장음표시 사용
31쪽
Cis ori 3on vero cst circulus dividens uismus hcmispcrinna a superiori . Tinde appeis latur dori 3on: id est terminator visus. Dicitur autem horison circulus hemisperii. autem duplex hori 3on: rccius et obliquus siue decliuis. Rectum dori3dta: et spheram rectam habent illi quorum 3enitdest in equinoctiali: quia illorum dori3on est circulus transiens per polos mundi diuidens equinoctialem ad angulos rectos sphcrates: viis de dicitur dori 3on rcctus et sphera recta. Gbliquii dori3onta siue decliuem habent illi
quibus polus mundi eleuatur supra horisontem: quoniam illorum horiNn intersecat equinoctialem ad angulos impares et obliquos: unde dicis dori3on obliquus et Odesra obliqua siue decliuis. 3enito autem capitis nostri semper est: polus hori3ontis. Unde ex his patet in Sta est eleuatio poli mundi stipra dori3ontem: tanta est distans tia 3enith ab equinoctiali quod sic patet. Cum in quolibet die naturali utercue coluriis bio iungatur meridiano siue idem sit in meridianus quiccid de uno probatur: et de relis quo. Sumatur igitur quarta pars coluri distinguentis solsticia quc est ab equinoctialius ad polum mundi. Sumatur iterum quarta pars ciusde coluri que est a 3enitdus ad hori3ontem: cum 3ciuid sit polus dori3ontis. Iste due quarte cu sint quarte eiusdecirculi: inter se sunt equales. Sed si ab equas ibuocqualia demantur vel idem commune: residua erunt equalia. dempto igitur communi arcu scilicet qui est inter 3 eniti, et polum nitandi: residua crunt equalia scilicet eleuatio poli mundi supra dori3ontem: et di stantia 3eniti, ab equinoctiali.
is Eldori 3on qui et finitor dicitur est sphere circulus maior: superius hemisperiit ab inferiore diuidens .est
enim is circulus in quem sub diuo consistentium scircunducentivae oculos: videtur obtutus deficere: ciet dicitur partem ceu visam a non visa dirimere. Demisperium: dimidium sphere nuncupamus.
is QRectus hori3on est bori3on sub equatore habitantiit: qui et spheram rccta habere dicuntur. Obliquus hori3on est hort3on vltraici traue equatorem habitantium ubicund morari contingat: qui et idem sphera' decliuem pronam aid obliquam habere dicuntur: et omnium hori3ontium capitis vertex polus dicitura sinitore sc3 vndud omni ex parte equid istans. Latitudo locorum est interuallum s atu distantia pulmcti verticalis loci ad equator cin .pro qua dec subditur regula.ao Eestuata est eleuatio polim udi super hori 3ontectata est distatia pucti vertiacis ad equatore. quod perinde est ac si dicatur quata est alicui' loci poli inuet di eleuatio sup hori3ontc: tata cst eiusde loci latitudo. q hoc pacto demostras. Esto a b c alter coluriis nostro meridiano coluiictus linea b equator c pussctus verticis .d polus nitidi .a c hori3on. manifestu est arcu t, e esse eleuatione poli super hori3ontem: quam dico esse equam arcui c b qui est distantia pucti verticis ad equatorem: nam arcus b d qui est distantiaequatoris ad polum mund est quarta pars circuli a b e et similiter arcus c e distantia scit 3 pucti verticis ad hori 3onta: quarta est eiusdem circuli ab e nam puctus verticalisspoliis est hori 3 Stis sunt igitur arcus b d et arcus c e quadrates sc3 eiusde circuli adinvicem equales: quadoquide quarte omnes eiusde circuli adinvice equantur ad arcus c d est pars prime quarte b d similiter quod et idem arcus c d pars est secunde quaret te c e .dempto ergo ab utra quartarum comuni arcu c d: residua erut equalia. iam proloquiumidigni tam est si ab equalibus equalia aut idcin commune auferas residua esse equalia. sed dempto arcu c d ab quadrante b d relinquitur c b distantia a puncto verticali ad equatorem.et dempto eodem arcu c d ab secundo quadrante c e relinquitur d e eleuatio scilicci poli inudi supcr hori3ontem.equantur igitur a diim uicem c b: et D e distantia sc3 puncti verticalis ad equatorem: et eleuatio poli mundi super igori3on te. quavest ergo eleuatio poli mundi super hortiontem tanta est et distantia puncti vertic alis ad equatoiem, qUt et loci latitudo are propositum.
