장음표시 사용
391쪽
utare Iouis& Mercurii sidus informat, eoque fit, ut Zelandi, qui percipiunt excutiendas illas an mimolestias, Geniales esse studeant, atque assueniatiore potu has animi carnificinas opprimere. Uerias sortii aequinoctialem Scaldiae opposita , abest a Metelliburgo pars propemodium distantia ac toti. dem passibus Campo ueri a ciuitas, per angusto moe mmae titialiam ambitu, paucis abhinc annis Scotorum s te:
quentatione celebris , nomen id a freto obtinet, quod ab ea littoris ora in ulteriorem Capae ripam ac sinum, qui Noeribe uelandiae annexus est, transferri homines soleant. Primus enim portus ac na ulum cambarum qui e statio , a qua conscensa nauia ut scapha traiicam neer Belgis dicitur, alijs Viser et Latine traiectus dc transuectio. Huic Aquilonem est Scaldia a Scaldiis aspraeterlabente Scald flumine sic nominata , sitne si tu cum multas populosis pagis ac coloni js distincta po bana atque antiqvie nobilitatis praedia ac palaeta, Haemstedium, & Renista affinem Moer
eondam tum praeter Brouersa uiam non in nobi la municipium. Civitas Zi ripaea a conditore nomen sortita, hanc insulam praecipvh exornat, quae anno redempta orbis 8 s imperante Lot hario primum in formam ciuitatis aedificari coepta, ac moenium ambstu munira, ex paruis initiis in eu splen dorem adaucta est, ut nulla clarissimarum ciuita tum sit inferior De qua hoc citra omne ambitio testari, plurimis allam viris eluditis, praeclarisoue ingenus tacundam esse ac feracem , nepotiatori pbus prouidis ac sagacibus referta, quibus ex re ex rubi osseu garansa , salsamentorum ac piscimcopia, armentorum pecudumque imme fa vi
392쪽
quaestus accedit uberiimus. In re familiari ac domestica, omnia elegantia, nitida, et polita: mensa frugalis ac moderata , nec unquam prodigaliter
sumptuosa . in mercatura exercenda nemo non ci
uium solers atque industrius, lucri auidus, ad rem
attentu S, in tenuiores tamen atque an qnilinos ino
pia pressos liberalis ac beneficus , in caeteros vero hospitalis, blandus, comis. affabilis. cadidus, atque absq; omni simulatione ac fucata specie nulli non obuius 8c expositus in pietate ac Dei cultu reli p. gioni quam supers itioni propior . Quod vero ad cui,. populares ac loci huius indigenas attinet, nusquagentium tam dextri, tantaque sagacitate in Odorandis explorandi scii impostoribus, captiosis, fraudulentis subdolis insidiosiis assentat Oribu S, quamlibet scite ad talenter, pasperit, blandiantur, a ures titillent ac scalpturiant. adeo , ut non facile horum technis,fucis, fallaciis, versut ijs decipiantur, sed illas euestigio deprehendant,
PersSat. S. -- D noscere causae, Cui solidum crepet, tectoria lingua, Nequa subaerato mendosum tinniat auro.Vt assolet ijs, quibus aliud clausum in pectore, a Belgar litidi lingua promptum. Ab hac diiudicandi pe- anferiora emerserunt in Belgas aliquot i exhibita ali-- qm' pr* quando populari Com dia)hec vulgata dicteria,
perasi q*m dictante morione , nequis offenderetur et Braba Votus hilaris, festiuus, ridiculuri in scenicis Comuisq; moribus immodicus: Fiader mulierosus, salax, in temperans, libidinosus, petulcus, lasciuuv. Hollandus simplex, improuid', incautius . infacetus, iners,seonis, somniculosus, stolidus ac minime astutus. X andus callidus, vafer, vel si pellis. astutus, subdolus, captiosus, versutus. Qui 3ffectus etiam ingrauescente aetate ac senectute vires concipiunt, seseque essicacius proferunt, nisi domita naturae prom pensione,
393쪽
pensione, atque institutione aliter condocefacta ad meliorem frugem perducatur. Si quidem in fi ante plebis ista sunt vitia, ac genti liiij mores, patriciorum, aut virorum illustrium, qui liberali. ter educatur. Cum autem omni nationi sui adsint
asscctus ac vitia, mores, pho pensiones, studia, hoc Om V na est, instituta, quibus quisque applicare solet, tum 'huic quoque senti, a qua nihil humani alienum, non desunt genuini insitique affectus, ad quos naturae Inclinatione feruntur, partim ex circumfuso
aere, qui manifesto corpora asscit; partim, ut alimenta praeteream, ex parentum natura, avitisque
