Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

81쪽

quod huius rumoris lautoreS hinc In

nuebant. Si en Mediolanensi foederit , inito in eas leges, quae dictae sunt, locussit, palam est , non solum Gallicum, i sed & Venetum foedus rescindi. Et vero quo pluribus militum delachus

conceduntur, hoc singulis minores,&infirmiores esse palam est. Alpium transitum indifferenter concedere

duobus,aut pluribus quid aliud esse dicas, quis eum Vtrique pariter occludere certe eum neutri yromittere

l Atqui haec duo sunt illa, e quibus see

dus constat. Vel altero labefactato, tot tum foedus corruere necesse est. Quid, ' . si virumque foederis caput hac nouital te subruitur 3 Enimuero quorum ad j . aures hoc Badense decretum accide- ret, nullus non portenti rem similem

dicere. Hae crant cunctorum VoceS.

Vsque eone, cum lisc in illo Badensi, concilio agitarentur; ibique essent non

pauci annuorum Galliae regis beneficiorum acceptores assidui, ex his re

82쪽

R H T I C A 33 pertus est nemo , qui suo patrocinio regis tam benefici rationes tueretur ξAnnon potius omnes, quanquam a rogis legato commoneriecti & rogati , veluti compacto dissimularunt, quis insignis e Med1olanensi foedere iniuria in regem redundaret 3 Verum ridicinle ab iis expectandum fuit, ut ius regis tuerentur , qui proprij desertores es sent. Certe ipsi Helvetij post haec, oculis apertis, aduerterunt, sibi ipsis hoc Mediolanensi foedere , quominus in

Italiam transeant, Rhaeticas Alpes occludi.Ibi tamen repertus est nemo, qui vocem Helveticis spiritibus dignam emiserit. Tantum a prisca Helvetiorum virtute tunc descitum. Vsque eo omnia externae libidini prona dc ob dientia fuere. Iisdem ferme diebus, cum de hoc rerum Rhaeticarum statu regem per hominem certum certiorem recissem, ab eo literas accepi in eamdem ferme

sententiam, qua essent illa,quq sipra

83쪽

diri. Se Rhaetis autorem esse ut com motiora consilia vitent , omni posita ferociori sententia , pacem cupiant. Hinc se deduci a nemine patiantur. Suas controuersias pactionibus, quis armis finire malint. Quam rationem si sequantur,suam ipsis autoritatem numquam non adfuturam. Id quandocumque opus fuerit,re intellecturos. Si hoc ,

pacto nihil aequi impetrari possit, ne

tunc quidem suas iniurias manu vindicandas putent. Ne omnino bellum sumant.At omnes foederatos, & quos cunque sibi amicos rentur, quo locusint, edoceant.In primis eos,quorum, ob viciniam, rem Rhaeticam saluam esse maxime interest. Ne nesciant, e

quid opis inde sibi sit expectandum.

Se, ubi hoc resciverit, elu ad regnum, Gallic tota res parum pertinet, foederitamen, & amicitiae daturum, ut gentem oppressam sua ope subleuet. Haec me rex ibis verbis in concilio gentis ex promere voluit. Verum ea, qtuae essent

84쪽

R u AE T I C 3 ' expressiora , premi, donec Heluet' &Veneti iisdem super rebus sententiam suam denudassent. Eafuerunt huius modi. Qtaniam de construendo propugnaculo Rhaeti agitent, quod e proximo opponatur arci, & Vestellinae praesidio 1it , & itinera, per quae Rh ti& Veneti commeare solent, tuta &in

noxia praestet, &hostium, si qui fuerint, excursiones arceat, sibi id consi iij non improbari. Ac, dum alij foed rati Rhaetis contermini suam quisque

aliorum sumptuum partem ad Rha tos tuendos conferat,ab se in eius propugnaculi constructionem necessariam impensam suppeditatum iri. Se in Rhςtiam missurum esse hominem

talium peritum, qui fundando propugnaculo locum idoneum eligat. Ab se quoque datum iri stipendium ijs mili tibiis, qui ibi praesidio futuri essent,

quos credibile est, non fore pauciores quam centum & quinquaginta, nempe Rhaetos, una cum eorum praefecto,

85쪽

cuius eligendi sibi &Rhaeticς Reipub

aequa potestas sit. Haec propulsando ei periculo , quod instare dicitur, satis esse visa, vique dum quid ultra consi iij capiendum sit, & res, & dies monuerit. Quod si maior aliqua necess-tas ingruat, si bello aperto cum ipsis agatur, si vim vi repellere cogantur, se suis foederatis in singulos menses missurum esse viginti quinque corΟ- natorum millia, quoad bell- fuerit. Caeterum si fossa transuersa per Vestet linam ducta militari praesidio firmanda sit, eam rem aequum esse ad aliorum foederatorum curam pertinere, Haec me fidei, ac taciturnitati credita' - nemo tunc ex me rescivit.Nullus enim foederatorum se aperuerat. Nec tamen eos monere destiti, qui Reipub. negotia curabant,ut e proximis foederatis exculperent, qua quisque ope

ticae Reipub. subuenturus esset. Hoc ubi ad me perlatum fuerit, dixi, ipsos quoque ex me cognituroS Om