De quattuor ci rculsis inuioribus. Cap. sextum. Dicto de sex circillis maioribus dicendu cst de quattuor minoribus. E Rotandu igi
tur sol existens in p rimo pucto cacri: sine in puncto solsticii estiualis raptu urinamen
32쪽
latur circulus soliticii estiualis ratione supcri' dicta. Det tropic' estinatis a tropos qo est couersio. qr tuc sol incipit se coiici tere ad inferi' demispin: et recedere a nobis. Sol
iterum existes in primo pucto capricorni siue solsticii dicinatio: raptu firmameti describit quend a circulia: qui ultimo describitur a sole ex parte poli an tarctici. Vnde appellatur circulus solsticii hyemalis siue tropicus dycinalis: quia tuc sol couertis ad nos. Cuautem 3odiacus declinet ab equinoctiali: et polus 3odiaci declinabit a polo nitidi. Cuigitur moueat octaua sipdera: et 3odiacus ci cst pars octaue sphere mouebitur circa axe inundi: et polus 3odiaci mouebitur circa polumudi. ' sic igitur circulus quem describit polus 3odiaci circa polum mundi arcticu:dicitur circul' arctic'. Ille eo circul'que describit alter polus 3odiaci circa potu naudi antarcticu: dicis circulus atarctic'. Quata est etia inaxima solis declinatio sc3 ab eci noctiali:tata est distatia poli mundi ad polii 3odiaci: quod sic patet. Sumatur coluriis distingues solsticia: qui tristi p polos naudiet per polos 3odiaci. Cu igitur omnes quarte unius et eiusdem circuli inter se sint equaties quarte dui'coluri: que est ab equinoctiali viui ad polia inudi erit equalis qrta elusedem coluri: Q est a primo puncto cancri usi ad polum 3odiaci. Igitur ab illis equalib'depto comuni arcu qui est a primo pucto cacriuscue ad potu nitidi: residua erut equalia: se3 maxima solis declinatio et distantia poli mussi ad polum 3odiaci. Cu aute circulus arcticus secudii qualibet sui partem eque distet a polo inudi: patet * illa pars coluri qest inter primu puctu cacri et circulii arcticii: fere est dupla ad maxima solis declinatio ne: siue ad arcu eiusdem coluri qui intercipitur inter circulum arcticum et polum inudi arcticum: qui etiam arcus equalis est maxime solis declinatioi. Cum enim coluriis iste sicut alii circuli in m bera sit a 6 o graduum quarta cius erit ' o graditu. Cum igitur maxima solis declinatio secundum a tholomeum sit 13 graduum et si minutorum ci totisdem graduum sitarcus qui est inter circulum arcticum et polum mndi arcticum si ista duo simul iunctaque fere faciniit S gradus subtrahantur a 'o residuum ci ut gr grasdus quantus est arcus coluri qui est inter pri mii punctum cancri et circulum arcticum: et sic patet * ille arcus fere duplus est ad maximam solis declinationem.
xi Caeropicus cancri est circulus minor: quem sol in principio cacri existens: ad motum primi mobilis describit: qui et solsticium estiuum dicitur. Tropicus capricorni est circulus minor: quem sol initium capricorni tenens:admotum primi mobilis describit:quem et circulum brume dicinius.1x cscircul' arctic' cci cul' mior que pol'3odiaci ad motu sint mobir circa poli Circulus antarcticus cst circulus minor: que alter pol'3odiaci circa potu niue di antarcticu circinatidescribit. st olu 3odiaci punctu undecuid eclyptice equi distatc nucupam' sui eni poli 3odiaci:axis eclyptice cxtremitates et pro distane etia poli 3odiaci a polo mundi cognosccnda hec subditur regula. uanta est maximasolis declinatio lata est distantia poli 3odiaci a polo nisibi. Que hoc pacto demonstratur. bEiit circulus a b d coluriis solsticiolumi qui ex dimitiisse per polos 3odiaci paetriter et polos inudi transit:et sit linea a eclyptica ei linea b equator et punctus cpoliis 3odiaei.d vero polus mundi.dico ergo arcu c d qui est distatia poli 3odiae aci a polo inudi equu esse arcui b a qui est maxima solis declinatio .ana arcus a cest quarta pars circuli a bd:est eni c polus eclyptice a: sed et arcus b d est qrta eiusde circuli igisqrte acet bd adinvice equatur et arcus b c est pars qrte a citide et pars quarte b d depto igis a duab' quartis a c et b d eodc conium arcu qui est bc: residua per coceptionem erunt equalia: at dempto arcu b c a ab arcu ea c relinquitur b a:et dempto code arcu b c ab arcub d relinquitur c d : equatur bigitur relicta ad inuiceni coetb a que sunt distantia poli 3odiacia polo mundi et marinia solis declinatio quod est propositum. . - his quod et determinatis in precedente commento:distantias tum in ceralo: tum in terra cogno scere promptu est: ut esto a d k coturus solsticiorum: et liet . nea a x hordo. linea b circulus brume.c equator. d solsticium estiuum.evertex capitis. t punctus circuli borei puncto verticali vicinior .s polus mudi..d punctus circuli borei a verticali puncto remotissimus.
