장음표시 사용
301쪽
possent sui summae illum se gloriae ordini Praedicatorum , & Christianae reipublicae utilitati sore , permotus vehementi quo dam studio latius disseminandae religionis
Praesectum provinciae Castellae , cui Segovienses Dominicani parent, oravit , Ut
sibi in Philippinas insulas naWigandi facultatem daret . Ea re a Praesecto permissa maturavit iter, Manilamque anno
MDCCXXX. petiit . Inde ab eo, qui Philippinensium Dominicanorum provinciam obtinebat , in Tunquinum Evangelium promulgatum missus, multis la-horibus, dissicultatibusque superatis es qui' bus in eodem itinere magnis est conflicta-tUS, XIV. kal. sebr. an. MDCCXXXII cum P. Petro Martyre Ponsgravio , qui post in eo regno Prc-Ρraefecti provinciae partes egit, in adsignatum sibi locum
pervenit. Septimo mense post, quam est in Tunquinum ingressus, is vero mensis
quinctilis fuit , Givo-Thuyenses christiani, qui ejus provinciae , quae ad meridiem vergit, partem incolunt , institutoribus sue utuntur Dominicanis , ab Thaytincho sacrificulo viro imprabo, nostrorumque hominum capitali hosti apud iudicem accusantur. Nam huic, qui ex
ea civitate esset, quae non longe a vicis distaret christianorum, explorati frequentes ad eos itus, ac reditus Europaeorum erant. Judex , ne spatium nostris eva-d a den-
302쪽
dendi, resque suas alio supportandi detur,
tribunum evocat. Huic mandat, ut Onerarias naves paret, iisque quam maximum potest numerum militum imponat, quid que deinceps fieri velit, ostendit . Tribunus , quod jussus est, facit , no tuque solvens, christianos inopinantes oppressurus, in eorum vicos contendit. Nihil tale cogitantibus nostris Tru linea, Luethuga, Ke-Buea , & Tru Pea vici reliente obsidentur. Prima luce, qui Tru ineam milites venerant, Thaytincho indice usi , in aedes, in quas divertere Dominicam consuescebant, irrumpunt; easque , inventis latebris , in quibus illi sacram supellectilem, resque suas ceteras occultarant, diripiunt, indeque ac illac circumcursantes , vicum depopulantur . Idem sere qui sunt in proxima loca missimilites secerunt. Interea Dominicani, qui fuga sibi salutem petierant, amissis rebus omnibus, maximis incommodis premebantur . Quo tempore Μatthaeus, cum Iocum nullum , in quo satis tuto consisteret, haberet , incertis sedibus vagari, ac modo sese in naves , modo in aedes christianorum , quae longe a vicis, de quibus est demonstratum , at starent, abdere cogebatur. Quod vitae genus cum per plures menses duxisset, dici vix potest quantum detrimenti acceperit . Sed his tam adversis rebus absterreri non potuit, quin
303쪽
linguam Tunquinensium summo studio ad
discere conaretur . Nam qui eo sese contulerat, ut mortalibus commodo , salutique esset, intelligebatque parum in hoc. genere profieere quemquam posse , qui
sermone incolarum non uteretur, nihil
laboris, diligentiaeque praetermittendum. judicabat , quod conferre videretur ad comparandam ejus linguae scientiam . Itaque ubi loqui Tunquinice ita, ut facito. ab incolis intelligeretur, coepit, curam suscepit christianorum , qui superiorem ejus provinciae, quae ad meridiem vergit, partem. incolunt. His, post annos aliquot, Praesecti jussu, qui illius opera uti
ad recte instituendos christianos, qui inferiorem ejusdem provinciae partem Occu passent, statuerat, relictis, ad GiaO-Thuyenses, Bu-Tienses, Chan-Dinhense re descendit; quibus cum diu exemplo, udio, diligentia profuisset , in Phu-Ta-iensem, eique proximas Toparchias Chri-1ti nomen, religionemque latius propagantum profectus est. Inde ad Nam-Chanen ses, Dai Lenses , aliosque Luc-Ρhuyensibus vicinos christianos, ut Praesecto jubenti obtemperaret , migravit , atque apud eos ad diem usque, qua in potestatem venit ethnicorum , permansit. Qaam obrem etsi imbecillus , tenuique valetu dine erat, tamen quod incredibili studio curandae salutis animorum incenderetur ,
304쪽
decennium in Apollo lico munere obeundo ita consumsit, ut, peragratis locis omnibus , in quibus christiani commendati fide; Dominicanorum erant , non modo synaxes ad multam noctem produceret, suosque , quibus poterat, rebus juvaret, sed etiam ubi se religionis , caritatisque erga homines caussa aut perpeti quidpiam, aut ne cogitantem quidem invitae periculum ventile videbat, magnopere laetare tur . Ac saepe sese, cum navigaret, aut pedibus iter ageret, aut domi rem sacram administraret, in id discrimen deductum vidit. Ex quo aegre , magnoque interdum accepto incommodo , liberatus, tantum aberat, ut animo dejiceretur, ut majores spiritus ad rem studiosus gerendam sumeret. CatheeBissas, hoc est institutores christianae plebis, quibus propter peritiam linguae Tunquinensibus uti Praedicatores consueverunt, in religionis doctrina versatos prae ceteris esse volebat, quam ob caussam non modo iis quotidiano sermone erudiendis operam diligentem dabat, sed etiam coemptis suo impendia
libris, ut legendo ipsi per se quidnain
esset credendum cognoscerent, curabat.
