장음표시 사용
321쪽
eonsulta, temeraria, improuida, inconsiderata ho minum etiam in Deum iudicia, vellicat ac reprehendit.
re covaleficentibiis ac morbo defungitu primum omnium genit ilia turgescant, quae si is natura insitasunt, nempe concumbendi desiderium perfere tentent, ac hac de re salubre consiliumata admonitio.
C VM ex morbis conualescunt aegroti, no con festim vires suas recuperant, aut subito restituuntur: sed exhibitis alimentis, praescriptaque salubri diaeta sensim refocillantur ac reuiuiscunt: tametsi enim morbus excussus est, ac sopitus febrilis calor, nonnulla tamen adhuc inhaerent corpori debilitatis, deiectaeque valetudinis vestigia, ita ut nulla propemodum pars probe munus suum obeat, suoque ossicio perfungatur, ubi ad usus aliquos acco modatur : dola membra procreandis liberis desti nata , parte que genitales primum vires ac robur concipiunt, atque obeundis perficiendisque mu-n ijs suis, validas se ostentant atque erectas. tametsi ita constitutis operam dare Veneri, nimis quam conuales perniciosum. Sitnt autem certa atque indubitata celsius Vesu. recuperatae valetudinis argumenta, nullasque in ram noxia. corpore morborum reliquias inhaerere, siquando
partes genitales prurire actentigine affici incipi ut, tametii reliquis membris flaccidis ad perficiendos hymenaeos, torum cis nuptialem adornandum vi res desint nec tanto labori sufficiant. Quod ipsum hinc euenire ominor, quoniam obstructione v e cur contranarum discussa, ac patefactis meatibus, hepar ac renes aliaque membra distribuendis alimentis destinata primum oblato cibo perfruuntur, ac praest quo
322쪽
iacium, Venus is commodaxis octietudinari'.
caeteris instaurantur: quo fit, ut vires concipiant ac spiritu cum naturali, tum vitali affatim imple antur, cuius motu atque agitatione abditae,obscoenaeque partes turgescunt ac despumant in libidiune nascum remotis lima membra, pedes,brachia, a
mi, surae. nemora, ceruices, genae serius alimento ac vitali succo perfundantur. Cum itaque pudenda me bra hepatis Quia ere, exquisito de saJubri succo se inentur ac pinguescant: primo omni u conualescunt, ac virile robur concipiunt, sic ut oborta etiam leui tacitaq: eogitatione, inguina indecore intumesca: at,& qua vi imbuta sint,patefaciat. Cuius rei indicia etiam impuberes properunt, quibus illae partes, tametsi imbelles sint,& denegata gentrandi facultas, spiritu tamen distentae eriguntur, atque ex decubitu in dorsum rigescunt salubri sanitatis,bonique habitus argumento. Ita licet conualescentibus sint infirmae fracisci: vires, ac morbo attritae, mebra languida, corpus macilen tu ac strigosum et pars tamen illa secretiore loco collocata, quae Ciceroni mentula dicitur, primum recuperatae valetudinis indicia profert. Eo siquidem praecaeteris alimenta deferuntur propter vicinitat a.& quod praecipuis membris ea pars connexa est, araque ex una venarii atque arteriarum neruoi umq;
propagine producta. Quod si morbo defuncti ae
conu 'lescetes, maturius quam par est, & quam vires patiantur, se Veneri dedant, exhausto puriore succo ac vitali spiritu, lethaliter affliguntur, omniaci: illis vergunt in deterius. Si quidem sincerior puriorque alimeti pars ac rossidus humor , quibus
membra arida atq; extenuata, morboq: exhausta, madescunt atque irrigatur, absorbetur, ac vel ut lactis cremor, emugitur: quo fit, ut vires quibus nonnihil incremeti accesserat, cocidant ac coterantur.
