장음표시 사용
331쪽
autem marini fluctus ventorum viol*ntia intumescunt atque attolluntur: ita quoque in humanis corporibus eadem vi agitantur humores atque exaestuant, quorum vapores ac fumi sursum delati, mentem inquietam reddunt, animumque morosum, dissicilem,querulum, praefractum, durum,
intractabilem, adeo, ut subsistente illa affectuum H iintemperie, non facile ab huiusmodi hominibus
quicquam impetraueris, aut possis obtinere , praesertim mulierculis aut avaris seniculis : qui cum
sint suspicios , odorantur plerosque insidiosa quadam ciuilitate aliquid venari ac captare, quos in- Opportuni
dignatione quadam repulsos maledictis onerant, tinc tan- nisi forte tempestiue atque in tempore, quod o m. c. nium primum ei ac praecipuum,accesserint. Sunt enim, qui dextre sua negotia perficiunt, ac captata occasione, arreptaque opportunitate. Pertentant aditus, et quae mo(Fima fandi Ex Virgilio Tempora, qui re, a dexter mo . desumpicQuocirca cum multa sint, quae naturae humanae Aenes . . coditionem permutare sunt idonea, tum maxime ventorum concursus , auraeque instabiles motus,
quorum impulsu non modo corpora, sed spiritus animalis incommoda percipit, ipsaq: mens intemperie quada assicitur, adeo, ut pro aeris ac flatuum varietate, modo nubila existat ac turbida, modo serena, placida, sedata : quanquam victus vitaeque intemperantia multu momenti adferat in constituendo corporis habitu , fouendisque affectibus. Inter ventos autem, qui hominibus maxime infesti sunt, ac valetudini ossiciunt, Austrum refero, Auster iu-
natur3 effuctuq; calidum ac humidum. Eo stabilis. si quidem flante terra madescit imbribus , atq; hummore affatim perfunditur, quo fit,ut corpora pro . Austerptissime putrescant, atque humorum corruptelas quos mor concipiat, Catarros quoque excitat ac defluxus in bos excitet.
332쪽
fauces, vocalem arteriam ac pulmones, hinc co rysae, raucedines, tussies, morbi comitiales, vertita nes, lethargus, a poplexia, lippitudines, surditates, aurium tinna tus, multa que alia, quae cumulate spirante A ustro emergunt ac scaturiunt. Obseruaui autem saepius diuturno eius statu gi auidas aborti-Ie, ac parturia excutere, Obortoque immodico pro-
Austri inu periclitari. Cum enim partes corporis, liga
comoda in i ruenta, nerui, musculi, membranae, an LL, omenta,
excutiendo quae gestando oneri inseruiunt, flaccescere incipi- partu. ant, ipsumque Vierum concepto humore nimio, lubricum fieri, ac sensim dilatari contingat: fieri Dequat, ut natura onus perferat, ac legitimum g gracerbi- stationis te pus assequatur , praesertim ubi post sic-Domisno in citatem ac squalores humida tempestas inciderit, comodat. quae cum siccis ac biliosis corporibus non incommoda, tum pituitosis atque humidis, nempe pum Anste γλ i id ac muli cribus, quique palustria atque uliginosa ruitos sti no incolunt, cum primis noxia : eoque fit, ut in-x m. atque impuberes implacabili tui infesten
Tu LAI o tur, / oecaselgae vocat, quod singultu quodam,uido hi, prosita nullis adrisissis induciis, aut respiradi spa
more moles 'Curia cnim continenter ac laboriose, nullaquenm. mora tu silunt: irritus tamen est cona-
ψε quicquam proficiunt, adeo ut Intercepto cratiis anhelitu, suffocatio immineat, atque obj. tui alii spirandi fistulis anima ac spiritus, qui ultro citroq; commeat ac reciprocatur, postico prodeat erumpatque non sine maximo vitae discrimine, nisi natibus utroque genu arcte compressis illum cohibeas ac reprimas: quo spiritus, qui inue so ac praepostero tramite sibi viam molitur, atque aliunde erumpere gestit, resiliat , assuetasque spirandi fistulas repetat. Cotrahitur autem hoc tussis genus ex humore tenui ac fluido , qui non cogi batur aut concrescit, sed in pulmonis coceptacula effun-
333쪽
effunditur ac diffuit, adeo ut naturae vis ac lacu L
