장음표시 사용
231쪽
intrasti, eonfestimque te illi paterni lares successorem videre legitimum. Neque enim erat dubium, quin ei competeret haereditas, quem' primum imperatori filium fata tribuissent. Te enim tantum, ille & imperator interris, & in coelo deus, in primo aetatis suae flore generavit, toto adhuc 1 corpore vigens, illa praeditus alacritate ac fortitudine, qua cum bella plurima tum praecipue campis Vindonis gessit. Inde est quod tanta ex illo in
tesormae umilitudo transivit, ut signante natura vultibus tuis imprcssa videatur. Idem enim est, quem rursus in te colimus , aspectus, eadem in fronte gravitas , eadem in oculis & in ore tranquillitas. Sic est index mo-xo destiae rubor, sic testis sermo justitiae. Accipe, Imperator, accipe nostrorum sensuum confessionem. Dolet quod Constantius excessit a nobis , sed dum te cernimus illum excessisse non credimus. Quanquam quid ego illum excessisse dico, cujus immortalia facita vivunt, re in ore omnium hominum oculisque versantur λιν V. Quis enim non dico reminiscitur, sed quis non adhuc quodammodo videt quantis ille rebus auxerit ornaritque rempublicam p Quiudscitus imperio, primo adventu suo innumerabili hostium clalle ferve tem exclunt Oceanum, exercitumque illum, qui Bononiensis oppidi liatus insederat terra pariter ac mari sepsit, cum reciprocos cursus illius et et o menti jaetis inter undas vallis diremisset, ut quorum portas fluctus allueret , mare & quod tangerent perdidissent. Qui eodem exercitu virtute capto, clementia conservato, dum aedificandis classibus Britanniae recuperatio comparatur, Τ terram Bataviam, sub ipso quondam ' alumno suo a diversis Francorum gentibus occopalam , omni hoste purgavit, nec coma I tentus vicisse, ipsas in Romanas transtulit nationes , ut non solum arma, sed etiam seritatem ponere cogerentur. Nam quid ego de receptione Britanniae loquar Ad quam si ita quieto mari navigavit, ut Oceanus ille, tanto vectore stupefactus, caruisse suis motibus videretur ; ita pervectus, ut
non comitata illum sit, sed praestolata victoria.
m Italia ad se evocavit, aut ad eum ipse aecurristi. x Primum i . Mium. J Quem primum
ex Helena suscepit, cum esset in primo ae talis flore. Antequam Theodoram Maximiani filiam conjugem accepit.
3. Vm.onu J Infra , Ismmissae. Vindo nus seu Uindonissa urbs in Helvetia, ad Ambronicum pagum , propter Arolam fluvium nune mi disch.
I. Exclust Οι eanum. J Defixis in portus aditu saxis de trabibus . ne Carausi es assis, quae oram hanc tenebat Bononiensibus venire auxilio posset. Vide pan. s. n. 6.
. Eodem exercitu. J Id est, prasidiariis
quas Carausius Bononiae tollocarat copiis. Terram BMaviam. J Non Batavicam. ut emendant aliqui. Nam se Catullus Celtiberiain terram , & Tibullus Campaniam terram dicit. Non ιιιι si pretiam campania
. Alummo suo. J Carausio Menapiae non in Hungaria , sed in Flandria natum. In Romanas transuot nat. J In Gallias Romanis subiectas . puta ut Ambianum. Bellovacum, Tricassinum 5e Lingonicum
agrum colerent. pan. F. n. 21.
6. Ita quieta mari j Post recuperatas de
cimo tandem anno Britarnias huc victor ingreditur. Pan. . n. I9.
