장음표시 사용
51쪽
mentum militare non est iusta uoluntatis nostraesententia: quia siue interpraetcris persectam uoluntatem, haec non est persecta, cum miles pro arte testatus de pro parie intestatus possit dece-ere. l. ius nostrum .iri de reg. iur. siue etia inter- prseris iustam. i. selenne hsc non est solent suoluntas ut inseatit .i.&a. i.ffide milit.test ergo desinitio testamenti non couenit militari testame-to .Huic obiectioni respondeas, quod uerum est non conuenire: quia in .d.l.j. solum paganicu testamen tu definitur non militare quod habet propria & singularia iura neccssario separatim tami radiari debet ut est lex in. l.ij.ifide milit.test.
Gl in verb. sed ut in duas panes diuiditur in
prima allegat textum concordantem, in secunda contra textum opponit. Secunda ibi argumetum cotra. Dicitur in textu nostro quod ius antiquu& correctu ignorari no debet: c5tra hoc opponit Accurs. dea .unic. f.sin uero talis in sin. C. de cad. toll. Huic oppositioni licet Accursnon respo-deat Fab. tamen hic, quem Arct .sequitur, respondet quod ideo prohibere uidetur imperatori n. d.*.sin vero talis ne ius antiquum reuoluaturi quia prolixum erat,& implicitum, ut ex eo textu probari uidetur ibi ne quis ueteris iuris perplexitatem reuoluat equasi innuat quod si uetus ius perplexitatem non contineret, reuolui deberet.
Haec solutio no placet Vigi .hic perplexitas enim ut ipse ait non debet cile impedimento, quominus ius antiquum non reuoluatur ubi aliqua
inde utilitas percipi possit:& prssertim quia si stinianus ibi in perplexitate se principaliter non
sun dat. Et ideo altera & sorte uerior est solutio, quod ex eo ius antiquum reuolui ibi non debet: quia easus illi in noui iuris c5positione specialiter compraehensi sunt ut textus ibi expresse est. Muare arguendo a cotrario sensu si in noui iuris compositione casus illi coprehensi no essent ilo Negat text. ius antiquum reuolui debere. Et haec
1 est uera solutio. t Sed hic mouent doct. necessa ria. q.nunquid correcta & antiquata lex allegari possit Girca quam. q. ne confuse cum ipsis procedamus duplex est necessaria inspectio. Prima est nunquid lex correcta possit allegari ad declarationem de intellectu nous legis uel etiam aliarum legit myta in hac inspectione intrepide concludas allegari posse, ita uult stanu . in princ. in
xl .magri in fin .sfide coniungendis cum emancipato liberis. Fab.& Aret. hic, & tradunt Moder. in . l. illam. C. decollat. probatur aute hoc in textu nostrini ibi ut persectam testamentorum declarationem haberemus, antiquum, & usu correctumius Imperator adduxit, probatur etiam in.cae:
s mus il .ij. xxxvij. distici. m facit optime id quod
notat Abbas in . c. super specula ext r. ne cier. uel monach .ubi dicit,quod licet prohibitum sit clericis audire ius ciuile, hoc tame no procedit, ubi illud audirent quo ad eruditionem canonum, ut cingi. expressa in .c.episcopus. xxxvij. distinet. sic
etia in proposito nostro, licet prohibitae sint allegari leges correcte ut infra dicemus hoc tamen non deso procedere,ubi ex illis ad intellectum, A declarationem aliarum legum deueniremus. Et hinc eotest inferri, quod licebit hodie ex. Theodosiano,ex Caij inuitutionibus, de ex Iulii Pauli sententiis, quae nuper in lucem redierunt, aliquid allegare ad declarationem legum in compore iuris contentarum,ubi earii intellectus dubius esset,ut lite VigL animaduertit. Altera potaea est inspectio. Nunquid leges correctae possint ad causarum decisionem allegari λ In hac inspectione tres sunt considerandi casias. Primus casus est quando uolumus correctas.ll. ad illarum causarum decisionem allegare,quet iam deducis sunt in esse tepore:quo leges illae corriguntur. Exemplum iam est elapsus mentis, quoa citius decessit relictis duobus filique altero masculo, altera f Ina. Modo hodie sit hic lex municipalis uel stat
tum corrigens ius commune, quod in successi ne parentum masculus fiminam excludat :& sic corrigitura .maximum uti m. C.de lib. pteterit. Dubitatur modo, an successione istius titii debeat adduci ius municipale corripes, an uero ius commune correetiim Et hoc cavi dicendum est, quod cu mors liiij ante correctionem iuris communis contingerit, in eius successione ius commune correctu inspici, & allegari debet: ita uult Bart. in .l.omnes populi in fin .ifide iust.& iur. in Lfin .ff. de sal Bald. in .l unica num ii. C. de iusti. cod.cons r. de sequuntur doct. communiter hic N prs sertim rccctiores probatur hoc expresse in authen. ut cum de appellat. cognos in princ. ubi ctiam id not. Bart. Et est ratio quia respectu illa rum causariim. Il. illae correctae non dicuntur.
67st quς enim corrigitur lex, licitur corrigi respectu futurarum causarum, no praeteritarum auth. haec constit. interpra i prior. constit. in ii n. Hoc tamen intelligas procedere uia lex corriges simpliciter loqueretur, secus uero si disponcrct, ut Ieges antique intelligantur correctae ctiam quoa a prateritas catasas Bald. in . d. l. unica mim. ii.
de iuss.cod.cofir. quod an indistincte uerum sit, non disputo.uideas Bart. in .Lauthen. ut cum de appellat. cognos. In Princ. de in .l. omnes populinum.H.& ibi doct. ff.de ius L de iur. Secundus est casus, quando lex correcta adducitur in casu correcto. Exemplum Extat hic decretum quoddam, lex quaedam, quod quicumq; raedia sua vult alienare, debet primum uici notiros requirere, di ijs emere nolentibus potest dominus cuicumq; vult uendere, si uero uicini requisiti non fuerint, pollunt intra annum alienationem factam rescindere. Pone modo, quod bsccorrigatur lex :& permittatur domino uendere cuilibet. Dubitatur an si praedium irrequisito uicino uenditum fuerit,praedicta lex correcta alle- rari possit,ut rescindatur uenditio. Et in hoc casu dubium non est liuiusmodi legem adduci, Mallegari non posse, ita dicit Portatic de Tollentia supra in textus. & sequuntur caeteri. Probatur
52쪽
tum in authent. de natura usirpat. ubi Iegem com rectam nullius utilitatis, & inualidam est e Iustinianus ait, tum etiam in .l. primaa his igitur. C. g de emendat. Cod. t Et hoc adeo verum est: vi qui hane correctam legem allegauerit, in poenam falsi dicatur incidisse: ut probatur in .l priina.=.hunc legitur. C. de iustin. cod. cons . facit. I. sn. ubi not. Bart. V. de sals de est text. in .Hecunda.f. has
nes populi in s n. ff. de iustit. &tur. & Aret. hic. Hoc tamen vitinium, qudd poena falsi teneatur,
ut ad decisonem causarum legem correctam aduxerit, declara non procedere, ubi ex tali allegatione nemini fieret praeiudicium. Poenae enim
falsi non est locus, ubi nullum fit alicui praeitidi
cium. glos Bart. α doct. in . l. damus. C. de falsBart. in .l. i. .qui in rationibus, in. l.liquis legatum
so processu col. penuit. lib. v. & consili. lxxiiij. col. penult. in prin. cod. lib. Et facit quia mendacium nemini nocens non est punibile, Ut per illum textum dicit Bald. in . l. sin. st. quod fals . tui. ccnsetur
enim negatorium Salyc. in authen .contra qui propriain col. iiij. in princ.C. de non num. Pec. Tertius ει ultimus casus est, de hic dubius quando non adducimus legem correctam in casu comης recto, sed ex ea argumentum sumimus. t Exemplum lex antiqua ii atuebat, ut quoties alius, quitilium emancipauerat retento in potestate nepote , deceret, tunc cum nepos in potestate iure ciuili, emancipatus filius iure praetorio ad defuncti successionem admitteretur ualiter inter filium defuncti, & nepotem haereditas diuidatur ut
in s. prima, bc in totum titui. T de coniung. cum mancip.lib. haec hodie lex correcta est secundum nonnullos, cum sublatast differentia emancipationis , & patriae potestatis ut in authen.de haered. quae ab intestat. . primo. Modo pone, quod contingat casus, quod ad successionem alicuius unus uno iure, alter altero iure admittatur: & sic concurrant , nunquid licebit ad decisionem huius casus seminere argumentum ex dicto titui. de coniung. cum emancipat. lib. ut quemadmodum quoties concurrebant pater,&filius: quia unus lure raetorio, alter iure ciuili ad successionem voca-atur, haereditas inter eos diuidebatur, ita etiam