astam liquidum excrementum nec coactum aut concrctum expellere nequeat. Vt enim gutta a- Simile a raeque, aut alterius liquoi is in tabulam aut planitiem heu, effusa non coit, sed dissunditur ac dissipatur, ita ut Suida. primoribus digitis prehendi non queat et ita humor is e capite in fauces ac vocalem arteriam, pulmonumque fibras delapsus subduci nequit, quanquam natura continenti tuis hunc excussisse labo rat, sed frustra, quoniam ob tenuitatem cotactum subterfugiat atque elabatur: crassa quoque pituita, quae tanquam viscus pulmoni in hari et , no minui, quam tenuis homines fatigat, sed nullo strangulandi periculo. Hos itaque morbos ac valetudinis incommoda Austrini flatus corporibus infe- ticulares runt, multisque alijs causam praebent ac semina- dolores rium. Si quidem liquefactis diffusisque undiq; hu- uet. moribus tumores articulares, ac dolo ies podagii ci excitantur, quibus affictae singulae corpori, par tes ad omnes functiones ac munia redduntur in idoneae. Quod vero ad internas vires atque animi ster animunera attinet: mens, flante Austro, languida est, mogrami.
demisi , stupida, deiecta, somniculosa, & quae osccitanter omnia aggrediatur. Haec quoque vis in rebus inanimatis se profert ac vires exerit. Siquidem obseruamus,spirante Noto, in aedibus omnia flaccescere ac madida es , lintea, lodices, tegeticulas, stragula, papyrum , membrana S, charta S geo graphicas, re, quamque supellectilem et paludes
quoque ac stagna, amnes, flumina, Oceanum, tur. mis obnubihi da spectari atque umbrosa : Spirante autem A. Aquiloquilone, Omnia pellucida, clara, splendida, des e causer o . ta, ita ut fundus sit conspicuus, omniaque in imo se spectanda proferant. Simile quiddam accidit in sanguine & humoribus, quorum sordes 3c feces emergunt Austrinis flatibus, ac menti caliginem in-
334쪽
ferunt: recondunt vero se ac subsident, flante vel ' H Subsolano vel Zephyro, aliisque vetis placidis per nies monio spirantibus. hinc maxima in animis hominum a. exhitarat. lacritat, mentisque erectio, ubi coelum Solis splen dore nitescit: maxima contractio, animiq; moerormiossi se di deiectio, siquando aura caligin psa est ac nubi te paludes la, ventique turbulenti saeuiunt. Simili ratione imia olida. minentibus pluuiis, spiranteque vel Noto, vel Africo, cloacae,stagna, paludes, foricae, latrinae, aliaq; loca proluendis sordibus destinata, grauea halitus effundunt, atque esculenta quaeque vitiant, ita ut minus diu asseruari possint. Venti collaterales atque intermedii, qui a meridie nonnihil declinant,ac versus Occasum hibernum paululum deflectunt,pares cum Austro & Asel co vires obtinent, inter quos refertur Lybono Lotanoti tus atque Austro africus Eudi D Eois seest. ill
er Austro- enim coeli plaga proruit ventus turbidus ac nim--rfc natu bosus, non minus corpori, quam animo mentiquer . infestus: habent enim eam vim flatus impetuosi, ut humores in imis visceribus, velut sentio a in nauibus, commoueant : quorum fumis & vaporibus agitata mens, intemperies c5cipit, affectibus commouetur,incandescit, tumultuatur, laquieta est, ac non secus, quam Oceanus, aestuat ac feruescit, ita Vt
Genj mali spiritus quoque aerei ac mali Genii aliquando se
ad inferen tempestatibus ingerant, ac faces minist rent, meu-da damna lique humanae se tacite ac latenter insinuent, eam- praesto, que vexent, lacerent, exagitent. Vulgare est autem I ses apud Belgas plerosi; emotae mentis, & quibus sen-Gucicat, ab sus diminuti sunt, aut spiritus animalis vitiosa aliuere sito qua qualitate imbutus, triduo etiam antequam
offendunia tempestates ac venti ingruant, tumultuari, omnestum que vicos, compita, plateas, angiportus circumire ac concursare modo siletes ac taciturnos, modo clamosos atque obstrepentes, ita ut vulgus dictitare
335쪽
ollare soleat, Suborituram aeris intemperiem, atque ut fere assolet, imminere tempestates, imbres, procellas, turbines. E contra ubi sudum est coelum, ac tranquillum, ventisque placidum existit: omnibus se comes praebent, blandos, suaves, affabiles, festiuos, lepidos, sic tame ut ridiculos subinde mores ac facetos exprimere non desinant, ex quibus facile coniecturam feceris, quo sint corporis habitu, qua mentis constitutione.