De mulieribus vero alia est ratio, qui cocubitu mi di
323쪽
nus,quam viri delassantur, imo vires ex eo conci Piunt, ita ut non ullae impendiosa laces, huius rei causa aliquando morbii simulerit, quo maritos ad Diu citrari amplexus invitet atq: alliciant, adeo ut hincenatu sit apud Belgas Proverbiu: Maiiona agrota scin
per aliquid exposcit: Mulieri valetudinam sempc rati quid offerendit: uten sicci cis vro ic , ,rens altili Quo dc fgnant, no scin per mulium , aut alimentum delicatum ex hiberi dum nauseabundis mulierculis, sed aliud quid da, quo illis viri maxime gratificari,& qua re potissi-nie assici solent ac deliniri, etiamsi exquisitissimis donariis illas studeas demereri . eoque factum est,
ut Solomon os vulvae aut uteri ostium , velut Orci Trouer So.fauces, interea reserat, quae cupiditate existunt insatiabili. Quocirca vi optime sibi consultum cupiunt, qui matrimonio sunt addicii, ubi a moibo sunt eluctati, ac reuiuiscere incipiunt, ne se uxori bus festinanter obiiciant, atque emulgendos praebeant, sed voluptati moderetur potius, ac frenum Exem lumintempestiuae libidini iniiciant. nihil enim ita con . tene sstitutis adimi potest ut nec arboribus tenellis, quae truncari putarique recusant: Nam si redintegrari
ac recrudescere morbum cotingat: aut subira mor te conficiuntur, aut aegerrime covalescunt. Quod
si validi robustique viri inito primum coniugio
aegre subsistunt, ubi res Venerea frequentius pera gitur, atqs uxorum embolia , ut Ciceroniano veriabo utar, saepius frequentant: quanto magis vacit
lantis ac dubiae valetudinis homines delici cotin git,ac debilitari Z argumento quod uxorii, hoe est , qui co iugi plus satis dediti sunt, atq; illi obsequutur, colore conspiciantur mustelino, gilvo, buxeo, exangui, plubeo, membris,articulisq; fractis atque enervatis : cum alii, quibus concubitus perficitur
moderate, atq; intra mediocritate cosistit, dicusso, atque
324쪽
atque dissipato fuliginoso vapore, colore floridomuis i- existant, ac facie roseo rubentique pigmento per Modieave quidem cuique membo suavis insita aes aestiose hin cultas attributa, hempe oculis visus, auditus auri desis,uia naribub Olfactus&Odoratio, linguae ac palato sapor&gustatus, qui ex sensibus omnibus, maxime voluptarius: vesica eiusque musculi reddendo lotio, intestitia deiiciendis excrementis inseruitit: rum Partes genitales progignendis liberis, perficiendo- sua , - -- que concubitui sunt destinatS: ita alia membra alijs ossicii, instructa sunt ac dedicata: quorum singulis temperantia moderatioque adhibenda . St. Omne quidem oculi obtutu continuo fatigantur, ac calim pq gine offunduntur: Aures intensiore sonitu obsuramc sescunt, ut omnibus fabris ferrariis. Sapor immo , dico vel cibo vel potu aboletur , omniaque effici-h untui insuauia atque insipida , sic ut etiam stoma fra si chus alimenta respuat atque auersetur. Nares odorandi facultate praeditae, affusa pituita, ne fragrana Omnia me tissima quidem percipiunt. Partes quoque genita-bra fumof les, quibus singula membra inseruiunt, & si fori sic t L ill defecerint. aut exhaustae sint, succenturiata ad
miniculantur ( nam ex toto corpore humores ac spiritus eo derivantu , ac confluunt; si immode rata ac profusa libidine defatigentur, non tam ipsae, quam tota moles corporis flaccescit ac collabitur. Quocirca in conseruandis naturae viribus in roborando firmandoque totius corporis habi
omnia moderate ac temperanter instituantur,
quo quisque mature ac tempestiue, nullaque moles ta senescat , ne libidinosa ado
lescentia animum morosum ac querulum . corpus efforatum ac flacci dum seneci uti tradit,stinctia.