Intelligebat enim , si plane, persecteque,
ut eorum postulabat institutum, explorata 'praecipua doctrinae christianae capita habe- ,rent , faciliorem sibi Dorisme utorum ad ministrationem futuram . Quibus eX re
305쪽
ORDINIS PR EDIC. 29sbus maximae utilitates in Tunquinensem Ecclesiam manarunt. Diuturnis praeterea precibus colere divinum numen, sibique Propitium reddere studebat . Deiparam Virginem singulari secundum Deum Ueneratione prosequebatur ; cui rem gratam facturus id precum genus, quod dicimus, adhibebat. Magno item in quosque homines amore serebatur . Siquorum rem esse afflictam familiarem cognorat,eo rum, quibus poterat largitionibus, inopiam levabat. Comiter quosque, beni gneque non alloqui modo , sed etiam ex- Cipere consueverat. Quin etiam tam demmisse , tamque de se humiliter sentiebat, ut omnibus sese deteriorem esse arbitraretur , & siquid fecisset, quod alteri minus placuisse existimaret , eum cum pri mum posset, adiret, sibique ut ignosceret, obsecraret . Quae hominis virtutestam erant conspicuae , ut non Dominicanis
solum , sed etiam aliis compertae, cogni taeque essent. Hilarius ab Iesu Augustinianus Coricensis Episcopus, Apollolicusque in Tunquino Vicarius earum se testem fuisse oculatum scribit. IV. Cum ita instituti , comparati- - twἴ seu
operamque augendae, confirmandaeque πιζ' i 'Tunquinensi Ecclesiae diligentem darent, ber do Chri-
Gilius , qui Luc - Thuyenses creditos ira uis'
curae Dominicanorum nostris esse sacris que ad re ρ
306쪽
dedueItur, & initiato, cognorat , a quibus proptereae ..zues' mali eue metuendum arbitrabatur , incidit. Luc-1huyum contendit . Ibi cum aliquamdiu degisset, an . MDCCXXXVlΙ.
I I l. non . sextiles , quo die propter continuationem imbrium, Vimque vehementem ventorum ne suspicari quidem poterat se in hostium potestatem ventUrUm, cum summo mane rem divinam fecisset, nunciatum ipsi ab amicis fuit magnam ethnicorum multitudinem noctu in oppidum venisse, duceque sacrificulo Thay- tinctio obsedisse domum , nequa spes evadendi , fugaque salutem petendi esset . Id ubi Gilius intellexit, S. Josepho, quem
magnopere Venerabatur , se , remque
christianorum publicam eommendavit, moxque nullo trepidationis signo dato,imeavide apertis cubiculi soribus, sese indeclitionem hostibus permisit. Igitur mi, lites continuo in eum impetum secerunt, captumque , ligatis retro ad tergum manibus, ad proximam fluminis ripam adduxerunt , jusseruntque , ut navim , quam ejus caussa parassent, conscenderet. Ue- .nerat una Thaytinchus , de quo supra demonstratum est, quem et si ante Gilius numquam viderat, tamen ut conspexit, eum esse judicavit, quem nostri hostem, Esse acerrimum christianorum ferrent. Interea cum Franciscum ethnici in navim
inductum arctius constringi, custodirique
307쪽
eurassent , Utrum Unum, mulieresque
christianas duas comprehensas , vinctasque eodem deduxerant. Noster , qui aliorum neminem quidquam adversi perserre pateretur , sacrificulum obsecravit, quoniam satis ipse esset, de quo ethnici supplicium sumerent, ceteros ut liberos abire sineret . Thaytinchus, qui capto Francisco , magni se quidquam consecutum existimabat , facile , quod Gilius petebat , concessit. Eodem sere tempore milites Francisci domum , proximasque aedes christianorum diripuerunt. Post cum inde solvissent , quaesitum ex nostro fuit, sibi ne quidquam metueret. Ille, qui non modo Christi caussa omnia perpeti haud aegre ferret, sed etiam cuperet, non quae sibi, sed quae christianis unquinensibus impenderent , damna sese metuere respondit. Erat Thaytinctio in animo non ad regem, ita ut leges Tunquinensium postulant, Gilium ducere, sed domi detinere , propterea quod extorquere sese ab nostris auri copiam posse confideret. Itaque, ut eum in suas aedes adduci secit, chri
stianis significavit, si salvum habere Gi
lium vellent, auri summam , quam ipso imperasset, darent. Negarunt nostri tantas sibi esse opes, quibus avaritiae sacrificuli satis facerent . Optare quidem se , ut sibi, quem Patris loco haberent, restitue
