장음표시 사용
221쪽
Nutrimentum ac aer scatent tincturis noxiis. Homo ipsemet ad actionum vitiosam administratione uti peonus, ita potentiam in actum
deducit, adeoque&semct non raro ulterius transponit ac corrumpit.
Hinc colligitur loco materiae aptae S ad nutritionena ac sustentationem requisitae, materia inutilis N in idonea,omnigenis rationibus seminalibus, tum bonis tum malis, non minus ac macrocosmus, unde mat cria
illa surrogarur, roserta , atquc in indolem humanam aliquatcnus transmutata, vel N peculiariter corrupta hominis illius naturae transplanta
Α. alcatio collacia materia acst minum morbi fico
Materia illa collecta, quia a natura subigi, progredi vcnequit, retrogredi nititur, idque per corruptionem qua.rcs quael bet progredi nesciens in chaos revertitur. In hac corruptione sc gregantur pal tes iniscibiles ab invicem, seminaque inibi latitantia occasionem expectatam arripiunt. Hinc id quod fori iushst assimilat sibi id quod debilius,
adeoq; paulatim viribus accresccns, ballamum uativum pro sua idaea adoritur ac vcllicat. Balsamus vero C- contra hostem suum, vel corrigere vel ejicere vel transplantat e&ad cject ionem adaptare conatur. Secretio porro di dia ac corruptio fit diversimode non modo pro ma jore vel minore dcbilitate naturae,
sed N pro diversa materiae sive humoris & inibi contentorum seminum specie acidae a. Hinc fit I.Com ruptio ac secretio , qua partes illae simplici alteratione, sine insigni exhalatione alterantur, &sub majoris potestatem rediguntur , quod inde
ad Mo exaltatur, Vci insupervi accedentis mi asmatis interveniente fermentati ne transplantatur, ut in fermentatione panis. r. Fit alternio seu corruptio, qua partes volatiliores subinde exhalat, partesque circumjacentes asticiunt, veluti in corruptione cadaveris, in putresccntia herbae q. Datur corruptio, qua partes ad ebullitionem di inflammationem C-
vehuntur . veluti conspicere licet in conjunctione aquae fortis& ferri leucupri: in comixtione olei antimonii ac spiritus alicujus mineralis acidi; in confuso ne olei ex sanguine mi crocosmico per Rctoriam prolecti, ac spiritus nitri, qua excitatur ebullitio cum calore paroxisino febrili noab similis. Cum econtra ex confusione Spiritus seu salis volatilis ex eode
tus nitri, qua vitrum continens frigescere incipit ac si glacies manibus tangatur. De quibus egi in libello meo de febribus cpidem ijs.
N. Methodum hanc genera rvd rum morborum paulo aliter ante an nos paucos lusu poetico comprehcndi coq; clariss D. D. Ludovicordii Dorni hi assini meo tractatum de peste edenti sum gratulatus. Lusum cum luinc subiicere placet.
222쪽
racustati concesset en cuique rotu-ptassMercessi bene agat,sm, data pana
IIuic raria ut SUMMI virtute creata fucastas: Sic mer erraria est, poenaqAesiu
Atque hinc tympathicu his M πο- ω'us homo. Triplicu ba classis perfectam ess omne
Vis calata hinc areis , denιque vis propna. Vis eadem calida ess,inc communisma cunctu
cta,cent. Vis acris aut penetransferm Mati que τίrtusta varia, ut vanam propria nempe cupit.
Propria vis uni flectet seu dicata est
Actu : atias plures namque latere queunt.
Vis calida est pruri. commissa pedisse-
Corporι at est acris : s intui propria.
