장음표시 사용
281쪽
MIRACULIS LIB. II. 26gitum,Vel penuriam c5 sequimur, multaq; alia, quae eleganti carmine coplexus est Virgilius: qui quum V et,l
fuerit in rerum cognitione versatissimus, omnia- Omobre.. que naturae opera exacte sit persequutus: animos cogni-
quoque hominum aliqua ex parte illoru viribus effectibusque subi jcit. Siquidem pro temporis ratione. pro occasu siderum, pro aeris ambietis qualitate ac quadripartita anni vicissitudine homines aliter afficiuntur,alioque modo cost tuti sunt. Sic Status cari coelo nubilo, auraque densa ac caliginosa tetrici animos imhomines existunt, ac subtristes, somnoque dediti. mutat. Sereno vero coeli statu, vernisque mensibus, quum omnia frondescunt, alacres sunt atque erecti, rebusque iocosis intenti. Discutit enim humorum fuliginem, crattasque spiritus, qui mentes nostras obnubilant, aeris amoenitas, spiritusque exhilarat, atque animo laetitiam inserit. hod venusto hoc carmine expressit Virgilius: L . Geor. Verum soli tempe v, di coeum obitas humor Mutaube et Iupiter humidus Austris Densat, erant qua rara modora q'tarda relaxat:
Vertuntur secies animorum, et peditore motu Nunc alios, alios dum nubila qentus agebat, Concipiunt , hinc in autum concentud in agris, Et lata pecudes, et ovantes eutture corvi.
Exili ut enim paulo ante cohibiti spiritus aura pla. Simile abcida ac suaui, spiranteque Fauonio recreantur. Vt ad bui enim fumi ac vapores reseratis aedibus, os ijsq; p a. tu's i. tefactis, imimisso undique aere, atque externis flatibus dissipari solent, omnesque porticus ac Vestibula situ pedoreque obducta perspirari. Ita in corporibus humanis omnes graues halitus, & siqua
corpori mephitis inhaeret,aut in Ceror animi, discuti contingit atque euentilari. ii que non internae modo causae, insitique humores ad sanitatem vel
morbum sunt adiumento, sed externi quoque si-
282쪽
derum concursus, atque aeris auraeque costitutio. ac vento id qualitas, varias subitasque mutationes ihominu corporibus anserunt, quod singulis mo--β mentis in se quisqs experiti potest. Quis est enim, ira, coras /rm ut animo tum affectus praetet eam, qui imminente r ora ostrao tempestate aliqua, aerasque inteperie,triduo etiam 'm antequam ingruat, puncturas in me bras non perci- piat, ac dolores pulsatiles, neruorum cotractioneS, palpitationesic affectusq; alios dolorificos, non persentiscati Claui si quidem, calli, verrucae, cicatrices, i glandulae, nodi, denique ii quid luxatum, ruptum, fractum, conuulium, solutumque fuerit in aliqui corporis parte, omnia futuram tempestatem praesagiunt, quod non sine acerbissimo cruciatu ljspo..tissime usu uenire solet, qui aliquid latentis occulata otasque morbi ex scortorum contagio contra Xerunt hi enim ubi venti sigidi spirare incipiunt, dolorabus promptius infestantur . Intendunt ui enim nerui, ac rigescunt musculi, agi tatisque vitiosis humoribus, qui membris infixi iunt, aceri ime cruci-
aletudi- antur. Subest enim illis partibus intemperies qua -Nσrj dam tempestati exterias cognata ac familiaris,quq
mutatione carnificinam quandam in intimo membrorum percipi Ut. recessii exercet. Qui velo inculpato sunt corporis
habitu, firma que valetudine ac stabili, nihil in commodi, nullosque assectus sentiunt. Vt enim sutiles qua alis quassaeque naues ac rimosae, citius tempestati succumbunt, ita morbosa corpora , quique vacillanti sunt ac dubia valetudine , omnibus expositi sunt iniuriis, omnibusque obnoxij incommodis. Siquidem oborta vel leuissima aeris intemperie, dolore Sillis intensos inferri contingit, aut ubi Sol ac Luna inferioribus aliquam mutationem inducunt. HScenim sidera prae caeteris vires suas non in humana
