장음표시 사용
301쪽
i 'iuliebris, tum qui otio somnoque dediti excre glos a Li mentorum copiam coaceruant. Hi si qui de prom- mum me ptius periculis sunt expositi, morborumque con- cumbunt. tagia celerius cocipiunt. Vt enim perpolitum ter-Sim o ae sumque speculu, aut nitida quaeque citissime de n. Oeensi m
i so halitu ac fuligine offuscantur: ut denique ignissisis,
s leuissimas stipulas, atque arida nutrimenta consse i stim corripit, cum solida serius inardescant: Sic te-Similes as nera corpuscula ingruente primum populari mor- -,t, bo, ut minus armati munitique milites in bello, conficiuntur. proxime mulieres gestantes uterum non facile obsistere atque obluctari possunt, quandoquidem aegre internum onus fetae sustinent, ac iam iam defecturae videantur : quo fit, ut inuaden te vel leuissimo aliquo morbo, nedum pestis saeuiuti alabascant. Sacrifici vero de moniales, quoniam otio somnoque dediti sunt, nec ulla exercitia, laboresque subeant, aegie aduersus hos morbos subosistunt Baiuli autem & vectores, caeterique plebeii, ac vulgus promiscuum, quod in omni vitae victussque ratione delinquant, ac sordid tuant, ab huiusmodi quoq; morbis non sunt immunes,tam et si eorum nonnulli ob indurata laboribus corpora serius iis malis tententur. Caeterum cum pueri in acutis morbis insultum non perferant, tum inmitioribus, aut ubi lenta aegritudine contabesciit, non minus diu, quam adulti cum morbis luctantur, infantes siquidem ea habent potestate, quae prouectiores actu . Insita est enim huic aetati vis quaedam, vitaque ac vigor, quae in multos annos lunt propa 'anda . Hinc Augustinus: Pueri, inquit, habent perfectionis modum ita ut cum illa & con De e. i . 'cipiantur ac nascantur, verum in ratione ac pote ' state, non in mole. Omnia enim membra insunt
semini, quae sensim emergunt, ac decus iustamque longitudinem consequuntur. Ita aetatis decursu
302쪽
exerit se, atque elucet vis rationis, caeteraque nais iturae munia perfici incipiunt. Hinc nostrates dicti. itare solent, ubi impuberes laudant, ac spe lactant si Subest huic puero virile robur, D ter Ceeli i
Varia naturae documenta,rerum, diuersarum non linconcinna congeries, quae cum grata breuitate liractare institui, rno velut faste complecti H sum est.
LIMO R stillatilius, quem ex herbis virentibus elicimus, nunquam putrescit, quod excoctast omnis terrena concretio, illique insit aerea qu*dam substantia, quo fit, ut nullam decoctione perferat. Si enim igni admota feruescat, omni sua vidi facultate destituitur. Si quidem cum pura sit de defecata, non habet quod adimi illi possit, eoq; sit,
ut citius putrescat,ac mucore obducatur, quam patealis decocta . Sic cere uisia cocta ex puteali, stagnateque aqua , licet turbida sit & inquinata, sapidio est, minusque acescit, quam ex coelesti& clara confecta. Turbulenta si quidem si quid habet vitii, ex coquitur ac melio iescit. Memorabile est, quod Hermolaus Barbarus ait, Aquam septies putrefactam purga samque, non putrescere amplius. QV-niam, ut opinor, exinanita est atque exempta terrestris omnis substantia, prorsusque desecata ab omnibus sordibus, quae illi putredinis causa existi . Sic obseruaui Zythi hoc genus, quod plebes Iosipelabier vocant, certo anni tempore acescere, ac postliminio pristino vigori restitui, quod ipsum in vino exotico euenit Bastardo & Nigro Hispanico, quod mantilia, manusque inficit, ac lintea quaeque saturato rubore imbuit, ut Cerasa Actiana, quae vulgo app*llantur.
