

RHAETICA in nefacta & malafacta discrimen est3Vbi turbatores publicae rei' sunt cipuo loco 3 Quod si uniuerset gentis consilium extaret, ut bonos securitas , & ex benefactis laus sequeretur, ita paucorum improborum supplicia irent in exemplum c terorum. Respublica , quae nunc laborat , aCpropemodum collapsa iacet , egre gie staret. Ad hanc felicitatem multitudo nisi ductore Senatu,ne niti qui dem potest. Rhaetica Respub. corpus per se non VI1nualidum languet, quod huic corpori nullum caput haeret, hoc est, nullo seniorum , & prudentiorum consilio regitur. Dum enim singulae

communitates eorum tantum, quae

sua sunt, satagunt, & quidem seorsima caeteris, Omnium securitas & commoda deseruntur , totumque illud corpus, cuius communitates membra sunt, titubabit, donec summi ac perpetui senatus autoritate solidetur

143쪽

DCVI LEGATIO V H QOb est ille mortalium, qui hodie

audeat agitare consilia cum Rhaetis, dc apud eos expromere quidpiam serij, ocarcani, apud quos nihil est tam recon ditum, quod non continuo dispes scat 3 Apud quos diuersissimis sententiis homines omnia pariter excipiunt Ex his nonnullos vitium curiositatis

eo impellit, ut totum negotium elu dant; alios ut omnem rem ad malevolos deferant. Ergo extare senatuS de

bet, apud quem quicquid ad regimeni rerum, & ad uniuersos propugnandos patinet, tuto deponi possit. VIII metuas, ne hi, siue consili

ri3, siue senatores sensim evadant tyranni. Id modo date operam , Ut e bonis redecumentur optimi, e pau-

cis prudentioribus prudentissimi. Hi quidem nullis inuidiosis opibus

subnixi , nec ullis arcium receptaculis abditi , nec satellitio formida biles , sed sola benefaciendi laude conspicui omni ope id agent, Ix

144쪽

uniuersae gentis fauorem feliciter experiantur. Certe in eius potesta re semper futuri sunt , nedum utvlli tyrannidi fautoreS , aut prΟ-

rimi Rhaeticam libertatem fortiter propugnabunt. Si quis horum a rectavia aberrauerit, in hunc cur non ab alijs seuere animaduertatur 3 Hisce consiliariis aequum est, de publico stipesidium procedere, quod eis ad vitam honeste tolerandam satis cLse possit. Quo sane stipendio releu buntur sumptus illi, quos, Undecunq=sint, frequentissime fieri necesse est initiones & reditiones ex ijs locis , in quibus usque adhuc opera tuta verius est quam posita. Circumspicite alias Respublicas 'Nullam aduertetis, quae non nitatur -eo consilio, quod ibi est columen,&praesidium rei. His, ac talibus, quae & praesens necessitas, de sua cuique prudentia sibil-

145쪽

MDCVI LEGAΤIO cerer, diligentius Perpensis, sequuta est electio eius consilij, in quod omnis publicae rei administratio collata fuit,

cum hac exceptione , ne inconsilitucommunitatum bellum iubeat, ne pacem , ne foedera faciat , Ne quid

quod sit publici iuris vendat, & ab

lienet, Nemo item in eum ordinem asstimatur, qui non iudicio legati regis probatus sit.Quae conditio ibi nequicquam adiecta , cum mibi tunc quidem vix quisquam probe notus esse posset.

Per eosdem dies, quod eius consili jeonsessus Tusij , siue Tusanae futurus esset, relicta Curia, eo habitatum tui Ne quid hic dicam de sinisteritate eo rum, qui Curiae tunc largiter possent. Hi quidem ut se Fuentano magiS, magisque probarent, urbanam plebem

in nomen Gallicum in dies accende bant. QDs inter diutius versari, a mei muneris dignitate alienum duxi., . . Eodem tempore Tigurini ac Bὸr-

146쪽

R H AE T I C A.' Ionenses, uti polliciti fuerant, Rhaeticis legatis quos e regis aula rediisse dixi, responsam, arrectis uniuersorum animis , & auribus expectatum dederunt in hunc modum, Rhaetis nos quidem

sumus autores, ne armis contendant.