325쪽
,e aura aeris essectu, tum tuu ventorum nominibus, natura, ac Viribus in excitandis in Ib acpermovendis humoribus qui agitati mei ti damna nonnunquam inferunt., C a P. t II. ventus emergit ac flatus, quibus singuli, mori, Cy 'piuntur autem intra cor , - VO Psi spiritus, partim ab
externo aeris impulsu , partim ab esculentis S po tulentis, quae assumpta flatus pariunt, ac ventreta I
distendunt: ut sunt fabae, pilo, cruda olera ra dicula fructus arborei, mustu, Zythus, di cereui si a
recens, ex quibus orti flatus,
facessiunt,atque cum intestinis, tum hypoc d confertam cibum potum, ine eeuri
emissus postico flatibus discutiuntue hi, Adsus X,
tius corpori immorantur atque in hae escunt, aut ili parti infixi dolores inferat, foris calorifica fo-
326쪽
ciant,de iis potissime habebitur sermo. Si quidem
illi se modo tacite ac latenter in corpus insinuant, modo palam ac violenter ingruunt, atque hominibus,armentiβ, pecoribus,satis messique triticeae, herbis, arboribus infesti sunt, ac damna inferunt.
auraq; cocitata ac commota, quo fit, ut modo placidus siit, blandus ac suauis, modo validus atq: impetuosus pro ratione aeris tranquilli, vel agitati. Sic ut Ventus non aliud statui possit, quam effluxus atque effusio commoti aeris, qui vires dc ali menta cocipiat ex terrae exhalatione & vaporibus. Vel, ut Victruvius ait: Ventus est aeris fluens unda incerta atque instabili vi incitata. Quod ipsum cum designaret Seruator: Spiritus, inquit, ubi vult, spirat, oc voce eius audis, sed nescis unde prodeat, quo se proripiat. Sampta si quidem similitudi-Lacam Eucl ne ab externo Ratu, Nicodemum instruit, qua vi,
geltemplicatur. dc quam arcano effectu Dei spiritus hominu mentes afficiat. Vt enim spiritus aereus non cohibetur,
nec conquiescit ullius arbitrio, sed instabilis est rein quietus, suoque impetu fertur, atque hinc ii e impellitur: ita ut per omnia diffusus sonitu esse
ctuque se prodat, non visu: rebus terrenis nunc salutaris, nunc exitiosus: ita spiritus Diuinus tacito atque ineffabili asstatu humanas mentes pulsat, agitat, impellit, rapit, inflammat, incitat, transf2mat , atque homines ex carnalibus spirituales esti Vi aut mens atque humanus animus diuino spiritii subsistit ac fouetur: ita corpus hoc spirabale
P./ti, eo atq- animale externo aere ac salubri aura non mia saratur rius, quam cibo ac potu recreatur. Est enim aeris ae spiritus, quem haustu intra corporis nostri recelsus concipi mus, no minus, quam alimentorii usus
necessarius et absq: istis enim aliquo umi subustere potest humana natura: nam septenis
327쪽
diebus, ut assolet, inedia tabescentibus, absque ve- taedia Ito aura circus uso is aere ac flatibus, ne tantillo qui- do te caeodem mometo perdurare poterit, quin suffocetur. quo mQuo aut a spurior sit, ac minus habet contagij, eo corpori salubrior ac magis salutaris. Si enim aer So, , . cs contagiosus sit ac pestiles, cibo vitioso ac venenato tio; af est nocenta or. Si quide cibus vomitu excuti potest. mento ac caloris naturalis beneficio concoqui, at
auraq; pestifera non facile domari potest, aut con fici, ubi intimos corporis recessus occupauit s nam confestim cor ac spiritus vitales inficit opprimitque. Quocirca communis hic aer (qui respirationi subseruit, &cuius adminiculo spiritu hinc inde