33쪽
I EAd cognoscenda ergo alicuius loci note latitudinis citra equatorem ad caeculum et suum stilabistanetiam voalutis ad punctu circuli borci sibi vicimus: ut arcu h b: substrahe ab arcu g κ:(qtu equatur per regulsin precedcntis capitis latitudini loci arcum g di qui equus est maxume solis declinatiom a pii, ionico distinite et 3 graduum ci si minutorum et remanet distantia petita. et cognoscendam eleuationem poli inudi super hori3onta eiusdem loci ut arcum g h:quere loci illiuscuiuscunq; per tabulam quarto capiti adiectam: latitudinem et per regulam precedentis capitis habes tuam eleuationcnnequatur enim latitudo semper potari eleuationi. Eid cognosccndam maxima eleuationem circuli arctici super hori3ontem ut arcum fli adde arcitig hcleuationi sc3 poli mundi super hori 3onta: arcu fg qt equatur maxime solis declinationia et habes petitu. c d cognoscendam distantiam puncti verticalis ad hordonta ut arcu e rum partire 3 s o circuli numeruper Het prouenient posc3 interuallum verticis capitis et finitoris. F Ed cc sinoaecndam distantiam hori 3ontis ad circulum citimini ex eadem parte que est arcus d h:adhace arcui ti h( qui est quarta circuli tuo graduum arcum id prius cognituimet habre 'interuallum inter bori3ontalchcla sed eadem ex parte interceptum. 6 e Ad cognoscedam distantiam hori3ontis eadem ex parte ad equatorem id est arcum c h:adde arcui et, nProxune inuento: maximam solis declinationenuet interuallum proueniet petitum. Ed cognoscenda maxima disitatia hori Fotis ad circulii brume hoc est arcu b li: maxime distatie hoid iis ad c quatore nuc inuente: adiice itcrum maximam solis declinatione ut arcum b a:et habes petitum. Drcus eni a tr interualli hori3ontis ad bori3onteni notus est: na circuli medietas: que est i s o gradus.et hoc pacto cape distantias ab v po lo sc3 3odiaci: ipsum adgadia de adda dc adbada comparando: et hunc in ni odii de ceteris puctis: et cognosces promptissime oes gradus et minuta distati aru in celo:quietbus qix de cu sis nilia in icrris respondeat:gradus et minuta interuallou terre facillime dinosces. Qt ad latitudine parisiana: horum interuallor u formula subiunxim'ieiusmodi distantiari locorum solis superioris sigui e litteris usi: ut v id pro eleuatione poli eclyptice super hordontem et u g pro eleuatione poli mundi et hoc pacto de reliquis et horuin interuallorum distantiaruQ cognoscendarii promptitudo non parum . ac ceimographiani otolomeli et Geographiam Strabonis habet momentum,
ducedo maxima solis declinatione et distantia circuli borei a cardine mundi: que eidem maxime declinationi equatur: sc 3c det fg:ab quarta circuli sc3 so gradibus: at maxima solis declinatioque est a 'ot lonaeo perscripta gradus L 3 et minuta Si : plata gradus costat et minuta i subductio ita ab ogradibus eiusmodi gcminate distantie gradibus et minutis met: relinquuntur gradus si et minuta 8 proxima sc3 distatia circuli horci ad cancrum que ut notat auctor fere dupla est ad maximam solis deacimationem: fere non ab re adiectum est: quia ea minor est duplo maxime declinationis: quanto grasduo et qx minuta superant gradus et is minuta k3ti gradibus et x minutis nev auto. exactam pro introductionis officio curauit ponere numerationem. 26 Id demu animaduersione non est indignum: non omnino verum esse maxima solis declinationem gradus 2 3 minuta Si constater seruare propter motu inclinationis octaui circuli: quem motum sol insequis tur: sc3 in definienda determinandati maxime declinationis quantitate secutus cst alphraganum et ille Iditholomeum cui nodum octaui circuli inclinationis motus quem accessumi recessumd vocat satis eMPloratus euaserat O ex theoricis fidelius requirere licebit.