C AETER V M inter ventos , qui in Austri confinio constituti , ab Occasu hiberno perflant, naianullus Africo, vulgo , impetuosior,
aut procellis foecundior . nam tonitrua ac fulmi na aestiuis mensibus profert, saevasque tempestates phrit, adeo, ut culmina conuellat, sata prosternat, naues in vada ac scopulos illisas, ad naufra gia impellat, aestate tamen, quam hieme, minus diuturnus : ut enim subito exoritur, ac furibundus est: ita confestim desinit ae consopitur. acuit autem huius iras ventus ille, quem Horatius Iaia exasperat,&Leuiora efficit: qui etiam magna anni parte stationem suam constanter tuetur , expulsis cis alijs ineunte hieme continenter spirat, maximo nauigantium incommodo : aestate autem media magis placidus est, ac minus turbulentus. Qui vero ab aequinoctiali occasu se proferunt, nempe, Zephyri ac Fauonii, meo, italis Ponente, ine- Fauonii naunte vere atque hirundine prima , placidi sunt, rura, amoeni, blandi, suaves, quique omnia fouent ac recreant. si quidem moderato Solis calore tepefacti, stirpes ac flosculos eliciunt, omniaque rediuiua praestant, ac renouant, adeo , ut etiam sanguinem , ac synceros humores, qui hieme delituerunt, proferant, discussaq; moestitia atque animi nebulis, mentem hilaritate ac laetitia rcficiant.
336쪽
Desinente tamen aut uno, annaque circuitu in hie meminclinato, venti Occidentales inclemcter suuiunt, terra Sque ac maria, turbulenta tempestate concutiunt: an excitandis vero morbis frigidis ac pituitosis non minus quam Austrini flatus, noxii sunt ac perniciosi. Venti autem Occidenti ac Sep- ac finitimi tres enumerantur,
Cori di eo Corus siue Argestes, me Nord e , Circius ab qu. ui occasu solstitiali Thracius Mordenoord eriri venti omnes validi,qui marinos fluctus furen ter quatiunt, diruptisq; ac conuulsis aggeribus Oceanum in continentem longe lateque deuehu t. duabus autem anni partibus potissimum
vigent, declinante autumn , atque ad uetante vere. praesertim mense Martio; quibus temporibus grandines, nimbos, pi 'cellas fulmina e sublimi dea clunt, ita ut Vno temporis momento, aut perexiguo saltem interuallo tres illi inter se conglome Tati, proruant, magnaque dctri me ita hominibus, latasque inferant. Emergunt autem ex ijs ac ple- flatus, qui in concitatissima aeris intemperie, ignitos globos , ardentesque faces eiaculantur, ut Praester, Ecnephias,
ventusque Typhonicus Paulo Apostolo infestus. eior .ar. Obseruata sunt haec superioribus taculis, cum aliis, tum maxime Tirgilio, qui ea hisce versibus complexus est, quae singulis anni temporibus non sine insigni clade, atque annonae iactura nobis obue
eo . o. i. Cuidrempestates Autumni, Ursidera dicam iram breuiors dies, di moletior aestas, Cua oleilandis iuris, vescum ruit imbriferii sera pe ego, cum cauis messerem induceret arvo gricola distagili iam stringeret ordea cuiso:
Omnia seentorum concurrereprael a o di,
Ea grauidam late segetem ab radicibus imi , Subume
337쪽
ex utram eruerent,rea rubigine nigro,
Et pluuia ingentista iam, hominum, labores
Corporibus quoque, quae non minus, quam culmina convellunt, multos morbos insertit. Siquidem vere& autumno, tum praesertim mense Martio, articulis, neruis, musculis, membranis . tendinibus puncturas , rigores, contractiones, palpitationeS,