debeat diuidi in casti nostro In hac quaest. duae
sunt principales Opiniones. Prima est, quod cxhuiusmodi correctis legibus arguere non liceat:& hanc sequitur glos. in . l. unica. .hunc igitur. C. de iustin. cod. confirm. in .l prima in princ.C.de
Iat. liberi. tollen.& videtur etiam seqiii Tolent in. supra eod.m textu alibus&Gomes in . f. in persenam : mihi sub nume. xvij. infra de actionibus. Mouentur isti imprimis Per text. in . l. prima. . hunc igitur.Qde iustin. cod.confirm.ubi expresse Iustinianus ait stiant omnes tam litigatores,quam disertissimi aduocati nullatenus eis licere constia tutiones ex veteribus antiquatis legibus in cogni-rionalibus recitare certaminibus:N sic apparet legem correctam nullatenus allegandam esse. Aia de textum idem probantem in .l. secunda chas itaque.C. de veter. iur. cimes. His legibus re pondetur, quod ita ibi disposuit Iustinianus : quia ad omnes lites dirimendas suus suffciebat codex, ut ipse expresse ait in dicto. f. hunc igitur: ibi cum
sust; ciat. Immo retorqueo has leges: nam si ideo non licet leges Theodosiani, S aliorum codicum adduceret quia ad dirimendas omnes lites in illis codicibus comprehensas suus sui sciebat codex : ergo a contrario sensu , si aliqualis nouis legibus decidi non posset, non prohiberemur, eam ex argumentis ab antiquatis legibus sumptis decidere. Et sic apparet hunc textum, quem
tanti faciunt recentiores , non solum non pr bare eorum opinionem , sed potius contrariam
O Secundo mouentur ' etiam isti: qui a quemadmodum quoties lex est dubia, & habet plures intellectus non potest ad causarum decisionem adduci Bartol. N Ans. in . l. in ambiguo. E. de rebus dubiis, ita etiam in dicendum, quod non liceat
adducere leges eorrectas, vel ex iis argumentum seminere: & multo magis. Caeterum: de huic rationi potest facile responderi, quod ex eo lex dubia, de habens plures intesiectus ad decisionem causarum adduci non potest: quia eius veritas ignoratur: quod enim multipliciter intelligitur eius
uerit Ignoratur, ut eleganter dicebat Bald. haec autem ratio cellat in casu nostro: quia non ignoratur quid lex antiqua, de correcta disponeret, M
Tertio & vltimo, ex intentione Gomes in dicto .f. in personam adducitur: quia idem in effectu est inducere legem aliquam in aluumcntum: quod est eam principaliter allegare Abbas in . c. soriis de rem. lignis c. Sicul. in c. tanquam col. finis extr. de ostic. de legat. Felynus in c. & si quaestio nis destino.& tacit. l. non pollunt. E. de .ll. & id, quod not. Bart. in l. quod nerua col. quinta.Εει-
polit. Sed correcta lex prohibetur principaliter allegari, ut supra diximus, ergo debet etiam pro hiberi alle ari in argumentum, stringitur: quia multoties facilius inducuntur iudices ex subtili aliqua, arguta, & captiosa inductione: quam ex
vulgari, resi, de vera, ut tradit Vero cin cautes. lxvij. si int multi. Huic quoque rationi responderi potest, quod non semper est idem est
gare legem in argumentum, & principaliter: αpraesertim in casu nostro: nam potest esse, quδd casus in lege expressus correctus sit, adhuc tamen
viscat eius ratio, ut probatur exemplo supra P sto in titui. de conuig. cum emancipat. lib. tenendo, quod titulus ille correctus sit. Nam licet hodie correctus sit concursus filii emancipati eum liberis suis in successione patris, adhuc t men viget eius ratio, quod quoties unus iure prae torio, alter legitimo, & ciuili iure ad successi
nem admittuntur, haereditas inter eos diuidiaequum est. l.j. f. i. ff. de collius. cuin emanci p. lib.
53쪽
de se apparet non idem esse legem aliquam principaliter allegare: & eam in argumentum inducere. Quare altera postea est opinio, quod immo liceat ad causarum decisionem ex correctis Iestibus argumentum summere,vi hanc opinionem uidetur tenuisse glosin.l.j. in prin.in glos. magn. in sin. ff. de conius. cum emancit. lib.Bart. m.l. sin .ffide falsAlex. in I.prima, col.ij.C.qui admit. Port. Bauer. & Vigi. supra co. in textu 2. Pro hac opinione ommissis aliis, quae non stringunt, duo allegantur. Et lintrimis textus in. c. authoritate de conccs praebend. lib. d. ubi summus Pontifex
ad decisionem speciei ibi postae allegat.l. ij.3.obiicitur ver. si si agnatus.T ad terui. quae lex correcta est pera. fin. & authent. defuncto C. ad tertyl. Huic textui dupliciter respondet Toloni. supra intextualibus primo, quod summus Pontifex non adducit eam lepem ibi ad decisionem eastis sui, sed potius ad decisi.iam casus corroborationem. Haec lutio no est bon a, tum quia negatur illa lex non allegari ad decisionem illius casus,cum ratio: quae ponitur in d.c. Authoritate, sit ea, in qua innititur lex correcta, quod si vinco vincentem te, multo magis debeam te vincere,ium etiam quia esto,
quod eam alleget ad corroborationem ex hoc tamen aperte innuit, quod licet eam allegare.
Secundo igitur respondet idem Tolent. quod ibi lex correcta adducitur a summo Pontifice, qui habet potestatem Iesis condendae, quod fieri potest: qui enim facultatem condendae legis habet,
ad causarum decisionem correctum ius adducere poterit .c. Volumus xj. q.j. & notat Andreas Bain. in apostil. ad Bart. in d.l. fin. ff. de falsi nos vero
in priuato loquimur qui potestatem legis condens 1 dae non habet. 1 Haec quoque selutio non est tuta r nam si sit mus Pontifex ita ex lege eorrecta arguit,ita etiam debemus nos arguere: quod enim in uno casu princeps dicit, caeteri in similibus casibus idem dicere tenentur ut expresse ait textus in c.in causis extr. de senten. & reiud. &sic reparet non auferri priuatis facultatem, nisi expresse hoc lege di ponatur.l. nec non.f. quod eis. ff. ex quibus caui. maior. Non obstat d.c.volumus, di quod ait Bam. quia illud intelligitur, quando princeps Iegem correctam in casu expresb adducit, uel potius denuo prosert: tunc enim censetur illi legi eorrectae authoritatem tribuere, & ita vult d. c. volumus: & ex his apparet d.ciauthoritatem optime pro hac opinione facere. Secundo di ultimo a Iac hic in Addit. adduci tur, quia correcta lege cius ratio correcta indu bio non intelligitur glos in.c. nouit in verb. quicunque extr. de Iud. quam doct.communiter secvnaum ipsum sequuntur, licet ergo casus in lere expressus, corrcetias sit, & sic prohibeatur ad duci,non tamen debet prosi hi adduci ratio non correcta. Huic etiam rationi in praedicto loco respondit Tolent. quod cum ratio sit anima legis, sit lex ipsa. c. M. extr. de rescript. Bald. in. l. non
.dubium. C. deal. in prima notat. impostibile est, quod correcta sit lex, Se non eius ratio. Haec quoque Blutio euitari facile potest, cum non si impossibile correctam esse legem primam, casum ipsius legis, eius tamen rationem correctam non e se, ut apparet7ῆ citavit. iecunda.=. obiicitur vers. si sit agnatus.ε. ad terni, nam licet corrigaturatalu J, ut Patrem mater excluJatan casu, de quo ibi, non tamen corrisitur eius ratio, quod si vinco vincentem te, multo magis debeam te vincere. Et ex his apparet, quod haec posterior opinio verior est :& tenenda. Eam tamen declarat Bart. ut procedat ubi lex correcta inserta est in corpore iuris, si uero non esset inserta in corpore iuris, tunc neque eam ira cassi expresso adducere, neque ex ea assiumentum summere liceret secundum ipsum in .l. prima infin. E. de congiung. cum emancipat. liber. & U- probat. Gomes. hanc declarationem communiter receptam csse asserens in .f. in personam sub numer . xvij. infra de aet. Contrarium tamen tenent Tolent in. & Vigi. supra in textualibus ex duobus.