modo corpora, sed in terrena quaeque exerui, quosum via tanta est, adeoque scin immensum porrigit. Vt
283쪽
uit,ut quaecunque coeli ambitu contineritu aeuum gidinem, ornatumque ac decus ex ijs capessant ac nae consequantur, omnisque rerum series, atque an nares in rie- tempora horum arbitrio decurrant. Et quanquam superiorum astroru potentia non sit in ethicax, bolis tamen beneficio maxima quaeque perlic intur. Is enim hunc orbem praecipue exornat,ommaque cocinne disponit ac moderatur. Hulus opera propagantur sata, ac fruges maturescunt, cunctaq; inmet ementa ac progressus suscipi ''x' H A , in se sua per vestigia Goluitur annus. g. . magna sane di Lunae opera in rerum natura apparent: verum Solis effectibus posteriora. Solis enim beneficio illa fruitur, lucemque ab illo sortitur, ii cui tanta illius pars illustretur, quantam Sol suo splendore irradiat: deficit autem lucisque expers redditur, ubi terrae interuentu lux illi intercipitur. Tunc autem potissime in terrena vires suas explicat, cum vel Soli ex aduerso opposita impletur,atque orbiculata efficitur, vel ubi primum illi coniungitur. his enim dierum spatiis augescuntae getes, conchilia turgescunt, venae sanguine, ossaque
medullis impletur. Qu' fit, ut concubi xui ilixqm Ghi
poribus minus ossiciat. Et 'uoniam omnia humore imbuit, fit ut carnes radiis illius expolitae tabelcant, atque homines somno vinoque sopiti, pallo. re capiti scis grauedinem contrahant, ac morbo co mitiali assiciatur. relaxat enim neruos, accerebruplus satis humectat, mentique vi algifica stuporem infert. Oceani quoque aestrum excitare, causamque Orreciprocandi illi praebcie, non est, quod quis am- ceani caum bigat. Siquidem cum perspicimus silenti atque ob. D. scura Luna, eaque vel medio orbe dissecta, vel in
cornua falcata ,siue augescat aut minuatur, nullos propemodum fieri aquarum concursus, nec in ubiam altitudinem attolli Oceanum , quaecunque
284쪽
etiam littora alluit: Rursum ubi cum Sole conere
ditur, atq; innovari in capit, aut in orbem circum ducta plene conspicitur, maximos excitari aestus, Luctusque attolli in immensum : quis alio, quam an Lunae motum fluxum refluxumque Oceani re
ferat E Vt enim magnes ferrum allicit: Sic sidus
noc terrae proximum, mare attrahit, concitatque.
am cum Luna oritur, Oceanus circa illas plavas deuoluitur, nempe Orientales,partesque Occidentales deserit: quando vero ad occasium verinit, in illis partibus crebrescunt fluctus, in i js vero ad ortum spectant, detumescunt, idque assi uentius vel parcaus pro incremento defectuque lucis,quam lunares radi j exhibent. Quod si cui libeat in Oceano Gallico, nostroque mari, quod se ad Septetrionem porrigit, locorum tractus ac spatia orasq; regionum metiri , & quos aestus litipra perferant obseruare, luce claraus perspiciet, omnia Lunae motu aspectuque perfici. Vbi enim hoc sidus exoriens da uersias plagas ac climata collustrat, cursum .i; su iam per coeli meatus prosequitur, eo aestu fluxumque edi recto deferri contingit, quo radios diri vitici qua Sterrae partes ac littota exaduerso sibi oppo sitas respectat. Vt enim bol ex humenti gramine umorem elicit, multamque aquae vim ex mari, stagnis, paludibusque absorbet, unde pluuiaria origo existit: Ut denique multae herbae, quae hinc He ii tropia dicuntur, Solis vi ac calore, qui humorem allicit, circumaguntur, eiusque iter ab ortu in occasum expansis patulisque flosculis comitantur: Ita Lunae vi Oceanus modo in hoc, modo in illud littus impellitur , eoque se inclinat, atque in illam
oram decubat, quo sidus feratur. Cuius res aliquod dabo specimen, ac quorundam locorta, urbium de ac littorum, quae mare alluit, exempla proferam.
