Antonii de Haan Dissertatio medica sistens Examen tritissimi proverbii medicina turpis disciplina

71쪽

tentium , imo vel ipsum externum Corporis habitum . nonnunquam ita imponere medicis ,

ut in Diognos , Prognos alucinentur quam iuvissime. Objectio haec vulso creditur multis probari

algumentis posse ; quae an probent agite

videamus.

i. Narrat Iacobus Robastius P f pari. 4. cap. z. Cadaver a se visum, quod apertum exhibuit He- par.in sinistro potissimum latere , in dextro a tem collocari Lienem. Idem Riolanus narrat. Unde Medicum ex partium situ de morbo judicaturum, necessario salii oportuerat. a. Scribit Tulpius Confus Amselo mensis Lib. 3. cap. qI. e emplis nonnullis Aponstitille sibi quod Homines aliqui arteriam in interiore Carpo tam exilem haberent . ut pulsus ibidem sentiretur debilissimus; qui iidem majorem arteriam in manus dorso pollicem inter indicemque gerebant. Addit celebrem Medicum post explorationem pulsus in Carpo Senatoris Reip. nostrae, arteriam exposito mox more habentis, tunCque temporis valentis Pancratice, Senatorem pestile tia laborantem Pronuntiasse. 3. Quotidiana exempla docent quomodo signa adeo celebrata Μedicis, quae petuntur ex Pul

72쪽

η. Hipp. ipse suo sero sapiens exemplo docuit quam sint fallacia signa distinguendi fissuram Cranii, ab ejusdem sutura: quum fateatur se ex haere ignorata hominem pessumdedisse: in quo, ab injecto cominus in medium synciput lapide, C rando fissuram Cranii se latuisse ait. Credentem aliud nihil, quam futuram e sie: hinc non anima vertisse se hominem incisione indigere. Ita Epid. V. pag. II O. 5. Sapientes Μedici visi qui miseram sceminam

hydrope uterino , asciten mentiente, Vexatam , exemplum Caeterum Castimoniae, ut talem, quae pudicitiam venalem haberet pronuntiaverint; &vice versa quae revera imPraegnatae erant, has ullo modo gravidas esse negaverint. Leydensis Prosessor Carolus Drelincurtius miseram ancillam hydrope uterino vexatam vile scortum esse dixit,

donec desunctae Cadaver incidens puellae Castit tem fateri coactus fuerit. Parisiensum Obseritrieantium asseveratione freti judices, faeminam dictam Genevisve supplice, quae se gravidam dixerat, laqueo suspendendam jubent; quam dissecans Riolanus a U. Circiter mensibus gravidam fuisse invenit. Vide Riolan. cap. 2. Lib. I L. An thropog. Simile quid Moricinus Mai. des sem. gross. Lib. I. cap. LII. a se visum ait Parisis

En densum agmen objectionum , quas in genere prolatas, suis adjectis , ubi hae deerant, historiolis adornavi, ne quidquam iis deesset. Quarum ad singulas nunc conabor ordine res

pondere.

Itaque ad I. scilicet ad Robestii historiam. Quando Natura variat in variis locandia corporis si s Par

73쪽

partibus, non est quod inde prudens & sagax

Μedicus in curando fallatur. Namque si a parte affecta , quam falso Medicus assignaret. oriretur inflammatio febrisque, curam antiphlogisticam internis externisque auxiliis applicando Μedicuseriuseunque demum partis inflammationem aeque

curaret.

Verum secundo; Μedicus non ex stu partium tantum judicat, sed ex Morbi Phaenomenis, ab Excretis, a Retentis, ab Actione laesa, & se

porro. Pulcerrime hanc rem quotannis Cl. An binus . venerandus Prosessor meus, in Splanchno

tomia Tab. IX. Eusachii explicans, ineulcare solet: quandoquidem a laesione in latere thoracis vix seinidigitum prolanda, vulnerari hepar, vulnerari pulmo, vulnerari diaphragma &c. queat. Hine pathognomica, si qua adsint, consulenda vel appa rentia saltem signa , quae quanam in parte laesis obtineat, indicent. Quum nunc plerique hepatici morbi per icterum sese manifestare soleant ι perspieax Μedicus ilico indicationem veram inintelligeret.