De qum 3onis. Cap. septimum. Equilioctiali s cu quattuor circulis minoribus dicuntur quinci paralelli quasi eque distantes: non quia cotum primus distat a secundo tantum secundus distet a tertio quia hoc falsum est sicut iam patuit: sed quia quilibet duo circuli simul iuncti secundum quilibet sui parte eo distat ab inuice et dicunt paralellus equinoctialisl paralellus solsticii estiualis paralellus solstich bremalis paralellus arcticus et paralellus antarcticus,
34쪽
Notandu cita * quattuor paralelli minores so duo tropici et paralellus artic' et ps
ralellus antarcticus distinguut in celo quin c3 3onas siue regiones. vii Virgili' i geor. is inque tenent celum Ione quarum una corusco. Semper sole rubens et torrida semper ab igni. Distinguuntur etiam totidem plage in terra directe predictis Ionis supposite. unde Guidius in primo metamorphoseos.
Roudem p plage rellure premunturi Quarum que media est non est dab itabilis estu.IRix tegit alta duas: tondein inter utrases locavit: Temperiem dedit mixta cum frigore stamina.Illa igitur 3ona que est inter duos tropicos dicitur inhabitabilio: propter calore solio discurretis semper inter tropicos. Similiter plaga terre illi directe supposita dicis inhabitabilis. propter calore solis discurrentis super illa. evero due 3one q circustribuntur a circulo arctico et circulo antarctico circa polos insidi inhabitabiles sunt: propter nimia frigiditate. quia sol ab eis maxime remouetur. Similiterintelligendii est de plasgis terre illis directe suppositis. Ille autem duc 3onc quarum una est inter tropicii estiualem et circulum arcticum:ct reliqua que est inter tropicum hyemale et circulit antabcticu:habitabiles sunt et temperate caliditate torride 3one existenta inter tropicos:et frigiditate 3onarum extremarum que sunt circa polos mundi. Idem intellige de plasgis terre illis directe suppositis.
Paralelius circulus est st quoquo versus Oid ex parte alteri circulo equi histat: ut circulus arcticus paralellus est circulo cacrilequatoris circulo brumet et antarctico.et sunt cin. paralelli in spl)era signati:d sunt circulusarcti
cus circulus cacrilequator circulus capricornitet circulusantarcticus.qrii quattuor minores arcticus cancrii capricornis et antarcticus disterminanti, istinguun quin celi 3onas' , - aesto ergo adiecte stgure ri polus mundi b et c circulus boreus. de circuet cancri.fg circulus brume,lpli circulus antarcticus. l vero polus notiusatin astronotae . erit prima Ionasc3borealarctica : totu inter hac interetee uni macium:que continuo frigore rigensint abitata est.secunda crit totuinter v c et D e interceptum macium:teperata at habitabilis. tertia erit tortum inter et, e et fg interceptu mactu: feruore male: egred habitabilis. sol enilitie scom lineam g d que nobis eclypticam designat)assidua volubilitate gyros ducens suo feruore eam reddit inhabitatam quarta est totum inter fg et v v interceptum macium temperata at 3 habitabilis: si aquarum vastitas let altera celi facies id impune sinat.quinta est totum inter v ut interclusum macium: histore semper horrensiatd inhabitata et cum dicimus aliquam celi 3onam aut habitatamiaut inhabitatam: anc denominationem a simili 3ona terre illi celesti plage subiecte intelligi volumus .et cum habitatam aut habitabilem dicimus :bene et facile habitabilem.cum autem inhabitatam inhabitabilemue: careidifficiled habitabilem intelligimus. sunt enim qui exustam torridamq3 3onam nunc habitant mulati et de quin 3one sumpta spherafacile conspiciuntur. Cetera autem littere intellectui peruia sunt. l J Introducto uestronomici sphera secundi finis.