Irin capio quo omnia exacth percipi queant, hoc
285쪽
axioma seu pronunciatum subi j ciendum putaui:
Lunam semperauersis a Sole cornibus, si crescat, Lunae ortum spectare : si decrescat, occasum, quae triduo cursi . plerumq; in coitu morata demum lucescit, ac sal cata emicat. Singulis vero diebus ab incremento a Sole remotior ad septimum usque augescens meis
dio orbe diuisa spectatur, eaq; pars illustratur, quae soli in Occidentem delato opponitur, illa opaca,
quae Orienti obuersa est. Semper enim Luna cres cens Solem occidentem sequitur, supraq; nostrum hori Zonta conspicitur. Ubi vero decrescit, Solem praecedit illique praeuia est, ac supra hori Zonta antelucano conspicitur, ea semper parte illuminata, quae Solem respicit: eoque efficitur, ut pars incurua atque in cornua falcata , semper a Sole auersa sit, globosa vero atque in gibbum sinuata, aduersa, soli q. exposita. Quarto autem & decimo die, cum
ex diametro Soli opposita est, plena perficitur, ipsaque oritur, ubi Sol in Occidentem declinat . Gofit, ut undique illustretur, solisque splendore quaquauersum recipiat. Decimoseptimo die cum Sol oritur, Luna in occidentem depressa conspicitur. Altero & vigesimo die Sole emerso Luna medias fere coeli regiones peruagatur, eaque pars, quae ad Solem fertur, lucida est obscuratis reliquis. Deinceps cum singulis diebus cursum suum prosequitur, octauo &vicesimo demti die & tertia eius parte , seu horis octo, totum signiferi circulum absoluit: atque ut annum Sol, ita Luna mensem coficit immutatione per septimanas illi accedente. nam
'trumque tempus & post primam apparitionem
in dimidium orbem accrescit, Ac quo inde plenum efficit, atque in rotundum circinatur, septem diebus absoluitur, qui geminati quatuordecim constituunt. Simili modo si inde cum aequali portione diuisa est, ad secundam diuisionem eiusmodi
286쪽
rationem subduxeris, & hos dies reliquosque cum plane ob oculos Luna declinata est, septe inuenies.ct Quare mensem a Luna immutari perspicuum est, Lisuis AoLm vim illa a Solis aspectu consequitur, ex se nuturi, ubino, facultatibui ac viribus imbuta. Vbi vero cu So Are,,iri lc congi essum init, aut undique ex opposita face
illustratur, vehementes mutationes terrae marique inferuntur, argumento, quod ventos impetuosos excitet, crebrisque fluctibus littora pulset. Obser- Luna quis- uatum est autem nostra memoria minimo annodo tempes interuallo iam quartum excreuisse in immencis, , sam altitudinem Oceanum, totamque Belgican .irat. dissipatis diuulsisque agger urn molibus msseranda clade oppressam, idque hibernis mensibus, quibus vis Lunae in concitandis fluctibus, ciendisque tempestatibus, quam aestiuis acrior, sic ut semper
aquarum concursus ac redundantia vel in nouitu Inuudatio nium, vel plenilunium inciderit, illaeque regiones,nes irae ite ac climata omnium primo dano oppressa sunt, in hieme ira- quae aspectus influxusque sideris proxime fereba- crudessit. tur: mox cum aliis littorab' se obverteret, illis quoque aquarum violentia atque inundatio illata est. Hinc Flandri Oceani saeuientis incommoda primum sentiunt, ac periclitari incipiunt, proximo Mattiaci, qui Telaniliae insulas occupant, mox Bra
banti, ac modo hi, modo illi portus, fidaeq; alioqui
ac tutae nauium stationes undarum vi premi solet, sideris mota in certos regionum tractus conuerso.