inde pre orbem Fructiferos , Hres omnCena unde
Materia hae crassa, dum ne Geru tur ad nnum scepta omnigena semine cuncta '
En , Natura suis ut viribus undique missu Semιna producit : semina facta foret: Terminus an cunctis his concentralia
Ceu complementumn ulinque Heris. Spiritus hum in quare tot mribis audi vh. Pragnans , quot dictus magnus is orbis habet. Ha Parae e membris vibrant hinc inde per omne Corpus: ram centrosunt rasa svo En mirum 1 mundo qua concordantia utriques VtrumPu , mιrum, mWa catena
223쪽
Et sonus hic talis , qualis pulsatis;
nempen bona aetificans , sin mala tristi- scans Vis tristis latet imbellis, nec prodit in altum: Namque nocens serpens serpere
jussus humι ei asi exaltato si si transgresso
Stridet id in mundo , Ibitit in
aure Dei. Hinc punirιram quoniam traductium iram Et Deus O mundi duratus omni- genm: Vipera huma reptans urbales arrigir
Vis simit vires debilis ante ja
Iinbellis surgit trahiturque potentia in actum Semen fit turgens: hinc dolor hinstichvma. se, jubente Deo, turgesit 'iritus, atque memor οβιν semina prava δε-
Matrix seu seri seu sublunaria
certa Sint, oritur. tandem noxia progenies
Noxia stu fit sola seis, seu viribus obser
avstlantata navi seust utrinque mala.
militissimo, fructifer viae r por Hic patriam primam repetens, ubi lain
Fit causiis primis apta nocer Dis. Sis marer species conceptia gignit, adaptat
primit O forti phantas a soboli. Sic faber ut fausta sibimet res quaeli
De Locis aspectis,eoramque co- Imrιοπα Dcus assectus dicitur, unde indisso stio pullulat, vel ubistabulatur. N. Hermetici longe aliter, & de loci natura & proprietatibus ac P ripateticorum pleriquc sentiunt. . qui mathemati eas disciplinas rebus naturalibus adaptare conamur. Apud Hermeticos enim Elementa, matricis,agri,ventriculi,minera o- casuntreru non otiosa: Sed sitis proinprietatibus dotata, quae vitam alimentumq; suppeditat,suis locatis &contentis, i. e. seminibus ex quibus tande si uetus producat, quOS in penetralibus recoditos asservat. Quot igiturin corpore humauo ventriculi quot foci, nincre,matrices Henactavris inii vitaliu proprietatib. praedita: tot morborii quoq; sunt loca. Ea quaecunq; semina i mitatis vim coti
224쪽
ncta eadem inorboru radices tibi instas quoque habent. Sanitatis enim& morbi idcm esse subjectum,certis. iii numin, ita ut alterum ab altero, ex uno de eodem loco, iuxta contrariorum lcgem ac disciplinam pellatur & extrudatur. Et naec cit loci apud eos receptio, medicae arti, ipsiq; curationi accommodat sima. Differunt autem inter se loca, subtilitate , spiritualitato, crassitie, coagulatione, vita di potestate. Caeterum, pro rerum distercntiadi conjunctione,divertitas erit in loco : longe enim aliter in terra esse dicitur truncus cariosus& rancidus lapis demortuus, vitaliq; spiritu dini tutus : & longe aliter arbos, radicibus de fibris suis terrae infixa, & hauriens ab ea, tanquam matrice tuum alimentum. Longe ab his etiam dicetur esse mineralis quidam spiritus in abyssis terrae delitescens ad tempus digestum, unde anniversariae repullulationes novarum generati O num , & origenes transplantationum dc pendent. Sic & in corpore humano disterentias locorum de monstrant lapis in vesica vel renibus coagulatus: Podagricorum tophi in eoeticuli se Sed primari dininucilaginibus , in quibus vigent spiritustati nicturae salium. Caeterum loca morborum alia facilius per corporcos analogismos, sensuum beneficio, perquiruntur de
cognoscuntur: Alia dissicilius facile quidem ab actione laesa , ab excrementis, a doloris sprcie&situ, a tuis more aliisque symptomatibus de si-
gnis , a morborum pro priciatibus proficiscentibu . Hac ratione ι' gnoic in iis, Spiritu S arsenicales,co rosivos sese in membranas,ariCria S, Venas, musculos, pectoris insinuas.