303쪽
DV O sunt liquores humanis corporibuS non Vinum. t minus grati, quam salubres, intus Vini, foris olei: Oleum, i quoru usus, sit moderatus sit, in culpata valetudinet homines essicit, tum cruda viridique senecta. Vti autem ocreae duriores ac corta, quae rigescunt, si- ,nuncto coal tuque sunt obducta, oleo macerata mollescunt star corpora hominum, ac potissime senum vino per- l fusa, mitiora fiunt, minusque rigida ac tetrica. O-l lea vero atque vinctiones quanquam apud pleratq:i gentes propemoduin dissuetudinem venerint, co-i rumque viUS exoleuit, cum senum, tum iuuenumi coi poribus salubriter adhibentur. his enim ea den-l sa praestamus, ne externo ventorum impulsu scri: antur ac succumbant, vel laxa essicamus, ne inter-t na humorum fuligine strangulentur. Quin&cutis oleo imbuta venena respuit, adeo si quis cutem Oleum se-: admotis cauteriis erodente medicamento cxulce. re-rare pergat, illamque oleo perungat, frusti abitur, tundit. operamque luserit. non enim adhaerescunt, quae applicantur, nec penetrant. intus quoque assium ptum Ilius acrimoniam retundit atque hebetat, venasque subire prohibet, ac confestim vomitu id exturbat. Oleum vino vel altemus generis atquori Oleum cuta superinfusum praeseruat, ne vel vapescat, vel cor tel/s orsrumpatur. Si quidem aerem arcet, omnesque hali- h per Of-tus excludit, quae putredinem inferre possint. sum purr
SUCCINVM festucas atque arida quaeque allicit : at oleo oblita intacta relinquit, qua ratione Ocimum quoque vulgo basilicon repellit. Sic magnes allioperunctus ferrum respuit, quod pingue quiddam allio insit, quo vis eius retunditur,
ac minus adhaerescit. CUCUMERES & cucurbitae cum hi imm turgescant, eoq; alantur, oleu ita aversantur fugiunt, utilis admotae resiliant, ac sese coiromnes enim stirpea oleo affuso putrescunt.
304쪽
VI si fae UITIS si sterilescat, ac praeter pampinos, st*eunda si lonesque ac sarmenta nihil proferat, lotio acri acediatur. vetusto perfusa, foecundae Scitur. cum enim readundantiori humore stranguletur, excitato colore, absumptaque excrementitia humiditate, in speciosos uberesque fructus protuberat, quod ip- ligara- sum etiam fit fece vini radici affusa. Male autenarii nexi . nostrates vitis foecunditati consulunt, qui scrobe facta fuliginem ex fumario derasam circa radicem obruunt: tametsi enim aliquid pinguedinis
illi inesse videatur, feruida tamen urenti que virtute perniciem vineae affert, eamque arescere facit, vi corrodenti,
tur, cuius semen festucas, ac puluisculos, aliaque oculis i nfesta, quae foris incidunt, exi mit vi attractoria. Siquidem illud oculo admotum per ambitum illius quaquauersam voluitur, assumptoq; humore, ac discussia caligme, turgidum egreditur, ac velut tenui membrana obductum. Ipsa vero herba contrita aculeos spinasque extrahit, ac morantes dissicilesque partus accelerat: vino iniecta men tem exhilarat, animique nebulas discutit, ac Venerem stimulat : liberalius tamen assumpta odoris grauitate caput tentat: Scabras rugosasque manus
molliculas praestant ac leniunt Altheae maluaeque decoctum : illis autem essicacius feni Graeci, linique semen, quod miti est oleagine imbutum. Con My manuae ficiuntur autem apud nos contuso lini semine, ex Duore Rem pressoque oleo fraces,sormaque quadrangulari li- eooantur. ba quaedam saginando pecori accommoda, quorum si fragmentum aqua coelesti macereS,manusque illa abluas, pruriginosae cutis vitia emendari percipies, membraque nitida ac perpolita essici. Frontem quoque atque ubera flaccida, rugisci; de formata expolit linis ex aut amurca, addito gumi
305쪽
Arabici ac tragacanthae mastichesmi momento, ac rat Caphur Sperpusillo, quod oculis quoque rubicun berurugis dis, ac palpebris lippitudine arida vitiatis, atq; hi antibus decorem . aspectu sq: venustate conciliat.