232쪽
iustitia, qua spoliatis amissa restituit Z quid de providentia, qua sociis sibii unctis 'se ejusmodi iudicio dedit, ut servitutem passos juvaret recepta li-
1ertas, culpae conscios ad poenitentiam revocaret impunitas Quid loquar rursus intimas Franciae nationes non iam ab his locis, quae olim Romani sinuaserant, sed a propriis ex origine suis sedibus , atque ab ultimis barbariae litoribus avulsas, ut in desertis Galliae regionibus collocatae,& pacem Romani imperii cultu juvarent , & arma dilectu λ Quid commemorem Lingonicam victoriam , etiam Imperatoris ipsius vulnere gloriosam quid Vindonis campos hostiuin strage completos, sed adhuc o tribus oper- Iutos λ quid immanem ex diversis Germanorum populis multitudinem, 'quam duratus gelu Rhenus illexerat ut insulam, quam divortio sui idem amnis amplectitur, pedestri agmine ausa transimittere repente laxato flumine clauderetur, & demissis statim obsessa navigiis. ita se dedere cogerctur, ut, quod dissicilius est sorte communi, eligeret, & ex aequo captivitati II traderet, relatura cum reliquiis suis infamiam proditionis suorum. VII. Dies me ante deficiet quam oratio; si omnia patris tui facta vel hac brevitate percurram. Cujus etiam suprema' illa expeditio non Britannica tropaea, ut vulgo certum est , expetivit, sed diis iam vocantibus ad intimum terrarum limen accessir. Neque enim ille tot tantisque r. bus 2 ogestis non dico Caledonum , aliorumque Pictorum silvas & paludes, sed nec Hiberniam proximam, nec Thulen ultimam, nec ipsas, si quae sunt, Fortunatorum insulas dignabatur acquirere, sed , quod eloqui nemini volsiit, iturus ad deos genitorem illum deorum, ignea coeli astra retavcn- 2 tem, prospexit Oceanum, ut fruiturus exinde luce perpetua, jam videret
i. Vinis temperavit. J A victis tempera
vit. Batthius advers l. l . c. v. i
a Se ei mori iuricis dedit. J Abundare videtur vox illa turicio: igitur illa eiecta sensus est Talem se praebuit, de praestitit ut de c. alii legunt se eiusmodi juricem , vel
potius se ei marium icem dedit ore. . Prum ex ori mr erc. J Francos non modo in Galliis Se Batavia ubi grassabantur, sed etiam in Germanici maris parte septentrionali, id est . in originis suae loco , victos in deserias Galliarum partes abduxit , ut de has terras colerent oc Romana signa sequerentur. 4. Lingonicam victoriam. J Constantius
juna Lingonas primum sugatus est a numerosissimo Alamannorum exercitui mox ipso eodem die accensis suorum animis tanta vi integravit pugnam, ut u. eorum millia eeciderit. Eutrop.
s. Divortia fui. j Insulam Bataviam
quam olim teste Plinio prope centum m. passin longitudinem extentam.nunc multo angustiorem . Rhenus in duas partes se dividens undequaque involvit. Idem autem ille fluvius ex altera parte Rhenus dicitur. Vahalis ex altera. Ηue irrumpere ausos Francos obledit pariter Constantius, de ad deditionem coegit. I. Ira expeditis. J Adversus Pictos. 2. Genitεrem deorum. J Ita oceanum ap
233쪽
illiet diem poene continuum. Vere enim prosecto illi seperum templa pa tuerunt , receptusque est consessu ccxlitum , Iove ipso ' dexteram pora rigente. Quin imo statim sententiam rogatus, cui imperium decerneret, dixit ut decebat Constantium Pium: manifeste enim sententia patris siese fictus es imperator. Quod quidem ita nos dicere cum veritas jubet, tum pietati tuae, ut video, gratissimum est. Sed cur tantummodo privatis tuis assectibus blandiamur, cum omnium deorum fuerit illa sententia, de uidem jam pridem auctoritate praescripta , quamvis tum pleno firmatat consilio λ Jam tune enim coelestibus se stragiis ad salutem reipublicae vo-eto eabaris, cum ad tempus ipsum, quo pater in Britanniam transfretabat, Hans jam vela facienti repentinus tuus adventus illuxit : ut non advectus cursu publico, sed divino quodam advolasse curriculo videreris. VIII. Non enim ulla Persarum Cydonumve tela tam certis iactibus destinata fixerunt, quam tempestivus patri tuo terras rclieturo comes 1 ue assilisti, 'omnesque illius curas, quas praesaga & tacita mente volvebat, praesentiae tuae securitate laxas i. Dii boni, quanta Constantium Pium etiam in excessu suo selicitate donastis i Imperator transitum facturus in coelum vidit, quem relinquebat haeredem. Illico enim atque ille terris fuerat exemptus, universus in te consensit exercitus, te omnium mentes ocu-
ψ lique signarunt, ' & quanquam tu ad seniores principes de summa reipu-
matrem , Oceanumque parentem. Fortat Iequia solem communem Omnium paren
tem , quem ignem esse Stoici putant aquis suis pascit. 3 Diem paene contmsum J Propter Sphae. rae obliquitatem dc solis deflectionem Ju
venal. Satyr. 1 6 l. minima contemes nocte
Britannos. Tacit. in Jul. Agricolae vita: Neaeclara er extrema Britanniae parte , brevis, ut finem , atque murum lacu exiguo Ea crimι- ne mi oscas ere. 4. Dexteram pomenta. J Extat Constantini numus quadriiugo curru in coelium evolantis desuper manus e coelo porrecta: sntilem haud dubie numum Constantio Disse oportet.