se, ibique picuritidi pestilenti materiam suppeditasse: quum id nobis facile aspareat ex tuis, dolore pungente, viribus statim prostratis, sputo, cruento purulentoque. Quemadmodum S in intestinis ad 1le eiusmodi arsenicales sales ostenditur cx pcilitenti dylenteria, quam suscitant : cx perpetuo tenesmo Negerendi cupiditate, illo sale arsenicalica loca crodente , vires cohscstim delic. ente, excrementa nigra, foetida ac purulenta reddente, nec non dolores gravissimos, pungentes tilancinan cs inferente. In aliis quibusdam morbis, citra sigpa, corum loca facile deprchenduntur, quae ctiam ab ipso aegro demonstrari possunt. Cuiusmodi est podagra, strumae, cancer, omne Sq alij sub aspectum cadentes affectus, QNamvis autem cancrosae radices
fructus suos quandoque ad faciem, interdum ad pectus, & ad mamillas p otrudant: quod sanguine tenu issimo de salibus volatilibus refertae illa:
partes,ut plurimum nutriantur. Aut quamvis strumosae resolutiones ad collum evehantur, , ibi essiorescant quod is hic glandulas, venas,domesticis mercurialibus liquoribus, aluminosis & aronicis scatentes , lux progeniturae opponunas , nanciscantur. Denique quamvis podagricae tincturae, ad articulos, mu- cita
225쪽
eslaginosos fructus suos propellant:
nil, .lominus istorum morborum, licet etiam manifestorum, minorae diradices sensum effugiunt, &occultae manent. Et quamvis illorum maturi fructus percipiantur: exordia tamen itinerum Se progressiones nequaqua
perspectae sunt: sed penitus latenti ita ut & fontes ac origines ejusmodi fructuum aliunde petendae sint, qua ubi suos fructus, & eorum tincturas ac impressiones propagant. Morborum autem Astralium sive Spiritualium loca dissiciliane elucescunt : ac longe alia ratione disquirenda sunt. Eiusmodi enim morbi, una cum vitalibus tincturis, toti in dissolutionem diffluunt: non secus ac in meteoris & superioris globi generationibus videre est. CAe. XIII. De Signis.
SIgna sunt principia cognitionis,
quibus tum indispositio, tum locus ejus cognoscitur. Fontcs quibus in cognitionem eorum devenire datur variis unlapeti enim possunt sisna I. a principijs corumque proprietatibus, de quibus passim di praecipuEsupra c.7. &8. ut Nin pharm. Dam. c. de dignotione 2.Ab action. bus S. has sublequentibus mutationibus f Ab existin tia&'hujus comite conformatione, locatione, quantitate, connexione,&c.si
vel simplicitcrea contempleris, sive analogi ,i.e. per aasOSisinos con-- Tm. I.
sideres. Nimirum omnia in analo giam esse collocata constat. itaque Hermetici quomodo ex contemis platione macrocosmi,ejusq; meteororum, uti &ex anatomia generatio an is ac destillationis vini,aceti&simit. in cognitionem microcosmi hujusque meteororum per analogiam deveniant, passim traditum est. Locorum itidem lignatura capite praecedenti delineata est. Restat ut Dogmaticorum semeloiasin intueamur. Penes hos in omni morbo tria cuivis medico exploranda, animoque complectenda esse ex Galeno dogmaticorum illo coryphaeo,& reliquis Oidnibus, cstincO-1eso nempe 2. dignotionem vocat,prO-gnosticationem,&sam tiOnc. Γppe nullus affectus deleri aut curari
potest , nisi probe prius cognito morbo , ut tanto magis in ejusdem dignotionem vestigandam nobis sit incumbendum. At ipsa γνωσις
non tam morbi naturam,quam pamtem affectam, astectionisque causas demonstrat & patefacit. Haec tria cognoscuntur tribus M γνω Πκων signorum generibus et quae patho gnomonica, epige nomena,&epiphaenomena a Graeca schola dicuntur.Illa quq sunt propria,& αχω- morbi specie semper detegunt: haec super venientia, & super apparentia dicta, tum magnitudinem ii dic ant,tum morbi motum: brevit tem nempe, aut longitudinem detegunt. Nec
226쪽
Nee sanesteus, ae effectum ipsum N partem assectam dignosci par est.
Harum siquidem ratione diversa, nec raro multum evarians institutitur curatio , ut ex G al. de locis affecti, in scholis docetur. Merito sane: postulat enim illud partis natura, temperies, situs, sensus & praestantia seu dignitas. Pars affecta speciatim quin uignis quasi notis, & proprijs characteribus τεκμ O Graeci vocant logici dignoscitur, adtione lasa, studoloris,
proprιetate, excretis, scidentibuspro- prys et ita ut non parum in re medica
profecerit,qui &affectum,& partem affectam optime dignoverit.
