장음표시 사용
21쪽
domiae, est tamen contra rationem naturalem, quod sufficit, ut sint contra naturam. Narres, An peccatum in ratione malitiae moralis excedat simpliciter habitum vitiosum lResp. affirmative: Quia peccatum Proximius adversatur regulis morum, eum sit actus, quam
habitus vitiosiis , elim habitus sit propter actum: . ergo sicut in bonis, actus est perseditor habitu: ita similiter in malis, actus est peior habitui sed peccatum est actus , & habitusvitiosus est pro ter actum: ergo Peecatum, in malitia est pejus, seu excedit habitum viriossim . . . Piser : Peccatum solito nascitur habitu vitioso, ut patet: ergo ille habitus vitiosus d bet habere tantam malitiam. 9uantam habet Peccatum, cum nihil se in effectu , quod non sit in causa a qua procedit ; quemadmodum enim nullus est ectus est persectior sua causa , ita pariter nulla eausa potest esse imperfectior suo etaetii. consequentiam, nec valet haec ratio, quia malitia moralis confistit in distormitate ad regulas morum; unde com possibile sitectetum seu actum eta magis ditarmem quam habitum, Propter rationem voluntarii, actus potest esse impersectior seu pejor habitu vitioso a quo procedit : hine est,. quod licet este snequeat esse sua causa pertemor , potest tamen esse imperfectior illais moralitate;jotest-etiam augeri actus in malitia, quin augeacia habit vitiosus.
22쪽
An sit de essentia cujuslibet Ieccati
Ieo essetisse esse cuilibet peccato, quod silcontra legem Dei aeternam: undςs perimpossibile lex aeterna deficeret, vel id quod modo est peccatum, non esset ab ea pronibiarum, eo ipso non haberet Armaliter rationem Peccati, nec mali moralis, sed initiative tantum S sundamentaliter. Ita colligitur ex Scoto in . dist. Iq. q. r. Prqb. Illud est essentiale cuilibet peccato. . quod ineluditur in definitione essenti, i peccati; sed Use contradegem Dei aeternam, est in definitione essentias mecati: ergo &c. Prob. minor :Peceatum definitur dictum , vel f ctum, νει concupitum contra legem Dei, & Iicet aliqua do sit eontra legem nMuralem, vel humanam, hoc non obstat, quominus sit contra I em Deiae emam , quia omnes leges , sivὰ divinae sive humanae sint, alem artema derivantur: Omnis etenim potessas est a Deo , inquie Apost. &ipsamet Iex aeterna de se ait, Per me Reterregnany o' legum eon ονes justa derernunt sed in hac peecati definitione includitur, esse contra legem Dei aeternam, cum omnis lex sit a Deet, & qui resistit legi superioris, resistat Deo & peccet: ergo esse conrra texem Dei aeremam includitur in essentiali desnitione
Confirm. Id per quod unum distinguitur ab alio specificἡ & primario, est essentiese a seis mecatum distinguitur specifice ab actu , qui
non est Peccatum , per Ly. esse contra legem Dei aeternam: ergo est essentitie cuilibet Pec eato . Prob. min. I. APost. ad Rom. ait
23쪽
cognitio seu distinctio precata per legem, d. ait, minon est lex, neque praevarieatis, id est peccatum; & c. 7. ait, Peccatum non cognovi nisi
per legem: ergo peccatum distinguitur specifice seu in ratione peccati, ab actu qui non eu peccatum, per esse contra legem Dei aeternam. Obj I . Sublata omni lege , voluntas humana posset Deum odio habere; sed tale odium esset formaliter idem quod modo est: ergo esset peccatum abs e lege. Resp. concessa majori, nogando minorem: Quoniam seclusa lege non haberet negationem consormitatis ad legem, seu non esset ditarme: ergo non esset idem odium
quod modo est. , nec .esset malum in genere, moris , sed tantum in genere naturae, necesset formaliter peccatum et, sed tantum fundamentaliter.