reciproc/ntem producimus atque attrahimus accurate obseruandus est. Nec minor habenda ratio, an stabilienda sanitate, ventorum, qui ab aere pro- manant ac diffunduntur , non solum in libero apertoque aere, cui subinde nos exponimus, sed etiam in construendis erigendisque aedibus, in con-
nituendis porticibus, vestibulis,fenestris, ostiis, omniq; prospectu , per quem in triclinia ac coenacula externi flatus se ingerunt, quo salubri aura nos re nciant, non offendant graues atq; insalubres hali ius. Q d cum Hippocrates in peste, quae totam Asiam depopulabatur, ac Gricia exhausit, studiose observaret multa hominu milia ab illa vindica uit. Marcus quoque Varro cum Corcyrae essiet, in Corron somnibusq; passim aedibus aegroti decumberent, in peste ducto renestris nouis Aquilone, atque obstruelis, Ei rem, quae Austria admitterent, ianuaqi permutata , comites acta milia incolumes reduxit. Sic apud Belgas maritimos, quonia mult* ciuitates Austro atq;Africo sunt oppositae, homines plurima anni pa te aegrotant, ac pituitae fluxionibus sunt obnoxii.
Quo spectat illud Victruvij: In insula Lesbo op Lis. i. e , pidum est Mytilene magnificenter aedificatum,
328쪽
atque eleganter, sed positum non prudeter,in qua ciuitate Auster cum flat, homines aegrotant. nam is ventus putredinis causam praebet, cum Corus Circio affinis ab occasu solstitiali spirans, vulgo homines tussiunt, cum Septentrio a taque Aquilo, restituuntur in salubritatem. Ex quibus liquido apparet, instabiles ventorum impetus humanis corporibus morbos inferre, ac valetudinem deteriorem efficere quos si euitare atque excludere liceat, minus morbis quemque tentari c6tingat et aut si forte ex causa aliqua contracti fuerint, ubi flatibus noxiis aditum praecluseris, expeditius sanescent ac consopientur. Veteres, quoniam uti eam quatuor sunt coeli regiones ac limites, totide condinales stituerunt ventorum discrimina, quos elegati ca quatuor. mine complexus est Ouidius: Me a. ob. L EMrus ad auroram Nabatha a, regna recessit, Perse i,Wr diis iuga subdita matutinis. Veser occiduo quae otiora Sole tepescunt, Proxima sunt et Dro, Scythisi septem, trionet
Horrifer iuuasit Boreaae, contraria Tecm
Nubibus a ,siu, iuuioi m descit is, Austro. Alii, quibus visum est exactius omnia dimetiri,
duodecim dinumerant. Nostra vero aetas nauta iarum nauigatione edocta, ob vastum ac spatiosum Oceani ambitum marisque mediterranei longissimos tractus, duos & triginta statuunt, eosque in Pixo, versoria ac pixi decula nautica, vulgo Compos, ex-riea duos et hii b itos, continenter intuentur, atque intempestarriginta nocte etiam , coeloque nubilo ac caliginoso, il- ventos - lius usu&commodita tecti r sum dirigunt, portus ruit. que destinatos assequuntur. Nec est recens aut uouitium inuentum haec pixi decula, cum Plautus etiam huius meminerit:
a scena 3. Cape S ersoriam, recue te ad herum. Caeterum
329쪽
Caeterum viris politicis, quia nauigandi consuetudine sunt alieni, non tam ventorum numerus
