Vitarum Italorum doctrina excellentium qui saeculo 18. floruerunt decas 1. 6.. Auctore Angelo Fabronio

271쪽

apud Summum Poplificem Benedictum XIV- Crimi satu est .s : Hac re Pontifex commotus negotium dAt . duobus. religiosis. Viris Fortunato T mburinio & Joachimo Bela Z .auo , quorum dqctrinae in theologicis rebus tanta erat opinio j, ut hac commendati ad Cardinatatum .pervenerint , ut cognOlcant de Gorgnil animadversionibus. , & Bertii .scliptis seque de his admoneant. Hi postquam .diligentissime exaptinassent verborum omnhum pondera , retulerunt Pontifici iniuria Bi;rtium erroris in similiari ; nihil esse. in eius libris quod Janienismum redoleat , . quin immo omnia esse in ipsis exarata sciet terque ad sensum S. Augustini , mentemque Catholica: . Romanae Ecclesiae . Hoc prolato iudicio , licuit Bertio in eo gloriari sicut aurum igne ita opus suum censoria severitate probatum fuisse ; nec minus illi gloriosum fuit doctores on; nις Lovanienses celeberrimam que eius urbis Academiam secum. stetitis,& Clerum Gallicanum in suis comitiis an HO ΜDCCxtura . palam rei ςcide supra

272쪽

moratos libros de Baianismo O Iansenisens redivivo , ut pote iniurios in summos Theologos , acceptamque disciplinam ab Augustino , quo nemo distentius , ut aiebat S. Prudentius , divinarum Icientiarum arcan exquisivir , neruo verius invenit, Seracius protesit, effusius disseminavit. / Nos tamen iliadem libris gratiam 'aliquam habere volumus , quod extorserint a Bertio sex illas

quas commemoravimus Differtationes , in quibus dum se , Bellellium, & Augustinianam scholam ab omni errori. suspicione vindicavit , tantum doctrinae lumen spar sit , ut nusquam melius fraudes S pr

lapsiones Baii , Jansenii , & Que lii cognosci possint . His ' rebus gestis existima

bat Bertius neminem inventum iri, : qui sibi iterum molestias exhibere auderet. Fal so. Nam inventus est Franciscus' Antonius Zaccaria e S. I. qui dilutas in Bestium criminationes animose renovavit , cum in sua Historia litteraria Italie a iudicium pronuntiasset de theologicis illius libris , horumque apologetico . Pudet

273쪽

B si R T I u s. as debere referre atrocissimas querelas rei

giosorum hominum , qui fractis sancti sibinis vinculis christianae charitatis , concul

eatisque sapientissimis legibus SS.. PP. i

tanquam haereticos eos traducunt , qui ullam aliam disciplinam Theologiae probant praeter eam quam ipsi sequuntur . Quoniam igitur agebatur de honore dignita. teque non tam Bertii , quam totius Augustinianae familiae , cum qua ille communes habebat de divinis rebus sentcntias , ipse nou recusavit in certamen descendere cum Zaccaria , quamquam intelligeret sibi rem fore cum omnibus Jesultis . Fuit tanquam levis armaturae prima excursio opusculum illud , quod Jo. Laurentius inscripsit: Rargionamento Apologetico di F. Gianis loreneto Berti infiniano al dottissimo P 'dre Francesco Antonio Zacearia delia venera. bile compagnia. ri Geta . In hoc breviter ,

R . : argu- 1 Hae Ieges sunt Innocentii XI. & XII. nec aron Clementis XI. & XII. Quae vetant aliquem traducere invidioso nomine Jaiisenismi , nisi priui , recognita a Sede apos uica , constiterit aliqtiam e quinque propositionibus docuisse & tenuisse .

274쪽

a IOANNSS LAUR. urguteqtie ille inclusit omnia adversarii diiseta , R graviora largumenta ad illa convellenda , sicque tantam adiunxit auctori tatem , Sc firmamentum apoἰοgeticis fuisDissertationibM , ut nisi judicatum fuerit meridie non lucere , ne suspicari quidem qui

piam possit aliquid inesse in scriptis Bertii

eum Baii , & Jansenti doctrina consentiens . Voluit etiam eo loci se purgare Io. Laurentius quare paullo fervidior &asperior fuisset in repellendis a se Archiepiscopi Viennensis criminationibus . Ait enim lenitatem ab eo minime expectari debere , qui probris maledictisque atrocissimis provocatur ; & se , cum scripsisset Diue fretationes illas in BQanimma O 'anferiρ-m redivivum , nescium Disse opus hoc ex Archiepiscopi Viennensis officina exiisse , propterea quod auctoris nomen minime praest ferebat . Se ille postea aperuit , cum

edidiiset anno Μ DCCL. Documentum Pastorale ia commentitiam Apologiam , cui titulus Augustimam 'Istema si , cui idcirco minime cespolidit Bertius , quod cumula-

275쪽

tissime se satisfecise catissae & ossicio suo putabat in explicanda, defendendaque Ai gustiniana doctrina de duabus delectationibus non iis quidem libertatem cogentibus , ct ut Theologi 'vocant invincibilibus , sed pote statem agendi reluctandique integram servantibus, quamvis fecundum id operammco ηecesse est , quod amplius nos. delectat ex quo fonte omnes Baii & Jansenti errores profluxi Te illo Fastorali Documento persuadere volebat. At si cui nimium acrimoniae habuisse Bertius videbitur , duino Archiepiscopo Viennensi respondit, fatea tur idem necesse est multis illum mitiga- tionibus leniisse acerbitatem suam , cum , edita Liburni an. Mi CCL v I. Expostulatione - quadam , confutasset 'udicium Archiepiscopi

Smonensis de suis , Fulgentii Bellelli theol gieis operibus . Qui hanc Expostulationem cum caeteris apologeticis scriptis Bertii contulerit, facile intelliget similibys accusationibus similia reddita esse responsa .