lassitudines vlcetosas accumulant, ita ut sic anceii, futurae tempestatis prognostica edant, dc qualis iit exoritura aeris intemperies, indubitanter denuntient ac praesagiant, nostri, vocant, Vplessed uest, euenturi tempestatis praescios. quales fere sunt valetudinarii, quique motbida ac ficosa cadaueracircumferunt. Et quemadmodum huiusmodi venti morbos ac febres, multaque valetud nis detrimenta adferunt, ac sanitatem vitiant: ira solo sce cundo ac fertili, excultisque agris ad sementem at- Aurae r re. que uberem messem officitat. Terra si quidem non dis fari, nominus vento rigido proflata, quam pluuia tristi at, Aia. que insuaui madefacta , non salutares herbas . sed lolium, Z: Eania, sentes, carduos, lappa S, tribuloS, vepres profert, quae fata strangulant, nisi sedulo extirpentur. His proxime adsistit Septentrionalis, morae, italis Tris montano , nonnullo ad ortu progressu, Aparetias moria, nordioo , Aquilo seu Bo reas ab aestiuo & solstitiali ortu medium locum
Aquilone Subsolano, seu Apeliota stipatur. Septeti Syr/upeis etrionarius natura effectuque frigidus & siccus exi- nisti, seor, stit, magna ex parte serenus, licet aliquando plu- natura.uius, mitigat autem Cori& Circii ferociam : ubi enim plus satis saeuitum est , ac iam p opemodum sunt defessi, inventum Septentrionalem fere de
sinunt, sic ut mox aura ianitescat, ac tempestas so-yiatur: quocirca unice eo transferri cupiunt hos
338쪽
ventos indigenae. nam si versus Austrum fetan tur, recrudescit intemperies ferocius, ac rursus nouas vires concipit, quo fit, ut quotannis multae r stratae naues, ac vastae holcades periclitentur, atq;in ipso fere pyrtus aditu in breuia dc syrtes, vadaiaque caeca ac latentia illisae dissoluantur, incredibi mercium iactura ac dispendio. Qim circa venis Auster et tus Septentrionalis, non solum Coro& Circio sa- Aquilo di, lubrior, sed etiam sedatior, atque in concitandis
uerna ratio ciendisque tempestatibus mitior : tametsi hiberne cathar- nis aliquando mensibus rigidus sit, ac violenter rhos mo- spiret, quo fit, ut catari hos excitet, pleuritides, atqsuerat. anginas,sed alia, quam Auster, ratione. Si quidem
spirante Noto humores liquefacti, sponte dissis
uuntur, atque e capite in subiectas partes defluunt. Septentrionali vero atque Aquilonio flatu, quoniam constringi contingat musculos ac membranas, pituita exprimitur, quemadmodum complicatis compressisque in pugnum digitis, ex spon- Simile s gia aquam extundimus. Quacunque autem anni Fongia eo- parte hi venti spirant, frigore corpora assiciunt,
pressio ne. meatus constipant, aeris contagia disii pant, coa ctoque intus calore natiuo, concoctioni auxiliantur. Cum autem Austrini flatus, distatuta corporis compage, membrisque languore ac veterno affectis, homines somniculos sessiciant, oscitates, fla cidos, veternosos, nauseantes, desides, atq; ad obeundas ullas functiones, aut exercitationes i mparatos. Tum Aquiloni j, Hippocrate teste, agiles prae stant, vivido B, erectos, alacres, gesticulosos, atq; ad quiduis aptos, praesertim quibus habitus est humi adior. ijs enim naturae munera ac sunctiones melius perficiuntur, omniaque salubrius procedunt, quemadmodum siccis aridisque corporibus, humidus coeli st tus salutaris. eo enim minus frigorelligent, aut uruntur calore, cum itaque duo isti venti
339쪽
rventi Auster & Aquilo, illisque utrinque affines indii in tota fere Europa vicissitudines anniuersarias Aquilo praea constituant, prae caeteris hos obseruandos censeo: cipui,nmon ullus enim ventorum per totum anni circuitum ut aere.