retur. Quare si ea mediocri, quam ipsi
308쪽
offerrent, pecunia contentus Thaytinchus esset, curaturos se, eidem ut continuo numeraretur Sin minus , hoc se miserabiliores esse, quod Propter facultatum, reique familiaris inopiam consequi, quod cuperent, non possent. Cum ne his quidem
pollicitationibus quidquam prosecissent,
artibus primum, tum vi hominem liberare constituerunt. Sed eaperiundo cognorunt industriam, artes, Vimque ipsam adversus hostem de potentem , & cautum , nihil valere. Itaque communi christianorum sententia delecti fuerunt, qui Pro- Praesectum provinciae virum ethnicum adirent, eique significarent, quae ab Thay- tinctio gesta adversus Gilium improbe fuissent. Quum hi, quod sibi mandatum suerat, seclisent, promisissentque , si restitutus ipsis Franciscus esset , sese illiceriam pecuniae summam daturos , Pro- Praefectus cum armato milite in domum
sacrificuli , resistentibus licet ethnicis, irrupit, captumque Gilium navi imponi, atque in suas aedes deferri imperavit. Servus erat Thaytincho perversissimis moribus , qui ita , ut herus, nostris rebus ad Versabatur. ls ut quid noster responsurus esset, si ex eo judices de rebus quibusdam 9uaetissent, cognosceret , & ad herum
ita, ut convenerat, referret, habere se
aliquando ab Senatu ad Gilium mandata simulavit. Hunc item Pro-Praesectus ca
309쪽
pi, inque carcerem contrudi jussit , quasi
nostri adjutor, auctorque turbarum esset. Ubi Gilius magnum numerum christia norum eo quasi ad spectaculum concurrisse se vidit, opera id esse illorum factum existimavit , ut sibi libertas ad suos redeundi daretur . Interea lacrificulus , qui spe qujdquam a nostris extorquendi exciderat , cum Vehementer sbi metuere coepi ses et , ne reus, quod leges patrias violasset , ageretur, rerum Omnium, ut accideranη , certiorem summum magistratum
fecit , ac non Luc-Thuyenses, finitimo que chriitianos solum , sed etiam Pro-vraefectum provinciae accusavit, quasi viillata, abstulisset lucri caussa hominem , quem ipse regi transdere consti tuerat . Pro Praefectus, quamvis ante nostris Pro miserat acturum sese, ut ad eos Gilius liber proficisceretur, his tamen rebus Perterrefactus non modo promissis standum non putavit, verum etiam navi impositum Gilium ad regem detulit, reumque
sacrificulum egit, ac si christianis partibus studeret, & Franciscum aluisset domi . Eo in itinere, quod ad dies omnino decem productum fuit, cum Gilius labri
conflictaretur , vixque propter aestum Suidquam gustaret, commovit in se uXO- Ium , concubinarumque Pro-Praesecti misericordiam . Hae suscepta hominis cura,
ea ipso ante, quod sibi afferri obsonium
310쪽
vellet, quaerebant. Itaque Prandium , ut ille se velle dixerat , parabant. Nihilo secius cum plus cibi sumere, quam prius consuesset, nequiret, tum aucta febris sic est, ut interdum sensu rerum destitueretur. Haec ille incommoda tanta constantia, alacritateque animi serebat, ut post ad amicos scriberet incidisse in eum morbum divina voluntate sese, ut nonnihil perpetiretur, propterea quod adversis rebus , quibus pressus hactenus fuerat, ne perturbatus quidem fuisset . Silius febri, V. Iam dimotus vi febris a sensu Gilii φάεhic' animus erat cum ethnici ad principem re-
-s custo- gni urbem navim appulerunt. Hoc staturam'tra di cum esset , jussu magistratus transditus
rur , at in custodibus carceris est, quo nullum essetiei ine. dtriorem aPud 1 unquinenses ferunt. Custodes cum ita vexari , urgerique hominem vidissent, ut brevi interiturum arbitrarentur , conjiciendum in vincula non putarunt. Itaque in atrio, sub excubitorum lecto, nuda humo stratum reliquerunt. Quo in loco post etiam , quam est. ipsi usus sensuum restitutus,ut sine stragulo
iaceret, quamdiu apud eos mansit, com- .Pulerunt. Interea Gilius vehementer stomacho laborabat, omnique fere cibo sese abstinere cogebatur. Quare quidquid illi cibariorum a secunda praefecti carcerum uxore parabatur, id ille pene totumThaytinc hi famulo , qui, ut supra demonstra-