장음표시 사용
51쪽
M augmentatio sine essectus comestionis pece minose ergo. si talis omissio non essee
in se sor Galiter peccatum , sed tantum in sua
eausa, non esset necestarium illam in confestione explicare, sed iussiceret e primere causan . ex qua secuta est: at hoc dici nequit, cum sit comtra communem usum Poenitentium &confesso
Resp. negando sequelam majoris: Ad Proo. nego antecedensi illicitum enim est desiderareestectus peccati, quoniam mali sunt in causa . Ad prob. Dico,quod licet mulieri quae per adulterium concepit, desiderare Partum , Phece
& in ratione partus , non vero in ratione estec
tus peccati adulterii : nam partus habet duos respectus fidem dico de nutritione) scilicet rel- pectum physicum qui terminatur ad matrem,&respectum moralem qui terminatur ad aduit rium;unde licet mulieri desidcxare Partum lubprimo respectu, non vero sub Posteriori, juxta quem est eflectus adulterii , cum sub priori sit estectus naturae generantis. Ad deindε, nego majorem: nam in consessione tenemur explicare peccatum quoad eflectuS quos causat, licet estectus non sint formaliter peccata , quia licet estectus non sit sormaliter & in se malus, est malus in causa;& ideδ ut omne malum causae eXPlicetur , & cognoscatur a Consessitio, estectus peccati uini explicandi ' . . a, Obj. i. Si estet lata excommunicatio aversis eos qui non audiunt Missam in die Festo , nullus eam incurreret propter 1blam volitionem non audiendi, nec propter solam cauuc oppositionein; sed tantum quia tempore quo obligat praeceptum, non poneret actum debitum, sieu non audiret Sacrum: ergo cum ex dicommunicatio incurratur ProPtet Peccatum completu,consummatum,& perfectum, tunc eNset formaliter & complete peccatum Ommioniis non Vero quido volutarie poneretur causa illius.
52쪽
Resp. negarulo consequentiam:Quia excommunicatio est poena, qua Ecclesia nunquam Punit, nisi eflectu secuto: ergo licet excommunicatio incurratur post, & propter omissionem Missis; tamen non est inserendum illam omissionem in iomno esse formaliter peccatum , sed tantum eflectum peccati: nam si Petrus v. g. s riret clericum , & statim poenitentiam ageret cum sacr amentali consessione, esset justificatus: at supponamus, qudd. Post duos menses mors clerici ex percussione sequatur, Episcopus P
test denunciare Petrum excommunicatum a tammen tunc mors clerici, ut fatetur Gonet. non es set formaliter peccatum ob retractationem: esego omne,propter quod incurritur excommunicatio , non est formaliter peccatum, sed etaetus Peccati, & aliquando Peccatum Praeteritum. Obj. denique: Iste actus , Volo o-ttere Sa-erum in die Festo eu uero somno aut ebrietate comνeptus , maIus & peccaminosus est: ergo & ipsa oramissio Sacri in somno . Prob. conseq.Bonitas re malitia actus voluntatis,dependet ex objecto, seu ex re volita; unde repugnat aliquem actum voluntatis habere malitiam, nisi res directe vel interpretative volita , mala sit; sed objectum hujus actus , Hlo omittere, Oe. est ipsa omissio
in somno aut ebrietate voluntaria contingens dergo si talis actus fit malus, ipsa quoque omissio Sacri in somno mala erit, subindeque Peccatum,& non solum peccati effectus. Resp. negando consequentiam : Ad cujus Prob. distinguo majorem , Bonitas & malitia actus dependet ex objecto sumpto in genere moris, seu ut disibno ad regulas morum, concedo ; Sumpto in genere naturae & physice, nem. Unde cam objectum istius actus, omittere, edi . sit ipsa omissio Sacri, sumpta in genere moris; & in somno, cum non sit in se libera, non sit in genere moris , id est, non sit dissona regulis morum in se, sed tantum in
53쪽
eausa, in qua est libera, & in qua est peccatum , & potest esse obiectum istius actus Volo omittere, . sequitur, quod non est in se mala,licet actus
Quaeres, an peccata commissionis & uini sionis ex eodem motivo procedentia sint ejus demspeciei in genere moris Resp. inirmative , ruta peccata specificantur a fine& motivo, ut ictum est supra: ergo si commissio& omissioq uae sunt speciei diversiae in genere physico & entis , habeant idem motivum aut eumdem finem, per quem constituuntur in genere moris, sunt ejusdem speciei, dum procedunt ex eodem
De comparatione peccatorum ad invicem. CUm peceata sirit inter se numero aut specie distincta, comparanda sunt ad invicem , ut graviora discernere valeamus.
