장음표시 사용
41쪽
ea bonum , quia MVetitus Potest refugere aliquid ut malum , quinam et bonum oppositum; alias voluntas non estet. libera libertate exercitii , quod est falsum: Erpotest refugere negati se aliquid ut bonum , id. est non, amare illa lis
inam licet voluntasi nequeat odio, habere h num, nec amore prosequi malum, ut malum est; potesttiamen non amare bonum, nec odio habere malum , . clim valeat remanere ;suspensa
ab omnὶ actu . agitur cum sit libera, dum rema, netsuspensa , -es et etiam libexa omitendo 're myroeceptam absque uno actu, :id 'st remanendo iusipensa de consequenter Pura omisiaci pece minooa&culpabilis, est Post Fili S.' i i. sobj. 3 Voluntas in actu primo manensi pec care non potest; sed sine actu positivo .physico naan et in 1laru actus primi: ergo sne' actu physi- copositivo Pecc e non potest , & consequeta
ter sine illo non potest dari omissios culpab ilis . .
Major est certad voluntas enim in istatu actus Prinii libertatem non exercet, quod aut .eccet
necestato requiritur-Minor Prob. Nam omnualiud, praeter actum physicum , Otest ubiuis, tali in statuactus primi manenti convenim: ergo sine actu phrsico manet in statu actus Priinia Consequentia patet Antecedens prob. Praeter actum physicum, solum potest in voluntato considerari praeceptum cum advertentia ad illud, & carentia operationis, sed voluntati inflatu adius primi, convenit advertentiae ad ipra ceptum, convenit iam 'perati s carentia
quandii, enim est tum in actu primo, non opes Tati : ergo omne at iud, praeter actum physicum Politivum, convenit voluntati in statu indisse
Rest'. negando majorem : Voluntas enim in actu primo potest habere advertentiam ad obli-
flationem praecepti & cum tunc non eliciat ac tum 'secundu in debitum, nempe volitionem , tenetur, peccat non faciendo quod iacere te- netur
42쪽
netur, quamvis non eliciat actum feeundum Positum Praecepto,nempe litionem. Ad Prota. nino assumptum nempe voluntatem .iastata adius primi non exercerei libertatem: voluntas enim non est sicut potentia acti va naturalis,quae non potest reduci ad actumnisi agendo exercendo actum aliquem formalem , quia voluntas est potentia activa libera quae reducitur adactum dupliciter, sellicet agendo, & non age do,id est producendo actum eonvenientem gctui a cepto, vel distonvenientem a &. manendo suspensis,dum tenetur elicere actum: nam dum
occurrit obligatio volendi aliquid , si veli t illud,
exerced suam Iibertate e meretule . si nolit illud, exercee etiam suam libertatatem gontr-rietatis. At oraetere, habet libertatem contra' dictionis, ut fatetur Gonet. sed illa libertas non exercetur volendo , nec nolendo, sed pure omi tendb,quod testetur elicere: Ago κoluntas mesecet uiam libertatem absque ullo actu secundo , alias nulla esset disterentia inter liber tem comtrarietatis, & libertat contradictionis.Deande, voluntas in actu. Primo. tenelux adimplere praeceptum, alias omissio in si,mno contingens, non imputaretur ad culpam tempore quo instat praeceptum, quod est contra: Gonet. hic art. 4 4 Quia in dormiente voluntas non est in actu se- eundo : ergo Voluntas Potest peccare in stata, actus primi .i inde. onfitendari ef, quarta ratio
Goneti, quia, ut i se ait ,est assinis praecede ii , & proponitur sub eodemsensu.li et Proponatur siub diversis ternainis, cum voluntas exerceat suam libertatein, & vivat absque actu positivo, ratione libertatis contradictioni; ad altarentiam potentiae activae maturalis , qua non potest reduci ad actum, nec vivere nisi,