moribus, ac vulgari vitae consuetudine , quae aliquando ita inpleu t, ac menti infixa est, ut
mi queat: quo fit si patricios demas, qui nusqua conditio GDon cultu ac doctrina expoliti sunt ut glegaria ac uerma ple- promiscua multitudo passim inhumana sit, rudis,
agrestis, ferox, crudelis, indomita, atque a ciuili vitae consuetudine aliena, quascunque etiam nationes excutias. Verum quo in ueteratus error, ac deprauati mores, qui ab incunabulis ac prima Infantia inolescere animis nostris incipiunt, ita ut eos velut cum lacte nutricis suxisse videamur, eximan- Infantiatur : progenitorum munus ac ossicium est( quod maior,buae nostrates nunc sedulo praestare enituntur) yt ex se institue a. prognati libet aliter instituantur, eumque animo cultum ac somenta aqhibere curent, ut exuta natiua in si aque feritate, ad omnia humanitatis ossi cia inclinentur. Vt enim siluestres arbores cura an Simile aseque industria hominum mitescunt: immanes beluluae ossicio ac molli tractatione mansuescunt cicurantur: ita quoque humanus animus no pror bra sufferreus aut adamantinus flecti potest atque ad artes humaniores, ad probitatem, decus, virtutem, pietatem, religionem informari. Quae res effecit
apud nos, ut piscatores ges rudis ac pelago assueta; Aa 3 quorum
394쪽
irie ea quorum apud Z rigaeos supra quingentos esseco Ulcatorin stat, praeter hos, qui nondum satis adulti in huiu*faecunda. negotii tiro ei nio versantur, paulo post in nautas ac vetera nos assumendi, ea sint morum ac vitae integritate, ut nunquam inter illos ullae contentioneS,aurgia, simultates, diis dia exoriantur, nec unquam inter se lites consectentur, aut i ure cum aequalibus contendant, ita ut magistiatus nunquam nisi in ur- Nautaru gentissimis causis se horum controuersiis interpo- a destri nat, scd omnes inter sese coactis comiti js dirim ut, haos is ae ac consopiunt. Dullum inter suos gregales tole- condit o. iant mendicum , ac probro ducunt; si quis ex conmeiatis ostiatim stipem emendicet, aut quid aliud eblandiatur : quin ipse piscatoria societas, dc qui
inter illos est primarius , quem Decanum vocant, singulis, quibus res domi angusta est , cotractior,
quam ut familiam alant ac sustentent, ex comm ni aerario suum dimensum constituit, ita ut non desit, quo famem frugaliter ac liberaliter solentur. Cum autem tam numerosa multitudo pisc*
apud Bo cnc cur, siquando parce aeF- Ame nullus unquam horum riuum ncc cuiquam male precatur,
o Ario. O 'id placide ac sedate perfert meliorum spe
atque fiducia. Ista autem animi moderatio an ho-iminibusta in incultis , non praescriptis legibus, aut sapientum doctrina, mentibus illorum impressa instinctu ductuque naturae, ac rationi S iu- dicio concepta, quo discernunt, quae honestati ac Scaldi i decoro deseruiunt, quaeque illi sunt aduersa. CN-or go et teruntii ut ad Scaldem recurrat oratio, Fluvius hic curs-. in Vero manduis vetusto adhuc nomine cogni an uia tus , geminis fontibus progressus , per Nerulos,
studiorum nunc I ornacos . per Gandalium urbem celeberri-
am , quae mihi prima tirocini j rudimenta coa-
395쪽
e lit, reliquosque Flandriae tractus distunditur, ac mox An tu et piam delatus, vibis moenia alluit, pot- nt iretumque inibi insignem , accla Misimam nauium Sca Mnationem exteris exhibet , deinde paulo longius orNM. Progressus, bipartito cursu Brabantiam ac Flandi iam a Zelandia discriminat, sit qui dena sit nistra in Austium contortus ac deflexus, Flandriae oras
ac littota pei sequitur, alioque nomine insignitu bim
de Honte a latratu ac fremitu vocatur , quo pcr γZuytbe uelandiam ac Vuala chriam in Oceanum cur iera occidentalem patet aditus, ac rursus in has oras ac teoi ocessus: dextra vero relictis Brabantiae finibus continuato cursu , seruatoque veteri alueo per Scaldiae insulae littora violento vastoque gurgite in Oceanum deuoluitur , atque ex vetusta appellatione Scaldis nominatur, Belgis visitato nomine ScheD , Gallice e Scistise , unde insula haec Scal- CUArs f. dia denominata, vulgo Schol. boe. Cuius fluuii Commens.