Dices: Odium Dei est prohibitum, quia est
malum & peccatum : ergo non est Peccatum
quia est prohibitum, seu quia est contra legem. Resp. odium Dei elle prohibitum, quia est
malum in genere naturae, & peccatum sundamentaliter & materialiter; & malum in genere moris & peccatum formaliter, quia est Prohibἰtum: V. g. paries A. est similis parieti B. quia est albus, iundamentaliter tantum, non Vero formaliter, quia est sorinaliter similis per relationem similitudinis qua resertur ad parietem B. Ita similiter nullus actus est formaliter malus & peccatum, quin prius fit land mentaliter & in genere naturae malus; sed est formiliter talis, per relationem ditarinitatis ad legem Dei. Et quemadmodum sublato termino cui paries B.est similis, tollitur similitudo; ita sublata lege ue tollitur formale peccati . . Quaeres, an sit essentiale peccato,quod sit injuria seu ostensa Dei Resp. assirmative : Ratio est, quia Pecc tum est essentialiter dictum,
vel . factum , veΓ concupitum contra voluntatem Dei, cum lex ruhil aliud sit quam di-
24쪽
vina voluntas; sed dicere , vel sacere aliquid contra voluntatem alicujus, est illum re aut verbis ostendere: ergo peccMum ex propria sua ratione habet, quod sit injuria seu oflensa Dei , non quod estective ei noceat, sicut infirmitas nocet homini, ut ait iob. 3s. Si multistieatae De 'νint inicinitates tuae , quid facies eontra eum λ nihil sed quia nocet in aflectu Peccmtis. . Insuper : subditus qui suo principi aut superiori praecipienti non obedit, faeit ei injuriam . ipsiusque leges atque mandata spernit, quia debitam obedientiam non praestat: ita homo dum Peccar, debet ostendere Deum, quia mand tis ejus obedientiam non praestat; quapropter apud Theologos, teneri non peccare, idem est ac teneri non ostendere Deum, & qui peccat s Deum ostendit , cum iesum Deum aerelinquat,& ultimum finem suum in creatura constituat, &avertae se a Deo qui est ejus ultimus finis, eujus imperio deber se subjicere, ut eroeerto habe. t e
mus in variis sacrae Scripturae locis, atque nat rati lumine: ergo peccatum est essentialiter imita' Gjuria seu ostensa Des. σ
De distinctione peccatorum . Luet peccatu nihil sit juxta illud Aug. kact.
I. in Ioan. ubi ait, Peeeatum nihil est nAhil stant homines cum peecan . varias tamen in se patitur divisiones,juxtayel obiecti,vel principii, rei circunstantiarum diversitatem. I. dividitur in peecatum otiqinale*persense. a. personale, in actualet habituale. 3. in mortale & veniale . in commissionis & omissionis. in carnale di
spirituale, de quibua omnibus insta dicomu - .
25쪽
di Mo specifica peccatorum, ex oujinis quae respiciunt. ves expraeceptis quia
D lao i. Distinctionem 'ecificam peccat rum sumi ex objecio in quod tendunt s .
seu ex motivo propter quod fiunt , non vero ex ' Praeceptis quibus opponuntur. Prob. I. Pars rΑ ctus humanus est formaliter malus moraliter Per relationem ad objectum formale , ut dissonum regulis morum , ut 1 dictum est, unde dum duo actus numero distincti, sunt distes mes eidem objecto , fiant duo actus mali numero tantum distidicti ; & si quilibet sit ditarmis proprio obiecto unt duo peccata specie distincta, quia malitia unius seu distis mitas , est specie distincta a malitia alterius; quoniam objecta ex quibus desumitur malitia moralis, subi Oecie distincta, & sunt diversa motiva: v. g si duo Religiosi , unus Minimus. ,& alter Franciscanus manducarent carnes seria quinta Cinerum ; Μinimus duplex pecearum committeret, & Franciscanus unum tantum, quia Μinimus praeter peccatum intemperantiς, quod committeret sicut Franciscanus com mitteret peccatum sacrilegii, ut adfertit Gonet. quod Franciscanus non committeret , quia pra ter motivum abstinentiae obligans Franciscanum & Μinimum, datur motivum ReliFi nis, quod obligat Mnimum, S non obligat Francicanum , qui mon emist votum utendi perpetub cibo quadragesim li: ergo distincto specificapeeratorum Rintur ex obiecto in quod tendunt. ειλ. x. pars: Homieidium est contra bimem naturalem, divinam, .& hum.