Primo, quia ubi ad alicuius actus substantiam scriptura non exigitur, perinde valet actus ille sine scriptura, atque si icti plura suisset adhibita.l.
fin. C. de donation. causa mortis a. contrahitursside pignoribus, sed de substantia Iegis non est
scriptura .l. humanum et ibi Bart. C. de. Il. Α bas in rubrica de constitutione in cap. primo det posthu. praelat. ergo perinde debet iudicari leccorrecta inserta in corpore iuris, ac si inscrta non fuisset. Secmido & vltimo mouentur: quia nulla ratio diuersitatis assignari potest, quare quae in cor re iuris inserta sit correcta lex, in argumentum adduci possit, quae uero non sit in corpore iuris inserta, non possit r.& praesertim: quia Vigi. ait ex eo correcta leges adhuc in iurisco pore inueniuntur : quia post carum correctio nem nulla filii facta iuris compilatio. Et ita est
Praedicta tamen procedunt, ubi lex in totum corrigitur, si uero pro parte fuerit correcta, nihil est impedimento: quin pro parte non correcta allegari possit .l. unica .f. fin. & ibi Bald. C. de Iat. liberi. tollen. Dec. in cap. primo extr. de constit. nume.iiii. Et haec omnia notabitis: quia deseruient uobis in allegatione statutorum: saepe enim contingit, quod fiant reformationes statutorum, potest este dubium an resormatu statutum allegari possit,tu distingue,ut supra secimus: quia idem etiam est dicendum de statuto Bald. & alij in d.l.
prima. I.hunc igitur.C.de Iustin.c .con r.G-mecin d.I. in personam sub num.xvij.infra de aet. Baucr.hic in textualibus. GLos in verb. libri pende cum unica uerborum structitra claudatur,commodam diuisi nem non recipit. Ex ea tamen habemus, quod in eo tertio testandi genere per aes,& libram, qu antiqui utebantur postquam familiae emptor fis miliam
54쪽
miliam testatoris emerat, illam manu mittebat cum omnibus bonis, ita vult Accurs hic, Verum eum reprobant doctor. communiter Iacob. Petr. Fab. Vigl. Tolent. &alii:& mouentur: quia familiae emptor familiam testatoris retinere debet, cum is serit loco hodierni haeredis, ut intextu probatur, sed secundum hanc expositionem se miliae emptor familiam non retinebat, cum Cammanumitteret: ergo expositio ista non est bona. Adde tu, quod secuti m hanc opinionem Αccurs familia hic accipitur pro seruis ipsius desun-cii : hoc autem est salsum: quia faenilia in succc sionis materia significat deiuncti patrimonium,
dae. Et ideo Iacob. N Petta ut hic resert Fabi.
dicebant emancipationem , & manumissionem non fieri a familiae emptore, sed ab ipso testatore: is cnim qui volebat per aes ,& libram testari, si liberos habebat, eos primum emancipabat , dc postea testabatur, & ita emancipatio in hoc te- istandi genere interueniebat. Mouentur isti imprimis: quia textus hic noster vult, quod genus istud testandi explicaretur per imaginarias venditiones, sed emancipatio est illa: quae per imaginarias uenditiones cxplic batur praeterea supra quibus modis ius patrim. Pot. nolui. ergo in hoc testandi genere filiorum emancipatio necessaria erat. Huic rationi iacile responderi potest negando consequentiam: non enim procedit haec sequela, in hoc testandi genere interuenit imaginaria uenditio, qua liberorum emancipatio solet etiam explicari, ergo in hoc testandi genere liberorum emancipatio est necessaria: quia in stipulatione quoque exigitur
consensus contrahentium, quo uenditio solet explicari. l. prima. . primo. F. de pael. de tamen nemo sani capitis diceret in stipulatione uenditionem necellariam csse. Et praesertim quia in emancipatione liberorum imaginaria uenditio circa liberos ipsos uersabatur. quia ipsi imaginarie venundabantur dicto.I. praeterea. in hoc aut m t
3 a standi genere versabatur circa familiam, idest cir ca haereditatem, de patrimonium defuncti: i hoc enun significat familia in succestionis materia .l.
facit totum titui. F. familiae erciscunda, & pr batur hoc in textu, dum dicit familiae emptorem Ioco haeredis fuisse. Secundo igitur mouentur isti: quia si diceremus in hoc testandi penere filium non emanci sui, sequeretur, quod pater de rebus alienis te
aretur, cum filius uiuo etiam adhuc patre rerum
paternarum dominus sit .leg .in suis. st. de liber. &posthu . sed nemo testari non potest de rebus alie ni S.I.Uxor.C. de lcg. l. conficiuntur. .s post .ssi detur. codicili. ergo pater, ni filium emancipas let, testari non possiet. Haec ratio adeo friuola est , ut contineat etiam absurdum: quia si vena esset, se queretur, quod etiam hodie pater,qui vellet test ri , deberet filium emancipare, cum adhuc eadem militet ratio, sed consequens est salsium, ut omnes admittunt: ergo salsa est etiam ratio docto min. Et ideo dicatis, quod pater rerum suarum dominus dicitur esib, di de iis ad libitum dispo nere potest, filius vero uidetur quodammodo do minus: quia cum sit in potestate patris, ster tur, quod ipse in eis succedet: sed tamen si patri hoc non placuerit, poterit pater quem uult si bi haeredem scribere, & filium ex haeredare infra de exher. lib. licet hodie non ita ad libitum potast filium exlaeredare, sed iusta causa interueniente .f. aliud quoque : authent .ut cum de appellatio
Tertio dc ultimo, pro istorum opinione videtur facere textus hic noster in verse .sed iure praetorio nulla emancipatio , & sic innuit , quod emancipatio in testamento per aes, S libram crat 3 necessaria iure ciuili . t Verum etiam huic ponderationi facile respondetur, quod emancipatio si gniscat ultra emancipationem filiorum imapinariam quoque venditionem, ut poli Boet. declarat Budeus in Pandectis : & hinc mancipare pro vendere accipitur Cicero Philippica secunda, tum ille venditum,&mancipatum tribun tum consilijs vestris opposuit. Quintilianus libro sexto requirat Crastus ubi hae es lent possessio nes, Omnes autem Brutus vendiderat: α cum paterna manciparet praedia turpis habebatur : sed quid aliunde summimus exempla non ne textus hic noster emancipationem interpretatur imaginariam venditionem,ut ibi per emancipationem, idest imaginariam quandam venditionem Z Et sic aperte constat emancipationem hic non signiscare manumissionem illam liberorum, seό ima- 4 ginariam venditioncm. i Quare mihi magis probatur opinio Vigi. hic, quod nulla esset in hoc testandi genere liberorum emancipatio necetasaria. Quod probatur primo, quia si liberorum
ancipatio necessaria in hoc testamento fuisset sequeretur, quod i sininae, & ij: qui filios non habent, testari tunc temporis non potuerint: sed hoc uidetur absurdum: quia Imperator generale innuit ruisse hoc testandi genus, ergo absiurda est etiam corum opinio, qui emancipationem liberorum necessariam fuisse dicunt. Et praesertim,
quia inquit Imperator genus istud testandi diu in usu fuisse sublatis prioribus generibus, & tamen non est verisimile, quod caetera essent sublata, si hoc nec isminis, nec ijs, qui filios non habebant,
Secundo de ultimo ommissis aliis si praedicta uera esset opinio, sequeretur nunquam ex testamento filium suum hae redem patri suisse,cum emancipatus filius suus haeres non sit, sed consequens est falsum, ut in. f. sui infra de haered. ques. dc dii feri ergo de antecedens: de sic apparet praedictam opinionem falcam omnino esse. Quare dicas, quisdem ancipatio,de 'ua mentionem facit textus, non uersabatur circa liberossed circa familiam ipsam,
55쪽
& haereditatem: is enim, qui uolebat testari coue niebat quem sibi uolebat succestorem, & ci coram quinque testib.ciuib. Rom. puberibus, di libri pende uno nummo familiam suam mancipabat. i. patrimonium,& haereditatem suam uendebat,ut hic innuit Vigi. & tradit Gell. lib. xv. cap. xxvij. S ista fuit originalis opinio Polit . in . l. silium quem habentem: in euidentialibus in fin.C. fami l. ercis licet neque Vigi. neque ex recentioribus quisquam eius hic mentioncm iaciat.