s. Constantium pium. J Id respondit. quod pium imperatorem deceret. Uidetur autem Constantius peculiari quodam no
mine pias dictus n. g. Dia bona quanta Constantium pium etiam in excessu Da felicitate massul pan. 8. n. 4. Erat iis Marumiam
ΡΠ tui . tu Constantu pii filius. o. electas ιι. J Ita restituendum fuit ad integritatem sensus , iuxta veterem codi
7. Pistari tua. J Nihil enim aeque gra tum tibi, quam si a patre electus sis impe
g. Auctoritate praeseripta. J Id est , ita vocabilis quasi praescriptionis iure. r. C donum ere. J Cydones populi insi
is Cretae . quorum urbs a Strabone ΘΕΟ-nia . a Ptolemaeo odoris, ab aliis C an appellatur. a. omnesque ullus curast. J Ita Eusebius libro de vita Constantini. Addit vero Zonaras constaatis rormia, o ob ceterorum fisorum ineptam indolem maesta. angelum a sit 1 e gas Iubareς , Constantino relinqvcre imperium.
. consensit inretitis. J Annitente Ero eo Alamannorum Rege , qui ei adversus Pictos Britanniae populos auxilio venerat.
. Et quoquam tu. J Rhenani editionem sequor. In aliis enim eli, is quae uam tua adseniores risui per desumma repubiaa, mendo e mea quidem sententia.
234쪽
blicae Oid fieri placeret retulisses, praevenerunt tamen studio, quod illi mox judicio probaverunt. Purpuram statim tibi cum primus copiam tui secit egressus milites, utilitati publicae magis quam tuis affectibus ser
vientes, injecere lacrymanti. ' Neque enim fas erat diutius fieri principem consecratum. Diceris etiam, Imperator invicte , ardorem illum te de- poscentis exercitus fugere conatus equum calcaribus incitasse. Quod quidem, ut verum audias, adolescentiae errore faciebas. Quis enim te μ Cyllarus, aut ' Arion pollet eripere, quem sequebatur impellum p Illa, inquam, illa majestas, quae Iovis subjecta nutu, nec Iridi deum nunciae, sed prius commissa victoriae, tam facile te comitata est, quam cito ad ter- Ioras coelo missa perveniunt. Sic modestiam tuam atque pietatem & differendi impc rii conatus ostendit, & reipublicae felicitas vicit. IX. O fortunata , & nunc omnibus beatior terris Britannia , quae Constantinum Caesarem ' prima vidisti l Merito te omnibus coeli ae soli bonis natura donavit , 'in qua nec rigor est nimius hiemis , nee ardor Is aestatis, in qua segetum tanta foecunditas , ut muneribus utrisque sussiciat,& Cereris & Liberi, in qua nemora sine immanibus bestii , terra sne se pentibus noxiis ; contra pecorum mitium innumerabilis multitudo lacte
distenta, & onusta velleribus ; certe quidem propter quod vita diligitur, Iongissimae dies, & nullae sine aliqua luce noctes, dum quod illa litorum aciextrema planities non attollit umbras, noctisque metam coeli & siderum transit aspectus: ut sol ipse, qui nobis videtur occidere, ibi appareat praeterire. Dii boni, quid hoc est , ' quod semper ex aliquo supremo fine mu
INTERPRETATIO. a Laod semper ex Miqua extrema parte muri i nisi dii veniunt umversa orbi eatinia. N o T . . s. mque enim. J Neque enim diutius
erat in luctu immorandum. ut ecclo dona tum & consecratum Constantium desseremus.