An omnia peccata sint connexa ξ
DIco, peccata non esse inter se connexa: Nam plura peccata siunt contraria, ut avaritia & prodigalitas, amor voluptatis & amor Pecuniae: ergo peccata non sunt inter se conn Xa, cum contraria connecti non possint. Dei de a virtutes non sunt connexae intex se: Castitas
54쪽
aliquando est sine prudentia, cum aliquando castus sit imprudens , & sic de caeteris: ergo ub tia nou sunt inter se connexa, licet sint plures virtutes inter se connexae , sicuti Plura vitia . Vec valet dicere cum D. Jacobo a. unicumque
rotam legem ferγαγεν it ostendat antem in uno ,
factus est omnium reus ; id est, habet omnia peccata & vitia: Quia haec verba debent intelligi iuordine ad poenam praecise , ac si D. Iacobus dixisset , sui offendit in uno,s aversus a Deo , 'ille qui σι nisi in omnibus, cum peccatum sidaversio a Deo r non. Vero in ordine ad conneXi nem peccatorum , ita ut habeat omnia peccata, ille qui onendit in uno.
Dico Peccata non esse Paria , nec aeqnis Ila. Haec sonclusio est de fide contra Stoicos r Christus enim ioan. 19. loquens de Iuda pro ditore ait, uni me iradidis risι , majua lecca'rum habet. Et Deut 2I . habetur ν Hole dolim. si or plagarnm modus: ergo Peccata non sunt aequalia. Praeterea, actus humani su 'emali & peccaminosi ratione obsecti cui suEt dis-
formes , vel ratione Persectionis cum qua OPF stionem habent: ergo cum objecta naturam& rationem inaequaliter dedeceant , & virtutes sint inaequales, oportet,quod peccata sint etiam inaequalia. Dices: Privationes eiusdem rei suneae uales , transgressiones ejusdem legis sunt etiam aequales, nulla est enim inaequalitas caeeitatis inter caecos, nec inobedieistiae inter transi .gressores mandati alicujus principis: sed peccatum est privatio rectitudinis & transgressito legis aeternae: ergo omnia peccata sunt aequalia.Resp. hoc esse verum in Physicis , non autem in Mor libus; quia in Physicis privatio , aut rransgres sio provenit ex sola absentia sormae , at in Moralibus provenit etiam ex aflectu ; unde cum- afiecius unius sit major affectu alterius , sequitur quod privationes non tundaequales.
55쪽
lis: ergo peccata non sunt paria, nec aequalῖa. Consequentia patet; nam si omnia peccata in linea malitiae & injuriae ellent aequalia ,eadem Pu- 'nirentur Poena, cum non esset ratio, ob quam Deus magis puniret unum quim aliud.Prooatur igitur antecedens, primo:Praemium operis boni non est aequale, ut contra ovinianum concludunt omnes Theologi ex illo 1. ad Corint. 3. Uni qui que propriam mereedem ace Piet secundiim proprium labινε m , S. ex illo Corinth.9.2ui parce sem nat , parce O metet: ergo poena mali operis debet etiam esse inaequalis, cum contrariorum eadem sit ratio. 4ecundo, P aenitentiae dandae sunt cum consideratione criminis,& ju
ta qualitatem delicti injungendae, ut praecipitur in variis Canonici iuris testibus, praesertim 26..uuaest.7.cap. b is qui diversorum: Et Concit.Ca thagin.3. Canon.3I . ergo poena peccati est ina qualis, subindeque peccata non sunt Paria .