Praecipuum alueum, profundumq; gurgitem ( Canael nautae vocant quem naues consectari de bent, ne vadis inhaereant, ac sisti contingat, etiam hac tempestate indigenae exactissime exploratum habent, suoq; illum nomine designant, common-sirato loco, a quo ante multos a nnos Oceani ostia etirica, ex subire solet, ac fluctibus marinis immergi, ita ut ne arcitat, intempesta quidem nocte, nostrates nautae ab hoc deflectant, aut in diuersum rapiantur, ut aliquando usu uenire solet velificandi imperitis, insigni mercium ac vectoria detrimento. Exaudiuntur au Scaldaetem hisce locis fragores ac strepitus horrendi vel mitus, qui subsit dente i ii imum fluctu, vel ubi rursus aestus ad do tempe-uentare incipit, ac ventorum violentia exaspera, statem de . tus Oceanus fluuio obnititur , quod ipsum poti Ix- nuratia . me usu uenire solet, ubi post Aquilones, Austrini flatus ingruunt , ita ut accolae percepto plui-inua miliaris interuallo Oceani ac Scald fremitu, A a tem pet-
396쪽
tempestatem imminere ante triduli pronuntient autem angustiora olim essent Oceani ostia , . pqxqnte' in continentem aditus, conspectius in mare Scaldis ferebatur, si quidem S mira marino, ostia, fausulos esu, otii An ' hi 'gdii 3c sinus laxiores effici vi
. decui sus eius, quo in Oceanum effunditur, conspici queat. Don desunt, qui nominis assinita- quando Plinii visus est Callarias ex hoc fluuio nomen Obtinere credant, atque a Scholi, Scoluit ch de nominari , quod in Oceani ostiis, in quae flumena . iv xur, non piscibus appellatu cen
,, ma quihur densius contectus obductusque est, ac
I elut lorica munitus: eoque fit, ut, cum elixandus
Coboc- laeuore perpolitus, cuteque molli ia squamosa nec cisam an ipsis Oceani faucibus,quas influit, calpitur, sed in alto longeque remoto mari. Tametsi non ignorem , pelagios aliquot pisces aliquando
utiminis ostia subire, dulcis aquae illeccbra , quam ire panguescunt, ut Salmones, qui ex Britannico n qua ne in Rhenum ac Mo sam penetrant, ut etiam Trista, alota, lacciae,vulpis mugiles, Varder, aes delectatur. lae vero contra quam marini pisces, salsama i mappetunt, qua gustata mire agiles efficiuntur, minusque lubrici, atque esui salubriores quo fit, ut circa Cata iliactas (nostri Stasen vocant a claudendo, quae apertis valuis aquam, qua hibernis meri libus agit opprimuntur, violento impetu in mare
397쪽
s profundunt, inusitatae magnitudini sanguillaenas Cou l iis ac sagenis eximantur: verum delissapi quando
I uberiuS, ubi Conrardo Gesnero vii o cum primis et iudito paria feceram,atque hostimenti loco Comias pendium de piscium trinialibus nomenclaturis itit is dedicatum absoluero . Caeterum flumen hoci qua parte Scaldiae oras attingit, atq; hinc in Oceat rim illabitur, Orientales regionis huius insulas ab Occidentalibus discriminat, quarum quae ad Or-l tum spectant, Aeoecerschese indigenis vocantur: quae vero Austro ac Flandriae obuersae sun t, Be(-l f eryche , quasi sit periorem ac inferiorem , aut citeriorem atque ulteriorem dicas, quorum alii cis dcaldam, alii trans Scald in consistunt. Designa n. Zeludia ini tur autem has nominibus duae insignes aesture, i qua hus praetoria etiam dignitas, ac Dictaturae poc u diuitesias attra ita est, sicut harum prae fcctis ius ac fas sq.sit tota passim regione ( praeter ciuitatum muntal capta, quae consulum tutelae ac praesidio subsunt