GLocinii cr. libra in duas partesdiuiditur in
prima declarat textu, in secunda declarat quid sit libra: secunda ibi & dicitur libra. Elicitur ergo ex hac gl. quod libra in textu nostro haereditatem significat, ita uult hic Accurs cum quo doctores,& prssertim antiqui tacite transire uidetur,ex quo
eum non retrobant:mouetur autem Accurso eo,
quod libra in duodecim uncias diuiditur: ut late tradit Budeus de aste lib. i. mihi pagin. cvi. sed haereditas quoque in duodecim uncias diuiditur haereditas infra de haered. instit. ergo libra, & haereditas idem est: Caeterum si diligenser consideretur haec ratio non concludit: non enim procedit haee sequela, haereditas diuiditur in duodecim uncias quemadmodum libra, ergo haereditas libra est: nam animal quoque irrationale in duas par res diuiditur in animam & corpus, quemadmodum homo, & tamen non sequitur, est animal irrationale , ergo est homo, ut neminem fugit. Et
ideo dicendum est libram hic pro haereditate ac cipi non posse, quod uel ex eo trobatur: ciuia si hoc uerum esset, sequeretur, quod is, qui la aere ditatem emebat, librae emptor diceretur, sed hoc est falsum : qui non librae, sed familiae emptor dicebatur : ut hic, ergo falsum est etiam, quod libra hic haereditatem significet. Quare dicas una cum Vigi libram hic accipi pro statura, ut etiam Theophil. in graecis institutionibus aperte demonstrat, uel uerius libra significat in stramentum illud ponderandi,quod nos bilancem appellamus Cicero in Tusculan. Quo loco quaero quam uim habeat libra illa Critolai, qui cum in alteram lancem animi
bona imponat, in alteram corporis, & externa: tantum propendere illam bonorum animi lancem putat, ut terram, & maria deprimat: quo in loco expresse constat libram probi lance accipi :&ita hic accipitur: quia in alteram quodammodo lancem testator familiam. i. haereditatem suam pone bat , in alteram familiae emptor es. GLos in ver. contextu cum unica uerborum structura claudatur, commodam diuisionem non recipit,ex ea tamen habemus, quὁd testes de bent esse praesentes testamento unico contextu, dc nullo actu interposito nisi necessario naturae .l.bs-redes palam in fin. is eo. L cum antiquitas. C. eod.s 3 1 Sed iuxta hoc qusritur hic a doctoribus de duobus . Primo nunquid si aliquis testis uel necessi
tale naturae coactus, vel alio negotio recedat, antequam aliquis in eius locum subrogetur, possit aliquid in testamento fieri coram alijs dc in hac
quaest. die ut hie per Aret. Animaduertas tamen quoniam uera uidetur opinio illius doct. Cremonensis, quem hic citat Aret. per textus in da. cum antiquitas, in uer. sin autem longiori: ubi dicitur, quod si longiori interuallo abluturi sinat testes , si maxime testatori periculum immineat, alii subrogari debent: qui testatorem, dc alios testes interrogent, nunquid ea, quae gesta sunt coram his, qui absunt, gesta sint. Et sic apparet oppo tere, quod ea, quae gesta sunt, uel sint gesta coram testibus subrogatas, uel coram his, qui a sunt, alias non valent, etiam si immineat periculum testatori. o Altera i est quaestio, an contractus in ipso i standi actu factus testamentum inutile reddat 3 inlinc quaest. duo considerandi sunt casus: quorum Primus est quando contractiis pertinet ad testamentum , uel sapit naturam ultimae uoluntatis. Et hoc casu una omnium uoce concludendum esta etiam istum, siue contractum istum non reddere inutile testamentum: quia non est actus imperti nens, & cxtraneus.l.quod de bonis primo. t f. ad I. falci d. & facit d. l. haeredes .f. fi n. de testam. Et hinc est, quod cum donatio causa mortis sapiat naturam ultimae voluntatis, supra de donatio. in princ. si fuerit in testamento apposita, illud inutile non reddet. Alter vero est casus, Quando contractus in t stamento expIicitus ad tenamentum non pertinet , & vltimae voluntatis naturam non sapit. Et
in hoc casi duae sunt principales doctorum Opiniones . Quarum Prima est, quod testamentum ex hoc inutile non reddatur, & hanc sequitur gl-Bart. Alber. in .l. haeredes palam. . fin. st. m. CV. Bald. de Salvc. in .l. cum antiquitas.C.co. Petr. de Ancar.& Imol. in rub.cxtr.eo. Bart. in .l.cum quis decedens.=.eodicillis de leg. iij. Dec. consit .cxcvj. ubi ex Roman. hanc esse communem, & receptam opinionem asserit.
Mouentur primo, quia assignatio Jibertorum neque legatum est, neque fideicommistum, sed potius actus inter uiuos. l. assignare. F. de assi gnat. liberi. sed assisnatio libertorum in test mento fieri potest.l impuberem. . qui liberti: dc ibi Bart. ff. de falsi ergo actus inter uiuos in test mento seri potest. Huic rationi ex intentione scribentium respondeas, quod ex eo assignatio libertorum in testamento fieri potest: quia non est actus, inter uiuos mere, sed participat de natura
vltimae voluntatis. l.j . assignare .ffide inignat .liberi. nos vero loquimur de contractu mero inter
Secundo igitur adducitur. l. testamentum. C. .Verum de nuic textui facile respondetur, quod tunc superflua in testamento adiecta illud non vi tiant , cum ad testamentum pertinent: & ita loquitur. d.l. testamentum: deficiens enim diuersis
nominibus testamentum nuncupauerat, no&uero
loquimur de contradita inter uiuos: qui rinitus diuersus est a testamento. Tertio
56쪽
. Tereio adducitur. l. eandem in princ. i f. de duo. i.ubi auo rei dicuntur in testamento constitui. Verum & haec lex nihil sacit: quia illa constitutio dicitur ibi fieri testamento, non contractu, di sic
non explicatur contraditis in testamento. Et licet textus uideatur testamentum appellare contractu, tamen non est ex eo,quod testamen tu sit conuentio: sed quia ex eo obligatio oritur:&quiliis aditus, ex quo obligatio oritur, salieni late contractus diciti Ir. l. onanes. f. de iudici js.
trio & vltimo ominissis aliis,quae non strindducitur: quia pignus contractus est.I.sin. infra qui b. mod. re contrab.ob. sed pignus in testamento constitui potest. l. non eli mirum.st. de pignorat .ael. ergo contractus in testamento seri potest. Huic rationi respondeas, quod pignus non constituitur per modum contractus: quia i cstator det pignus actualitcr creditori in testamento, sed selum declarat uoluntatem suam, quemadmodum uult talem fundum pro tali re obligatum est eluxi. lauc ius.ls.de alim. de cib. leg.