Quod si terti6 paulisper daremus ab hoc maturae lusune dicam , an errore , Μedicos salti . non est quod artem vel hinc vituperent Adversarii. Fiant tales Lusus Naturae , hisque magis mirabunda; tamen firma suis inconcussa principiis perstabit Medicina. Millenorum Cadaverum incisiones res exhibuere. ut juxta Naturam iii omnibus .adesse solent; differentiis exiguis ad rem prorsus nihil facientibus hinc inde ab Anatomi- .cis notatis. Quod monstra abludant, quod consueto ordine alia excedant, hoet non infringet Propterea Canones, quos omnium saeculorum se-- veri

74쪽

verissima confirmavit stabilivitque observatio. Ne que apud solos Medicos hocae axioma locum h tiet, sed apud alios quoscunque. Hoc subveratere qui conatur , nae omnes vel sapientissimos Ui.

ros in suis juxta consuetum naturae morem fe-

rendis iudiciis vituperat. Disciplina quaevis tam tum a persectis traditur. Objectio a. petita ex Tu lo aliud nihil, quant medicum illum imprudenter egisse, docet nem. liquam vero Μedicinam hic suis deesse cultoribus. Revera pulsus ille debilis observatur initio pestis, testantibus id, qui Pesti interfuere. Μedicis: verum ex eo solo judicium ferendum non erat. Unde Tulpitis addit is Imposuit Viro inis , mio inusitatus hic e Lusus. Quem ubi vidito cecinit ilico Palinodiam, & pertaesus praeprO-- peri judicii docuit suo exemplo NIHIL COM

cebat iplum & alterum Carpum, vel & in jugulo Carotidem tangere, ubi homo bellissime vale re visus pulsum tam exilem exhibebat: Quin &alia quoque indicta consulenda irent, U. g. hor. ripulationis, quae primo invadentis pestiferae La bis momento hominem Concutit, vel splendoris amaenorumque Colorum subito oculis quasi e hibitorum, &C. Objectio 3. ingens aliquando negotium facessiti prudentibus Medicis. Qui vero artem proboedocti sunt, norunt quid demum certi ex pulsu, respiratione & urina Colligatur . quantisque Opus

sit cautelis ne decipiantur. Sciunt namque Pr,mo Pulsum arteriarum renuntiare Conclitionem

definitam Cordis, ceta primi motoris ἱ indolem

75쪽

deinde , Copiamque , & motiun humoris nostri

universalis, unde reliqui humores omnes derivan tur ; tum & statum varium arteriae iptius . quae omnium Corporis partium fere Primarium vas denique in morbis materiae morbosae, & moven- dae. & motae. & excretioni paratae. & jam incipientis secerni, indicem esse. Secundo , Pulissum differre juxta aetatem, sexum, tempestatem anni, actiones animi Corporisque Varias, &eo Tertio Pulsus vel bonos, vel malos , in generct . dictos, tamen suas habere exceptiones, ut est V. g.

fortis, in Apoplexia; debilis, in obesis r mollis debilisque, in saevissima pleuritide adhue incipiente, sed in qua prae vi doloris suffocatur Respiratio.. Hinc bene Cessus is Uenis, inquit, maximo eredimus, fallacissume Rei,, Cur quia saepe is istae celeriores lentioresve sunt & sexu, α is aetate , & Corporum Natura. Lib. 3. cap. G. Quae cum ita sint haud percipio cur Medicinam hanC Ob Causam vituperent, quum ipsa Tyrones suos do eat Omnes hasce disserentias at que exceptiones, quibus observatis bonum tandem vaticinandi landamentum praesto est; quumque inprimis praecipiat & alia quoque Consulere signa, antequam Diagnosis ac Prognoss.formentur : diCente quampulcherrime Celso loco mox citato,, Periti Medici est, non protinus, ut Venit, is apprehendere manu brachium, sed primum re is sidere hilari vultu, percontarique quemadmo-- dum se habeat; & si quis ejus metus est, eum is probabili sermone lenire : tum deinde ejusis Corpori manum admovere . . . Neque in teis

is nebria, neque a Capite aegri residere debet,

76쪽

DISSERTATIO MEDICA.

is sed illustri loco adversus eum, ut omnes no- ω taS eX vultu quoque cubantis perspiciat. Scripsit equidem ad virum in aula Gallica Illustrissimum Philipaeum Ludovicus le Comte , se Medicos Sinenses tam peritos in pulsu explorando artifices invenisse, ut testetur eosdem arteriam Per horae varie tentando & explorando tam exacte morbi Causam , naturam , exitumque definire posse, ut contrario Eventu argUantur nunquam : Tamen an hoC verum sit vehementer duis