Regio dominatu facinorosos coercere, Va OS aci palantes corripere, nebulones ac medicos validos, i sicarios, oppressores in vincula coniicere, ac tori mentis exploratos in indicio capitis arcessere, quos omnia pasIim quieta sint& pacata , & nequis iters ingresstis, aliquid hostile metuat. Obiuit hoc mu-lnus multis annis Inculpa te, soque praeclare ac ma-j gna laude functus est nullius ostensione litus . vir et Equestris o dinis Heros, meron. a
multisque aliis no manibus su spicaendus. Adauget Ser Orbis.
l vero socera decus & amplitudinem pari generi,
splendore ac nobilitate magnificus vir Iu doctis a vuerusa, res agrariae in insulae nostrae ambitu piael fectus non sine maxima amplissimarum dioni ta- rem expectata one. Excitauit elapsis aliquot retro iaculis fluuii hic decursus inter Zelandos, qvi ini eodem sunt cum Batavii comitatu , & Flandros, A a s a cerru
398쪽
acerrimas contentiones ac cruentas pugnas. Aprum pellat autem atque veneratur utraque natio tuo
Principes Comitis nomine , adiecti 5 aliquo ip
diosi, ii tulisi qui Dominatus hinc emersit, quod
praecipuae nobilitatis viri Imperatores ac Caesares in adeundis periculi a comitarentur, suam e Ope ram sedulo illis praestarent, vulgo potestas ac nominis amplitudo iustiniam tempore primum in oleuit, eamque appellationem conie- ta est. Deinde sub Berengario&Otthone com- petitoribus ad posteros derivata, proximum apud TImperatorem conscisum ac comitatum obtinuit oi Anno autem Domini S 63. imperante Proto Caluo, apud Batavos illisci; assines Zelandos hic principatus primum constitui coepit, ac Comitatu Snomine designari, primusque Comitis nomine Inauguratus Theodoricus filius Sigisberti principis Aquitante, qui annos octo & triginta in eo domina, tu versatus, successiorem Theodoricum secundum herilem filium costituit, a quo ad nostra usq; tempora haec Regia potestas longa heroum serie ad in-
uictissimum Hispaniarum Regem Philippum deuoluta Comitatus nomine censetur, e usq; prout acite principes Comites appellatur. Sic qui apud Bra ibant os ac plerosque alios potestate regia existunt, ie Duces vocantur, a deducendo in hostilem agi unx
rerici tu , vulgo quasi dicas, e ercitu
de VR q' Cum autem Flandriae Comci UM mT Dam petra Proferendae ditionis esset auidus, aWo cupandas aliquot Zelandiae insulas animum lim duxit: itaque prim . Vuala chriam tibi sub l Vi ac vectio a morae meditatur inductoq; m lianc lditionem exercitu nam facillimus erat tia sectus Is et r incursionibus, incendio, igni, ferro depopu- sium curam latur ac vastat, tandem Metelliburgum oblidet ac fecialcm, Uaerauit ncistri vocant; ad
399쪽
i nem solicitat, cum in id non admodum paratosi piomptosque sentit ciuium animos , admotis arie
et bus, factoque vino aut alteio in ultu ciustatem expugnat. Gulies mus Batauorum ac Zelandiae Co-Dac, eius nominis tertius , cum ciuitati subsidium t adfert, ZirlZaeis stipatus, quibus maxime fidebat,r duobus uno die praeliis victus , sanguine madidisi vexillis (unde emerserunt dirigaeae ciuitatis cammi gnia sanguinolento colore perfusa Ziriptam, qua ricaa curi nulla tunc munitior, aut Principi magis deuotair brss.