calcaribus Constantinum incitasse restit Victor Schotti, cum effugiens Roma ubi obses religionis a Galerio tenebatur. veredis post te truncatis ad patrem in Britanniam convolaret: id vero ipsum praestit ita set ut exercitus ipsum ad imperium deposcentis votis sese subduceret, nemo est, opinor, qui dixerit praeter panegyristen istum. . Cyllarin. J Castoris equus est . quem luno a meptuno accestum ei tradidit. De uius pernicitate pasum apud poetas. Propert. L 1. Eleg. 7. Non mihi sat magnus Ca .m iret equus . Virg. Georg. 3. Pollucis eis
quum fuisse dicit, Talu amuchi d itur Pu lucis habinis DParis. sed hie fratrem pro
fratre posuit licentia poetica, ut notat eum ceteris Virgilii interpretibus Servita . s. e grian. J Equus Adrasto a Nept nodatus, cujus pariter pernicitatem celebrat Statius I. 6. Thebai M. aliique passi in
r. Prima vidisti. J Utrum nascentem, ut inde colligunt, quicunque Constantinum. Britannum faciunt an imperantem 3 Aut Caesaris certe appellatione insignitum Z ut contendunt alii. Id enim Eboraci . quae Britanniae civitas est . contigille, nemini dubium est. a. In qua nee riga est. J Auctor panegyrici respexit ad loeum Taciti de Agricolae vita, ubi idipsum habet in lib. de Britax a situ, temperis, ferti State.
3. Prurer quia. J Non quod propter ut in
235쪽
di nova deum numina universo orbi colenda descendunt λ Sic Mercurius a Nilo, cujus fluminis origo nescitur , se si Liber ab Indis 'prope consciis solis ot ientis , deos se gentibus ostendere praesentes. Sacratiora sunt profecto mediterraneis loca vicina coelo, & inde propius a diis mit-r titur imperator, ubi terra finitur. X. Imperatoris igitur filius, & tanti imperatoris, de ipse tam felici ter adeptus imperium , quomodo rempublicam vindicare coepisti λ' Ignobilem credo aliquam barbarorum manum repentino impetu, & improviso latrocinio ortus tui auspicia tentasse. Affecisti poena temeritatis re- p ses ipsos Franciae, qui per absentiam patris tui pacem violaverant e non dubitasti ultimis punire cruciatibus ; nihil veritus gentis illius odia perpe, tua & inexpiabiles iras. Cur enim ullam reputet juste severitatis ostensain imperator , qui quod fecit tueri potest ὸ Τ Tua clementia est, quae parcit inimicis, & sibi magis prospicit, quam ignoscit. Te vero , Constantine, 73 quantumlibet oderint hostes , dum perhorrescant. Haec est enim ' vera
virtus, ut non ament, & quiescant. Cautior licet si, qui devinctos lia bet per veniam perduelles, sortior tamen est, qui calcat iratos. Renovasti, Imperator, veterem illam Romani imperii fiduciam, quae de captis hostium ducibus vindictam morte sumebat. Tunc enim captivi reges cumici a portis usquc ad forum triumphantium currus honestassent, simulatque in Capitolium currum nectere coeperat imperator, abrepti in carcerem necabantur. t 'nus Perses , ipso Paulo qui dedentem se acceperat deprecante, legem illius severitatis evasit. Ceteri omnes in vinculis luce priva-
INTERPRETATIO.b Di ea fere parte ubi eritur sol. NOTAE vulgaribus editionibus est.
4. Mercursar a Nilo. J Plures Mercurii mere. Alius in Cyllene Arcadiae monte natus, de quot. g. i 38. Alius in Baeoticis non procul a Tanagris in Cory cio monte. Hic de eo sermo est , qui in AEgypto natus : notior vero est , quam ut ejus gesta commemorem.
s. laber ab Indis J Atqui Thebanus erat,stddi Indos petiit , delevitque. Unde victor reversus divinis honoribus excep
gine Isaacus Vositus in commentario su- Perea re, quem tu consule. . Ignobilem eredo cte. J Tangit Maximiani de Bagaudis victoriam , quam ut Constan tino aduletur elevat. Maximianus autem videtur tum obiisse.
a. Regr/ eso Francia. J Astaricum δε Regalsiim , qui contra foedus cum Conis
stantio initum se commoverant. Hos Con. stant mus in theatrum induxit bellias dila
3. Tua clementia. J Alii stulta Hemcntia est, id est, stultum est parcere inimicis ex metu , di tibi potius prospicere, quam ex pia quadam voluntate aliis ignoscere. Gruterus, Tuta Hementia est, ii est, cautior est
. Icera virtus. J Vera virtus est sacere ut, Vel qui te non ament, placide tibi ob
s. Unu. Pres s. J Perses Macedonum
Rex an. V. C. s 76. Philippo patri succes. sit. Is undecimo post anno a Paulo .Emillo victus ante victoris sui triumphalem currum ductus est Linus L a. Iusinu. I. 33. Plutarchus m Paulo κατI IMP. Patere oc.