i spirat constantius : si quidem cessante sopitoq; at i tero, alter exoritur, suamq; stationem tuetur:tam etsi caeteri paulo ante memorati suas vices etiam, sortiantur, sed qui celerius conquiescant ac desi-bant. Quocirca horum utriusque habenda ratio, non solum in tuenda valetudine, profligandisquel incommodis, sed cum iter ingredimur , aut cum i terra marique nos aeri committimus. Hoc enim l longa obseruatione compertum habeo, Aquilo-l nem noctu exortum non esse diuturnum, aut stat bilem , nec triduo in ea statione atque iis excubiisi conssistere . quod, Aristotele teste, etiam Homerunt dum Vlyssis errores prosequitur, indicauit, Tertia lux nunquam nocturno Aquilone laborat.
o deo fit, quoniam exhalationes ac materiam minus copiosam sit nactus, quibus subsistere possit, quisuis mi ac diuturniores flatus perficere. Si quidem motu 3-di, tu atqs agitatio aeris, qui ventum essicit, ab eoq; vi res& incrementa concipit, 'debilis est, imbecillis tenuis, exiguus, ita ut vires desint, quarum adminiculo progredi posset, ac se diutius proferre, essi cique diuturnus. Vt enim in morbis ac febribus
humorum copia ac redundantia omnia grauio- insultu frara, magisque diuturna facit, atque insultum proia trib. ducit: ita vehemens aeris concitatio, atque exhalationum Vaporumq:, qui e terra emanant, creber densusq; concursus ventos exasperant, atque illos cum violentos, tum diuturnos essiciunt. Et quem
ad modii ignis confestim extinguitur,ubi arida nu trimenta desiderantur, ac fomites desinunt: ita rumc retrali
Aquilo. intepesta nycte, vel ipso noctis crepusculo meq/e
340쪽
exortus, mox eua nescit, ac stationem deserit: eo sit . ut exercitati nautae non temere Aquiloni fi ldant ad primum intuitum, nec quidquam a rarediantur . nisi triduanus sit: cum Auster prim diei exortu spem fulciat nautis, diuturnum fore ac spiraturii constantius: Quod ipsum apud Italos nau nauarchi, qui vulgari idiomate Pilotae dc i/ota Admirat di dicuntur, Prouerbio designant, Nororiram ossem Cui sententiae cum esset addictus Andreas ab
Aurea archi thalassi', hoc est, Caesarians classis apud
nare- Genuenses praefectus, Carolo Imperatori eius no-urea iminis Quinto id obseruandum consuluit. Siquide exerci a--in Africam expeditione meditaretur, ac Cae- Aquilonis conspectum, Mauros ad riri tentaret, ad monuit alter,nois incitandas triremes, nec classiem mari conamittendam, nisi Boreas
I et icu ventus Aquilonius triduum substitisset : Au Ais,acet, ''gyrumcnte, uestigio, primaque luce in alia
io Cara , μ' , nullaque ino do, si ti,, ' Prnata sint, suisq; arma metis abun
de instructa classis, nauigationem instituenda, velaque exponenda flatibus: non enirnnae tuendum. ne mox desinat, aut minus suturus sit diuturnus: cum fere nebulis densisque nubibus fultus, ac caligine stipatus , diuturnitatis, ac constantiae spem praebeat. Caecias Orientali vento, minimo interuallo ad extra proximus, minus Aquilone violentus est, aut sonorus, nec frigore tam penetrabili, flatuque rigido, quod Soli sit vicinior: conuoluit autem ac Caesis quis conglomerat nubes , illasque conglobatas ad se a Llicit, quoniam retortae aliarum nubium, vel monsis trahari obiectu resiliant: quod in fluminibur,atque amnibus, ipsoque Oceani fluxu saepius obseruaui, in quibua non cotinuato cursu , obseruatos alueo fertur