Enimuero legatos ea res, quominus expectata esset, ut improuisus turbo, atrocius perculit. Certe dixerunt, sibi consilium, quod non peterent , dari: Auxiiij quod peterent, totam mentionem silentio tramitti. Num maius aliquod dedecus, inquiunt, maiusue periculum omnibus iis, qui liberi dicimur , expectatur ' Annon illa arx, quae

Rhaetis imminet, Rhaetorum vicinis infanda minitatur Si una VOS commouere non potis est, quid tunc consilij capturi estis , cum aliae pluribus locis aspicientur 3 Nam isto quidem

torpore communis hostis ad alias exae dificandas lauitatur. C terum satis constat, nunquam quicquam aequi a Fuentano pactionibus impetraturi

147쪽

iri. Metus ei faciendus, & vis ostentanda. Haec una hominem inata superbiaci iniustitia, submissiorem; & aequio rem red det.Hanc saltem viriumostentatioriem, si non earum experime tum, se a vicinis foederatis expectasse dicunt. Sed quam falsi fuerint, nunC demum intelligere. Haec Rhaeti. At illi tua decreta pluribus rationibus con ' firmare institerunt .Postremὁ,ne prorsus irritos dimitterent, dixerunt , se

Rhaetis missi iros duas militum cohortes, quibus tertiam stipendij partem ipsi suppeditaturi sint , adiectis tamen quibus am conditionibus , quarum occasiones clim iam dilapsae essent,

in rem totam irritam reddebant. Perco tantur legatos, Reliquam eius stipen

dij partem ecquis militi suo missurus sit. Addunt, si quo maiori damno.

ceti assiciantur, se eis , et diisendio fortunarum , & sanguinis adfuturos. Haec Rhaeti non responsa, sed ludibria interpretati, aperte suam credendi te-

148쪽

pectassent, a quibus nihil nisi verborum assibages acciperent. Huccine recidisse tot legationes, tot in Heluet, am profectiones, eamque summam socialis auxilis expectationem, qua per totum biennium nos suspensos nabuearunt Scilicet, cum hosti lauenam& Vallellinam nobis ademerit , tunc nostri auxiliatores aduenient. An, Ut hoc tam luculento beneficio gentem nostram deuincirent, nos tamdiu sibi

supplices esse dura illa corda pati potuerunt Θ H c in Rhaetia. Glaronenses,

qui pagus a Rhaetis haud longo distat

interudo, estque foederi Gris eo sinia gularibus pactionibus adstrictus, animosius cum Rhaetis agere ausi, siturus e sanguinem, & sua omnia Rhaeto rum saluti ex foedere condonaturos professi sunt, addito tarnense esse pamperes. Ideoque potissimam opem ab rege expectari. Vnde cognitum est, omnes Helvetios si armis certavdum

149쪽

a DCVI LEGATIO

foret, tunc ea via hoc Rhsticum ne gotium reputasse, perinde ac si non sitae, &lociorum incolumitati, sed 'ni regi omnes militaturi pariter essent. Nec enim tam sua pericula circumspectabant, quis sibi in consilia ac de stinata regis inquirendum censebant. Et quiden orum consuetudinis est, siquid fieri, aut non fieri ipsorum maxime, regis minimum intersit, intersit

tamen, regem Vti omnes aspectent , Omni se onere alleuari, totum pondus in regem inclinari quum censeant. Creatio consili j secreti Fuentanum i hactenus penetrauit, ut em metuere coeperit, quos antea, Vt iniuriae op-l portunos, contempserat. Acrius agit

' cum iis, qui in Helvetia suae factionisi populares essent,ut inde literet ad Rh

tos dentur tantum non minaces. Ilvcextialteris Helvetii, quaesita Verborum asperitate , Rhaetos monent, ne

quid vi agendum suscipiant. Caeterum quod dixi, decretum cor

150쪽

munitatum pagis fuisse probatum, vorum est. Sed id postea Friburgenses

immutarunt. Palam enim dixerunt, se in ea sententia nunquam fuisse: & B densem scribam id praeter mentem sitam ei decreto addidisse. Certe, dum eum scribam,qui haberetur vir bonus, insimularunt falsi, creditum est, eos

Fuentano, & quinque pagis abblandiri voluisse. Per id tempus, cum ad Engadinem ses inferiores, quς est una Rhaeticarum

Communitatum, allatum esset, in I Drolensi comitatu eorum omnium, qui er aetatem arma ferre possent, recen ionem esse factam,veriti ne eae copiae

ad libita Fuentani aduersum se compararentur, ipsi quoque suos milites recensuerunt, quoplusquam duo mi, ita fuisse dicebantur. Id ubi OenopOnti rescitum, Tyrolenses itidem metus inuasit, nequid in conlimitiis Engadi-nenses noui auderent. Idcirco nomi-ine Maximiliani Archi lucis illo mi