Lito ; siquidem idem scriptor paulo post fatea-

tur Μedicis illis non ignota esse , quae mox iuUroscopis arguemus, fallendi artificia. Ut tandem crediderim nihili faciendam ipsorum scient am esse. Uid. le Comte Hs. chis. Di I. um. Quoad Respirationem; Hanc Medicina docet. x. designare Conditionem praesentem Cordis, Pulmonum . Cruoris , Liquidi Cerebellosi, blem-hranae succingentis Costas , Thoracis , Diaphragmatis , Abdominis : a. Eandem variare Pro aetate , sexu , tempestate anni , motu animi Cor- Porisque , temperie. 3. Exceptiones in Di- agnos & Prognos habere ; quum v. g. su Cativa Respiratio , brevi alioqui Lethalis sutura, in Μelancholicis & Hystericis talis non sit , nec etiam in Asthmaticis, quibus eadem jam in Consuetudinem versa siti. g. malignos homines dolo malo respirationem mutando medicum turpiter fallere , ni attendat, posse. Haec sunt quae Medicina de hoc signo docet ;ultra nihil: quae nihilominus imperitis vituperatur , quasi citra ullas exceptiones generalia tantum effata proserret. Tandem Urinae signa mirum quam circumspec

77쪽

Medicina tradat. Docet namque primo Urinam variam esse in eodem homine, & in aliis illi comparatis , Pro varietate aetatis, sexus, temperiei, tempestatis anni, sex rerum non naturalium, ac praecipue assumtorum. Hinc secundo Urosco- Porum artem hucusque notam ubique fallaciae

plenissimam esse , si Medicus in serendo ex e judicio non simul ad reliqua apparentia in aegritudine signa advertat. Tertio tandem Cum his Cautelis declarare urinam, ut plurimum, sanguinis indolem, impetum, symptomata morbi , coctionis, secretionis, & Criseos statum; morbos 'Partium per quas, aut juxta quas, urina perfluit; ut& aliquas in bile, Sc ex bile natas aegritudines. Caetera, si sola, ex urina sola, Conjiciuntur, admodum incerta, & ridicula sere esse , artisque apud imperitos honotem in opprobrium verte

Hinc candide lassos audivi claros in arte viros ultra haec scire se nihil. Jactent alii, quantumcunque voluerint, arcanam suam , quam utinam

possiderenti scientiam : vel ipsi coacti verum fateri inscitiam prodent, aut eventis saltem, apud emunctae naris homines, convincentur salsitatis. AEtatem Consumeret, qui vellet omnia vel notissima ridiculae hujus scientiae exempla con ribere, dum nempe quamVis morbi speciem , cujusque morbi statum, mortem omnino non affuturam, vel certo instantem, assumta intra Corpus omnia, gesta corporis animique, hominis aetatem sexum-uue, graviditatem , & alia, ex sola urina Conis1pecta hariolari se posse jactitant. Quum vel Nebulonibus , quj Medicos scientia vana turgidos animi gratia nonnunquam decipiunt, notissimum sit.

Diuitia oo by Corale

78쪽

Urinam sanissimi hominis, quibusdam clanculum assumtis, teterrimorum exhibere morborum indicia, Haud inficias ivero, quod saepe plus, quam alii Medici, conscientibus respondeant: sed unde plus respondeant, inquirendum. Ignarum nempe vulgus Plus loquitur saepe, quam locutum se esse novit; ita ut attentus Uroscopus hanc tacite secum simplicitatem ridens plenis tandem buccis vatem agere in-ςipiat: vel & astute percunctando, quasi aliud agens, quid demum respondeat, satis noverit. Rogatus a nostro Beverwyhio, Thomas Henus, Lovanti olim in Medicina Professor, suam super Uroscopia sententiam, respondit, hanc potitanum ob causam id se prosequi negotii, quia Cernebat hinc Complures nummos Medicorum in crumenas redundare ἔquoad autoritatem sibi in respondendo Conciliandum , Mebat artificiose interrogando ignaros plebeios, prudenterque ex interrogatis Conjecturando, saepe rei se posse veritatem detegere. Vide Be- verw. thef. morb. Lib. I. cap. 2. Quum Vero rerum peritus & Circumquaque attentus , ne inconsiderate quid effutiat, quo responsurus Uroscopus fulciatur , consultationem init, . videmus magnos illos Artifices aqua haerere , vel turpitudinem prodere suam. Sie amiCus quidam meus, juvenis, suam propriam sanissimam urinam astute detulit ad famosum Uroscopum, a quo hoc responsi recepit, urinam nempe esse Deminae octuagenario majoris, anxietatibus in Hypogas trio vexatae, & nescio quae sutilia alia. Memini narrantem me audivisse Cl. Boertavium, quod

