장음표시 사용
291쪽
llinsederint, crabrones, scarabei, bufones, araneae, tum aliae pleraeque, quae suo contactu tumores des lora ficos, atque inflamationes inferunt illius cori fricatione omnes assectus subsidunt ac discutiuntur. Insuper &scorpios interimit, aliasque venenatas bestias conficit, aut saltem insigniter laedit. Insitum est enim illi latens quoddam viruSac Venenosa qualitas, qua partim a dentiu sordibus atq;vligine, partim ex humoribus vitiosis cosequitur. Ad ossi quidem ac fauces sumi ex his emanant, ac sputum aliena qualitate imbuunt, quo fit,ut non Sudor nunqua saporem anaaru , vel acidum, vel subdul -h-cem saliuae inesse percipiamus, quemadmodum & β sudori. Atque hinc est, quod ieiunis os impense o sor/ lidum existat, atque halitus graveolentia obuios
quosque feriant inficiantque. Restagnant enim e- uaporantque E corpore, tanquam ex palude quadam limosa vapore stetit atque insuaues, qui cum veneni naturam obtineant, saliuae sontes vitiat. Est
aut liquor hic, qui ora innatat, linguamque humectat, ac cibia irrigat, nihil aliud , quam pituitosum quoddam excrementum, quod in ventriculo ex a. Salitia limentorti succo conceptum, ad cerebru defertur, quid. atq; hinc ad lingua faucesq; corriuatur. ho fit, ut quibus stomachus pituita redundat, os quoqi saltuosum sit, atque humore immodico perfundatur : quibus vero praecordia aestuant, ac febrili ca. Cuit m os lore torrescunt, lingua omni prorsus humore de stituta est, atque ut terra nim ijs solis ardoribus ad usta,finditur. Cum itaque saliuae qualitas effectus que ex humoribus emergat (ex illis si qui de illa na- Sym,les ab turae facultas elicit, ut ignis ex hei bis stillati titili ho bi, si, quore facile iniri ratio potest, quareta prodigio moti .sa efficiat, rebusque nonnullis perniciem adferat.
od si sani hominis saliua ad multa percipiturem cax,adeo, ut non modo animalcula quaeda, sed
292쪽
argentum vitium extinguat, atque mobilitatemio os u de iis statui debet, tui elephantia fimus . h. lepr/, dc morbo Neapolitano, aliisque conta---. giosis morbis sunt contaminati e Equidem noui
complures, qui pustulas atque exanthemata contraxerunt, admotis ori cyathis, quibus infectorum saliua adhaeserat propter lentorem & venenatum limum, qui dentibus adhaerescit, sic ut ea ratione omnis animalium morsus perniciosus sit, licet necui aut musculi illaesi sint, ob saliuae contagionem.
De usu lactis, de colostro ac cremore , illud Eestaebi est, hunc room, indigerant: Tum qua haec coagulari in ptomachoprohibent.