Obj. ultima: Si daretur peccatum omissionis a uetomni actu antecedente ves concomi tante, illud tantii poemdamni ,. non
43쪽
sus puniretur in inferno: sed hoc absurdum est, cum nullum detur peccatum actuale cui aIiqua Poena sensus non debeatur , &. ibium originale Poena tantum damni puniatur : ergo &c. Seque la majoris Prob. ex D. Thom. 22. qu. 79. arta4. ad. q. ubi. docet peccato omissionis poenam
sensus deberi yi spire radιcem et . qua proceris stic et non habeat ex nec4ptate actualem eonversio nem ad at quod. bonum comuntis se r ergo uabique tali radice, quae est actus physicus Pomsitivus, contingeret, poena sensus non Punir .tur in inferno. ' . i Resp. negando seque Iam majoris: tatis enim onasilio esset peccatum voluntarium , liberum& personale, ut probat quaestio ; ideoque 'aserno Puniretur poena sensus,qua puniuntur Pe cata propria & actualia:. cum sola poena damni Puniatur peccatum originale dumtaxat, ut Patet in pueris tine baptisino morientibus .e Quaeres, an omnis actus conjunctus cui omissione, & cum . observantia Praecepti amm
mativi incompostibilisi sit in te m us, & habeat
aliam malitiam a malitia omissionis Resp. Actum qui est causa vel occalio Oivi
tendi, etiamsi ex sita specie & 'bietto sit bonus,vitiari ex onaissione , & esse Peccatum actum verδ qui nullatenus in olnimonem I fiuit, sed ad illam mere per accidens & eonfieomitanter. se habet, nisi alias malus sit, Catum non esse , nec ex omissione cui Per accidens conjungitur,vitiari. Prob. quoad i. Omnis actus liber qui est causa peccati, en Pec catum; ideoque actus liber elicitus cum cognitione talis estectus eulpabilis, debet vitiari CX estectu peccaminoso : ergo actuS qui est eausa vel occasio omittendi rem praeceptam, e
V-g.fi aliquis propter desiderium studendi orni teret iudie Dominica, peccaret, licev itu dere fit ex sua specie actus bonus. Adverte tamen,quod dum actus ille qui est causa omnis γ
44쪽
nis , est sub praecepto, non est malus,nec omissio est culpabilis: ut v. g. si aliquis omitteret Sacrum, quia ei et prope infirmum periclitan
tem, proculdubio non peccaret, quia tenetur ex Praecepto charitatis adjuvare infirmum perhelirantem, & tenetur audire Sacrum ex PraeceUto religionis; unde cum praeceptum charitatis magis urgeat,quam Praeceptum religionis, tenetur omittere Sacrum.
Prob. quoad a. Actus qui non influit in omiGsionem, & qui per accidens & concomitanter se
habet, non est causa omissiqnis malae; ut v. g. si aliquis nolens audire Missam propter aliquam causam, stuμree tempore Missis, vel recitaret horas canonicas, illud studium non esset eausa omissiqnis , sed esset actus concomitans omisesionem: ergo non esset peceatum sicut omissionec peccaret, si omittens Μissiun ob aliquam causam studeret tempore Missae. Confirmatur conclusio: Adversarii in prima parte, dum de voluntate Dei disputant, docent contra nos voluntatem Dei potuisse manere sis Pensam circa iaturitionem Petri v. g. ex quo liquido constat voluntatem divinam tunc esse liberam, seu libere suspensain, sitamque libere
tem exercere manendo suspensam, ita ut defierret,si per inipossibile teneretur elicere actum circa futuritionem Petri, volitionis scilicet vel noli tionis : ergo voluntas Petri potest etiam manere suspensa circa actum aliquem , utpote auditionem Μiit, die Dominica , positis adverte tia & cognitione obligatiociis praecepti de Misti audienda: In quo casu voluntas sic suspensa ab omni actu physico esset culpabilis , quia non faceret quod jubetur, idque libere, cum eos set facere quod non facit. Omissio illa etiam esset culpabilis, quia peccatum omissionis