quam natura affectusque excutiendi. Quisquis e se critim ex Hippocratis praescripto valetudini optime consultum velit, quadripartitas anni distinctiones quatuor tempora nostri vocant obseruet: denique ventos calidos frigidosque, quibus omnes passim sunt expositi. Habent enim momenti plurimum ad tuendam valetudinem, ac moibos propulsandos ventorum concursus & aeris constitutio. Si quidem non tam corpora, quam animi ho ediminum mutationcm si abeunt, pro coeli ac vento. venti cor rum ratione, ita ut etiam sani alit ea assecti sint coe- pora immasio nubilo ac turbulento, alitei sereno ac placido, tant.s aliter spirate Zephyro aut Fauonio, aliter saeuienia Ammiud te Austro vel Africo, adeo ut non modo corpora ab aerm mmi sint agi hora, sed mentes etiam erectiores, expulsa temper ei que omni morositate , magis tractabiles, ubi coe vitiaruml lum suavi vernantique aura, ac vento placido peri funditur. Caeteriam quo singula ad amussim ex b gantur, Ventorum nomina doctis ac plebe ijsvsit lata, conditiones, vires, effcctusque obiter percens sebo: quo quisque declinare possit , quae nocitura videbuntur, atque iis se tuto obiicere, quae salutaria fore sperat atque innoxia. Ab aequinoctiali se avernali exortu, qui perficitur, ubi Sol Ariete subit, Subsolanus progreditur, Oeth Germanicis, Subscenire ItaliS, ventus magna ex parte salubris,& qui a- qenti, qui nimi mentisque nebulas discutit, antelucano au or retem sub frigidus est, meridie vel genteque in Au pret catastrum sole, tepescit ac languidum calorem conci- tW , esse
pit, nostrates vocant, cum corpora
non aestu immodico infestantur, sed flaccido calo re tepefacta languescunt ac nauseant, Belgq mu lucich, vocant, Cor. Celsus atque Ovidius Egelidum, cum inquit,
330쪽
Etrelidum Horean, egelidum, Notum. Aestate autem media ubi ferueicit Sol, aestu subia ssolanus excitat, ac flauam bilem accendit, ex cuiu3 uinflammatione febres ardentes pullulant: Hieme iEuri loc--paulo mitior est, ac minus, quam Aquilo,a- sper ac rigidus. Eurus Orientali vento assinis,esse- 2etuque proximus, ad i quam versus meridiem non.
nihil declinat, sic dristus, quod ab auris procreandi
mouendisque diluculo, orto primum Sole moue-
ri incipiat , vulgo nam in illo coel, icardine Apeliotae seu Subsolano assistit, non longo iEurus ali ' interuallo proximus. Aestiuis autem mensibus fer- j orado pe- uidus est, urentesq; febres excitat :& quod in Bel 'ricam D. gica a me saepius obseruatum est, gras ante morbo ialiquo populari, ut illo spirante assolet, carbuncu- ilos ac tumores contagiosos in inguine & subalis iparturit, rubentesque pustulas atqueexanthema- ita, quae in extima cute essiorescunt atque ebulli uir acum enim tepidi caloris sit particeps, admixta sci- ilicet nonnulla humiditatis portione, aliquam pu- ,
tredinis atque inflammationis causam sangui iam iEuris hio praebet. Hibernis vero mensibus intentissimum fri I, quod plerumque nix subsequi solet, ac si rigidissimae pruinae , adeo , ut qui huic vento se ex- l
ponunt, aegre nares, faciem, oculos, genas, a penetrabili urentique frigore tueri possint: quae vis de lMultum V ulturno asscribitur vento violento ac praeferoci, imatura. quem in eodem ordine non ulli collocant, tametsi lEuronora paulo ab Euro digrediatur. Proximum locum Ver-lesserem disiis meridiem sortitur Euro notus , qui isaim. aestate magna ex parte serenus est, tametssi non un- quam non modo aera, sed etiam mentem nebulis immitis a ac caligine offundat: cum enim aliquando turbuia lmarinusu lentus existat, animo melancholia adfert, sed quae sctibus oblata facile discutitur. Si quidem non acer est, aut acer
dio avitatis bui in concitandis humoribus, ut plerique abrum Vi