Exasperat quoque maris saeuitiam Cori ac Circii, O diis. solstitiali occasu impetuosissime in terras decumbunt, marinasque aquas longe lateque inivcli. coat in cutem Provehunt, sic tamen , ut modo in hanc, modo in illa terrae partem volui fluctus contingat, ae subeunte quaque regione suas vices pro locorum distantia atque interstitio, celerius lata
287쪽
ut cuique exacte innotescat, rem paulo altius repe tam Go die Luna noua conspicitur, ouae semper Oriens OCOccidenti incumbit, quod eb Sol inclinet, cuius cia enti Oh- fulgore sple descere incipit: & quo plena efficitur, uertitur. eodem aestus excitari distundisi: obseruamus, portosque primu vicinos ad certam altitudine imple ri, ac deinceps versus Orientem ad obuia quaeque loca deferri, sic ut subsequentibus diebus hora una tardius segniusq; Oceanus moueri incipiat, quod sidus in dies ab illo fiat remotius ac versus includi Coitumque elatu a Sole longis recedat. Verbi gratia, Portum lctium siue Caletum, tum S lusas, quae urbecula est in Flandriae confinibus sita, Biugis co- termina, noua plenaque Luna summo aestu impletla ora plus minus undecima, ea parte illustrata, quae in Austrum reflexa est, Arnemudae ac Mettelliburgi tractus hora secunda seu noctis seu diei, Ziri.
Zede hora tertia , Luna in occasum brumalem seu hibernum conuersa, a quo Astacus flat, ec Sol Ca- eis. Tricornu in subit , Dei gis scim hora aut duabus se. I us, An tu et piae ac Do id ici Luna inclinata in Ae quinoctialem occiden lcm , a quo Fauonii seu Zephyri spirant hora propemodum texta , Mechliniae octaua, sic tamen, ut modo tardius, modo properantius mare influat, aere vel tranquillo, vel ventis incitato. Et cum sex hora ruria spatio versus
occasum fertur, totidem horis refluit ac subsidit, usque dum sidus nostri ini cospectum egressium iis
oriatur,qui aduersum nos urgent vestigia : tunc siquidem denuo exaestuat. Clim vero Luna mediae
noctis lineam attigerit, indeque ad nostrii hermisphaeriti deuenerit, rursus in se fluctus resis dui. Itaque obseruandi locorusitus,&ad qua coeli 'lagam spectent, metiendique regionum tractus, atque ijs assui gentis labentisque sideris cursus accomodam
dui, hac enim ratione procliue admodu erit, cuiq; regioni
288쪽
regioni fluxum refluxumque assignare. Caeterum
nequis cornua spectanda sibi persuadeat, cum ab illa parte nullos affectus obtineat, sed gibbam de Assectis uexamque, qua Sol illustrat, ea si quidem pars, quepor. lite iraeque obuersa est .aquam allicit, illosq; por
acu tus ac stationes maris affluxu implere satagit, quos smpsit. e directo spledore suo irradiat. Eo siquidem Ocea nus confluit, quo Lunares radii impellunt. Interim haec meminerint, qui nauigio iter aliquo instituunt, cum Luna oritur, ac se primum in nostro
hemi phaerio conspiciendam exhibet, si pars, quae a Sole illustratur, in ortum radios reflectat, in his
terrarum partibus, 'ude in ortum vergunt,fluistus in summum excreuisse . rursus si Austro, vel occidenti se obvertat ille partes aestum perferunt, exhaustis exiccatisque Orientis. Itaque si quis ab ortu vel aequinoctiali vel Brumali, a quo Euro notusta Subsolanus spirant, in occidetales regiones properat, alto mari . summoque aestu in tractus infe riores deuehi tempestiuum erit. Terbi causa , Abiecti linia, An tu er pia, Dordraco , Bergis, Breda, Boico ducis, Delphis, Gouda, dc si quq loca ulterius sita sint, pleno iam iam is refluxum minita lite mari, nauem conscendere expedit. Econtra si quis ab Occidente versus Austrinos sinus tractusque Orientales cursurn instituit, portu vacuo, aestuque ad- Uentante, ac remeantibus fluctibus in altum deferri debet , sicut pio locorum ratione obseruet Lunae decursum , & in quas coeli plagas se reflectat, quasque oras ac portuum stationes respectet.