in sua essentia. non includit aliquem actum , cum ad non implendum PraecePtum non Te
quiratur actus , sed canentia aut cessatio illius,
45쪽
tive suerit nolita , sive non; ad hoc. enim cit,quod debuerit esse nolita , aut volita pr.HeP-ti observantia. i. . . Q
non sitim quando apponit cassimi , sed . etiam quando de facto φmitti Z
S Ensitisi difficultatis, non est , an semittens actum debitum , Peccet, dum. voluntarie apponit causin omissionis culpabilis, etiam ii dei facto non sequatur omissio P v. g. ut ait Goneta ille qui hora matutina somno s e tradit , Praevidens, qudd non evigilabit usque ad ves peram , .sub Indeque quodSacrum onHrtet, certum est,quδd peccat, quamvis evigileturab ali
'quo, & sacrum non omistat ,. quia voluntas
omittendi actum Praeceptum , est Peccatum Sed est , an etiam peccet,quando de laeto poni tur ipsa omissio, id est,. an ille peccasset: omittondo Μissana,si somnus durastet usque ad vespe, xam, vel an illa omissio in somno suisset tantum est ectus peccati, seu intentionis dormiendi tem-Pore sacri Dico, qu6d omissio in somno contingens non imputatur ad culpam tempore quo instat .Praemceptum sed solum quando posita fuit cauta omissionis, seu intentio dormiendi: unde illa omisso non debet dies p catum di stinctum a causia sed est ectus peccati. Ita Scotus in a.dist. o. in fine es Prob. Nullus actust potest elle peccam nosius in se , nisi si e contra legem; sed omissio in somno contingens, non est contra legem: ergo non potest este peccaminose, nec culpabilis in se , sed tantum in cauti, seu in intentione dommi e
46쪽
inimis. Prob. minor : Lex non Iigar impote res. Τum quia colligitur ex illa regula juris, Aa n Obsibile nemo tenetur . Tum ex , D. Aug. di
αεβ ; sed homo per somnum,aut ebrietatem , fit impotens ad implendum praecψtum .de Μista audienda . Tum aquia posito somno , omissio Μissae naturaliteri sequitur, i& nequid in sensu composito impediri ab illo homine qui dormit ,εt ideo nequit adimplere praeceptum', neque evitare omissionem praecepti . Tum quia dato quod tradidisset se semno usque ad horam n nam tantum cum intentione audiendi :Mistim post, & dormiret usque ad vesperam, certum est; quod tunc somnus ille redderet hominem, , impotentem ad implendum prςceptum,& omisi sio esset inculpabilis , ex defectu malae intentionis , seu malae causae;; sed somnus non esset diaversae species, ac si durassetusque ad horam no- νnam tantum : ergo signum est, quod per somnum homo fit impotensadii tendum praeceptum& quod omissio in somno non habet aliam malitiam, quam malitiam causae. cuius est effectus Preccaminosus. Tum quia dormiens praevidens ex somno secuturam Mime omissionem , con- trahit ejus malitiam , praecise quia ponit ca ' sam omissionis ,: Si peccat peccato omissionis in eodem instantiis in quo vult dormire; quamvis hora Missae excitetur 4 somno, Si Mistam audiat, quia hos est per accidens, ideoque nota tollit causam peccati nempe intentionem , sed tollit tantum letactum , nempe omissionem Mistae': ergo omissio in semno non .est solvi alia. ter Peccatum in se, sed in causa, & est eflectus
- ρices : Causia omissionis, nempe intentio dormiendi, non es Montra legem, quia tunc Praeceptum de Μista audienda hon urget, bene vesro dum omittitur: ergo omissibΜistae in somno est contra lerem, & causa non est contra legem o ResP.