Tertius liber de ortu et occasu signorum: de diuersitate dierum et noctiuml et dedisuersitate climatum: et primo de ortu et occasu Cosmico I Chronicol et ideliacol doc est mundiali temporali:et solari. Cap. primunt Ignorum autem ortus et occasus dupliciter accipitur:.quoniam quantum s ad poetas et quantum ad Astronomos. Est igitur ortus et occasus signorum quo ad poetas triplex. scilicet cosmicus:cdronicus: et deliacus. Cosmicus enim ortus siue mundanus est: quando signum vel stella supra dori3ontem ex parte orientis de die ascendit. Et licet in qualibet die artificiali sex signa sic ore tur: tamen antonomasice signum illud dicitur cosmice oriri cum quo et in quo sol in ne oritur. Et dic ortu o proprius et principalis et quotidianus dicitur. De hoc ortu creemplum in Georgici s habeturvbi docetiar satio fabarum et milh i vere: sole existere in tauro sic. Candidus auratis aperit cum cornibus annum Taurus: et aduerso cedes caiiis occidit astro. Occasus vero cosmicus est respectu oppositiois: 23 qua do sol oritur
cum aliquo signo:cuius signi oppositu occidit cosinice.De doc occasu dicitur in Geor
35쪽
III hicis in Georgicis: ubi decessano frumentia fine avisini sole rvitem scorpione: qui
cu ormit: r cu sole: taur' signi eius oppositu ubi sui pleyades occidit: sic. Ante tibi eoeatlantides ab stolidans: Debita se sulcis comittas scinina dronic ortuo sine tepor iis est qua do signu vel stella post solis occasu supra dori3onte ex parte orietis emcrget chrotii cc stilicet de nocte: et dicis teporalis qrtest' matbematicorunasciscu solis occa sit. De doc ortu dabem' in Guidio de ponto. ubi 'queris inora exilii sui dices. Quat tuor auim nos pleyas orta facit. Signincas st quattuor autunos quattuor a nostrasisse
pes id missus erat in cnisu. Sed Virgilius voluit in auruno pleyades occidere: ergo cotrarii videns. Sed ratio hui'est * sco in Virgiliu occidui cosinice sco3 Quidiu oris
utitur chronice: quod bir potest cotingcre eo de die. Sed differint tante: qr cosi nic' oecasus est respectu teporis inatutini. Chronicus vero ortus respectu velatini est. Ebrosilicus occasus est respectu oppositio in s.ll elia clari'siue solaris:est quado signum mei
stella videri potest: p elogatione solis ab illo: qd pri' videri no poterat solis a pinquita
te. Exeptu diu'ponit Quid i 'in libro de fastis sic. Ialeuis obliqua succedit aquarius urna. Et Virgilius in Deorgicis Gnosia ardetis descedit stella corone. Que iuxta scordione existens non videbaturi dii sol erat in scorpione occasus deliacus est qui sol ad sigitum accedit: et illud sua presentia et luminositare videri non permittit, e Thortus cosmicus qui et naudialis dicis:est ascesto signi aut stelle deme sup l ordota.dic auic hic ea mora nucupam': qua sol sup treimspherili nos ru fers qui et dies artificialis iserius vocabit. Et id signit qsma necu sole in nostru cos ceditiscnsim eleuat heimsphemn maxime et excellentia quada cosmice oriri
dicitur. vi in veris initio aracslcstatis caceriautuni chelel in initio brume capricornus.
1 Coccasus cosmicus cst descensio signi aut stelle sub nostru dorimia dii sol nostru occupat hemispheriuet id maxime cosmice occidere dicitur: quod sole diluculo sensim ex orientis parte emergente continuo pronu abit in occasu. ut in veris lautio chelctestatis egocerosi autuni aries ibrume cancer. sutent hec itelis signis opposita que maxime in eoru teporii inittis costilice privo seriri dicebatur. et de hoc ottii occasu rinsigne est docta irgilii Georgicon. Ucre fabis satio. tunc te quo Abedica putres Eccipiunt sulci: ct milio venit annua cura: C andidus auratis aperit cum cornibus annum Taurus rei aditerso cedens canis occidit astro.
Et si triticeam messem Irobusta 3 farra sexercebis Iguinum: solire instabis aristis. Ente tibi eoe atlantides abscondantur: Cnosiad ardentis decedat stella corone: Debita * sulcis comittas seminatibuInuite properes anni spem credere terre. Quattuor temporum anni initia: mcdialac fines:tum in mensibus tum in signis celestibus:
. 3 e Srtus chronicus qui et teporaneus dicis: est ascensio signi aut stellemphormonte post solis occasum eo ent tepore quod a crepusculo vespertino principiti sumit:mattrematici utunt: non qui Hrithnietice: Zdusicem: aeeometrica:lastronoinicam dignitateNfitens: sed quos vanos veneficosv nucupam':qualiabus veneficis sagisv mulierib': maxime infamis Cessalia fuisse legis. quale fuisse circen malevdeam his versibus fingit Ouidius. Plim omnes noctis adeste estuorum ope cum volui ripis mirantibus amnes
In fontes rediere suos: conculi ad sisto. Stantia concutio .cantu freta nubila pello. nubilaeue induco. ventos abigo tvoco . Vipereas rumpo verbis et carmine fauces. Viva d saxa sua conuulsau robora terra Et siluas moueo .iubeod tremiscere montes:
aetisigniores poete damnii calamitatev isinuare voletes: ad id exprimcduhoe ortu quasi ilauito utebatur ex hoc quoq3 ortu no nescius anaso aut exilis infelice et nullo tpe reuocata moto dis verbio deplo.
36쪽
Sed memor unde abii qror o incude sodalis
Eccedatri nostris saeuassi arma malis. Et careo vobis scitlgicas detrusus moras: Quatuor autunos pleias orta facit.