De Lae tucae natura ac viribus, ct quibus illa prosit
Ireditur O- C A P. LII. raucastigi- LACTUCA inace farijs frequentius assumpta, nisi erucam ac nasturtium, tum quae Piarmicqprorsus
289쪽
prorsus amnis, Dragon vulgo dicitur, admisceas, octaeis officit, ac caliginem infert. in cras tenim densatque spiritus visorios, atque humorem Cry stallinum turbidum efficit, nisi vino eius vis retundatur. Veteres hanc non initio coenae, nec primis Lactuca mensis inferebant, sed postremo : quod Martialis ante is me indicat: poct cana claudero quae caenas Lactuca soletat auorum, sumentia. Dic mihi curn ras inchoat ista dapessQuod ipsos non citra rationem factitas Ne censeo: cum enim frigidae hunientisque sit naturae, a coena assumpta essicacius somnum conciliat, vinique feruorem reprimit, atque ebrietati obsistit indu et a cerebro humiditate. Nostra vero aetas salubinus existimat ab eius esu coenam auspicari. 5iqi idem cum ex prolixiori prandio exigua fere esse soleat ad cibum auiditas, mos inoleuit, ut in ipso statim accubitu fastidienti stomacho lactucis oleo acetoque conditis appetentia excitetur. quin de liliam usum lactuca praebet, ut ante omnem cibum in venas delata sanguinis feruorem reprimat, atque lie-patis cordisque calidam intemperiem ni itiger, adeo, ut immodicus eius usus Venerem coerceat, s cconcumbendi desiderium extinguat, viciacia in Cores, pepones, portulaca, caph Ura. Quamobrem a s
suentius ijs praescribenda , qui coelibatui addicti sunt, ac pudicitiam illaesam tueri cupiunt, quo prurire urique desinant: iis veto, qui matrimoni j capi stris sunt alligati, non prorsus respuendus est eius usus: cum cerebrum illorum aliquando ex immoderata Venere contingat siccescere. Verum calo fissurarificis hei bis retundi debet eius frigiditas, ne se, qui bis Pmen genitale plus satis diluatur, atque fui. ad progignendos liberos fiat ineffcax, parumque
290쪽
aro DE OCCULT. NATURAE De Hippolyathb herba, 'ulgo patientia:
C a P. XLIII. t VM multa sint Rumicis seu Lapathi genera
duo potissit me inc sum expeti solent, Oxalis, vulgo Acedula vel Acetosa dicta, quae in acetarijs appetentiam acuit, ac nauseam discutit, tum a magnitudine Hippo lapathon. Est autem olus culmo sum,folijs amplis ac praelogis, caule ubi maturuit, rubicundo, radice flavescenti. Eius esse facultatis hanc herbam experior, ut carnes atq: edulia quaeque quamlibet annosa ac peruetusta hac elixata tenerescant, atque esui reddantur apta . Cum enim lubricae sit humentisque naturae, durissima etiam vel bubulam, vel gallinaceam mollit ac macerat. circa apud veteres freques eius usus erat, quod cibos concoctu faciles praestet, aluumque molliat.
Eiusdem cum hac facultatis est Atriplex, &quae a spinoso semine Spinacia dicitur, Lampsanae Dios.coridis affinis, quam designasse puto Martialem cum inquit:
V ere OH ucis, mostibus qtere maluis. Denique Horatium, - Lecta depinguis imis, Oouis ramis arborum, Aut herba lapathi prata amantis, o graui Malute salubres corpori.
De Saliuae hominis essectu.C I P. XLIIII
s A LI V A ieiuni praesertim hominis nulla ci bi potusq: qualitate diluta qua vi polleat, quibus cis
viribus imbuta sit, varia experimenta commonstrant. Nam lichenas, menta gram, impetiginem,
variolas, serpiginem, omnisque generis pustulas abstergit. Et si cui parti corporis virulentae bestio-- lae infe-