VI S V M est nonnullis prodigii quiddam simile qgio tos membris esse calidissimis totoque corpore uri, nec tame ullassiti premi: cum id eueniat eo, quod calor se diffunda aec cordi viliq; participi inhaerescat. Quo fit, ut erumpente sudore, cordeque perspirato, ac discusso calore fumido, qui interna viscera occupabat. siticulosi esse desinant:
i econtra quibus calor in extimam cutem no erum-l pit, sed intus delitescit, intoleranda siti cruciani tur, etiam si foris nulla se caloris indicia proferat, a quae febres omnium perniciosissimae. ALBUM E N oui conquassatum, calcique vi-l uae admixtum vitii fragmenta ferruminat, ac tel stacea quaeque ita glutinar, ut dii tui nequeant Q onderit propter letorem ac tenacitatem glii tinosam. Cum ren. i enim calx cuiuis liquori admixta in lapidem in a durescat, tum maxime albo oui confusa , quod i muscosum est viscoque assimile. V l hortorum cultui deditus es, atque ube Verba aliaei rem ex singulis stirpibus prouentum consequi adueri let, obseritare eum decet, quae inter se consentiant; hira ut .i quaeque discordent. Siquid in herba altera alteriusi increme uto ossicit. Sic vitis sit, brassicae confinio i consita sit, vel languescit vel emoritur. Cum enimi vitis succulenta sit, ac brassica humoris praeauida, o me e succum allicit, ac depraedatur. Latii u Squoqsta hedera viti noxia est, eamque exarescere facitus calorifica atque exiccante, quod Pseudo nardus quae Lauandula dicitur, pluribus herbis infert intensi caloris ratione, ut Raphanus ob acrimoniam
qua vicina quaeque deurit, quo fit ut temulentiae QC aduersetur, quod vini vim retundat.
306쪽
Aletio rosa ALLI A prope rosas consita illas odoratiores
odoratio. praestant, quia alliorum acrimonia ac caliditas in- res euadret. si ras illis vires excitat atque elicit . quae enim ex friugi dita tela inguescunt, calore acuuntur.
OLEA medicina est Ciceri: arcet enim abigitaque erucas, quae illud erodiit ac depopulantur, id I. odoris grauitate, qua fit ut bestiolae illi non innasia cantur. Cum autem olea amaritudine imbuta sit, brassicam heibasque alias prae humidas marcesceret facit, quod ipsum S Origanum essicit, Ruta & Ci-ntu claminus facultate calida atque exiccante. Scio e-iarum re- quidem multa huius generis perfici occulta insita rum inexta que vi ac totius substantiae proprietate, sic ut nonplicabius. semper ratio iniri; aut effectus causa explicari posse sit, iuuat tame, ac voluptati est Phili atro, acierum naturalium industrio, sagacique in uestigatori probabiles rationes comminisci: quas si prorsus non assequitur, non tamen rebus manifestis fidem de rogat, nec effectus calumniatur, sed naturam eius que opificem admiratione prosequitur. Innum ra autem sunt, quorum probabilis ratio reddi po- Portulaca res . Verbi causa, Portulaca dentium stupori medent sistram detur qui exacerbis acidisque contractus est quo-por meae- niam glutinosa est ac lentore praedita, quo ab aut C steris aste flos dentes,& quibus deuinciuntur, ne tauos lenit , suaque viscosa humiditate in como dum sarcit. Caliditatis autem atque astringendi ratione id ipsum facit salis confricatio, aut si paululum casei ouilii viridis dentibus conteratur. Exiccat enim , dentesque stupidos stabiles facit, atque ex frigido humidoque aut acido humore labantes
olfactuis HIS qui obesie naris sunt. & quibus olfactu' - est,tua vel vitiatus , vel abolitus est, essicacissime hunc re-iur. staurat Melanthi j semen, quod Gith apud Esaiam vertit Hieronymus, Abrotanum, ruta,& quotquot
307쪽
acris vibrantisque sint odoris. Dilatant enim mea tum, humoresque atque alienos vapores resoluti taediscutiunt Nihil autem, etiam in senibus ex per iussum magis praesentaneum, quam Mentham Menthaeo identidem naribus admouere, cuius fragrantiam re- manifeste percipiunt, quibus etiam is sensus ad te situit. terrima quaeque occalluit , omnisque odorandi
facultas adempta est. Raphanus quae A ntonoma- Radustice Radicula dicitur, primis mensis inferri debet. Sic enim edendi auiditatem incitat , ac somacho minus ossicit. Quocirca culpandi sunt nostrates, qui peracta propemodum coena aut pradio illamesitant. Sic enim melius perfici concoctionem sibi persuadent cum ventriculo infesta sit, nisi aqua saleque conspersa cibo praemittatur , alioqui graues halitus, ructusque nidorosos ac subolidos excitat. Mod si ex ea dissectam particulam vino im
mersas, confestim foetorem contrahit ac graue olentiam.