C A P. XLV. Vs VS lactis non omnibus aeque salubris : si quidem qui frigidiore sunt ventriculo , iis acesi Vc JU Pori ae praecordia flatibus distendat et qui qero calidiore corporis temperamento existunt. ijs adu ritur, atque in nidorosos halitus effuniat; capitiq.Lae grauedinem adfert. Et cum lac eius sit naturae, ut xns' O- calore denses cat ac spissetur, frigore liquescat: fit rur,uques ut iii aestuanti stomacho promptius coaguletur, fletore. quod ipsum nulla re inhibetur efficacius ; quam melle vel naccaro, salisque momento. Caeterum cum plerosque nouerim ex coagulato lacte, eoque Dingrumos concreto, strangulato S, spirandi meatu, oborto vomitu, intercluso, inconsulte mihi face re videntur lasciuae aliquot adolescentulae, prociq: petulci, qui in pomeridianis symposijs colostris ac cremote, aliisque lactari isse in farciunt, nec ea vino affatim perfundere verentur maximo valetu-Vinum di dinis detrimento. Vinum siquidem coalescere fa-Zac comim cit lac, atque in casei consistentiam conglobari, a quo cum offendatur stomachus, ac repugnantia elabo-
293쪽
MIRACULIS LIB. II. alis elaborare ac concoquere nequeat, omnia ad pu-l tredinem devergunt, magnarumq: aegritudinum s feminaria ministrant. Sic pisces ac lac, omniaque Lae
acida lacti admixta, vinoque perfusa, scabiem ac lepram conciliant. Omnia enim impromiscue sicci,sio et
ingesta, computrescunt, ac corruptioni essiciuntur, ii obnoxia Colostris, quae foetante enixaque boue in deliciis habent ganeones, nihil homini nocentius, adeo , ut infantibus etiam triduo a partu lac maternum degustasse perniciosum sit, ac tantum non lethale. Coit enim ac crassescit in corpore, venasq; ac sanguinis rivos obstruit, quo minus commode atque inoffense possient alimenta permeare. Lacautem tum sanguinem concretum dissoluit, cymi- inum, Oxi mel & acetum scilliticum, angelica,ostru
Podagrici cursalaces, atque in Venerem proni, O quotquot in dorsum decumbunt, duros cubili
I articulari morbo obnoxii sunt magna ex parte salaces eise solent, atque impensius prurire, mus nimi partim quod ex diutina assuetudine illi rei assue. um fataeesuerint, cuius immoderato usu is morbus contra podiariis.ctus est : partim quod identidem iis ne tui rigescat
atque intendatur , crebroque in dorsa in decubita humores ad partes genitales confluant. Pari ratio.. ne qui frequentius equitant, tum qui nauium ta. bulatis incumbunt, atque in dorsum proiecti duarius cubant, in rem Veneream proni sunt ac procliues: incalescunt enim nerui qui ad partes gen rando homini destinatas porriguntur, sicut exagitatione, influxuque humo. um lumbos incitari eontingat, ac tentiginem suborari. Eadem ratione
euenit, ut si quis offendat collidatque pedis polli
294쪽
cem, confestim ex huiusmodi affectu inguen intumescat, ac scrotum, hoc est, rugosum illud testium inuolucrum condolescat consensus ratione, atque H ob neruorum venarumque implexam seriem. Ut A re fa(r . forcipem aut ferramentum aliud ca-- Mi -- lenti ignitoque foco immittat, non solum pars igni inserta ignoscit, sed etiam ab igne remotior ita plerunque incalescit, ut contrectari nequeat et ita membris edi recto constitutis dolor infertur, affectusque morbidus vicinis partibus communicatur. Sic a ventriculo,intestinis, utero, splene, hepate caput assicitur, atque ediverso cerebro laeso, aut in temperie aliqua assecto,in subiectas subdita sqs partes malum derivatur. Atque hinc est, quod obste trices, licet huius causam ignorent, explorare soleant in puerorum morbis genitale, illicis a xos testes, ex quorum obseruatione etiam adulti coci
raram , g possunt. indubitata vel salutis, Vel intexitus, ciueniq; ad uetasae secundaeq; valetudinis indicia. Si
enim testium loculi flaccidi sint ac languescat, 'o- , - Iumque appedlx deprimitur facultates naturales
Atat ,ndi vitaleb spiritus, qui vita Iuliae' ciunt, collapsos esse argumento est: Sin corrugatqὰ erectaeq; sint abditae illae partes,ac metula rigescat, omnia fore salua denuntiant. Caeterum quo euenias; tus exacte pissagio res Abdeat, obseruandia, in qua Diussinis parte morbus conssistat. Si enim in mor bis cerebri, & qui supra diaphragma septumque', transuersum constituti sunt, propendes,ac flacces. It . cant genitalia, salutare est, ut econtra cotracta essehbtia si af intermoritur enim a cultas vitalis, ac L ctis, asis suam Originem convelluntur. Obseruauistium ex te multis constante etiam mente, vigenteamus ratione ita contractos testes,ac pene virilemq;
pessulum resiliisse, ut lotium reddituri illius adminiculo essent destituti. In omnibus autem affectibus
295쪽
bus, qui infernas partes occupant, auspicatum est, testes esse corrugatos, pudendumque iubrigidum. Gonoeraliare ualescere enim haec indicant illas partes, quS na- ex mo=bo 'turalibus facultatibus subseruiunt, atque ad obeun prim fit reu das functiones ac munia denuo accingi , nullae si quidem corporis partes citius reuiuiscunt, discus itaque morbo vegetas se praebent, atque erectas, quam quae naturae parens in occulto constituit.