236쪽
ti, aliis regibus dedere documentum, ut mallent amicitiam colere Romanam quam exasperare iustitiam. Adeo devoc boni confert poena hostibus irrogata, ut non solum inimici ferocire non audeant, sed etiam amiaci impensius revereantur.
X I. Inde est igitur, Imperator, pax ista qua fruimur. Neque enim ς Rheni jam gurgitibus, sed nominis tui terrore munimur. Quamlibet ille
aut arescat aestu, aut resistat gelu, neutro hostis audebit uti vado. Nihil enim tam insuperabili vallo natura praeclusi, quod nore penetret audacia, cui aliqua conandi spes relinquatur. Ille est inexpugnabilis murus , quem extruit fama virtutis. 'Sciunt polle se Franci transire Rhenum, quos ad ne- iocem suam libenter admittas ; sed nec victoriam pollunt sperare, nec veniam. Quid ipsos maneat ex regum suorum cruciatibus metiuntur, ideoque tantum abest, ut amnis illius transitum moliantur, magis ut comperta potestate desperent. Ubi nune est illa ferocia λ ubi semper infida mobilitas ρJam ne procul quidem Rhenum audetis accolere , dc vix securi flumina i sinteriora potatis. Contra hinc per intervalla disposita magis ornant limitem ' castella quam protegunt. Arat illam terribilem al: quando ripam' inermis agricola, de toto nostri greges' flumine bicorni mersantur. Haec est tua, Constantine, de Ascarici Regalsique supplicio quotidiana atque aeterna victoria, omnibus quondam secundis praeliis anteponenda. ' Semel roacie vincitur, sine sine documento. Cladem suam , quamuis multi pereant, vulgus ignorat; compendium est devincendorum ' hostium duces sustulisse. XII. Ut tamen omnibus modis barbarorum immanitas frangeretur, nec sola hostes regum suorum supplicia moererent, ctiam immissa, Bructeris vastatione fecisti, Imperator invicte. In quo prima consilii tui fuit ratio, quod exercitu repente trajecto inopinantes adortus es , non quo aperto Marte dissideres, ut qui palam congredi maluisses, sed ut illa natio persu N o T IE.
r. Fama virtutis. J Ita restitui post Acidalium pro fama virturi.
cione Livineii. Ita enim videtur sensus requirere.
3. Comperta potestate. J Id est, ex quo
intellexerunt quid postis. Gruterus mavult legi carpto pon: ei quia enim in m . erat pote pro ponte . acceptum illud ab imperitis librariis pro pol stare. Pro qua conjectura sacere videtur illud n. 3 3. Insuper et tam -- grippinensi penςe faciunio reliquus nocta gen-ru insultas ex qua nemo dubitat . quia
persm pante Iactura sint, qui tam fer Dir
4. Caste a. J Varia erant disposita ad
Rlieni ripam castella, quibus Germanorum ineui siones prohiberentur. s. Flumine bicorni. J Rheno lavantur. Vire. Georg. r. 2 7 2. Balaritumque gregem via mersere salubrio. Semel acie cte. J Semel acie vicisti. sed hoe iustae severitatis exemplo in in
7. Iminum ducer. J Videtur in eo loco nimius . sed nimirum , ut . actum illud quod paulo duriusculum erat, hac arte e
I. Brutreris. J Bructeri Germaniae popali , quos alii in Frisia Orientali. alii in West-phalia collocaur, ubi nunc Markiae comi.
237쪽
DO UUMENII, PANEGYRIC Ussii, silvarum & paludium bellum solita frustrari susae tempus am lateret Caesi igitur innumerabiles, capti plurimi. Quidquid fuit pecoris , cap
tum, aut trucidatum est. Vici omnes igne conuimpti. Puberes qui in manus venerunt, quorum nec perfidia erat apta militiae, nec ferocia servias tuti, ad poenas spectaculo dati saevientes bestias multitudine sua fatigarunt.