Altera igitur est opinio superiori contraria,
quod immo inutile testametum reddatur ex contractu in co celebrato. Et hanc tenuit Oldr.ut refert Alber. in .l. haeredes palain. . fin. ff. m. Bald. Imol.Castrens. dc Aret .in da. hsredes palam. .fin. Alex. de Riminald. in .l .cum antiquitas. C.CO. Mouentur primo:quia testamentum,quod unico contextu factum non est, sed actu aliquo extraneo im cruenicte nullum est d. l. haeredes palam. .s n. f. eo. d. l. cum antiquitas.C. eo. sed contractus respectu testamenti dicitur esse actus extraneus a. uere a contraxeriant .Ede verb. si sic. ergo test mentum consectum interposito contractu nullum est. Huic rationi responcient contrarium tenen- 7tes, i quod tunc actus extraneus uitiat testamen
tum, cum ni Oinentaneus non est, si uero momen
taneus sit, illud uitiare non debet, exemplo stipulationis, quae & ipsa inico contextu explicari de Me tamen non redditur inutilis ex actu momentaneo, licet extraneus sit .l. quae extrinsecus. ff. devest. lig. sed contractus uidetur esse aetus in mentaneus, cum uni o momento explicari possit, ergo inutile testamentum reddere non debet. Hic doctorum responsio dupliciter euitari potest. Primo,'uod ex eo in d. l. quae extrinsecus: momenta nea illoriimuerborum prolatio arma virumq; cano stipulationem inutilem non reddit: quia nullum iuris habet effectum, sed si aetiis in Etaneus extraneus haberet iuris effectum, secus esset. l. duos reos. I. duo iuncta gl. in ver. contrarius. Ede duobus reis sed cotractus, licet si actus momentaneus, quod forsan facile posset negari, habet iuris effectum ergo inutile testamentum reddere debet.Secundo quia licet hoc procedat in stipulatione, intestamento tamen procedere non potest, ut probatur in .l. hac consultissiana in prin. C. O. ita indu
cendo uniuersalis negativa si in uno falsa erit, in omnibus falsa redditur.l. si is qui duceta. f. utrumst. de reb. dict. Sed ibi textu uniuersaliter dicit satiue testamentum debere fieri nullo actu extrinneo interuenienter ergo sue actus in . s: t inomentaneus siue non, non potest in testatarinto explicari, alioquin si textus ille in momentaneo actu non procederet. in omnibus esset falsus .d.I. virum, quod cst abs irdum. Secundo mouentur doct. quia quemadmodum
in contractibus actus extraneus interpositus illos uitiat, ct inutiles reddit .l. continuus in prinafide verb.oblig. ita etiam de bc t uitiare, de inutile retadere testamentum,& milito magis, cum eius causa subtilissima sit, ut inquit Imperator in d. l.cu antiquitas . Et ex his luec mihi opimo magis probatur, pro qua cogita si talis quoq; ratio induci posset: adtiis contrarius alicui dispositioni in ea explicari non potest, Se si fuerit explicitus, illam inuti
lem reddit. l. duos reos.f. duo. Ede duobus rei.Sed contractus contrarius est, uel potius contraria testamento habet naturam, cum testamentum possit ad libitum restatoris reuocari .l. iiij. F. de adi . t gat. . . posteriore intra quibanod.testa. insir. contractus uero minime. laicut.C. de aci. & oblig.e go contractus in testamento explicari non potest,
de si explicatus siletit illud inutile reddit, Se ita
ego putarum transeundum. Hanc tamen opinionem limitant eam tenentes, ut procedat, quand absolute contractus in testamento explicatur, secus uero si implicite, ueluti si testator titio praesenti partem seudi semproniani leget, alteram uero partem ei praesenti,de consentienti constituto tritio uendat:quia hoc casu dicunt ualere tum test mentum, tum etiam contraditam istum uenditi
nis, de ita dixit Bald. in da. haeredes palam .f. fin. quem ibi Inies. Castrens& Aret .sequuti sunt. Sequuntur Ctiam Roman. in . l. stipulatio hoc modo concepta is de verb.oblig. Alex. Rimi. α Iasin d. L cum antiquitas, ubi Corn. quoque non uidetur
dissentire.Verum ut hic vigi ait Eo quoque limitatio bona non est: iuia nulla probatur lege, Iratione. Adde tu,quod militant in hac limitati ne oes rationes supra pro seciuida opinione con- numeratae,cx quo no rotest negari emptionem,&uenditioncm illam esse actum separatum a legato. Retenta tamen communi opinione, quod co traditis in testamento explicari possit: de quod ex hoc testamentum non reddatur inutila. Tria des 8 bes perpetuo notare. ' Primo quod licet postea
contingat testamentum illud irritari, coni radius tamen laseo factus non irritatur ita dixit notanter Bald. per illum textum in. l. fin. f. de reb. eorum.1 9 Iasin da. cum antiquitas sub num. v. l Secundo quod contractus iste duobus testibus probari po
6o mo potest. U. de legat. i. t Tertio & vltimo quod
licet reuocari positi testamentum, contra ius tamen in eo explicitus reuocari non poterit Bart. in
I .cum quis decedens . . codicillis .ff. de legat. iij. Bald. in. lui auia in princ.C.de iuridelib. Oldrad. consit .cxxiiij.punctum est tale. De consit. cui col. ij.
57쪽
GLos in ver. testium in duas tartesdiuiditur, in prima declarat textum, in iecunda dicit illum hodie correctum esse: secunda ibi sed hodie. 6i Iuxta j quam quaerit hic Aret . nunquid si not
rius nomen haeredis scribat, deinde coram septem testibus ad hoc adhibitis interroget testatorem, nunquid illud situm sit testamentu, & testator respondeat, quod sic, testamentum, illud si instat
in hac. quaest. ne conii e cum Aret. procedamus duplex est nec citaria inspectio, quarum prima crit circa testamentum in scriptis conditum, Altera uero circa testamentum nuncupatiuum. Circa Primam inspectionem breuibus concludas testatrientum illud stibsistere, dummodo solennitas alia non desit,ita Vigi. hic ait,& verissimum est, dc ratio est quia in hoc testandi genere nulla nec ei lari O bs redis nuncupatio a testatore exigitur, sed susscit,
quod uel manu testatoris, uel citius libet alterius testatoris tamen uoluntato testamentum scribatur. l. hac consillissima in princ.C.e sed a tabellione testamentum scriptum finit uoluntate test toris, cum respondens interroganti tabellioni dixerit illud suum este tellainetum: ergo dicitur se
uata forma testamenti in scriptis in proposito.