. Q s. Augustinus cap.f. epist. ad Galatas .

276쪽

Semel enim iactis firmissimis defensionis.

fundamentis ad ea referri necesse erat quidquid iterum promebatur , concludebatum' que , quamvis moliretur Bertius aliquid semper exquisitius dicere . Sed ad Zaccariam revertor , qui ut socios videretur habere in reprehendendo , exagitandoque Bertio , simulavit nescio quem Monachum Vallumbrosanum oppugnatorem fuisse del' 'agionamento Vologetico epistola quadam italice scripta , cujus exemplum retulit in Iv. volumen Historiae litterariae Itali . Hoc erat genus oppugnationis , ut in eo reprehenderetur Bertius , in quo illius adversarii' offendebant , quod scilicet minime se

abstineret ab aculeis contunaeIiae 3 renovabaturque tota illa vetus cantilena , mortifero veneno imbuta esse dicta illa ; nox esse necessariam ad imputationem peccati pr sentem O inuadem divina gratia inspiratio- uem; divina praecepta ian ὶis absolute dicen- da esse impo sibilia , quibus auxilium Iussciens occulto Dei judicio negatur sine auxiliatricis gratia subsidis liberum - arbitrium nonnisi pec-

277쪽

eara riguere posse ; in Deum referenda esse charitate saltem Qirtuali opera deliberata statum purae naturae impossibilem esse, & quae sunt hujus generis alia . Videbat Bertiusquam haec essent levia & brevia responsu . Quoniam autem ita natura comparatus erat , ut cum res esset de religionis fama conservanda , quae vere sola gloria nominari potest , omnem exuere videretur humanitatem , confecit vulgavitque opuscu-ὲum , in quo multum & leporis re bilis sparsit ad irridendum epistolae scriptorem, carpendumque Auctorem Historia litteraria Italicae . Noluit sub suo nomine hoc opusculum apparere , quare illi titulum fecit : Disingauno des Padre Fulgenetio Μ neta da Bagnone est' Autore des' opera inisetolata: Storia Letteraria d' Italia , intorno adlaletlera nel iri volume inferita , e ad alrriscos di penna dello Resso Seruiore contro un rastiniano apologista . Haec & quae secuta

sunt Bertii scripta adversus Zaccariam magis eo valuisse credo ut iniurias repelle rent, quam ut opiniones , quas a maiori-

R a ima

278쪽

bus Auctor accepit de divinis rebus defenderent . Nihil enim ad priores defensiones addi posse videbatur , ipsaque bonitas , aequitasque caussae propugnaculo sibi poterat esse . Porro Bertius omnia illa tela , quae in se ' intentavit Zaccaria neque is intentandi occasionem ullam amisit tum voce tum scriptis fregit comminuitque ἔ& postquam in apertum protulisset anno MDCCL v III. librum , qui inscribitur : ficu ni apologetici feristi contro P Aurore deliα Storia Leueraria d' Italia Parte i. e II. ipsi certe licuit cum Critone Terentiano coiactare :Si mihi pergit qua volt dicere ea qua non

volt audiet.

Plurima quoque sunt in Voluminibus iis , quae ad stippiendam Historiam litteranam, scripta dicuntur ca) quae dum Bertium defendunt acriter Zaccariam mordent 3 nemque

279쪽

que dubito quin haec ipsi Bertio praesertim

sint tribuenda . Nec etiam dubito eorum me adscribere sententiae , qui Bertium auctorem existimant Epistolarum F. Guidonis , quae epi viae, quod contineant genus Ioeanis di nimium illiberale, ab sis, quorum pintestas est , proscriptae fuerunt . sed Io. Laurentius factum .huiusmodi inficiando maluit hominum reprehensionem vitare, quam fatendo laudem faceti , elegantis sct eruditi scriptoris aucupari . Quod ex se natum minime negabat erat Italicum, voema inscriptum la Zaceareiae , quo se i sisesime Zaccariam persecutus est . Scio huius poematis novem libros sive cantus aut graphos post Bertii obitum Romam delatos esse e decimus , quo clauditur opus , apud me est; ex eoque sudicium facere potui , quanta facilitate uteretur Io. Laurentius inscribendo Italico carmine , & quam in altercando eum aliquo aculeo & maledicto esset iacetus , Sc acutus . sed tempus est , ut finem faciam narrandi iurgia & lites hominum , qui inter se ita pugnarunt ,

280쪽

ri de Jesultis , quod summ1 doctrina homines a praeclaris , utilibusque conficiendis operibus abstraxerunt , dum eos pertinaciter vexatos virn vi repellere coegerunt. At Bertius qui erat industria prope singulari eodem tempore , quo rem suam egit ad- versus Zaccariam , multa alia conscripsit, quae se debere putavit dignitati , decorique muneris, quod in Academia Pisana sustinebat. Etenim an . MDCCLvIII. factus fuerat Historiae Ecclesiasticae Magister , ad quam deposcendam provinciam , quae illum causae impulerint , minime praetereundum esse . arbitror . Libentissime quidem is erat Romae , praesertim quia multum gratia valebat apud Benedictum XIV. cuius in congressum colloquiumque saepissime admitte