장음표시 사용
361쪽
xustae marinae, Carabi, Gammari, populari voce creefren, Creui sen, Gaeruaeri, M i tu i i, Muson, Osfrea, O iugera, Cochleae, Crashen, aliaque conchilia ac crustacea, fervidos adustosque humores refrigerant ac dilutit, verum fluviatiles conchae ac cancelli efficacius marinis, quoniam istis falsuginis aliquid admixtum est, qua quidem appetentiam e X-citant, ac palato gratificantur, sed magis exiccant, quocirca sanis maritimae aptiores : in ualetudine autem affectis, amnibus fluuiisque exemptae salubriores. Inter ea autem, quae testacea sunt vel crusta integuntur, precipuam laudem merentur Canucri fluviatiles, qui non specie, sed effectu a maritimis disserunt, dorso elatiore ac sub rotundo, qua, tuor ab utroque latere, geniculatis pedibus, qui sex distincti sunt articulis seu internodiis, ima sui parte aculeatis , quae venantium manibus pedibus sq; velut cuspidem infigunt flexibili agilitate: nam se horum adminiculo dextrorsum ac sinistrorsum proripiunt, ubi insit dias subodorantur incredibili sagacitate , quod, ut opinor, vel mire oculati sint, vel auritii quamlibet enim silenti tacitoq; ingressim illos insecteris, ac venando persequaris, subito
praesentiunt, ac confestim se luto obruunt, oculisque hominum subducunt. Praeter quatuor autem illos pedes aut exporrecta utrinq; brachia, primore parte, qua oculi prominent ac collucent, duo se proferunt denticulati forcipes, quibus firmissime obuia quaeq; comprehendunt, atque atroces morsus captantium manibus inferunt, ita ut membris affixi, aegre avelli queant. Caeterum cum mira sit aquatici huius animalculi astutia ac calliditas, tum in eo maxime obseruatur solertia , ubi ostreis insidiatur, atque ex iis escam venatur, si qui de calculos atque lapillos patulae hiantique testae ingerit, ita ut occludi nequeat, mox dentato forcipe piscu-X , lentam Fluviatiles
362쪽
lentam carnem abradit atque elicit, illoci; alimento suaviter ac secure, nulloque vindictae metu fruitur, quod etiam polypus piscis factitat. Hoc genus Cancri tabidis ac macie confectis praesentanea vi auxiliatur, ubi accurate abluti in aqua hordei decoquuntur, nec minus singulari occultaque virtute Caneri ris. pollent in expugnando exitiali Canis rabidi mor- . , , Oniae ita, Cancris ita in patella deustis ac concrematis, ut morsum cu comminui atque in puluerem redigi posJnt, eoq.rant. exhibito cochleari mensula, cum gentianae radice, ac thisi is momento, quod antidoton frequentius iterari debet,ac per se qui mensem continenter a L. sumi, quo rabies atque aquae pavor propulsetur. Haec detestaceis & quae crusta integuntur, verbosius a me sunt enarrata, quo quisque intelligat, nomodo porcorta morbos his expugnari, sed haec aptissime melancholiae, adustisque humoribus, atque Ex testace. aliis plet isque afflictibus accommodari Vcium in , , qua D ter Cancros, alios i crustaceos disci imen statui de nra, bet, si quidem fluviatiles extenuatis ac macilentis formis O mirifice adminiculantur , quod humectent, atquer oren humorem natiuum , quo corpus nutritur ac subsistit, & quem calor insitus habet, obsequentem ad augeat, adhibito vino dulci ac calorifico, cuius adiumento concoctio perficitur, omniaq; exacte ela- Cancri ma- borantur. Marini vero, qui Oceani vel maris Merini esse- diterranei littora perreptant, ac crepidines persequuntur, cum sanis, tum ijs, qui in salubri sunt cor poris habitu, ac vitiosis humoribus oppleti, aptiores: nam cum salsugine quadam imbuti sint, ut edendi auiditatem excitant, ita excrementa superuacua exiccant, ac putredini humorum obsistunt, quod in carnibus piscibusque sale confricatis obseruari potest, qus diutius asseruantur, ac serius co putrescunt. Quocirca non inconsulto factitat Baiata ui ac plerique Belgi, tum maxima Germanorum parss