Circa alteram uero inspectionem duo sunt considerandi casus. Quorum Primus est, quando testator ante notariosum uoluntatem declarauit,
deinde notarius hanc in scriptis relatam testatoris uoluntatem coram testibus lesit interrogans testatorem, nunquid illa sit sua ultima uoluntas nun
auid illud sit suum ultimum testamentum & t
ator respondet,quod i c. Et hoc casse doct. magis comuniter videmur concludere testamen tu istud ualere, ita tenent doct. infra pro communi in secundo casu allegandi. Et in specie ita tenet Bald. post Iacob. ab aren. ta Nicol. de mariar. per cum relatos in. l. iubemus num. iiij. C. eo. & ibi Iaso. insin. Aret.& Vigi .hic. Mouentur isti pertext. ina .hac consultissima. . at cum hinnana.C. qui testam. Dc. poli . Nec dicat Vi l. illud speciale in testamento caeci ex eo, quod licet nuncupatiuum sit, tamen concurrunt scripti testamenti solennitates: quia respondeo,quod licet interueniant illae solennitates: tamen respectu nuncupationis haeredum nihil habet comune cum in seript is condito testameto, immo in testanacto caeci uidetur Imperator magis uelle, & cu maiori solenitate exprimi a testatore nomen haeredis,qua in testamento nuncupatiuo exprimi debeat, ut ex pri n. du. hac cosultissima, csistat, uelit nomina haeredia specialiter exprimi,dignitates,& indicia. Alter uero casus est, quando testator non dictauit notario testimetum, sed notarius iuxta uotum suum, uel ex dictatione alterius testamentum scripsit, deinde illud coram testibus:& testatore legit: S interrogatus testator nunquid uelit illud suum esse testamentum respondit ais rinatiue,quod sic, dubitatur modo an testimetum subsistat In haeq.duae sunt principales doct.opiniones. Prima est,
quod testametum illud ualeat,ac subsistat, di hanc
tenuerunt Bart. dc Aret. in .l.haeredes pala in pAn. F.eo. in ultimis verbis . Iacob. de luis Iacob. Bultri . . Mart. Sylim. Batet. Alb.Saly. Com. Alex.& alij comuniter in .l. iubemus.C. de test. Ang. hic
Mouentur imprimis per text. in . l. Pamphilo. .eropositum in fin .sside leg. iij. Verum huic textui facile respondetur, quod loquatur in fidei comita sis: qui solo nutu relinqui polliunt .l. nutu. Ede leg.
iis . nos uero loquimur in testanacto nuncupatium in quo pro forma exigitur, ut testator nonae nuncupet haeredis. l. haeredes palam in prin .ff. de testa.
Secundo igitur mouentur: quia quoties duo a laege antiqua aequiperantur, immutatio in uno facta, in altero quoque facta censetur glocci doct. in .l .ii quis seruo.C.de iuri. doct. in .l.s . . lex falcidia, dc praesertim Alexan .iLad. l. falci d. ted a lege antiqua nuncupatiuum,& in scriptis conditum testamentum aequiparata sunt,quemadmodum in illo hqredem nuncupare, ita in hoc scribere deberet test tor. l. haeredes pala in prin. E. eo. ergo quemadmodum hodie hoe immutatum est in testamento inscriptis: quia potest per alium testator nomen haeredas scribere auth .dc non obseruato.C. . ita etiaest innovatum in testamento nuncupativo, ut pcralium possit testator haeredem nuncupare. Huic
rationi potest dupliciter responderi, primo ut diccbat Iasquod. l. auth.& non obseruato: non in
ducit aliquid noui, sed reducit rem ad pristina di-
olitionem, ut costat cx. f. quia uero auth. ut sponsal .laT.quare quemadmodu testator debebat olim neces lario haeredem nuncupare, ita etia debet hodie. Secundo potest etiam responderi, quod tunc
haec procederet argumentatio, cum duo per m dum regulae aequiperata es lent doct. in . l. ij. st. det '.quod non probatur elle in casu nostro. Tertio adducitur.l.ncino in princ. ff. de iraerod. instit. sed respondetur, quod sati, dicitur nuncupare haeredem, ex quo tangens persionam haeredis dixit testator, hic mihi haeres erit. Pronome enim
illud olo eius leni est naturae, cuius est e xpressio nominis proprij, ut per Barci S alios in. l. j. ff. du
Quarto adducitur: uia quemadmodum si te interrogauero, nunquid uelis mihi centum dare, dotii responderis quid ni Z dicitur contratu legitima stipulatio. . prsterea infra dein ut .stipulat. ita etiaest dicendum, quod si notarius, uel alius interr
set testatorum, nunquid uelit Titium pono uisellium haeredem: c is respondeat uolo, dicatur fieri legitimum testamentu. Huic quoq; simili respondeas, quod non mirum est si ualet stipulatio illa:
quia quibuscunque uerbis iuenit facta responsio in
stipulatione ualet, dummodo interrogationi conueniat.f. i. intra de iacm. lig. sed secus est in ca su nostro: quia pro sorma exigitur, ut nomen haeredis a testatore nuncupetur,ut in d. l. haeredes palam.quod cum sit oinmissuin, dicitur nullum testamentum ara. j. I. si quis ita. stride vest.oblig. Quinto
58쪽
, Quinto adducitur. l. quoniam indignum. C eo. Verani nec ille textus obstat: ibi enim remouentur solennitates uerbonini: quae crant in nuncupando
herede. Alij. n. dicebant uerbis id fieri directis,atij obliquis quoq; fieri poste contendebant, alij ucro
uerbis imperaturis opus esse censebant, Impe nitor disposuit, ut quibuscunq; uerbis lueres nuncupari possit: sed hic testator haeredem non nuncupauit, sed alius.ergo non sumus in terminis d.l. quoniam indignum. Nec dicat quis,quod ex quo testator respondet interrogationi sibi factae a notario censetur repetiisse nomina lis rudum iuxt. . prstcrea infra de iniit. stipulationibus: quia licet hoc uide tur uerum, tame potest negari,quin sit ficte, di per aequi pollens quoddam. Quare cum in hoe testandi genere pro forma exigatur, ut nomen haeredis a teliatore nuncupetur, non potuit per aequi pollens illiud adimpleri : forina .n. in specie adimpleri de bet, non per aequi pollens. Li. I. si quis ita. st. de verb. oblig.Alex. in .Lj. d. de liber.& posthia.
Sexto & ultimo mouetur Are .in .d. l.heredes palam hoc dilemate. Nam inquit ipsu)aut uis testamentum istud non esse ualidum: quia testator non pressit nome heredis aut quia per suggcstioncm factum fuit iuxta.j. .quaestionem .st. de quaest. Si tu dicis testamentum istud non ualem: quia per
suggestionem factum sit hoc est falsum : quia i si testametum: quod per blanditias factum est l. fin . C. si quis alique testa. prohib. multo. magis ualebit hoc, quod per suggestionem factum est.
Si uero dicis non ualere, quia nomen haeredis testator non expressit hoc quoq; falsum est: nam i stator debet non solii nomen haeredis: sed insitu tione quoque ipsam exprimc re. d. l. hsredes palam suemadmodii ergo si solii haeredis nomen expreta
Lerit otia missa institi uiolae,ualet testamentum. l.j.
f. item diutis. ff.de hered. instit. ita etiam debet ualere si fuerit omniis luna nomen haeredis: α ita diccbat Are. Verum tu res podeas huic rationi huod hic non solum nomen liae redis ommissit testator, sed institutionem quoq; ipsam, cum uoce sua neq; haeredis nomen, neque institutionc ipsam expres serit ammo retorqueo hanc rationem i enim dubitatio erat ut ibi textus est an ualeret testamentum, in quo uerbuiri iubeo a testatore omini ilum erat, uerisimile est, quod quando testator, neque haeredis nomen, neque institutionem ipsam profert, nullum omnino sit testamentum. Altera superiori contraria est opinio, auod immo testamcium istud inutile fit, & non ualeat. Et hanc tenuit Pileus quidam doctor antiquus,ut resert Alb. in .l.
iubemus. C. O. Alb. papiens, ut resert Ioan . Andri in add. specul. in tit .de testa. Iacob. ab aren. in .l.hεredes pala. is detest. Bald. & Iesb. in . l. iubemus. C.