FERRO rubiginem euestigio adimit, illique Tarraru
splendorem conciliat oleum Tartari, quod ipsum V Vi in etiam lent gines emaculat in facie, omia que pia. ste en .stulas foedas, quae frontem mentumque deformat, abolet vi abstersoria.CAPHUR A aquae coelesti commixta, illam Cla/hurae a putredine tuetur ac praeseruat odoris fragrantia: ce Apsy -- Similiter & myrrha, atque Agalochum vulgo li ditiemis A
S V C C V s quoq; Cyrenaicus, qui vulgo Ben- arcet. Eoi vocatur, Styrax calamites in arcenda a rebus putrilagine, essicacissima sunt. Omnes siquidem vitiatos halitus, auramque pestiferam abigunt, atque ambientem aerem, qui sere putredinis causa existit, puriorem reddunt, effluxu grato ac suaui,
308쪽
Thir malet, THITIM ALLI, cuius septem numeratui tres. disserentiar, succus lacteus verrucas delet vi adureiati & caustica. Siquidem ob intensam caliditatem ac vim penetrantem, radicem arescere facit, quo facto mox ut scabra quaedarii crusta decidunt. Pari Verruca 6 Hermo dactylus ac Savina in puluerem redacta, atque Oxime litiscylliticae, vel succo Calen in cis commista, clauos callosque abolent etiam in partibus pudendis,cum a foedo concubitu contracti sunt.
V nil qui AESTIVIS mensibus ne vinum in congiis mira et va- cito vapescati aut calore perfudatur, sed inter propescat. pinandum frigescat, in labro aqua gelida oppleto collocentur urcei, aut capaciora pocula, deinde Sal nitrum, vulgo alpeeteret insternatur : tanta fri mi nisi giditate Vinum imbui continget, ut eata vix den tolerent. Huius autem qualitas illum in bom iuisis emtam strepitum efficit, nullo autem sonitu, nee siue,c valide explodi glandem continget, si is exi
si QVIS dilutius bibere instituit, acc5sultum
C o 'do existimat vinum plus satis meracum infusa aqua V-m diu imitigandum , non id inter edendrina moliri dra eradum. sed sesquihora antequam sit accubiturus. Sic
enim coalescunt inter se liquores, nec repugnanti qualitate concoctioni resistunt. Vulgari siquidem more diluta, tentant caput, ac rugitus flatusque excitant. Acerba quoque vina ac subaustera dulcibus non commiscelida, nec rubrum candido. Negotium enim facessunt ventriculo diuersaru qua litatum alimenta, cum aliud properantius, aliud tardius in habitum corporis rapiatur. Quapropter hunc delectum habendum suadeo, ut in prandio album assumatur, in coenavero rubrum. Album siquidem prompte delabitur, ac venas meatusque tinarios pervios essicit, ac dilatat: rubrum vero, modo
309쪽
MIRACULIS LIB. II. etyo nodo generosum sit, plus alit, sed adstrictionis est
i particeps. Quod si in eadem mensa utrumque pro i pinetur, semper album rubro praemittatur. Cumi autem diluendi vini rationem non penitus neglii gendam censeam , tum illud Plutarchi mihi seria i per arrisit: Vinum in tempore modice bibendumi potius, quam aqua diluendum: deperit enim insulsa aqua . C A S T A N E A S siquis volet conseruare in