In exanthemata ac pueriles Varioia, quae rui ebs laselen dicuntur , vino rubro exigi expugna
rii psint, leni I lacte bubulo quae a mulgerta Miu exhiberi silent, cum huiusmodi pustula Oo
re fiant. C a P. XLVII. I N moibis, qui in pinguinis ebullitione atque
inflammatione consuunt, diaphoretica seu dic custaria exhibe da, quaeq; humores attenuent, quo commodius per corporis meatus ac spiracula queant expugnari, non est, quod quisquam ambigat.
Itaque mirari subit, qua ratione matronae nostrae, cum hae pustulae eruptionem moliuntur, vinia rubicundum exhibeant , quod pleruque astringentis est naturae, atq; humore cogit ac densat. Quocirca ego decoctum cofici iubeo ex Catthae floribus cro
catis, quae vulgo Calendula dicitur, melissophillo. GOudbloe
anetho, hysopo, satureia, ficu bus, aniso & fenicu lo, quod cutem relaxat, humorumq; collectionem dissipat. Iniri tamen rationem posse video qua inoffense citra'. in como sum praescribi possit, modo Vinum tempestiue id fiat,cum scilicet omnis humor u i m. brii an fu-petus ad cutem delatus est . tunc enim ea de ratio- dorem sne propellit, qua illa, quae comprimendo aluum mo- laxat, ut myrobolani,&radix Pontica, vulgo Rha. Datur. barbarum dicta, quibus manifeste astringens vis
aliqua inesse percipitur. Itaq. astringendi ratione S a rubellum
296쪽
rubellum fuliginem propellit, atque humores mumidos, qui mediis spatiis inhqrescunt, ad extimam cutem deuehit. Sic experior in nonnullis vinia nigrum Hispanicii , quod a tingendo Tinctoer nostri vocant, aluum ducere, quod tamen dyssent ricis exhiberi solet, quo aluum sistat. Id efficit partim, quod ob crassitiem venas subire nequeat, partim astringendi premendiq; facultate, qua ea, quae intestinis inhaerent, proluit. Pari ratione rubrum vinum,quod calorificum sit, discutiendi vi pollet,
Lae eorru- ac sudorem elicit. Lac autem nulla ratione ex hi pieta obno- bendum censeo, cum febricitantibus sit noxium S mm. prompteque corrumpatur, ac contagia concipiat. Experimento enirn comprobatum habeo, mori ente aliquo lacliuescere ac corrumpi, omnesque
halitus pestiferos in illud deferri.