363쪽
pars, quae ad Aquilonios tractus devergunt,quod Germani sale& aromatibus, nepe Z in Zibere, pipere, di quod sale et aro- granum paradisi vocant, vulgo Gre u , caustica vi malis dele
dia urenti, aliud a Cardamomo affatim utantur. ctantur. Hae enim ratione minus pituito si essiciuntur, aut excrementis scatent minusque,vt fere conspicita. alent, opimi atque monstrose obesi ; liquescit enim isto. quo si salitis adeps, ut limax insperso sale. maxoque
Cur Lelgae, ubi nox moleste ac tumultuose, parui ex animi sententia transactot, queritentur Ioannis Baptista noctem bi obtigisse. C A VIII
N ATA IIS dies Ioannis Baptistae, cuius vite Luc. T. integritas insigne elogiu a Christo promerita est, non solum Iudaeis ac Christianis, sed Mauris etiam A BA- ac Barbaris, quique a nostra religione alieni ac pi, a dies humeto addicti sunt, celebris est di sacrosanctus, memora. tametsii nonnulli huius noctem superstitioso quo dam cultu, congestis lignorum aceruis, accensi seque ignibus, ut Corybantes ac Cybeles cultores, strepitu ac futiosis clamoribus transigant: quinta impuberes congestis collisisque ignitis carbonibus bombos ac crepitacula excutiunt. Non nutali gentili superstitione statuae prouoluti, ab epi-lepsia se tutos fore confidunt, quibus accessit ea persuasio , ut si placide huius Diui statuam adi re possint, nec incondit E vociferentur, aut rabiosis clamoribus illi insultent: toto anno ab hoc morbo futuros liberos: Sin Diui caput, quod osculandum offerunt, dentibus lacerare tentent, ac maledictis incessere , singulis mensibus , quod fere ex lunari dσcursu euenit, hoc morbo misere diuexandos, quanquam maximae imposturae huic rei
364쪽
subes e soleti Et cum haec gentilitia sacra nocturno
tepore perfici solet eX vetusta cosuetudine, nedica Inuetcrato errore , CD attam est Proverbiu , ubi nov tumultuose transacta est, nec ulla pars quieti data Prouerim Ioannis noctem te mus, se V heuentumultu nach ghehais, Hoc est I ota nox no solum i iis in nocturno nis fuit, ac peruigilata : sed grauis ac molesta stre Mesumptu, pitta, tumultu, clamoribus inquieta. O laus Magnus Lib. I . c. io qui res Gothica Samplissime licet minusculte pro sequitur, refert natalem noctem Ioannis Baptistae, qui fuit prodromus, hoc est, praecursor atque emisse carru S, aut quoniam vox clamantis sit in deserto,
praeconis Iesu Christi mite celebrem esse illi gentiat q. illustrem, magnaq; Popa Dasigi: Omnis enim generis sexusque homines turmatim in publicum concurrunt, extructisque luculentis ignibus atque accensis facibus, choreis tripudiisque se exercent, nonnulli laudes heroum ad lyram decantant, vitia maritorum traduciat, foeminarum dedecora propalant, nullos noni commate, conuit ijs, dictersis dentatis salibus impetunt, magnaque licentia ob Dios quosque lacessunt, ac libes insperstrinount, ut solent olim in sacris Eleusinis : nam ex Hellenii mos sue Graecorum ac gentium vanitate multi errores vel relicti sunt, vel in religionem Christianam arrepserunt. Sic proceres Aulici, de quotquot vena- tioni dediti sunt, Hubertum olim venandi studio
u cultus. sum insani S clamoribus colunt ac venerantur, adeo, ut furore percitos credas, dum canum latratus ac rabidos sonos imitantur, obambulante interim patera oppleta vino, aut perpolito cornu capacitate sexta Ni , ex vetusta & Gentili Germanoru consuetudine, teste Caesare labro sexto belli Gallici Sic homines superstitiosi praepostero cultu Diuis blanadiuntur, ac se illorum fauorem demereri credunt: cum nec horum vitam imitentur, aut mores expri-