i tactas, nuces basilicas ex iuglande collectas insper-J- serraemi gat. Omnem si quidem uliginem atque humorem excrementitium, qui cariolas eas efficit, atque euahidas absorbet, situq; obduci prohibent. Est enimi eius naturae nux regia ut exiccet, humoremque de-l ascat, unde salubriter tonsillis, vuulae omnibusq;l gutturis vitiis adhibetur, in que usum Dia caryon, hoc ess,ex nucibus antidotum conficitur, quod ollanes a capite fluxiones sistit ac reprimit. Et quo-l hiam venenis resistunt, ac venenati aeris cotagia discutiunt: Compositio diatesseron, quod ex quatuor rebus conflata sit, a veteribus excogitata est, quae recipit, Nuces binas ac totidem ficus, folia ru. Antidoromi laeviginti, aliquot salis grana, quae contrita contra se ieiunus sumpserit; eo die a venenis morbisq; cono m. tagiosis futurus est immunis. C AE PE praeter omnium stirpium naturam cecrescente Luna augescit, atque incrementa su- ra ab ista smit: crescente minuitur. Id eo fit, quod Luna im- civili is modico illam humore sti angulet: cum enim natu erimra succulentum sit, ut omnia bulbacea. ac natiuo succo abunde perfusum, Luna crescens humorem quidem illi ad auget, sed calorem imminuit, qui Fotissima causa est, ut incremeta stirpes capessant. Eadem ratione enormiter pingues & obesi steri-Pingues res sunt, nec progenerant, quod calore destitutiiunt, qui excrementum seminale foecundu essicit T ac prog
310쪽
ac proli ficum. Atque hinc est,quod Caepe, aloen, iacetabulum, croci radicem, scillam, porrum com pluraque alia natiuo succo turgida an carnario laquearibus assiva progerminars: perspicimus : cum ienim succo affatim imbuta sint, calore tantu opus habent ut prosiliant, ac se proferant.
FEB R E S quae homines edaces efficiunt, diuinae, uente solent. itaque mihi semper visum est, inpiis melius siticulosos esse febricitantes, quam fames - cere. illis enim cum ex flaua bili febris accedatur, lia se humoristopia, sudoreq; exiccato facile mi-
tescunt. Istis qui ad cibu auidi sunt, ex humore me- lancholico, atque acida salsaq: pituita febris exci- tatur, quibus humoribus cum ventriculus perfusus lest , praeter rationem edendi cupiditate duciatur: tquo fit, ut ita assecti morbum alat, fomitemq; mi- nistrent, ac diutius cum febri conflictentur. Cum lautem tres sint pituitae species,ut Galenus testatur, Deplenit. Dulcis, Acida dc Salsa. Prima somnolentos essicit, ii altera famelicos, tertia sitibundos. Horia omnium lmaxime diuturnos morbos parit, quae edaces ho- ,
mines essicit. Quocirca si illos celerius terminari luelis, in morbi insultu cibum subducito. nil quo v I N V M ex ambientis aeris qualitate acesce- imodo ab m re, aestiui menses nobis commonstrant Quocirca icore indi in specus subterraneos, penitissimaque locare con- cetur. di debet atque accurate obturari. cfod si ea com- imo ditas desit, lardi carnisque suillae salitae sesqui- ilibram , aut pro dolii amplitudine maiore lino obuolutam dolio immittas,sic ut dum vinum depromis, semper id desilire patiaris ad fundum usque, dum vas exhaustum sit: vinum nec degenerabit, nec vapescet. Omnia enim, quae illi vitii aliquid es.sent allatura . in suillam incumbunt. interim arctissime occludi dolii orificium debet, nequid a
xi5 subeat, ac sacculo vel sale oppleto, vel lium en tisabulo