Tonitru ac fulmine vitiari vinum, eunti liquorem, quae Destis Cereuistia dicitur i ct quibus id prohibeatur, eorum A Vires restaurentur. C a P. XLVIII
TO N IT R U & fulmen noxam inferre rei penuariae, cellisque vinariis, nemo non patrumfamilias luculento suo damno experitur. Si quidem fulmine vapescit vinum,coloremque russum asciscit, ac genuinus illi sapor aboletur calore igneo, ac vivonitrua penetrabili urentique. Cervisia horrendo illo so- in fulmen nitu, motuque violento ac concussione a core Vi Aruores tiatur, potui que essicitur in idonea. Et quanquame arat. aestiuus calor praecipua causa sit, ut liquores acesicant, fulmen tamen ac tonitru subitam mutatio nem huiusmodi rebus inferunt etia hibernis meri sibus, cum aestus pedetentim id esticiat. Quod si penora subterranea sint ac concamerata , fornicibusq; ac testudine constructa, minus detrimenti poculen-
297쪽
i poculenta accipiunt, quam si tabulatis constratas sint. Celerius enim in haec penetrat aeris auraeques sis ferri lamina cum sale, aut silicibus. fulme enim
cum durissimis cost ictatur,in eaque potissime vim suam exerit. Dam rara & tenera intacta relinquit, quod per ea transitus pateat, nec illis inhaerescat, eoque fieri videmus, ut quercus atque ilex durissii mae celsissimaeque arbores fulminis iniuriae maxime sint expositae, cum Laurus, quae illi cedit, nec
renititur, intacta conspiciatur. Sic experimeto potius, quam ratione comprobatum est Phoc seu vi. Phoca . tuli marini tegmen, ob id opinor , quod contextura rosit, minusque solido, fulmine inuictum esse, similiter Sc Aquilam, eiusque exuuias. Caeterv hoc omnium scire interest, ac meminisse expedit, ut valetudini consulant: Alimenta fulmine vitiata, noxia esse, ac perniciosa adeo, ut ne canes quide contacta degustent. In est enim illi vis pestifera, ex qua
spiritus venenatus in contacta distunditur, eoque fit, ut a fulmine adusti steterrimus odor emanet,
quod in aristis c nfricatis percipimus, quae tactu fulminis rubigine vitiata sulphureum odore naribus ossundunt. Atqui cum indicauimus, quid efficiant tempestates hae naturales , dc quid damni rebus inferalit . restat, ut quibus ea restaurari pos. sint, ac pristino vigori restitui, commonstremus. quod ipsum non facile esseceris, nisi liquorem in aliud dolium transfundas, quod tamen prius defricari debet, deinde decocto foliorum satureiae, thimbrae, lauri, iuglandis, myrti cum hortesis, tum sylvestris, quae C aget Brabantis dicitur, feniculi, baccarum Iuniperi, Orminii , quae triuiali voce Gallitricu dicitur, vulgo macerari, ex-
intemperies, ac violentius in dolia cadosque vinai rios decumbit. Quocirca ego istos praemunire si leo, anteo uam te moestas ingruat. superposita va-
298쪽
siccatoque dolio recodi, postmodum ubi in usu nim VHlorem odoremque ac sapo obis, rem e hi bcbit gratissimum. Cerussam quoq; ubi
medicatis odorati Sq. rebus restituimus, ac saporis gratiam conciliamus, nempe Iridis radice, Zin Zibere, nuce myristica, seu mos cata, gario phyllis lauri baccis, eiusque alidis foliis, Calamo odorat O,o-Zr. Dca rigario, beta. Cum enim Blassica vulgo Caulis, Vi
num corras ni naturam corrumpat, tum heta restaurat, quod
pie, betam nitrosa facultate praedita sit, qua efficit, ne vinumstaurat. in mellis lentorem denses cat ac cogatur, quod ipsum & Erucae semen praestat, sed non sine graui valetudinis dispendio : neruos siquidem vi causti
ca atq; adurenti assicit, morbosq. articulares indu it, ut resinata quaedam vina, atque exoticis qui-ρ - bus da rebus condit . Nos xi enim caupones sul- rara conatriphure cados fustitit, atq; aquam marina melle co-Plaum. ctam infundiit, non desunt, qui lac bubulti illi immisceant, alij calcem, aiena tritosq; lapides candidos ex Ecnti margo in has oras aduectos doliis in sternunt, a di ea is ali quot salis manipulis , aut sc x septemve ovis, qvibus omnia vitia vini emendari solent, ac sapor di color in pristinum vigorem restitui, quoru nonnulla, tametsi minus noxia sunt, semper tamen factitia natiuis ac genuinis deteriora, minusque salubria existunt.
Tempestates O marina aquae contactu praesagia, tum quid portendant hiberna tonitrua. C a P. XLIX.