co. Vigi. luc, Crol. in .l .i. i. siquis ita vers septimus casus. st deverb. oblig. Bello. conclxxiij. in sin. ubi allegat nonnulla consilia Com. Rom. α Castrens. . idem tenentium. Pro hac opinione ominissis aliis, quae no stringunt si tum adducitur textus in . l. iu- Inu S.I.queni admodum. C.eo. ubi expreste dicitur, quod in testamento, quod sine scriptura conficitur, nec elle est testatorem uoce cxprinacre ii
men haeredis, ii et lueredum: sed hic testator no expressit uoce nua haeredis, uel haeredum nona n. cr-go testamentum nullum est. Et si tu respondendo dixeris, licci testator uoce sua non exprimat haredis nomen, ex quo tamen expressit notas ius, ct cite stator con sensit,dia itur ipse expressi sic: paria. n. sunt nuncupare, & nuncupanti consciat ire per uerbum quomodocumque prolatum . . praetcrea infra
de iniit.stipulat. Respondeo, quod licet paria sint
nuncupar de nuncupanti cossentire, tamen in materia nostra pro forma exigitur: ut testator uoce propria nonae exprimat haeredis da. iubeinus vers. quemadmodili,& doct.non inficiuntur. sorma autem per aequi pollens impleri non potest, sed in specie impleri de t. l.j. I. siquis ita. f. de vem. Obl. l. lui per salutem .if. de iure iur. Alexan. in .Lj.ffidelibe . de posthii. Nec obstat. I sin . . sin .ii in ict .l diligenter in prin. ii mandatiqus hic a quibusdam recentioribus adducitur: quia negatur illud ibi pro
forma requiri, ut hic exigitur: torma cnim nuncupati ut testamenti est, ut uoce testatoris nomen nuncupetur heredis. l. hsredes palam in prin. f. . Et haec mihi opinio uerior iudetur. Retenta tamen comuni, & recepta opinione, aqua in practica non est recedendum. t Limitabiscam primo, ut non procedat, quando testator ita articulate loqui non poterat, ut intellisi posset: licet. n. annuat interrogationi facte sibi a notario ,
uel alio testamentum scribente tamen istud nullo modo ualet glosina. de in epistola.C. de sideicom. Iacob. de Belui Bart. Bald .esb. Corn. Alex. Ias. 8 alii in des. iubemus per illum textum C.eo. Et hinc est,quod siquis testatori, cum loqui non posse dixerit si uis me tuu esse haeredem stringe mihi manum,uel tale signum facias: S: is uel manum strii xerit, uel ostcntium signum secerit non dicitur iliale haeres cste:& haec ita expressa uohimas testamentum non crit. Ang. in .l. diseretis Castrens in .l hac consultissima. . at cu hutnana.C. qui test. fac. post Castrens. m. l. haeredes palam in prin. iisde testa. αmouentur isti M.text. in d. l. iubemus. Secundo lis . mitatur t praedicta conclusio communis: ut non 'procedat quando testator graui morbo esset ine-etus,& ita interrogaretur a notario, uel alio legente scripturam testamenti: quam testator ipse non dictauit: quia licet dixerit sibi hoc placerritamenno uesct lcstimentinia, ita notanter dixit Castrens in . l. hac consultissima.= alcia humana nil. ij. M.
testa. fac.pos s. re ita se consuluisse asserit: sequitur Socin. in cons. xxviij.col. pendib. iij. GLos .in vcr. tenorem) commodam diuisionem
non patitur: solum. n. reseri tenorem. l. iube- u.C.co. Ex ea tamcn habemus, quod notarius
ommittens in testamento debitas testamenti solennitates psita falii plectitur: quia prs sumptione iuris, do de iure in dolo esse praesumitiir. Verum ut huius rei dilucida habeatur resolutio) duplex est
ncccssaria inspectio. Prima est, an diu Ositio, d L
59쪽
iube utuniciis Tabelliones, de testamentorum striptores loquatur generaliter, an in eo tantii, qui ominil serit sole nitates illius legis. Altera erit generalior an Tabellio ommittens,quae in instrumEto requiruntur Aletinitates, in crimen falli incidat. Circa t trimam inspectionem, nunquid si quidem dispolitio. d.l. iubemus habeat locum inommitente tantum Glennitatem illius textus, an uero in ommittete alias testamentorum solennitates. Doctores ibi comuniter uidetur dicere locum habere dispolitione illam ubicunque aliqua ommissa fuerit solennitas testamentorum. Vigi. tamen hic contrariu tenet, quod immo pina illa locum habeat in ommitte te tantum solennitatem
ab illa lege introductam.Cum. n. inquit ipse introduxisset imperator solennitatem illa testanae torummi testator propria manu nomen haeredis scriberet,uel hoc non ualens, uel nolcs sorte pro-Pria uoce nuncuparet, testesque nuncupatum a
te latore nomen haeredis in subscriptione scriberent, uolens hoc obseruari uisisti sole nitate illam seruari , alioquin tabellionibus ,& scribentibus testamenta minatus fuit eos falli psnam non euasuros, quasi doloss in tam necessaria re uersati sint si ii idein quod uoluerint praedicta solennitatem adhibere: ut testameta corrueret. Et hsc profectoeli mens illius legis . solum cnim in Ommittente illam solennitatem loquitur: ut ex sinalibus illius constitutionis uerbis unicuiq; licet facile percipere. Pro hac epo opinione adduco texi in a. post legatum . . i.isside his qui b.ut indi. ubi textus facit differentiam inter non iure factum testamentum S ite no Glenniter factu, ta falsum .Quare apparanon iure,&non sblenniter factum testamentum falsum non dici. Circa i secundam uero inspectione diis sunt principales doct. opiniones. Prima est, quod generaliter notarius ommittens solennitates instrumenti, quod consecit siue in t flamentis simus, siue in contractibus, di aliis actibus dicatur subiectus este psiis salii,& hanc opinionem sequuti sunt Cy. Asb. Ang. dc Castre. in .l.
iubcinus.C. .esciat .in. iij. g. p sumpt.XHj.nu. xij.& hsc uidetur masis communis opinio, a qua in practica non esset forte recededum, ut ait Cor. in .d a. iubemus col. ij. Pro qua adducitur imprimis text. in .d. l. iubcinus insin.C. eo. Verum huic textui ex intentione scribentiu respondetur, ca, meo illud est ibi: quia ita imperator expressit, alio quin si expressum no esset, fixus esset. Et sic speciala est in testamentis. Immo retorqueo ego illum textum: nam ex eo uult imperator ibi tabelliones, uel illos qui testamentum scribunt, salsi pena non euitare: iuia sumus in ualde necessaria causa Cum dicat quas dolose in tam necessaria causa uersati: TTo a contrario sensu si non essemus in tam ne cessaria causa: ut est causa testamenti, ubi Vitur de toto patrimonio nostro,& de liber. qudd iter si non reddit,arbitri .j. C. de s r.eccl. uxus esset. Secundo igitur mouentur isti per textum in .l. nulli. C. numerata de actuar. lib. j. ubi Bart. Sed
de huic textui respodetur, uta ex eo illud sit quia
ita expressum est: alioquin si ita ibi sancitum non esset, utique notarius eas solennitates ommittens non puniretur pina falsi. Cum pro notario seni per presumatur: & potius error, quam dolus in eo praesumatur Bart. in. l. quoties.f. sed si notam. Edehaered. instit. nam videmus in. . quia uero ueris mile, quod notarius huiusmodi solennitates om- mittens falsi pena non punitur, sed alia. Altera est opinio,quod immo regulariter notarius ommittens desitas instrumenti solennitates
in dubio non dicatur incidisse in falli crimen: dchane sequuntur Fulgo.Com. Alex. Ias. & Rim. ini iubemus.C.eo. Bari. in .l.si librarius.ff. de reg. i Vigi. hic:& non uidetur etiam repugnare Arct. Mouentur doct.hac ratione: quia falsium no nisi dolo committitur .l. nec exemplum. C. de sals Sed notarius in dubio non praesumitur esse in dolo Bart.per illum textum in. l. qtioties. f. sed si non Ede fideius nu. lvj. & communiter receptum cst. ergo notarius ommittens selennitates debitas in
dubio in crimen falsi incidisse non dicitur. Huic rationi rotest responderi, quod tunc non praesumitur este in dolo notarius, cum id , quod ad ossicium suum spectat,no ommisit: sed in alio errauit: ut quia plus suerit dictum, minus scripserit, ut ind. l. quoties. f. i. sed ubi omini sit aliquid quod ad ossicium spectat suum , tune in dolo esse dicitur.