Unde in peccatis petatur inaequalitas in gravitate or malitia ZDIeo r. inaequalitatem essentialem pece torum sumi ex objecto', ex oppositione eum nobiliori aut minus nobili virtute, & ex
, voluntate Peccantis. Prob. I. parS: Peccatum ,
ut supra diximus, sumit disterentiam specificam ex objecto: ergo etiam gravitatem essentialem, cum diversitas specis ea sit inaequalitas, nedum in natura Peccati seu distbrmitatis, scd etiam in
Prob. i. pars : Nam odium Dei est peccatum gravius odio Proximis: sed hoc non solum provenit exobjecto, sed etiam ex virtutibus quibus
56쪽
bus odium Dei & odium proximi opponuntur , scilicet ex amore Dei & ex amore proximi,quos odium Dei & odium proximi destruunt, quia virtus quae peccato opponitur , specificat pecca
Prob. 3. pars e Nam libertas seu voluntarietas concurrit ellentialiter ad peccatum , cum nurulum sit peccatum,quod non sit voluntarium: ergo ubi voluntarium est majus , ibi peccatum est gravius ;j ideoque voluntas, objectum, & oppositio virtutis, concurrunt ad gravitatem essentialem & intrinseeana peccati Dico a. inaequalitatem accidentalem in Pe catis , sumi ex circunstantiis immutantibus speciem. Nam furtum in domo factum, & surtum extra urbem factum de eadem materia, sunt aequaliter gravia: at si unum ex illis haberet circunstantiam mutantem speciem , nempe sis ctum fuisset in loco sacro , esset gravius alio, quia haberet malitiam sacrilegii: ergo circunstantia concurrit ad inaequalitatem Peccatorum. Hinc inserendum est, quod peccatum ex objecto , &secundum speciem minus grave, potest secundum aestimationem & appretiationem viri prudentis, ratione circunstantiarum adeo crescere in inalitia, ut superet, rei adaequet peccatum eX objectqgravius: nam inquit Gonet. in aestimatione viri prudentis, occidere mille viros , aut depraedari bona totius Reipublicae , censetur peccatum simpliciter gravius, & majori poena Puniendum, quam aliquod Pedurium, quod est gravius ex objecto. . Crescit etiam gravitas peccati ex nocumento sequuto, praesertim si nocumentum sit praevia sum & intentum. Una quippὸ rationum quibus peccatum Adami reputatur gras issimum apud sancto Patres, est, quia ille primus P rens peccato suo omnes posteros suos in mortis exitium pertraxit, juxta illud Apostoli ad
Roman. s. Per unum hominem peccatum /ntra
57쪽
vis in mundum , per peecatum mors ,-ita δε
homines mors Dertransiit,rae quo omnes Deccaverunt
Ratio est, quia dum nocumentum est praevisum S intentum, est volitum in causa sua: idcirco quamvis non sit peccatum distinctum a peccato cujus est eflectus, ut volunt plures; tamen accremi gravitatem ejus. Idem dico,si nocume tum non sit praevisum,nec intentum, modis contingar ob praevidendi negligentiam , 'ut facilὰ inferri potest ex dictis in quaest. a. disputationis Praecedentis . Si vero adhibita suerit omnis diligentia. moraliter possibilis, & nocumentum se quatur per accidens , tunc granditas peccati non augetur, nec estectus imputantur ad cui Pam; quia censentur involuntarii 1 &peccator id fecisse ignoranter ignorantia invincibili, cum secerit quod Potuit,ut nocumentum vitaret, donestivit ; nisi in foro exteriori, in quo qui dad operam rei illicitae, praesertim p iculosae & ob perieulum vetita semper pr sumitur negligens, ut observat Contensonus post multos alios .
Consideratis omnibus quae de peceato dicuntur, ipsique conveniunt, modo ex
minandum est iubiectum ejus . Unde sit
58쪽
mi non folian in voluntate, sed etiam iis
aliis potentiis ἁ νoluntate motis, sitso - maliter 2 intrinsece pecώatum t.
DIco, omnia peccata quantium ad malitiam sermalem ui ectari in. voluntate. Prob. Malitia consistit essentialiter in libertate su datur in actu libero sermaliter , cum,ut dictum est silpri , Iibertas sit fundamentum morsit eis, Icujus malitia est species; .sed in sola voluntate sitit Armali ter liberto , & in ipsa sola re
Peritur actus formaliter liber in voluntarius : ergo omiae Peccatum, quantum. ad, malitiain formalem,subje tur in .sola voluntate .Major est certa , nam ctus eo modo dicuntur 1 maliquo liberi, ut siuadet Ambrosius lib. I. de Iacob.