Hoc est, Imperator, fretum elle virtute sua atque fortuna, hoc est, non pacem emere parcendo, sed victoriam quaerere provocando.
gentis insultas, ne unquam metus ponat, semper horreat, semper sup Io plices manus tendat, cum tamen hoc tu magis ad gloriam imperii tui, &ornatum limitis facias, quam ad facultatem quoties velis in hosticum transeundi. Quippe cum totus armatis navibus Rhenus instructus sit, & ripis omnibus usque ad Oceanum dispositus miles immineat. Sed pulchrum tibi videtur, & re vera pulcherrimum est, ut Rhenus ille non solum sup is rioribus locis, ubi aut latitudine vadosus, aut vicinia fontis exiguus, sed etiam ibi novo ponte calcetur, ubi totus est, ubi jam plurimos nausit amnes, quos hic noster ingens fluvius, & barbarus Nicer, & Maenus invexit , ubi jam immani meatu serox , 3c alvei unius impatiens in sua cornua 'gestit excedere. Servit profecto, Constantine maxime, ipsa rerum natu-ho ra numini tuo, cum in illa gurgitum altitudine tantarum molium funda menta jaciuntur, fidam & stabilem firmitatem habitura. Junxerit quondam licet Hellesponti angustias classe connexa Persarum rex potentissi-inus, temporarius ille transitus fuit. Simili navium continuatione Baianum sinu in straverit ab Augusto tertius Caesar, delicata fuit illa vectatio
principis otiosi. Hoc opus & dissicile factu, & usu futurum est sempiternum. Certe quidem jam tibi' in exordio sivi hostium movit obsequia, qui pacem supplices petierunt , nobilissimos obsides obtulerunt. Ex quo nemo dubitat, quid persecto ponte facturi sint, qui jam serviunt i
3o XIV. Talibus te pro utilitate ac dignitate publica rebus intentum averterunt in se novi motus 'eius hominis, quc in successibus tuis maxime favere decuisset. De quo ego quemadmodum dicam adhuc ferme dubito, & de nutu numinis tui expecto consilium. Quamlibet enim merito pietatis tuae questibus arguatur, debet tamen sibi vox privata moderari,
nae Neronis matrio atria. urbs Germaniae inferioris praeclarissima ad Rhenum, libera & Emporium : media inter Treverim de Nonasterium urbem , cuius Archiepiscopus Elector est imperii. 2. Persarum mi. J Xerxes Darii Hystas. pis filius paterni regni, atque odii in Gra
cos haeres navibus Hellespontum junxit,
Baiarum medium intervatam Paro anas ad
moles tria mimis er Jexcentorum fre possuum
4. In exordiosui. J Supple : eris. i. Dus hominia. J Maximiani quem a Maxentio pulsum, ejectum ea Italia, Tre-
238쪽
praesertim cum eum , qui tibi ex tantis beneficiis tuis, & tanto necessitu
dinum favore ingratus extiterit , adhuc 'contempla tui cogat ut quamvis irati revereat. Quid faciam igitur , ut tam profunda vulnera suspensa manu tractem p Usurpabo nimirum illa communia omnium facinorum patrocinia, quae tamen plerumque etiam a sapientibus asseruntur, neminem 3 hominem peccare nisi fato, de ipsa scelera mortalium actus esse sortunae, contra autem deorum munera esse virtutem. Gratulare , Constantine, natu die ac moribus tuis, quod te talem Constantius Pius senuerit, talem siderum decreta sormarint, ut crudelis esse non possis. ' Illum autem non
credo, cum venturus in lucem optionem vitae, qua uteretur acciperet, sor- io
tem incurrisse fugiendam, quae multis hominibus injustum, & postremo
ipsi voluntatium ferret exitium. Ut enim alia mittam, hoc ipsum nonne fati necessitas tulit, ut ille pietati tuae hanc referret vicem, quem tu ab
Urbe pulsum, ab Italia fugatum, ab Illyrico repudiatum tuis provinciis, tuis copiis , tuo palatio recepisti Z i sXV. Quid, oro, sibi voluit Z quid optavit paut quid amplius adipi se
ceretur his quae a te fuerat consecutus p cui tu summa, & diversissima bo na, privatum otium & regias opes, dederas, cui digredienti ad annulos sederas , cui impcnsius etiam quam tibi occurrere obsequia nostra mandaveras, cujus omnibus jussis sic statueras obedire, ut penes te habitus, ropenes illum potestas esset imperii. Quis nam ille tantus fuit non ardor potentiae, quid enim te imperante non posIet sed error jam desolentis aetatis, ut tot natus annos, gravissimas curas, de bellum civile susciperet Nullis , ut res est , muneribus sortunae explentur , quorum cupiditates ratio non terminat, atque ita eos felicitas ingrata subterfuit, ut semper asipleni sperum , vacui commodorum , praesentibus careant, dum futura
a Etenim heri tua in eum putas habeat b Utar communi in difnsona selim iustam causam de ipso conruerenes, homo ta- quam usurpare saepe etiam sapientes solent. men pri tur debet suo Iermoni modum ponere.