OBSERU A I saepius scapha in ulteriora
littora deuectus, mareus alo immersa, aquas marinas prorsus egelidas ac tepore imbutas , quod ipsum tempestates ante triduum imminere portendit, ycntoid. impetuosos, ac fluctus validos. Cum
299쪽
MIRACULIS LIB. II 2 senim in alto remotoque mari, unde ad nos aestus t deuehitur, tempestas incubuit, aqua marina con: cus. atque agitata feruescit, utque manus copio-l sae, calore perfunditur, mox ad nos turbines ac te-l pestates deuoluuntur, fluctusque in summam alial titudinem intumescunt. Sic ineunte vere tempe- states austrinae herbas & gramina eliciunt cocussui & agitatione aeris concalefacta. Similiter siquando hibernis mensibus tonitru ingruat, ac coelum fulmine coruscat, crebrisque ignibus it hera micat. subsequuturam tempestatem ventosque Typhonicos exorituros, ac saeuissimos in Oceano aestus in dicat. Cum enim praeter temporis rationem, con- Hibernar iatraque naturae ordinem excitatur aeris illa intem
peries, neces est, validam subesse causam, quae ii los turbines comoueat: nunquam enim tale aset sit. dam obseruaui, quin postridie horrende tempesta tes si ni exoris, magnaeque aquarum eluvies. Ful men entin & tonitru aestati familiaria sunt, quemadmodum. ardentes febres. qu si hiberno tempore invadant ac concitentur, ex vehementi id te ri causa oportet, qua prohibere ac reprimere temporis contrarietas non potuit. Quo spectat illud Hippocratis : Minus periculose aegrotant ij, quorum vel naturae, vel aetati, vel consuetudini, vel tempori familiaris morbus est, quam quibus horum nulli affinis cognatusque existit.
Pueros rebis pulchris sibi, ac rugoseas deformesi
anaes exhorreficere, quocirca cum anno sis foeminis in eodem letito non col locandos, multo minus
spedibus ex aduerso illis ni constituti.
C a P. L. NEMO non mortalium rebus pulchris, blandisque ducitur, sed prae caeteris tenella aetas atqtae
300쪽
formes an uestitur. Anicularis
impuberes, qui cum vividi sint ac gesticulosin faculas, funalia, scintillas, ac flammantia quaequὴaus de spectant, omniaque verborum lenocinia, dcquq animum demulcent spiritusque erectiores sa- csunt, captant. Quo sit, Vt pueri nulla re melius co-ticescant quamlibet implacabiles, quam catilenis, oculis admoueas, quod efiicit igneus vigor, atque aerea lucidaque substantia, quo fit, vitcnebras exhorrescant, aspectu viretra ac torua auersentur. hic ubi matrona aliqua verrucosa, vel rugosa alius infantes ulnis gestant, gremioque fouent, ad primum statim intuitu plorabundi resiliunt. at siqua forte elegantiori forma, beneque culta astiterit, eo se inclinant, illamq; exporrectas brachijs ambiunt. Quamobrem incos ulteia clunt, qui tetricas aut morosas nutrices conducunt,aut aniculis alendos committunt infantes, quae mansumi nos tenerum inserant. Cum enim
halitu graui fere sint ac viroso, hircumque oleant, hi ut quidquid ex huiusmodi corporibus emanat, ad se alliciant, eoque essiciatur,vic olore gilvo exiliant, ac mustelino, multaque vitia ex illatum accubitu contrahant, praesertim si in decliuiori spondae parte reclinentur, illisque exaduerso sint con
sim at, Vt renesta aetas,praegnantes,simi , quit solitariam Vitam agunt, acsedentur sunt, primo omnium morbis popularibus ac peste corrμpiantur. C A P. LI.
ILLOS comperio morbis contagiosis, quales autumno, aestiuisque mensibus grassari solent, ci- ,... - ... syy ipi dc fra cumbere, qui tenerioris sunt ae Emtatis, atque i nualidae, humidoque corporis habitu existunt. Cuius generis sunt impuberes ac sexus mulie-