47쪽
Resp. Quod quamvis Praecep tum non ut aedum ponitur causa, tamen obligat ad non ponendum impedimentum audiendi Missam pro tempore debito , quoniam praeceptum de Μilla audienda non solum obligat ad auditionem Mis . sae, sed etiam ad recessum impedimentorum :erg. causa omissionis est contra Iegem , tum
quia est actus liber, tum quia lex obligat in illo
. Prob. 2. Non est peccatum, nisi si formaliter. liberum & voluntarium, cum libertas sit fund
mentum totius moralitatinsed omissio in somno non est formaliter libera: ergo nec somnaliter Peccatum . Major est certa. Prob. minor: I.
ut aliquid sit sorinaliter & actu liberum, oportet, quod sit actu volitum, quia omne liberum est volitum ; sed omissio in mno, non est actu volita, cum dormiens rictum actum voluntatis exerceat: ergo non est actu volita. a. ue aliquis actus sit actu libe oportet,quod sit actu revocabilis, cum actualis libertas consistat in poste agere & non agere: sed omissio Μill e, in somno , non potest suspendi nec revocari actu: emo non est actu libera. . Resim Gonet. hic g. r. & 2. quod ut aliquid sit in se formaliter .peccatum sufficie quod in directe & in sua causa sit liberum de voluntarium ; sed olnissio Sacri , contingens in mno, indirecte & in sua causa voluntaria est : ergo &c. Probat majorem variis exemplis, sed adduco tantum unum: Pollutio nocturna in semno contingens , licet non sit in se formalitex libera&voluntaria, quia tamen est libera & voluntaria. in sua causa, Puta in turpi cogitatione, vel in tactu impudico, aut alio consimili actu, peccatum est. Haec responsio est prima ratio,quam Gonetus adducit com
Contra I. Ut aliquid sit liberum in sua causa, oportet, quod causa sita in formaliter libem
48쪽
libera; impossibile enim est, quod unum ut in alio, S ab ipsb accipiat aliquam denominationem; aetualem, quin illud aliud sit actu, sed causa omissionis, nimirumlibertas intentionis omittendi lilistam , non est ampliu , dum contingit omissio aut obligatio audiendi Millam , quia mediatione temporis interrumpitur libe tas , S actus intentionis non existit,cum sit printeiitus: ergo omissio Missae non potest esse in se libera , nec denominari voluntaria a causa ;ideoque non est peccatum in somno 1 sed e&ctus peccati. Cont. a. Ut aliquid sit formaliter peccatum non sufficit, quod indirecte & in sua causa sit liberum; tale enim est peccatum, qualis est libertas; tum quia ubi est peccatum , ibi emiabertas: ergo peccatum sequitur Ilibertatem,ideb-que quod est liberum indirecte & in causa ,
non debet este peccatum sermaliter, sed tantum indirecte Sin causa tantum . Tum quia libertas
est fundamentum moralitatis, scilicet bonitatis S malitiae: ergo ubi non est actualis libertas, ibi
non est actuale peccatum: v. g. albedo est sumdamentum similitudinis, idcirco actualis similitudo albi nequit esie nisi in albo actuali: b- sumo: sed libertas non est actu in pollutione
nocturna, nec in omissione Missae in somno: e go ibi nequit esse formaliter & actualiter pecca tum, sed tantum estectus peccati. Prob. 3. Qui se committit somno cum antis .mo omittendi Mistam , in eodem instanti peccat, cum ille actus sit ditibnus rectat rationi regulis morum , & si in somno ante obligationem Praecepti de dii ita audienda morer retur, esset culpabilis peccaro omissionis Μis,sae, quam tamen in executione non emisilles , cum mors antecesiuiet tempus audiendi Millam:
ergo omissio Misiae in somno non est aliud Peccatum, id est, qui omittit Mistam .in somnos non peccat, sed Peccavit,dum voluit dormmire
49쪽