'meiades eni sui septc llelle tauri q et allantides di cunf:q qmdc i cosmico insidanod ortu fere in me
dio veris oriuns: Aortu cl)ronico fere in medio autuni a septe atlantis filiab'hec nota sortite. Electra afficione, Celeno aderope Estrophe Tageteladaia,Nec hoc miru quide: fueruleni Etlas et odercurius tris egisti atlantis nepos insigncs astronomii et fermeci'artis repertores .ci nota siderib'feceriit que adhuc obseruat posteritas: ut par est credere medice opifereid artis primos repertores suis fecisse nota rebus:quod in singulariter inquit Guiduis pleias orta: ea singulari insigniv appellatione ei data intelligamus: que ob honore mercurn pleiados nome sibi peculiariter vendicat ac asciscit. Dccasus chronicus est descensio signi aut stelle sub lgori3onte post solis occasum. - TlDeliac 'ortus q et solaris or: est cu signu aut stella a rad as solis emergcs icipit apparere: qua pri'so lis paelia vicinitascue videri no sinebat. istgni'eni lumennin'offuditatu offuscat videri nopinittit. Cloeliacus occasus est cu pri'astru aut stella videres: lpaudquaq3 ampli' videri sinitsolis vicinia ut in et coitu solis et tune retingit luna no videri .histri note celeste imaginei signusue ccleste coprehcdim'. Et hi tres ortuus occastiud modi ex grecis vocabulis cosmos cipronos letheliosiq sui mundus ipsi sot: nota simul: poetici dicus:*poete frequeti'illis utans. idcirco nichil miru videri debebit si poetaru adducedo carmina: eoap troc in loco in re sua: sumus plurimu suifragiis usi. nuc aute ad cetera transeamus
De ortu et occasu signorit scem astrologos. Cap. secundit. Sequis de ortu et occasu signorum Mut sum ut astronomi et pri'in sphera recta. endu est * ta in sphera recta * obliqua ascedit equinoctialis circul' semp uniformiter scilicet in teporib'equalib' equales arc'ascendui. edotus eni celi uniforinis est: et ansgulus que facit equinoctialis cir dori3ore obliquo no diuersinoes in aliqb'doris. aparstes vero 3odiaci non de necessitate habet equales ascessiones ut utram sphera: qr quanto aliqua 3odiaci pars rectilaris: tanto pl' teporis ponis in suo ortit: hui' signu est: da sex signa oriunt in longa vel breui die artificiali: similiter et in nocte. Rotandu igie ortus vel occasus alicui' signi nichil aliud est Q illa parte equinoctialis oriri: q oris tui cum illo signo oriente vel astendente supra dori3onte. vel illa parte equinoctialis occidereque occidit cu illo signo occidente: id est tendcnte ad occasum sub horisonte Signit aute recte oriri dicitur cum quo maior pars equinoctialis oritur: oblique vero cum quo minor. Similiter etiam intelligendii est de occasu.IDic de ascensione alid ortu signoru cui'presertim astronomi precipua cura est: exequitur autor. Ortus ergo astronomicus signi est ortus ascesiod ei'partis equatoris circiali: que una cum signo ex sorientis parte super hordonte emergit: et l)oc pacto de ortu partis signi dicatur. Signum recte oriri dicitur: quo cum maior pars equatoris oritur: et ita de parte signi dicatur. Ac Signit oblique proned oriri dicis quo cu minor pars equatoris oris et ita quod de parte signi dicas. io occasus astronomicus signi:est descensio eius partis equatoris ex parte occidetis: que cu signo preet riceps: prona tendit sub occasum: qui et bifariam diducituri in rectum scilicet et pronum. Occasus signi rectus: est quotiens maior pars equatoris Ina cu eo simul occidit: teditu sub occasum ii occasus vero signi pronus obliquus B est quoties equatoris portio minor sub hori 3onte simul unaue is cum signo demergitur. Et intelligitur maior portio equatoris cit signo aut oriri aut cadere quoties plures 3o gradibus equatoris cum signo aut emergunt aut decidunt. Et cotra: minor si pauciores 3o gradiebus cum eo oriantur: occidantur: et hoc pacto de occasu partium intelligere facillimum cst.set de huiusmodi ascensionibus aduertende sunt nonnulle regule: quas autoris littera continet.. Prima est. sed noctialis circulus tam in spbera recta S decliui regularis: uniformiscue ascendit: ita ut M. in teporib'cq libus coit nite equales arcus: portiones colaedet: quo sit vicit in omnit ori3ote hs doraruinterualla: copicta equatoris circuli reuolutione cotineat: in una ergo qualibet igora cotinuo eqtoris i s gradus emergut: sit iteru culpori3on rectus: oes arcus diurnos ubi vis gentiu equa partitionc cum noetcturnis equci: ut sex equatoris signa hoc est gradus is o)duodeci hora* interualla in suo ortu coficiat. 