Ut pergamus : Neutiquam satis sit medico morbum: morbiffsubiectum, hoc est , partem assectam dignovisse, sed ulterius progredi, & ad causarum
tam externarum , quam internarum,
sub quibus antecedentes,&conjunctas comprehendo pervestigationem penetrare eum decet, si sapiat. Nam ut antecedentι causa debetur pracautio sic & couuncta curatio. Sed & etiamnum progrediedum ulterius inperia vestigatione qualitatis ipsius causae, sitne simplex, di nuda intemperies ut vocant) vel materialis, humoratis, terrestras, vel stirituasis, nempe ruosa, Mutuosa, vaporosa,aut ejustmori.
Et licet secundum Galenum, mne tulerit punctum, qui affectum,
affectam partem, affectusq; causam praeclare noverit, non negligenda tamen, aut sicco pede transeunda signa prognostica ex tribus fontibus nausia et nempc a corporis habitu, aut a charactere, figura, & colore mjusdem: potissimum vero faciet: ab actionibus naturalibus, vitalibus, &animalibus : ab excrementis tam universalibus, hoc est, ab universo corpore derivatis, quam particulariabus. Horum namq; signorum pringnosticωn ope , tempestates praevidemus & naufragia, quae aegrotantibus imminent, aut supervenire queunt. Nec videmus tandem, sed confidenter praedicimus,atque progno
sticamus de bot i, ἐκ sinistri judicij
ventibus: adhaec calumnias declina, mus maledicentium: nostraesic consulentes reputationi: aegri, assidentiumque confidentiam interim erga nos magis ac magis obfirmantes, remediorum denique dignitatem, qua par est ratione tuemur, neve noura
incuria, vel oscitantia ab imperitis, re mi ignaris profanentur. Nam ut multis possunt esse praesidio , sic. desperatis medicinam facere vetat medicorum prudentismmus Hippocra
227쪽
De Therapia definitione ac dia De Conservatione Im exaltationesentistributione. . ' talis in genere. Ilarapia est pars artis medica de taxia humana naturali tractanda is excolenda , fleu ad oblectandum iustonenda. N. Cum Deus hominem postr liquas creaturas bonum condidisset posuit eum in hortum Heden ob omtu, id est, in statu oriendi, e quo subinde cultura ulteriori adακμει ascendere cla et, ductu ac doctrina tum ipsiusa creatoris, tum rectae suae rationis. In bonitate illa praecellebat sanitas, cui opposita fuit mors ac morbus. Itaque Tractatio seu cultura taxia est bona
Sicuti Deus hominem ex sua bonitate bonum ac sanum creavit: ita quoq; ex sapientia sua omnia ordinavit ut faciant ad hominis sanitate conservandam & excolendam, quinimo ex prudentia sua sanitati pr iniuvoluptatem se .dcstinavit. Et haec omnia sub conditione debitet culture, observantiae ac obedientiq.Cum a tem hic rerum status ita transplant tus sit , ut pro sua iustitia ac severitate omnia dcteriorata sint supplicare oportet Dei misericordiae, gratiae&omnipotentis, ut sanitatem nostra nutantem ac vacillatem ex bonitate sua producat, omnia ad eandem co- servadam disponat, eaq; ratione nos voluptate sanitatis pedissequa oblectet. 2. Angeis.
Angelis bonis injuncta esse costat hominis tutelam , quo minus in i Aa a pidem
228쪽
tatis incurrant. Muncris autem huius administratio quia cum conditione commissa est, si viam debitam i. e.vitam secundum voluntatemDei peragamus, omni studio niti oportet, ne tramiti indccenti inhereamus blanditi jsque mali angeli aures praebeamus. Et quia econtra malus angelus vitae nostrae quotidie insidietur, atq; instar truculenti leonis nox ambit noxiumq;stium rictum inpe niciem nostram distendit, cui reus e- re ex nobis ipsis impares sumus.Ideo perorandus quoq; Deus est tutelatibus suis angelis bonis nobis adsit, Iacturamq; illam intelatam arceatia . Macrocosmus. Macrocotaus medium est sanitatis confirmandae, Quatenus I. influentiis sitis fortitudinem homini co- fert, sive id fiat in conceptu partu ve, huc subsequenter revolutionibus ac aspectibus familiaribus 2. Quate nus acris dispositio sanitatis conse vationi apta est. I. Quatenus terra a aqua habitationem praebent sanitati convenientem. q. Quatenus alimenta profert, medicamentave ad sanitatem conserentia. q. Murocosmin.