mire causa omittendi Missam . Prob. conseq. Committeret I. duo Peccata omissionis, nam dum se committit semno, peccat peccato omissionis. & dum omissio sit, peccat etiam peccato omissionis: ergo comittit duo peccata omis
sionis; sed hoc est salsum, quia ibi est una obli-' gatio , unum PraecePtum observandum: ergo ibi non possunt esse duo peccata omissionis , &consequerer peccat tantum,dum mno se committit ι 2. Peccaret plusquam vellet , quia vel et Peccare unico peccato omissionis Missae, & semel violare praeceptum de Missa audienda,&peccaret bis successive, & bis violaret Praeceditum. I. dum voluit dormire animo omittendi
Missam. 2. dum omisit Missam hora debita ;sed hoc est falsum, quia intentio est mensura
Peccatorum , crim nemo pecce nisi velit: ergo semel peccat. 3. tandem, omissio in somno non potest esse deterior , quam extra somnum, & qui committit se somno cum; imo omitte di Missam, non magis Peccat,quam qui omittit Missam cum solo animo emittendi : imo iste vidi tue culpatior : sed ista omissio extra somnum, non esset peccatum superadditum actiuinteriori, in ordine ad Deum, ut docuit Gonet. supra: ergo etiam omissio in somno non debet esse peccatum distinctum a volitione omittendi. Hinc inserendum .est contra argu mentum Goneti, quod si virgo se inebriet eo animo,ut ebria, vel dormiens a viro defloretur, 'Peccar tantuin,dum se inebriat, & defloratio est
.Nec valet dicere voluntarium indirectum sus. ficeri: ad peccanduin , sicut ad merendum , ut patet in Martyribus qui in instanti mortis merentur coronam Martyrii, S in Sacerdote qui animo celebrandi accedit ad altare, & mente disii actus, ac linc advertentia, verba consecrationiSProfert, ve e conficit sacramentum : Non
v kr, inquam x quia Μartyres,dum accipiunu
50쪽
Coronam, non merentur, sed accipiunt esteti uni meriti, qui est corona aut merces ; sic etiam dum homo in sotnno omittit Millam i non peccat victu, sed elicit eflectum peccati, δέ si , duna Fatiuntur Martyres, sint PriVati vatiqnis: usu , non merentur Armaliter & actu, sed tantiunmaterialiter&physice, id est, passione s sunt meritoriae in causa&radicaliter, ut ait Docton 3. disp. t s. q. uniea. Ad illud de Sacerdote , dico,quod non valet: quia intentio Sacerdotis
non interrumpitur physice , nec moraliter ;accedit enim ad altare cum intentione vii tu aliquae Perseverat usque ad consecrationemr at s1'
Post mediam noctem vellet celebrare Μisibin ,& postea dormiret usque ad inexi diem, & abs
que ulla intentione conlecrandi accederet ad ab. taxe , existimo,qudd Sacramentum non esset validum, quia ex hoc sequeretur intentionem habitualem suffcere , quod es contra omnes Theologos ; nam illa intentio quam habuisset media nocte, suisset interrupta per somnum,
cum intentio possit desinere per . retractatio- 'nem , & per suspensionem actus & Potenti rum: ergo qui in somno omittit Μissa in , non piccat actu &formaliter, sed tantumlin causa . omissionis: Obs. I. Gonet. Si omittere Sacrum tempore somni ex causa voluntaria, non e flet in si sor- maliter peccatum, sed tantum Peccati estpc- tus ; non esset etiam peccatum velle sic omiti
re,. & talem omissionem desiaerare : sed hi podici nequit: ergo . Prob. sequela majoris Elie- eius peccati, qui in seipsis peccata a. an sunt , sed tantum in sua causa, licite positinue desidera,rii licet enim mulieri quae per adulterium comeepit , desiderare partum , quamvis sit est
ctus peccati adulterii , & peccatum in illo .
Item licet ei qui contra Ecclesiae praeceptum comedit cames feria sexta, desiderare nutriri