Ex quo enim se notariu profitetur :& ignorat enquae ad notariu spectant, in dolo dicitur esse iuxta
tates instrumentorum ad notariorum ossiciu pertineant,notarius illas ommittens in dolo esse clicitur: no enim potest negari, quod ommissio harum solennitatum mala fidem non arguata. j.C.de s d. instrum .lib. x .ubi Bart. Et ex his apparet, op potaset disputando utraque opinio dc sensari. LM tamen distinctione opus esse censere, isds quidem aut solennitas ominissa spectabat aa o ficium notarii, aut ad partem, si spectabat ad ossicium notarii tunc incidat in psnam fallit,ex quo idolo est D. ij. E. quod quisque iur. si uero spectet ad partem,ut in testamentis institutio filiorii, uel exhaeredatio,& alia huiusnodi,& tunc nulla psia
debeat assici Tabellio Cogita tamen. Advertas tamen, quod licet propter Ommissi nem siste ianitatu notarius inciderit in rinam falsi , tamen testamentum alio respectu non habebitur pro filso Bart. in I .si post.C.de iur.& sui. ign. refert,& uidetur sequi Alex. in .l. iubemus num. 6. C. de test. quod est notandii. In ead.gl. ibi per alique,uci per aliquos. Hec gl. innuit, quoties testator no potest,uel non uult nome haeredis scribere, sussiciat sit aliquis testis illud scribat, ita innuit m. Verum hoc mihi non placet. luia puto, quoties testator heredis nomen non laribit, quial tunc omnes testes in subscriptione sua debeat illud exprimere, ut innuit tum textus hic noster, tum etiatextus in dict.l. iubemus: qui indefinite loquitur,
quod quoties testator nomen illud non scri serit,
60쪽
testes in subse iptione sita illud exprimere no di f.
serant : cum igitur ita indefinite loquantur hi te tus,uniuersali loquutioni equi pollent arg. l. si pluribus.ifide leg. ij. ubi Bart.I. si plures. 1 f. de Icg. vj.
SUMMA RERUM CAP IT A. I eis Anulus equestris ad quem usum inuentus sit; O
qui eo utebantur; quidque operabatur. 2 Mus Prontibus ille appellarur, quo*onsedisto
santur.3 Antilo signa torio utebantur adsignandas epistolas,
testamenta; O alias res custodiae gratia. 6 Tinamentum alieno anulo signare licet . huic regulae duae dantur ampliationes o tres declarationes.s Anulus, quo testamentum signatur, c ructeres h bere debet. Ossunt autem: Pr it te cum Vi hic,
anulus multiplex est. lErat. n. primo Anulus equestris: lebant enim hi,quit equestris ordinis erat,apud Rom. anulos aureos gcstare,ut tradit Bud. in Pandret. Plin. lib.xxxiij. capci. Anuli distinxere mediii ordinem a plebe, ut semel csperat esse celebres, sicut tunica
ab anulis senatu tantu. Hinc antiquitus ius au rii anuloria donare, erat equestris ordinis iacere,
ut Budeus latein interioribus in pandectas annotationibus explicat, quanqua hodie ius aureorum anuloria concedatur seruis, qui quoad vivunt quandam libertinitatis speciem habet L ij.& tot. tit. C. de iur aureorum anui. t Secundo est Anulus pronubus, quo sponsae disponsantur. c. fgminae XXX. 'ussi. v. qui quidem anulus solet a sposo in eo digito sinis irae manus spost inseri: qui minimo proximus est ea ratione: uod ab illo digito per Ano
tomicos repertum est ncmum quendam tenuissimum ad cor hominis pergemui Aul. Cel . explicat lib. noct. attic.x.cap. x. Alciat. lib. parerg. viii. cap. x .ubi reddit rationem omnium insigniu: quae doctori in eius doctoratu coceduntur. t Tertio dcvllimo est Anulus signatorius: quo utebantur se-ilum ad lignandas epistolas,testameta, ct ad signan das etiam alias res custodiae caiisa. I curn pater. si . pater pluribus.ff. deleg. ij. Et ideo inrur ornam tanon computatura.signatori usus de verb. lignis l.
plurimum in usu fuit genus istud anuli: cum enim seritorum haberetur multitudo,omnia clausa, O signataq; a dominis tenebantur: sicq; a rapina vcndicabantur,ut in dilib. xxxiij. cap. i. Plinius inquit. His p tiotatis.y.luc noster in tres diuiditur pa res, in prima ponitur ductum. in secunda poniturcius ratio. in tertia ex ea ratione infertur ad aliud dictum secunda ibi. id. n.Tertia ibi sed de alieno. Animaduertas tamen, quod hic etia textus aliter in antiquo. C. legitur, quam vulgatus habeat
Codex: siquidem ut sic litera ponatur.Ouid enim si septem anuli una sculptura fuerint λ secundum
quod ut Papiniano uisem est di alieno anulo liacet signare testamentum, & haec mihi litera m gis probatur. Not est imprimis, quod omnes testes ad testamentum faciedum adhibiti post uni unci anulo signam i stametum, ut expresse hic Iustinianus attroe omnes hic notant. Ratio exprimitur in textimo Not. t est secundo, & vltimo, quod licet alieno
anulo linamentum signare,ut hic expresse probatur. Ampliatur hoc ut non soliun extranei anulo liceat signare: sed citam anulo ipsius testatoris l. ad testium . . si ab ipso. st. . & ideo poterit testis uti anulo alterius contestis . Secundo ampliatur, ut non solum testamentum: sed epistola quoq; alieno anulo signari possit Bart. in . l. si procuratorem abscntem. it.de procurat. Hoc restringitur proc dere ubi testis anulum suum non haberet, secus vero si haberet: quia tunc illo uti debet,non alieno. Et haec uidetur opinio. Inn .in .c ij. de fidanstri sed eam reproba, ut per Aret. in d. .si ab ipso.
Secundo acclaratur praediciunt notandum: ut v
rum sit si modo testis: qui alieno utitur anulo, hoc in subscriptione dicat, quod si quidem alieno usus
est anulosita vult hic Aret. Port.Ioan. a Plat.& TOlent Bart. Ang. Imol.& Castrens in t ad testi M.
si ab ipso. ff.eoAsy. de Ri inina idus in .l.si unus.C. eo. & haec suit originalis speculatoris sententia intit .de probat. in .g. nunc uidendum. vers. di nota.
siue potius Innocin .caj.extr.de fide instrv. Mouentur primo: quia is,qui alienis utitur insigni js, in legem Comeliam de falsis incidere diciatur.l. cos. .fin is de silc quare si testis iste alieno anulo ita temere usus esset,nulla huius rei mentione facta,in legem Corn.incidisse diceretur. Huice rationi dupliciter respodetur. Primo, quod ut legi Corneliae de falsis si locus exigitur, ut dolus in rcedat. l.nee exemptu.C. de falc hic vero nullus i tercedit dolus. Secundo respondetur, P cu alien anulo testamentum lege permittentesignet ut hic, no est locus rine falsi a r. l.Graccus.C. de adulter. Secundo mouetur Tolet.& ante eum Riminald. quia ex eo testamentum signare debent testes: ut signa sua in apertura tabularum recognoscant .l. cum ab initio: &.l sed siquis. . quemadmo. tol a. t aperi. sed is, qui alienum apposuit signum, in tabularum apertura facile poterit uacillare: cum suum signum non uideat.& labilis sit hominum mem ri a. l. ij. . sed siquid. C.de V t. iur. enucl.l. peregre.1fide acquir. pos L. To ut cinet huiusnodi vacilla tio,dicendum est eum debere scribere quemadmodum anulo utitur alieno. Verum huic quoq; rationi respondetumquod licet quis facilius signit alienum agniturus sit, si hoc in subscriptione dixerit,
non tamen sequitur ex hoc,quod hoc debeat omnino adscribere, praesertim cum ut inquit Vigi. ex aliis possit cognoscere se testem ibisse adhibitum, nempe cx ipsa subscriptione: no solum enim debet signare, sed etiam debet subscribere.l.ad tostium .f. si quis ex icstibus .fLeo. Et ex his asparet, quod haec ceclaratio nulla nititur lege, uel ratiO-