Microcosemus facit ad sanitatisproprialonsterrai ιonem. Si actionessuas ita instituit dirigit , ut inde natura recreatio-- nempercipiat,non oppressionem ectiones dico: Nutritionem, Res irationem, E cretiones ac retentiones,sensium actiones aut quietem, motum corporis ac re suem imaginationem antinia assectus. ti Si medicamenta, asimen νὸ me --
N. Haec omnia classe sex rerum non naturalium communiter com- prchenduntur, de quibus prolixe agitur ita Diaetetica. CAP. LaeDe conservatione sanitatis in 1 cie per brexes regu-
DRaelibatis sanitatis conservandar medijs in genere; breves regulas, sebjicere placet quas tum insanit
iis conservationem, tum in morborum communiorum curationem usui aptare licet T. De animi passionibus. Quilibet Me integra sanitate, Me
morbo obnox us: omnium animi pertu
bationibus atque imprimis trsittacti riciis renunciabit, o earum decliηabit suasiones. Hoc astantes quoque ministri summe vitare debent, ne earum m- eurrendarum occasionem e sa-RO , sive aegro ullam prae In
hune finemcum hilaribus & facetis hominibus assidueversabituricummoblectationibus ac animi iucunditate cibum sumet, nullis serijs aut gravioribus curis animum fatigans, quibus perturbeturia Necsatim post pastus negotiis publicis aut domesticis etiam seri. ιncumbe .ae ab omni lectitone ac scriptione ab nebit , quae animum res tantillum diastrahuntia At per se horam saltem actis oblectabit se Iκcunda amicorum
229쪽
cogitationibus animum passet. 2. De flereia
Ibis T. M it ilo illi seligenda fuerit, spe in
mis sis; μη ς νς ruri,s erip it,que puro, la- rari eosνua ro ct sereno aerι pateat: hoc est, ut in eligenda- urbe sitam habeat domum , quae vicorum & compitorum amplitudine rideat, nullis vero viarum angustiis prematur, nec plebeculae, aut operariorum hominum strepitu pcrsonet: ' Quae etiam opportunior fuerit, si moenis areis & hortis stipata lit. Ruri vero situm in colliculo aliquo, aut in spatiosa Planitie,circum- quaque aperta, prospectus amoeni Lsimi, domicilium erit quaerendum, ab omnibus monticulis, nemoribusti paludibus liberum: cujus aperti Ο-nes versus Orientem aut septentrionem spectent, si fieri possit. In summa, cui istarunt rerum copia feri, potest,is ut sanitatem tueatur,vitamque protrahat, ejusmodi domicilia, quae libero aere ,. eoque salubri potiuntur, sibi com p aret siquidem singulis momentis hauriendi est no- erisIUM' bis aer v Abstinen s vero multas ' horas a cibo & potu . quorum non
tanta, quanta aeris necessitate promimur. Idcirco saluberrime ille de get, qui saluberrimum perpetuo a rem habitabit & hauriet. Sed de his abunde in Diaeteticis dictum est; resq; multis ac variis exemplis com- Probata. At praetersitum domicilii, curandum etiam en, nesoribus aer alioquis- Iuber omelicis, ut fartoribus, Rin tercoribus inficiatur: praeterea. ut ad exo-
rientem solem domus fenestra uotidie a
periantur; eoque statu omnia contineantur, ut ad sanitatem omnia ver-f nt. Ipseque Dominus fervores Te u o olis, &post ejus occasum crepuscuta μυ-. lum, devitabit , quod nonnullis in locis aliquando periculositis, intemdum minus noxium deprehenditur, quod diligenter etiam observandum est. Atque haec de aere. Quod ad reliquam vivendi rati nem pertinet, quae potentibus & opulentis congruit, brevem hanc addit cant lectionem. In opibus enim &mechanicis hominibus, ac omnium facultatum vacuis frustra imperetur: ut quibus curtior suppellax, quam 'par sit, ejusmodi vivendi rationem
opulenti igitur & divites, ut sanitatem tueantur, sequentes vivendi regulas observent: 3. De agendis ante prandium.