veris perhumaniter exceperat accepta e. tram in uxorem Fausta ejus filia. 2 Contemplatin togat. J Foede corruptus locus , quem alii alio modo restituunt.
Langius. Adhuc contemplari cogamur , tu Iue uan rara iraim revereare. Livineius adhue cotemplatis tin cogat, ut quamvis irati reve reantur. Acidalius legit Revereamur.3 Nisifata. J Nota callidam Stoicorum
nequitiam , qua ut tuto sibi esse improbis liceret scelerum suorum causam in fatum nescio quod reiiciebant. . Iium aute AE erido. J Negationem sustuli post Acidalium, ut sensus sit: cum a
nimo tuo abeundum fuit in mortale cor. pus o Constantine, te talem siderum de . creta formarunt, ut crudelis esse non pos
sis: Maximiano vero illa sors obtigit, quae dc ipsi . de multis aliis exitio fuit :sortitio autem illa ex Epieureorum doctrina sum pta est. I. Ad insulas sederas. J Ueteres editio. nes sequor ; sensusque est, honoris causa sederas ad sinit iram , in qua Graecos 3e Romanos annulum gestare solitos testantur . - - l. Io. c. I O. er Macr b. Satura T.
239쪽
prospectant. Atenim ' divinum illum virum , qui primus imperium de participavit & posivit, consilii & facti sui non poenitet, nec amisisse se pu
tat , quod sponte transcripsit. Felix beatusque vere , quem vestra, tantorum principum, colunt obsequia privatum. Sed & ille multiiugo ful-s tus imperio, & vestro tegitur laetus umbraculo, quos scit ex sua stirpe et exisse, & glorias vestras sibi juste vindicat. Hunc ergo illum, quae ab illo fuerat frater adscitus, puduit imitari, huic illum in Capitolini Jovis templo jurasse poenituit. Non mirum quod etiam genero peieravit. X V I. Haec est fides, haec religio Palatini sacrarii devota penetrali-io bus, ut lente & cunctanter, jam scilicet cum illis belli consiliis, itinere
confecto, consumptis copiis mansionum, ne quis consequi posset exercitus , repente intra parietes consideret purpuratus, & bis depositum tertio usurparet imperium , lithras ad solicitandos exercitus mitteret, fidem militum praemiorum ostentatione turbare tentaret; 'secure scilicet usu Is rus exercitu qui in venales manus habere docuis let λ Quo quidem illius
errore declaratum est, Imperator, quantus te militum tuorum amor complecteretur, qui te omnibus donis, quae ille promiserat, omnibus honorum oblationibus praetulerunt. Rara illa virtus continentiae, vix a paucis sapientiae praeceptoribus tamen aliquando servata, propter te, Constantine, et o omnium hominum est facta communis ; 'nec solum hi quos ratio literae, vitae quies mitigavit, sed etiam ille militarium ardor animorum , respectatui, lucra contempsit. Fuerint aliqui exercitus alacritate ac viribus tuo
similes; tibi uni contigit exercitum habere sapientem. Multi olim fortas lepravi duces , armis impares , largitione certarunt, sed brevis eorum fuit 23 & caduca popularitas, quos facile vicit quisquis imitatus est. Hic simus, hic aeternus est reipublicae custos, qvcm ipsum per se militcs amant, cui non blandita , nec vendita servit adulatio, sed simplex & sincera devotio. Dona tua, Constantine, manifeste sunt grata militibus, sed hoc gratiora quod tua sunt. Quaecunque porrigis, manu tua fiunt acceptiora. Quam
a me tantamissi quos ratu, aesciplina, O l milites animo araeon .iores , tua causa questam ruta Putior mansueriere fecit, verum etiam neglexerunt.