vita beata cap. 3. dicenS, habent cr men, quae in seruntur reluctantibus. Manoryrob . Per libertatem voluntas essentialiter distinguitur ab aliis 'facultatibus ahimae r ergo soli voluntati competit habere actus liberos & voluntarios.' Resb. Gonet. I. negando majorem : aliquid enim inquit Potest esse . . directe. Peccatum 'quod indirecte tantam voluntarium & liberum est. Multi etiam docent, peccatum originale quod formaliter & intrinseca denominatione est in nobis , solum esse nobis voluntarium de nominatione intrinseca ab aetu voluntatis Ad mi.Sic ergo in peccatis infidelitatis & imprude liae,quq sunt in intellectu tamquam ini subjecto, potest esse intrinsece malitia moralis, quamvis solum extrinsece sint liberi . Resip. 2. negando minorem: Nam in actu imperii ab intellectu elieito reperitur aliqua libertas intrinseca a praecedenti voluntatis motione participata . contra i. Nam malitia sundatur in libertate:
59쪽
σε D Ρ E C C A T I S . ergo qum est indirecte liberum , est indirecte
Peccaininosuin & malum , & indirecte imput tur illi cui emiberum, eo modo quo est liberum a unde peccatum originale , si sit nobis v luntarium denominatione extrinseca ab actu voluntatis Adami, ut illi dicunt, Aobis etiam imputatur indirecte ratione voluntatis Adami peccantis: sic licet malitia moralis sit intrinsece in peeeatis infidelitatis & imprudentiae , quae sunt in intellectu ;. tamen quoad malitiam non sunt intrinsece in intellectu, sed tantum quoadentitatem: nam. Peecatum commissionis potest considerari secundum entitatem realem actus, peccaminosi, ac secundum distbrmitatem ad le- gem, seu mi alitiam: in i . sensu peccata insid ditatis&imprudentiae sunt Intellectu , at, in z. sunt in voluntate, in qua est libertas. Cont. 2. Actus imperii est elicitive & serm*liter actus voluntatis, ut dictum est supra: ergo. 2.Rese.
Obj. r. Gonet. In illa potentia est actus m lus sermaliter qua talis, In qua est habitus malus. a quo elicitur , & habitus bonus cui contrariatur ; at non sbium in voluntate sunt habitus vitiosi, ab quibus actus mali elicium 'tur , &. virtutes ipsis oppositae, sed etiam in in tellectu & in appetitu sensitivo: ergo &c. Μajor pater, quia actus n6n elicitur , nec recipitur an potentia, nisi mediante habitu ; unde in eodem subjecto debet recipi. actus, in quo resis det habitus , ut loquitur S. Doctor, H dem est actus O habitus. Minor etiam est certa quoad utramque partem a nam vitia imprudentiae, in- .fidelitatis& similia, sunt in intellectu , in quo resident prudentia & fides: similiter habitus temperantiae, Psillanimitatis ,& alii similes, sunt in appetitu sensiti'o,in quo subjectantur tems ramia, sortitudo, & aliae virtutes modoratrices
RqsHdistinguendo majorem: In illa Poten tia
60쪽
tiat est actus malus sermaliter qua talis , in qua est habitus malus qua talis , idest, in ratione mali, & a quo elicitur 3 & habitus bonus etiam qua talis, id est , in ratione bonim
raliter habitus cui contrariatur, concedo ein qua est habitus malus quoad entitatem realem habitus tantum, nego majorem et unde cum
habitus vitiosi in ratione formali mali moraliuinon sint in intellectu, nec in appetitu sensitivo, in quibus sunt secundum entitatem re inem habitus dumtaxat, sequirur,quod Peccata infidelitatis, imprudentiae, & similia, si co siderentur quantum ad malitiam formalem,subjectantur in voluntate in qua Φ libertas ; & si
considerentur quantum ad entitatem actus,ssint in intellectu. Idem dico de virtutibus , quae sunt etiam in voluntate quantum ad bonitatem 'moralem, licet quantum ad entitatem habitus
sint in aliis potentiis. Ad illud D. Thomae, dico quod debet inteliligi de actu& habitu ejusdem rationis, id est, de actu quantum ad entitatem physicam, & de habitu sicundinneamdem entitatem ; non autem de actu quantum ad malitiam: v. g. si brachium, occideret hominem , occisionis actus physice sumetus esset in , chio, sed quantum ad malitiam esset in v luntate, ut fatetur Gonet. ergo non implicat quod infidelitas quantam ad entitatem realem
sit in intellectu,& quantum ad malitiam sit in v
Obj. a. Propulum subjectum malitiae moralis est potentia libera ; sed appetitus sensitivus h minis, ex conjunctiorae quam habet cum Vo-' luntate, libertatem aliquam intrinsecam ab ea participat: ergo potest esse subjectum malitiae
moralis. Resp.negando minorem, cum libertas intrinseca sit essentia voluntatis. . .
Ratio est ; quia ad libertatem refundit tota voluntas distincta ab intellectis , qui dicitur Potentia naturalis praecise quia est neces