3odiacus circulus no vniformis ascedit: necue in sphera recta que neue i obliq.bquato portio 3o is diaci rectior asccdit: tato aptiore ipis mora suus ortus coniicit: et *to Mnior: oblicior : tato atractiore. Einde cognoscerc proptu est presertim obliquit hori onta habetibus q recte: queue pronesigna oriatur is occidantv. inani cu illis p opesissima dies artificialis squa mora solis sup dori3onta nucupamus)i et horas supercit ut que habitantibus ad Cynosura sole subeunte cancrucotingit sese signa illa die sup hordotem emergentia ut recta oriantur pronad cadant necesse est: ut esto verbi causa illorii dies longissima horaru spacio disteta:*ta nobis J aristana academia coletibus accidit. Tu eni i toto illo iis doraru ineteruallo solum sci: signa Sodiaci que sunt canceri leol virgo chele scorpius, et sagittarius oriantur: coscedantv sup ldori 3onta et in i et horaru interuallo totide equatoris signa coscendat: ergo in ici horaru interuallo maior equatoris vortio G signa sex cii sex odiaci signis oriunt.recte igis oriunt cancerit eos virgo chele scorpius at ue sagittarius: et in contractis stina die que est sole subeute brume: capricornuue circulu
que verbi causa sit 8 dotaru veniunt si podiaci signa super hordonte: que sunt capricoingsi aquariuss
37쪽
pisces raries: taur'ct gemini. at in f horarii in tuallo paticiora s signis eqtor orius orius eiu butarat qdituor: ergo capricornus: aquari : pisces: arico :taur ' .gemini oblique oriuns. na cuiuis minor equatoris
portio oris: et trochabitatib' ad cacrii: babitatib 'eni ad egocerota: capricoriis id on ositu eueniret. Et eadem rene cacer leo virgolci Flet scorpi' et sagittari' recte orietia: prona: obliqua dccidui: na in cotractissiana nocte vi vcrbi causa q S horarii est qucadmodii sole initia cacri subeunte parisiis accidit illa signa occidui:at solucqtorisqttuor in illo S lporarii interuallo illis cooccidui: cadutigit prona: illa is siegna .et codc pacto ostcdas capricornu laquariu pisces: ariete taurist: ct genitos occidere recte: φ occidat in attractissimallogisninad nocte. Et quavis ocularis mi ere inspectio ad hec et aequetia rite intelligenda nonichil afferat psidq: vix in tanto ingenio tacue fabrefacta inuenias:q arcuum ascestonii: tu paruoiptum magnorum, discrimina: satis apte mostret: quapropter ut dilucidius ola pateat: sepius asccsionii tabule resulendcci ut necn pntis introductionis officiu podus demostrationis sustinet quo pacto signiferi circuli in utrod letori3onte asccnsionii in equalitate esse necesse est: et cetera id gen' sequctia: in unaquaeue enivisciplina opereprccium recendum est illa sola tractari que in ea bene cognosci deprehendicue valeant.
S punctus meridicita punctus occidentis P punctus medie noctis a c ec noctialis circulus
b d horison rectus liab tantiu in terra sub pucto a. et sub puncto c. Dorisonabo obliquus ubivalibi designabit ur per tranea quacuae inter c b et a d iacente: itide et per quacud alia inter ab et cu
38쪽
Esnec tabuia est ascenonii rectarii: hoc edabita iiij sub eqtoet re scui'pinatiuiiicroru lineat sinistra collocata ab uno ad trigitaptinue usa procedes grad'signo: rum 3odiaci declarat Letere aute lieiteea leua dextrorsu tenet dentes :gras duo eqtoris coascedetesmonstrant,
39쪽
l Aries la aurus lGemini is ancer il eo
40쪽
Tibere Cest lasendu et sis sphera recta quarte 3odiaci inchoate quatuor punctis: duob b
licet solsticialibus et duobus equiliocrialibus: ad equantur suis asseclisionibus: id est quantu tempus consumit quarta sodiaci in suo ortu : in tanto te inpore quarta equinos ctialis illi contermitialis peroritur: sed tamen parteo illarum quartarum variatur ne habent equales ascen sicli s. sicut iam patebit.