26쪽
nam, tamen qui occidit hominem, non committit tria peccata, quamvis homicidium tribus praeceptisprohibeatur; quialte8t leges sint . diveris, motivum tamen legum, est unum &idem tergo specifica distinctio peceatorum, non desumitur ex Otersitate praeceptorum, sed motivorum. Tandem, pluralitas praeceptorum, se habet respectu peccati, sicut causa eficiens res p effectus; sed plurescausae essicientes unum eiactum essiciu , dum propter eumdem finem agunt : ergo qum plura Praecepta praecipiunt eamdem acti mr vel eam prohibent ex e dem motivo. idem heceatum faciunt; & dum sunt ex divei sis motivis, peceatum multiplicatur; v. g. Franciscanus qui die veneris , in quo occuris vigilia quaedam, frangit jejunium,
Peccat dupliciter, nempe contra Religionem quae obligat ex motivo voti, & contra temperantiam quae est motivum quo Ecclesia praeeipit γjimium , quamvis RodrigueZ eontra riumsentiae: ergo P earum multiplicat sp cifice ex multiplicatione objecti ad quod tendit, seu ex motivo propter quod statuitur μή
ceprum , non autem ex multiplicatione praec
piorum. Hinc inserendum est actionem προ- sitam duobus praeceptis ex diversis motivis imstitutis, includere duo peccata specie distincta, ut v. g. percussio clerici est unica avio, tamen induit duplicem speciem malitiae , quia Pereussio illa prohibetur sum naturesi Ex motivo iustitiae,&jure positivo Ecclesiastico ex motivo
Religionis. Dices: Peccatum est essentialiter contra I 'gem Dei: ergo ubi sunt legessisterentes,ibi sunt diversa peccata; ideoque distinctio specificapeccatorum provenit ex diversitare specifica pra e torum. Re*.negando consequentiam : nam Plures leges eirea eumdem actum . ex eodem motivo, non sunt plures leges in ratione praeci-
Piςntis, aut prohibeatis, sicut plures causae
27쪽
efficientes circa eumdem effectum, non sunt plures in ratione influentis , sedsunt una lex totalis, sicut plures causiae sunt una causa totalis: ergo sicut estectus productu a terra & le, non induit diversamipeciem ; sic nec actus contra diaversas leges ex eodem motivo praecipientis , induit diversam speciem malitiae. Quia licet leges, divina , naturalis, & humana disterant specie ex parte principii & lefiislatoris , tamen formaliterre respectu rei prohibitae , ex motivo prolibhendi , sunt ejusdem semipi , sicut v. g. equus &hos in ratione trahentium navim sunt ejusdem
Instabis: eryo praeceptum dat esse actui malo in ratione mali & peccati , sicut causadae esse eLfectui , & consequenter diversorum praecept rum transgressio , facit divestatem peccatorum, si quodlibet praeceptum det esse actui malo, sicut causa dat esse etactu D stimem instantiam: praeceptum dat esse actu causaliter & essicienter , concedo; dat esse specificum aut individuale, nego , ut paret in exemplo de causis efficientibus, quae non tribuunt essectui tale esse, seu specificum & individuale: ergo non debent esse tot numero Pecc ta , quot sunt Praecepta quibus opponuntur.