hujusmodi jactatori dixerit, se deposito, quodcunque ille vellet , pretio, aliquot urinalia cum yirorum debilium urina, alia urinalia cum urin

79쪽

sceminarum viraginum , notis uroscopo incognitis , cuique urinali appositis , inter sese invicem permisturum: quod si ex permistis urinalibus ille tunc virorum posset a scemiminarum urinis digno ere , pretium lubenter se persoluturum. Uerum prudenter abstinuit jactabundus homo ab hoc pacto ineundo. Itaque quum Medicina sobrie sapere suos cultores doceat, & juxta Certissima indicia cautam Diagnosin Prognosimque formare praecipiat, ma- .net ei, aeternumque manebit suus honos; quidquid in eam deblaterentur ignari , quasi sua ipsius autoritate imprudentiam quorundam tue

retur.

Verum in artis tutamen S aliud addendum. Bonus Μedicus juxta prudentiam artis secum

Perpendens aegritudinem, Vidensque probabilem instare mortem, Cavet quacumque animi Religione possit, ne id aeger internoscat; quandoquidem infinitis exemplis Constet mortem prius dubiam , aut saltem remotam longius, perCepto, mortis timore, Propiorem certioremque accidisse. Unde Hipp. Lib. de decent. habitu is Neque,

,, inquit, quidquam eorum, quae instant, aut facta is sunt, ipsis indicet. Idcirco enim multi ob comis memorgiam instantiam aut post futurorum Prae ,, dictionem , ad extremorum alterutrum detrusiis sunt. G Quale praeceptum & Aretinus Capp. pag. Io 2. in Curat. lyncopes dedit. Ergo haec aegrum caelanda sunt. Si Necessarii ejus cordati Constantesque animo fuerint, his Μedicus, quid subsit, indicare potesti Certus quod aegrotantis animum timore mortis dejecturi non sint: saepe

vero & inconsolabiles amici Medicorum monita

80쪽

caelare vix possunt: Hinc Medicus ab una parterem indicare veretur ; ab altera parte prae animi Religione hominem eo disponi optans, ut -- Ciat ea quae mortalem vitam cum immortali jamjam Commutaturo conveniant, aliquid subindicare cogitur. Porro si Μors brevi subsequatur, vituperant amici Medicum . quod ipse mortem Certo praenuntiare nequiverit: ni sorte quidam ultra pergant, asserantque mortem sua ipsius culpa accidere debuisse, qui absolutum ipse periculum praesagire non potuerat. Nonne Certum est

vel hinc periti sagacisque Μedici in dubium vocari peritiam , vel etiam aliquando artis firmitatem QUARTA hujus s. objectio petitur ex errore, quem magnus Hipp. Ipse fassus est. Verum error hic nec artis, nec proprium Peccatum Confitentis vitio Cedit. Quid enim Τ secundo M. diximultis experimentis & periculis Captis Artis tandem formam accessisse Μedicinae : si sgna proinde distinguendi cranii fis uram ab ejusdem sutura

nota omnino haud erant, quo tempore Hipp. hunc errorem Commiserat, numne vel hinc aristem flocci facias Eodem argumento aliarum artium disciplinarumque detrahes autoritati, quas omnes tempore & usu perpoliri exornarique ne cesse fuit. Quin & insortunium insons Hipp. an sam dedit excogitandi Methodum, qua error in posterum praecaveretur. Unde in Libro de Otiis. p. jubet atramento affuso, dein deterso, explo rare ex atramenti reliquiis suturane an fissura sit.

Certis aliis deinde signis hujus rei diagnosin culistissima auxit ditavitque Chirurgia. Ut proinde neque ex hoc Capide contemnenda ars sit.