ldic adhibet alia regula q tertia esse poterit: ct cst trec. cyti sphera recta quarte vodiaci a solsticialibi': is equinoctialibuscue initus ilichoate: suis equans ascensionib'ita ut una quartaeqtoris sit nul cucarii qliet bet peroria cognoscas: q8 in materiali mucra fixo hori3onte i ccto si ea n quartas illas sensilii gyrando circulioluas: oculari patebit indicio. Eididc per tabulas cognoscendii intra tabula ascensionurccta orti que incipit ab aricte: et vide a laesioncs in fine genuit orti: reperiscue grad' iso d sti t grad' cqtoris: et dvnacu quarta odiaci: ari cic: tauro: et genunis(q idctid cpogi ad uucti coasccdertit equar crgo dite ilale quarte. itide capc quarta cacroacone: virginei costante: et vide alaesioco in calce virginis sitas quesulit gradus I So: a quib' subduc 'o grae' trita. s.pcedentiu signo* alacias ioncs: et relinquunt grad' po: ascensiocs scilicci tribus signis: cancro: lcone: virgini respondetes at eque cape uide quarta Ct efflarii: scorpii. ct sagittaris: et in calce sagittam vide asccisiones eqtoris q cu noue signis aricte: tauro: graminis cacro: leone: virgine: Lvclis: scorpio: ct sagittario alacnderutqi ut grad' et ora quibus substraethe sex signorii precedent tu chclas: asccsioncs in calce virginis reptasqsuti So: et relinquens grad' po: alacnsiones. s. libre: scorpios sagittariod remo dentes at 3 cquales.Itide cape quarta capricorni: aqrii et pisciu: et totius equatoris ortus:cleuatio talaesiod in calce pisciti reperta est gradito 3 io a qua subet strave et o ascensiones. s. noue signoru capricornu precidentiu in calce sagittarii repertas: et relinquus equatoris gradus 'o: gradibus 'o triti signorii capricorni aquar a et pisciti responctes atd eq. cst ita ex tabula eleuationii rectarii: hoc est et cirationu in sphera recta babitantur erploratu: qa, in regula et scite et vere fuerat alsertii. si Texi'. Sed in partis illaru quartarii. Ea dc ex tabula est in pilo et in niam iogno arcu id depi ensu facile est. Q regioncent pini grad'arictis in eade alaesionu rectarii tabula: ascensio equatoris cst minuta Sic et morti graduit a rictis ascessio cq toris est gradu vii' et minuta So: et trutinarictis alaesio cst grad' 2 et minuta qS: et hoc pacto onr: ct tomarico grad' 3o in se ici': eqtoris secugradus h et minuta S coascedetia obtinci . Quo fit ut aries in sphera recta minutus obliqtrusiue ortatur itide et aractis partes. Eid cognoscendii quantu oriente tauro equatoris cooria eadem Udera: ricape in calce tauri gradus S ct minuta S ascensides .Larietici tauro respodetes:a db'siibduc graetduo LT ct minuta S- asccsidco. s. aractis: ct rclin luci grad' et' et minuta Ss alactiones. s. tauri. Qii litvtraue sunt be
non modo id cognoscas veru ct id de linguiqqv gradu cognitu O facillimu est. id ascensiones cuiuslibet gra radiis seorsi: singulaticue cognoscendas cape alcestones e regisone petiti grad' reptas: a db
coascedentes. verbi causa petis dd equatorio vicesimo gradui chelaru coascedat e rcgione vicesimi chra Iarum inuenio gradus I' S minuta LT: a quibus subduco gradus IPT minuta 3I asceiistones in directo vicinioris graduo precedentis repertas et relinquuns minutas si que mitta)positi gradus alaesio:astodit idc vicesim'chelaru grad 'obliq. tq pacto hic utimur tabula alaesionu rectarum. ad asce sedes spirere recte dinoscedas eode quod pacto tabula ascenonum obliquaru utendum erit: ad ascensiones sp deare oblique cognoscendas: et idcirco illius tabulevius insequentibus iraud ampliori labore perquirest resumetur . Eiet si ascensiones tam in sphera recta id decum repertas perii inducis: iurgent doreqs b. signum in suo ortu constcit: si tamen gradus pauciores IS existant auge numerum per Go: et diduc per Nis: ct vovent minuta hore. Et hoc pacto deinceps; ut subiecta de horaria signorinii ascensione in mi erarecta inonstrat formula. x
tuor puctorum ia dictorum:equales babet e cdoc sed tur ae signa opposita equas leo habet ascelisiones: et doc est qd dicit Lucanus loques de processu catonis in libya versus equinoctiale. non obliqua meat nec tauro rectior exit. Scorpius aut aries dos nat sua tempora libre. Aut astrea iubet lentos descedere pisces. Ioar geminis chiron: eidem * carcinos ardes. idumidus egoceros nec plus ico tollitur urna. ldic dicit Lucanus vi existentibus sub eqssocriau:signa opposita equales babet alaesiones et occasum.