365쪽
Uant, nec ulla parte ipsorum vestigijs insistat, quii cultui Deo ac Diuis est gratissimus. Non minusi ridiculos habet cultores Martinus, cuius in pauperum D estis i res atque egenos liberalitas, non ad frugalitatem l ac in uni fice nitam, sed ad luxum, ad profusas epu-l las, ad ineptas cantilenas quosque inuitat. Quod i yero Ioannis Baptistae sacra tanto tumultu ac sus perstitione peragantur: hinc emersisse puto: quom l niam historia Euagelica describit natalem viri hu- ii ius diem laetum , faustumque& plausibilem sutu
i Ium quam plurimis: quo non designat externos a-l nimi motus, cum & inaniter de effuse exultat anil mus, ac gestienti laetitia perfusus est, sed internam: ac solidam stabilemque laetitiam , quae concipituri ex tam salutari Euangelii promisso, quo angelusi denuntiat, iamdudum expectari Mestiae ac Seruat toris, a quo cuiusque salus dependet, aduentu, ati que huius praeconem futurum Ioannem , qui pri- mus bapti Zandi munus inchoauit, quod postmo- 'i dum perfecit atque impleuit Christus, qui baptietati Spiritu sancto & igni, cuius vi transformari homi i nes contigit, atque ad coelesbia perduci: conceptaq;s salutis fiducia per mortis illius ac resurrectionisi mysterium illi inseri atque uniri. Quae res oblu-l cem exhibitam, salutemque restitutam, non vul l gari gaudio omnes assicit, magnamque sub siilien i di occasionem praebet, non ea ratione ac modo, i quo passim imperata multitudo ac vulgus ignobiles tam ineptos stolidosque ludos exhibent. quaquam haec supeis itio, quae multorum animos mentescisi hactenus occupauit, iam exolescere incipiat atque: antiquari. hi quidem iam sentire incipiunt homi-l nes paulo cordatiores, ac melius edocti, colendum s placandumque Deum,ad quem per Christum adii tus, pietate ac religione, iusti Sque precibus, no con-
taminata superstitione, non gentili vanitate, autl Y s caesis
366쪽
caesis hostiis, alijsque rebus, quae non exigit a*t ab
Elat i a. eo praescripta sunt. Nam superstitio verae religio Superstitio nis imitatrix, atque ex vitiosa aemulatione, anilis
affectio, ex imbecillitate mentisque inopia, atque ignorantia Diuinitatis emersit, quo fit, ut cum animus fluctuet, ac sit instabilis, vacillans, incon flans, varius, lubricus, nec ulla cognitione aut Dei fiducia imbutus quem potissime imploret, quo se
conferat, cui se addicat, suamque salutem coma mittat,& a quo successum, sanitatem, mentemque pacatam consequatur, prorsus ignoret. Quod e fit, quoniam a scopo sit aberratum, nec illum homines consectantur, qui haec Omnia cumulate pr*stare dc potest&vult, nempe Pater coelestis&Ie- Matth. vlt. sus Christus, cui omnis potestas commissa est, dein quem referri vult Deus omnes n'stras cogita tiones , spem, fiduciam, charitatem , dc quae nobis ad consequendam salutem sunt necessaria. Nec m. a. er sustinet Deus, ut Esaias ait, gloriam suam ac lau- 8. dem sibi debitam in alium transferri, aut cuiquam
attribui, nec ullum cultum aut religionem consti tui, nisi in iis rebus, quas Christus ex ore Patris no bis enarrauit: qua de re innumera extant in Bi bliis testimonia , nec mi ra apud Oithodoxos, cum Latinos,tum Graecos, quae dilucide commonstrant, qua ratione Deus coli atque adorari de
beat, qua Diui ac Christianae professionis
auertores, ac propugnatores inuicti venerari, qui nihil non contumeliarum Christi nomine perpessi sunt, ac sustinue
367쪽
MIRACULIS LIB. III. 3 pDe Salis consciendi ratione gulari ais inaudi,ta,eminatura, ectu, Viribus, x J Adisseren
t,s : Cbiter herbarum aliquot maritimarum,
qua salsiginoso succo mi ut aestit, ct ex quibuι