86쪽

nem mentem regis , quae nihil spectet, nisi regium & munificum, & gentis sibi foederatae incolumitatem. Paulo post Ilaniij habitus est couentus M. DC. VI is, in quo iudices, & magistratus eos , qui trans Alpes ad iura in suis prςfectin ris,&iurisdictionibus reddenda profecturi sunt ii verba Reipub. adigi mos est. Ibi actum fuit de eligendis iudicibus, qui rerum capitalium cognitiones exercerent. Nimirum, Ut qucrer tur, & vindicaretur in eos, qui faciem

do & consignando Mediolanensi foedere Remp. prodidisse dicerentur.His enim si tantum scelus condonetur,ubi

loci summa res est publica Certe magna vis hominum in id unum nego tium odio primorum intenta erat. Ea res cum sermonibus agitaretur, non

nulli , quorum de probitate multis compertum esset , me admonis Venerunt, id negotij alienissimo tempore suscipi. Publicorum periculo tum magnitudine plebem accensam

87쪽

illos nescio quot primores, Ut harum nouitatum autores, capitaliter insectari , certe eos ultioni, & pr dae destinare. Illud non fore tribunal, &sedem iustitis, sed arcem nequitiae fu-'sentis, quale solet in Rh tis esse Strof-riclitum. Hoc enim nomine censetur ille hominum, paucis exceptis, impediai torum, ac truculentorum consessus, qui, rebus turbidis, a mota, &lasciui- ente multitudine educitur e summa faece in hoc,ut stulat in personas, & Gmnas eorum, quoS sua prauitas, si se

cinorosi homines sunt, aut, si boni, sua infelicitas tam obscaenis capitibus mactandos obijcit. Igitur omnia ibi aspere, & violenter actum iri, certς ex rumore , & libidine plebis iratae, &hanc squiendi occasionem iamdiu aucupantis.Hinc fore initium earum tur barum, 'uς nulla cuiusquam autoritate sedari poterunt. Non quod sua delicta ijs impune esse aequum sit, qui ludi io Rempub. habuisse dicuntur,

88쪽

R A T IC A 3c sed sibi vid ri esse e Repub. eam &quaestionem, bc ultionem in aliud

tempus differri. Hoc tamen tam salutatare consilium qui expromere audeat, in uniuersa aetia exstare neminem. Hoc esse opus Unius regis. Eius nomen nec opportunius, nec magis salutarbietiquis huic incendio compescendo adhiberi posse. Me vehementer obsecrant,Vt,negotios iscepto, hoc ben sicium dem Rhaeticae Reipub. rem uti disturbem ; ne huius remedij asperitas multo sit ipse morbo perniciosior.

Ego vero, re cum Padaurio Veneto secretario communicata, illum ea ipsa sentire vidi, quae dixi. Ergo tribus illorum Curiam vocatis, qui eius nego iij molitor es dicerentur, adhibito Veneto, eos uti hanc mentem pone rent, & ab incoepto intempestiuo de sisterent, accurate hortatus sum; obeas, Videlicet, causas, quae cum ipsis validae, & verae viderentur, mihi nihil ultra tentatum iri, eximie polliciti

89쪽

MDCVI LEGAT 1 o

sunt. Se potius enixe omnia factivos dixerunt, Vt eos qui praeter se hoc negotium Vrgerent, ab eo proposito deducerent. Et vero fecerunt. De ea re rex certior factus meon faetiam

non modo probauit , sed , siquid in

osterum tale accideret, me eam ip-am rationem sequi iussit. Cum defendendae Vestellinae cons lium omnium foederatorum consensit probari videretur, Rhςti per literas ultima die Mariij Ilanth datas, ab se natu Veneto petierunt illos centenos mos chelos, quorum supra facta men tio, sibi mitti, una cum puluere,& Obis. Cui petitioni senatus Venetus an sensis hoc munus cumulauit aliquanta pecunia, quantam Padauinus in Rhς- tis agens dicturus esset. Venetis Rhet et datis ad ipsos literis, gratias egerun

Simulque illi primores, ijdemque Ve-

neti foederis conditores, quo Venetis, impensius blandirentur, illud foedus

t nouis codicillis, quamuis nullo super

90쪽

ea re communitatum mandatobratum

habuerunt , perinde quasi ullius gentis legibus, & moribus comparatum sit, ut uniuersorum decreta a paucis confirmentur. Hanc eius foederis c0i firmationem, quanti esset, etsi Pad uinus pulchre intelligebat, ne tamen horum superuacaneam operam aspe nari videretur, id quod dabant, quulecunque esset, accepit. Caeterum quς essent momenta rerum , quaeque ad Vestellinam propugnandam pertin rent, illa ipsa, quae.Baiaeti, ut supra di, etiam est, scripto pethssent, ad ea nubium responsum comparebat. Neque tamen quisquam de eo cum Veneto questus est, cum me illi primores quotidie fatigare soliti essent, quo ipsis mentem regis super fuis postulatis

aperirem. Sane Veneti foederis autυ- res, si qua forte eius rei uspiam memtio fieret, Venetum senatum omni imuidia facile liberabant. Idque negotium ab eo in aliud tempus grauiu