VIsis natura &distinctione peecatorum, modo examinandum est in hac disputatione , in quo coasistat datura peccas, ideo sit
28쪽
Per quid peccarum commissionis consimi ire formaliter in ratione mali mo
DIco , pece tum commissionis per selam
Privationem in ratione mali moralis seis maliter non constitui, sed per quid reale αPositivuin. Haec conclusio est nostri Poncii incursu Theologico, Boivini in Theologia qua-oripartita, tom a. disp. de actibus humanis 3
S aliorum in manuscriptis. Prob. i. Peccatum ex Aug. est dictum , vel factum vel concupitum. contra legem Dei: ergo peccatum comnus ionis non consistit in privativo sed inpositivo. Prob. consequentia. I. Dicere, facere, S concupiscere .unt quid positivuin : ergo Pe care est etiam quid Positivum. 2. Lex quae Pro hiber peccatum, non prohibet quid privativum, sed Politivum: ergo Peccatum non potest consi antecedens: Lex quae iurium 1 non Prohibuer privationem rurii; alias Iurari, esset adimplere legem non: ergo non prohibee quid Privativum prohibendo peccatum , sed quid positivum , nempe productionem, aut volitionem furti , aut odii &c. 3. Peccare peccato
commissionis, v. g. ere, est producere es,
quid oppositum huic legi non Oeeides quae est positiva; sed non producit quid privativum, nec carentiam aliquam, imo non occidendo, seu adimplendo praeceptum, manet in pravatione& carentia Peccati: ergo peccatum est formal, ter quid reale & positivum. Instat Fraiien, hos omnes actus esse quidpo utivum, dum considerantur materialiter & en litative, &sub ratione actus humani voluntarii. Durana 2 m. In B &l,
29쪽
& liberi , non autem quatenus considerantur sub ratione sermali peccati; sic enim nihil aliud formaliter important inquit) quam ipsam dis
convenientiam cum lege divina , cujus dicuntur transgressiones;haec autem disconvenietia nihil aliud est , quam privatio rectitudinis & eo formitatis, quam auus ille debebat habere ad
Contra I. Disconvenientia eum lege divina in qua peccatum formaliter consistit , non est formaliter quid privativum, seu Privatio recti. tudinis: nam furtum v. g. aut odium Dei, est actus disconveniens cum lege divina, &. quia est disconveniens,privat rectitudine, sic error qu i est actus mecminosus , seu peccatum intellect , . privat scientia & cognitione, quia est disconveniens cum veritate , idcirco quenIati modum error importat disconvenientiam cum Veritate, quin sit formaliter priotio rectitudinis ad veritatem , ita similiter disconvenientia istius acturiv. g. surti, non est sermaliter privatio recti iussinis,quam actus ille debet habere ad legem de - fi rando , sed potius radix hujus
Cont. L. Actus moraliter bomis, v. g. dilectio inimicorum, sundat convenientiam ad. legems quae est quid positivum in nonne illa conve-
.nientia importat privationem distonvehientiae quam connotat λ Ita similiter distonvenientia actus ad legem nonamportat se aliter privationem rectitudinis , seu convenientiae ad legem, sed tantum de costa notato ; ideoque dis convenientia fia aliter est quid postivum, tam in Physicis, quam in Moralibus. Nam paternitas v. g. 3t filiatio disconveniunt per veram, se in alem 3e politivam relationem dissimilirudinis
superadditam , ut fatentur omnes Scotistae asseserentes unam relationem alteram sun dare. Patet etiam in Moralibus, nam consentire & distriatire in doctrina subtili , sunt actus positivi volum
30쪽
tatis; at consentire huic legi P Onoce, fodi est bonum, & dissentire est peccatum ; distentire est .disconvenire , sicut consentire est convenire:
ergo diis convenientia seu distensus ad legem, est quid positivum, ex quo sequitur privatio rectitudinis es sicut consensus, ex quo sequitur Pr,
Contra 3. Furtum sub ratione formali peccati est aversio a Doo,' & conversio ad creat ras; at aversio & conversio, sunt sermaliter quid Positivum, ut fatentur omnes: ergo peccare seu dicere, facere,. &copcupiscere contra legem Dei, sunt quid positivum, nedum dum considerantur materialiter & entitative, sed etiam quatenus considerantur sub ratione formali peccati. Praeterea, totalis conversio ad creaturam
est formaliter disconvenientia cum lege divineta& atactu Dei, juxtaJllud Ioel, conrintimini ad νηι :s ed non est formaliter privatio, alias quilibet actus positivus, esset formaliter privatio: ergo licet peccatum sormaliter consistat in distonu nientia cum lege, tamen non consistit in privativo, sed in positivo. Prob. 2. conclusio , & simul confirmatur responsio ad instantiam: Si iurari v. g. sub ratione formali peccati, esset quid privativum, non furari , sub ratione formali boni, non esset quid
positivum a ergo Peccatum sub ratione peccatii. non consistit in privatiVo, sed . in positivo . Prob. sequela: Furari, ut est peccatum .sorm liter, & non surari, prout est bonum formali-.tendit opponuntur contrarie , sicut malitia &bonitas, ut docet Seotus quolib. I S. & Arist. iri postprete. cap. de oppositis, ubi ait, malum Lbonum esse contraria: sed privativum & positivum non OPPOnuntur contrariὰ, sicut iurari &non 'rari: ergo oportet in doctrina Scoti, quod furari. Iub ratione formali mali & peccati, consistat in positivo, sicut non surari in ratione b ni, consistit. in positi' ; at se se &- eXPres