C A P. IX. QVANT AM de natura Salis, eiusque usu
nece stario, paulo ante dissertas: facturust ante sum peiae pretium , sit uberius ac fusius de salubri hoc condimento, sine quo omnia edulia insipida sunt insulsa, verba faciam. principio hoc cuique testatum cupio, praesertim quibus familiae onus ac
rerum domesticarum cura incumbit, tum ijs, qui ciuitates,castra, arces, propugnacula in cui sionibus exposita, tueri debent, ac praesidio munire, eaque commeatu instruere, Salem marinum recens co Salis habemctum, atque a sordibus non ita pridem expurgatu, sis dese- asservandis carnibus piscibusq; minus s doneum. Decoquitur autem atque apparatur apud dirigae os, compluresque Zelandiae ciuitates, aestiuis mensibus, cum feruescit Sol, cuius vi maxime salse scit Oceanus, candoris exim ij sal in frixorijs patinis . Ocea mi capacioribus aqua marina oppletis, subditis accensisque glebis bituminosis, nostri vocant, quibus sensim ac paulo melius omnia perficiuntur in Salinis, quam congestis sub cacabo lignorum sar mentis, ob flammam ex fornacis faucibus periculose erumpentem. Quod si mox a tepente foco, aut post dies aliquot in usum depromatur, cito liqueis .cit, atque in salsuginosam saliuam dissoluitur, sicut limosam quandam uliginem rebus salitis ob dum J' secat. Ita Sal, qui primum ex calenti feruidaque patina aut labro ferreo eximitur, nec vetustate in I duruit, aut concretus est, cum citius, quam par
368쪽
est in sil silaginem liquescat, secus quam vetustus, minus aptum iudico saliendis condiendisque edu- o sale lijs Qii octica qui carnes ac falsamenta , saperdas, sal me a asellos, thinnos, phocas, haleca, haringos, qui sunt
conseruan- thrissiarum generis, succidiam, perennare velit, hoc est, in sequentem annum, aut multa maestatem Trigguquod asseruare, denique minus rancida in extera S longe' ' geque dissitas regiones deuehere, vetus sal memi-duoi nerat huic negotio accommodatius, Maiores novo erasei tra- siri olim salem confecerunt uberram o sane questu, os ditara- non ex aqua maran a Solis ardore in salem concreta atque indurata , quale ex Hispaniis& Galbis ad
nos perfertur, sed ex maritimis flebis exustis atque in cinerem redactis. quem infusa aqua minutatim in salem reducebant splendidum ac nitentem, Zeto te, o diiut, populares atque indigenὴ denominat
So a glebis salsugine imbutis, unde id elicitur. Nec a et genere tota Belgica ad nostram usque mee do de te moriam usa est. Qtii conficiendi Salis modus cum Ger rara inducto externo exolesceret, excogitatus est alius non minus quaestuosus. Si quide aduecto ex Hispa-
si Cm Ze- niis atque Aquitanico sinu, rudi ac nigri cante soriaram et o didoque sale, exempto limo, excoctisque sordibus, sedo cGV candidissimum id nostrates e Sciunt, rebus asser- em uandis aptissimum. Vtuntur quoque balinatores MVe' nostri alio cocoquendi salis modo a superiore nori multum diuerso. Nam tertio aut quarto quoque
Salis exple anno, confracto foco atque area, den heera Vocant,
lucos Ei,o. furca cui capacissima sartago ac patina incumbit, subditoque igni incalescit, glebas ac fiagmeta, quq ex perstillante sal tigine ac muria salso liquamine oti,dro affatim imbuta sunt, in patinam coniiciunt, eaque tandi, cAes cito macerant atque elixant, post horas aliquot subsidente limosa fece ac sordibus, paxillo candidissimum sal eliciunt. Id genus Chin- , ut nominant, vel Clincet, oret, quod glebae inter se
369쪽
eollisae propter duritiem, ut silices, sonitum clan
goremque edant. Hoc genus Salis ut mensis ele
ganter infertur, easque exornat, atque ad multos