e. I 3. In Puteana editione est ad amula Jardoras an legendum te ad aram an uti fari-raveras , seu quando foedus cum eo in isti. seu cum eius filiam in uxorem accepisti. Duplex hac enim obtinebat apud Roma. nos consuetudo. Alii legunt sinister se as : alii ad mulos seviras cte. 2. Divinti m i tam virum. J Diocletiannm qui Salonae a privatus vivebat per literas a Maximiano .id restimendum imperium invitatus: Utinam, inquit, Saluna possciis misere olera nostris manibus instituta , pra secta moruuam istud tentandum iuricarι-
i mi densium. J Ptimum Mediolani. ubi Diocletiani quem patris loco habebat exemplo . & auctoritate inductus depo
suit purpuram. Tum resumptum imperium iterum Treveris abdicavit. Ac tandem tertio usurpavit imperium.
a. Securescilicet. J Εἰρωνικώς : haud enim tutum est eo uti exercitu, qui xenales hancino
240쪽
nemo potest tecum hac ambitione contendere λ Insuperabile genus est largitionis , cum ipse militi praemium est imperator. Itaque tribuis tu quidem tuis exercitibus etiam plura quam cupiunt, sed tuum te magis nomen, tua 'i de memoria patris auetoritas , tuae aetatis gratia , tua denique ista venerabilis forma conamcndati s XVII. Pulchrum enim, dii bonit & coeleste miraculum imperator adolescens, in quo illa, quae jam summa est sortitudo, adhuc tamen cres.cit: in quo hic fulgor oculorum, haec veneranda pariter & grata maj cstas praestringit simul & invitat aspectus. Talem' magnum illum regem , talem Theslatum virum mente concipio: quorum hamma virtus pulchritu- Iodini conjuncta celebratur. Non frustra enim doctissimi viri dicunt: naturam ipsam magnis mentibus domicilia corporum digna ' metari, & ex vultu hominis, ac decore membrorum colligi posse quantus illos cceleristis spiritus intrarit habitator. Itaque te cum ingredientem milites vident admirantur, di diligunt, sequuntur oculis, animo tenent, deo se obsequi i sputant, cujus tam pulchra forma est quam certa divinitas. X V III. Statim igitur ut foedum illud facinus audierant, ultro a te proficiscendi signum petiverunt, cum viatica dares, idipsum sibi moram facere, plusque iam se quam sufficeret ex largitionibus tuis habere dixerunt. Inde arreptis armis portas petierunt, tot dierum itera Rheno us roque ad Ararim sine ulla requie pere erunt; inde sessis corporibus, animis flagrantibus, crescente in dies ardore vindictae quanto propius acce
derent. Tum quidem tua, Impcrator, cura, qua refovendis eorum virubus a Cabillonensi portu navigia provideras, festinantibus poene non Placuit. ' Segnis ille & cunctabundus amnis nunquam fitille tardior videba- 2stur. Carinis tacite labentibus, & ripis lente te cedentibus, stare se , non
a Propter patris tui recer alienem. a Parare.
bere manus didicerit. . De memoria patris. J Praepositio da apud eius aetatis scriptores ferme sumitur. pro eo quod est propter. Ita apud Tertullianum & Cyprianum ceterosque ejus aevi scriptores. . Munum issum regem. J Alexandrum , quem non minus formosum , quam λμiem fuisse histolici serunt.
L. Thessalum virum. J Achillem, cuius Iulchritudinem Homerus multis in locis
3. Naturam 'fam. J Interdum tamen in turpi domicilio hoe est in foedo corpore latet elegans di illustris anima. Vetus illud de Galba, viro quam ingenioso, tam
deformi. Ingenium Galbae mati bibitat. 4. Luantus illas. J mantis icu ut legit Acidalius. r. S Tnis illi. J Arar, vel Araris. MDε-ne. Fluvius Galliae Comatae . Sequanos ab AEduis separans . atque ad Lugdunum Rhodano congrediens. Oritur ex Vo eso monte in confinio Lotharingiae. Claudianus. Lentin Arar , Rhodanuserue eter Ocax Ripis lente recedentibis. J , portu ea iam solventibus , ut est apud νlrg. AEneta I. 3. 71. terrae videntur recxdere : sed quia non satis celeriter proVehebantur , NPn