Primo longioribus diebus, hora
lo post atri surcisam deponent,qua quotidie mediocriter laxam, assidueque vel cibis mollioribus , vel arte com
servabunt. Sic autem ea tempera- VIaλως
buntur , ut modo justulis exox ali-pavere de,borragine, lactucis, violari , malvarum, cucumerum, melonum, sui =-oiei. temporibus vigentium summitati- iam s. bus, ex butyro recenti, vel oleo olivarii , vel ex pullo gallinaceo, vituli-- .nacarne,&id genus asis,coctis, alvus
mollis reddatur : At si imbecilliora sint ista, infusonesennae, in vino aLbo aut aqua, per frigidum &citra bullitionem facta , cujus cochlear A a 3 unum: Dip tirod by Corale
230쪽
unum aut alterum praedictis justulis &cum modico mellis mixta: aut spi addi potest, ut reddantur purgationi ritu sulphuris acido, melle ad jussam aptiora, vel cam bolo aut clysterib. Proportionem excepto, perfunden-Σus moveatur, aut suppositoriis:vel di, Vitatis inter fricandum gingivis.
eorum loco tragemate rotudo Ver- Repurgatis sic accurate dentibus, Manu. .
dunensi podici immisso, idem priste- lavanda: deinceps erunt manus fritur. Hac enim ratione una atq; alte- gida aestivis: & tepida, hybernis die-ra,vel plures etiam sedes dejicienturi. bus. - Quae, ut tirmae di constantes
cuius tragematis loco globulus. aut scddantur tremorique minus obno-pillula ejusdem quantitatis &rotum Xiae, aqua vino albo , cui intabue-ditatis, cx alumine meca concisa, a- rint per noctem salute solia, erit temno ad aptabitur, quae sedem una pro- peranda.
vocabit:eaq; si emundetur,&rursum Cum porro multi nobiles tam vi podici imponatur, idq; saepius repe- ri quam mulieres manibus delecte latur,toties sedem unam aut alteram tur candidis, delicatis ac mollibus. leniter excitabit. ut mundities sorditie longe gratior Sic alvum laxam conservent op est in hunc usum praesto fuerit, quae lenti necesse est, ut sanitatem lartate- sequitur, pasta.ctam tueantur, obstandumque ne in Massa ad stianandas manus. plures dies illa adstrictior maneat. N. Seminis papaveris albi lib.ῆ.a-Polt exoneratam alvum a syncipia mygdalarum amararum, pinearum te ad occiput, caput pectendum & an unc.j. seminis sinapi drae. ij. spe fricandum, quod primum erit homi- matis ceti unc. jsi: talci ad perfectamnis post somnum exercitium : idque albedinem calernati,ut tenuitate vo-
satis diu praestandum ex pectine, lin- latilem farinam aequet, unc. A. Ex . teis & spongiis,dum eaput omnibus his Omnibus fiat pasta, de qua ad f
suis sordibus sit expurgatum. Utile bae quantitatem, aqua ore excepta, etiam fuerit inter pectendum simul diluta, manus fricabuntur ad tem- ob ambulare,ut cum manibus&bra- puS: quae postea lotae & linteo exsicchiis, pedes & crura una exercean- catae chirothecis hcedinis tegentur. Aurcs pariter luis sordibus z- xur. . . mundentur, nec non dentes ex radi- Eadem aqua simul fuerit ex usu sem ce bismalvae praeparata, & pulvere os colluere,cui addatur vini albi mo corallorum rubeorum , ad id etiam dicum, in quo, ut supra, duo aut tria aptato, ac sepiae osse, mastice, rosis salviae folia macerentur. His, in rubeis,&salis gemmae modico,con- quam, accurate os erit colluendum: spersi, fricentur.ac detergantur. Qui dentes confirmabuntur, & ab omnili nigrore deformes, Nexcarnes fue- corruptione vindicabuntur: Ac si β'Tu rint, prius diluendi erunt aqua ex sa- mul n res & cerebrum purgabun
te marino,alumine,vi ignis extracta, tur, si in errhinum aptentur, & ter Vel Diuiligod by Corale