propere contendit. Guido victo ina elatus, relictoi intra Metelliburgum praesidio , in dirigaeos omnet belli iobur conuertit , quos dum sesqui mensem Obsidione premit, maximis damnis assicitur. Si quidem oppidant continua eruptione, magnam rogem Flandris intulerunt, multosque captiuo Sin ciuitatem adduxerunt, tandem impetratis Viriusque consensu induciis, concessaque sex hebdomadis belli mora, Guido in Batavos expeditionem molitui . Elapsis induc ijs, Zirigaei collecto milite, instructaque classe in Vuala chriam con- . . , festam traijciunt, caesisque ac profligatis Flandris, csultatem in potestatem redigunt , ac perexi Ouo accepto incommodo, in sedes suas se recipi ni .g' Princeps Batauorum ac delandorum Guili et muS eius nominis tei titis, percepta tam insigni victoria, ciuitatem Zirigaeam maximis honoribus asticit, multisque priuilegiis, congiariis, donati-Dis muneribus exornat. Guido vero Flandriae Comes re apud patavos male gesta, acceptoque vulnere in Zelandiam secedit, deinde paululum recreatus, ad oppugnandos dirimaeos, a quibus reptum Metelliburgum indignatur, animum inpendit. Itaque coacto numeroso exercitu, iametsi ultra sesqui mensem bis ab hac est et repulius, atque infecta re decedere sit coactus, iurius illos lacessit,
400쪽
lacessi, atque a ictissima obsidione pressos conti
neni er oppugnare non desinit. Cum autem oppidani in extrenis scissent constituti, atque in summa ldissicultate, in maxima rerum inopia versarertar,
nullis tamen vel blandiment: s, vel minis ad deditionem impelli potuerunt, tametsi iam septimum riensem praetcr incendia atque immissas in ciuit . e m faces, omni tormetorum genere, arietibus,c 'tapultis, testudinibus, fundis, ballistis, alijsqueri achus , quarum illo saeculo frequens usus, terramai ique oppugnarentur. Cum itaque in angustor Sessiciat constitutae, omnique praesidio destituta Francoru cinitas, oppo itu ne Rex Galliarum Philippus co- rex gnomento Pulci aer nulla interposita cunctatione, effossi ulle aut mora loannem Pa yderosum duce praesectum---Π, que matas, ac Regine rium Grimal dum Genuemssem instructa classe, atque adornatis aliquot longis nauibus, quae quod remis fiequetius, quam Ve-
Thiremes, is S incitantur, triremes vocantur, dirigaeam aman
dat, utque obsessis subsidio adsint, ac mature subalcyen. ueniant, cohortatur: illi nihil cunctati Regis mandato obsequuntur, omniaque euestigio perfici ut, quos ubi in excubiis constituti, e sublimi atque eminente specula, a qua in mari latissimus prospectus, aduentare, nec procul abesse den intiant, confestina Guillelmus Batauiae ac Telandiae princeps, Regis sororius, conspecta primum naue praeto Ua, deinde numerosa longo agmine classq, quas ipse in eum usum instruxerat naues illis adiunxit, collatisque copiis atque unita classe Flandros adoriri atque opprimere statuunt, oppidanis etiam re insperata in spem victoriar erectis, qui redintegratis viribus longa obsidione attritis, rursum in hostem
animantur. Cum autem stat in procinctu acies, ac classis omnibus armamentis accurate instructa in