usus est enicax : ita conseruandis condiendisque rebus minus aptum. Ob id boum tergora, ac tegmina cor iacea illo sale, ut etiam marino rudi des catatque obruunt. hocirca Senatusco sulto cautum est, nequis eius conditionis salem diuendat, nicterposito iureiulando attestetur, se non pro since ero ac nativo, qui ex marino eiusque muria cons e
ctus est sed pro fossili ac factitio venum exponere
nequa fraus aut impos ura subesse possit. Na cum ni uel sit candoris, atque omnes optimi salis dotes exhibeat, non facile ab ignaris internosci potest. nec discrimen obseruari, nisi ex rebus, quS illo condiri solent, experimetum sumpserint. Citius enim salsamenta atque alia quaeque hoc Sale obruta ac confricata subi ancida efiiciuntur ac subolida Vbi in multam aestatem asseruare visum est. Eandem naturam essectumq; obtinet, quod nostrates, quoniam exigua infusa aqua marina diutius torreturi atque aduritur, vocant, sed splendi Sal torri dum, luci duria, speciosum, friabile, crusto sum, la dus, se Atis squamosisque ramentis ac laminis stellanti stati c, Bra et gore radiatis, quod mire a Flandris ac Brabantis tZout . expetitur, cum assidue, tum maxime in usu do me stico siquando sumptuosis epulis, magnoque apparatu mensas instruunt. Cum enim splendescat ac spectabile existat, oculisque etiam a longe ratum sit, ac blandiatur : regales magnificasque mensas mirifice exornat. Morsibus id rabiosi caniscv mel. OV Ale essicaciter adhibetur, scabiem impugnat, tumo ctu Ira morares cum sei meto, melle & butyro,axque adipe suil- fra can rato perrumpit etiam illos, qui grassiante peste in alis bis. atq; inguine se proferunt. Ex sale autem cum aqua marina conscista muria aut salsilago, praesentanea vi amis
370쪽
vi ambustis vim igneam , atq- vrentem fertio rena iextrahit, dolores is intentissimos placat ac mitigat, vel ex puluere bombardico, vel oleo, pice, aqua scr-. ga fugo am uida. prunisque accensis, praesertim si tenui peplo: salsilagine imbuto perustae partes foueantur. HI- iusmodi enim irrigretione ignea vis eluitur , atquc iacerrimi cruciatus consopiuntur Male autem con- Ambusta sulunt sic affectis, qui frigida ac reprimentia mem-
res Cerau- bris applicant. ita enim referiunt, non extrahunt, riu uo ex - nec eliciunt ignitum ardorem , eum qi magis infi-g-- - gi partibus contingit. Quocirca inter initia nihils salsugine efficacius, vulgo Pe hec vel recens cons cta, vel quae butyro incumbit, fomenti loco appli-S- gma cata. Cui viribus par Smegma, vulgo Sapo, Belgice Ambusti, Seepc, quo vestibus ac linteis sordes eluuntur, cona i,donetim. fccto ex eo lini mento cum melle & butyro. Aqua lx cum quoque, in qua rapae decoctae sunt, tui adhibetur aqua quae vim magis efficacem concipit, si non nihil cati irre .gn,ios cis vivae in illam dissoluas. ita enim lixivij modo, i olores pia adhibita ardorem compescit, & absque morsu de- lcat. siccat. Caeterum cum aliquot salis genera paulo iante recensuerim: de factitio ino disiciendia, quod i in legitimi salis inopia, huius usum nobis praestare lga bili : vocant hoc genus Arabes Sathali ab herba ilis genuis. maritima, quibus littora nostra abunde scatent. lEnascuntur autem apud nos passim aliquot herbae lsalsuginoso succo imbutae, ex quibus Sal, si alias dea
negatum sit, facile elici potest, atq; in domesticuria
usum depromi: qualis est Portulaca marina Hali. ia aethioti mo affinis, ut etiam admonet Mathiolus in eruen- industria. dis herbis acer&industrius. Hanc nostrates aestate ldesinente lectam condiunt, ac muria asseruatam, aut rudi sale obrutam in hibernos usus reponunt, vi Hispani olivas, cappares, crithmon , em petron. Excitat enim appetentiam, ac fastidianauseamq;