Hermanni Conringii De Bibliotheca Augusta quae est in arce Wolfenbuttelensi, ad illustr. et generosum Joannem Christianum L. Bar. a Boineburg epistola qua simul de omni re bibliothecaria disseritur

111쪽

ao8 re rum Ingeniis hactenus est elaboratum. Quod hactenus est, inquam, elaboratum. Id scilicet requiritur ad perfectum studiorum commodum : quem ultimum merito dixeris Bibliothecarum ejus generis &verissimum finem. I mVero nemo utique temere crediderit, in solis manuscriptis istis omnem sapientiam haberi. Imo nemo paulum aequior & rerum peritior non fatebitur, multo maXimam partem eorum , quae sciri interest mortalium, postilla d

dum exarata, asequentium temporum, cumprimis hosce intra ducentos annos,a praestantis

simi ingenii viris compluribus, orbi produ

stum esse. Aut imperitus recentis aevi certe est aut invidia improbus, . t . . TU. Aui redit ad fastos' virtutem Uimat annis, Ut iraturque nihilnisiquod Lilitinasacratis.

Quisquisitem, nisi qua terrissemotasuisque Temporibus defuncta sidet Uidit Er odit. i 1 ut Horatiana illa liceaε mea nunc fac re... i tur in solis quidem manuscriptis illis codici, bus non sane perfectio Bibliothecae cujuslibet eximiae collocata est Ne potior quidem pars

perfectionis in iis est sita, fioniarn potior stud,

112쪽

orum usus ab iis peti non potest. Ad hoc magna quidem doctrinae omnigenae pars per Gra corum quondam & Latinorum scriptorum monumenta ad nos devenit, atque ex iis hodieque maXImo capitur cum emolumento, sed cum Graecorum tum Latinorum illa placraque, sillim optima quaeque , jam curantibus VariSpraeclaris, typis sunt edita; ut ad illa quidem manuscripta recurrere sapientiae hauriendae caussa non sit necessum. ' Saltim horum igitur manu scriptorum pretium longe jam solito vialius est. Et sine caussa haec quidem, ideo tantum quod manu sint scripta ac proinde rariora inventu si justo rem judicio censeas) magni adeo,

M tanquam thesauri sint arcani, aestimantur. Nec vero reapse praestantiora sunt iis exemplis quae typis sunt edita: nisi forte quia scriptione diVersa nonnumquam juvare sunt idonea ad genuinam Verborum aliquot emendationem. Nonnunquam, dico: saepe enim non juvant sed

turbant, scripta scilicet etiam ipsa ab imperitis librariis. Non possiam tibi non, mi BOINGB URGI, hoc loco recitare lepidam fabulam de Fulvio Ut sino, verbis IaniNicit,ex Pinacothecae

O 3 illius

113쪽

multos insua bibliotheca habebat,immaniapμ-ti aciebat. Atque isiud accidit perridicule: quod cum die quod avs Francisco Cardinali Tole o Terentii Comarias ostendisset, e sque assismasset, nos millefuisse conseriptas; ac revera essem antiqua sed mire depravata atque corruptae atque addidiseset, nullam essepecuniam qua antiquissimi isita codo eis aistimationipar esset: Proh Deus, cardinalis inquit , quid audio P equidem mallem codicem a num , quantumvis recens impressum , sed castigatum

emendatumque, quam decem alios mendinoso cor ruptos , quamvis Dbilia manu exaratos. Risius mmum qui aderant es factus, cum viderent rerum

earumprecia, quae illi in orium esserebra, Cardinalis astimatione sic concidisse. Huncpostea librum moriaras Bibliotheca Vaticanae legavit. Idem profecto jure etiam Tu dixeris cum Toleto, de quam multis manu eXaratis ac typis impressis codicibus ; siquidem ex usu eorum pretium velis aesti

mare , ceu fieri par est: praesertim post tam sim dulam operam excusis libris a doctissimis qui

busque impensarn.Alia,fateor,est ratio manustri piorum, quorum exempla hactenus per typos

114쪽

impressa ac multiplicata non sunt. At ver6 quantum quidem ex indicibus eorum videre lest, plaeraque 'illorum minoris ad sapientiam praestandam momenti sunt: ac proinde min ris etiam faciendi. Quin major tamen nonnul- ilis quamvis paucioribus reverentia debeatur, absit ut a me negetur.Quae Orientalibus linguis lsunt composita monumera squalia spretis Graecis Latinisque a nonnullis jam calidissime o mnium rapetuntur, ut est ingenium homunum novitatis avidum) in nostro quidem orbe longe Graecis Latinis'; rariora sunt,quoniam,si Hebraica & Chaldaica excipias, nihil fere eorum spauca enim non moron typis est editum :adeoque hactenus in majore merito sunt pre tio habenda. Si utilitatis tam en, quam ex iis sa pientiae studia debeant aut possint accipere, ra- - tionem habeas, vereor ne infra typis excusos,&'multum quidem, reiicienda sint. Sepona mussane Hebraica : hactenus profecto ne ex fama quidem accepimus, esse saltim vel Persi1- eum , vel Copthicum,uel AEthiopicum quid a

ptum sapientiae alia enim ratio historiae est)quod non liceat longe plenivi in typis edi-

115쪽

xxx DE BIBLIOTHECA Ayoys raris addiscere. Quae certe,tanquam invitamenta

ad doctrinam illarum gentium desiderandam

usque huc prodierunt, vetans nos ab iis praecla, ri multum sperare. Omiuum eruditillima citra controversiam Arabica sunt; ut numero etiam plura.Sunt autem eorum alia Versa ex linguis aliis, alia propria. Illorum potior saltim pars exGraeco profecta est. Quae, quoniam Graece jam tum publicata typis sunt, quis prudens ex aridis Arabum rivulis quaesierit Z Mathema- aca quaedam , fateor, adhuc Graece desidera mus, quae illi Apollonio Pergaeo & aliis adscri bunt: sed perquam pauca, &fortassis incertae fidei. Scio & ex Latino versa quaedam,ipsi Latino orbi hodie ignota, superare, a viris doctis Er-pemo & aliis esse traditum e sed hactenus quidem decollavit illa spes, nec vel Asia vel Africa quidquam tale Europae dedit, imo vero nihil tale quo speremus facit illud,quod Ioannis Leonis testimonio jam tum narravi, de Latinis per Africam omnem monumentis abolitis prae superstitione Calipharum. Quae propria sunt Arabum, longe infraGraecam exuditionem esse,mihi qui

dem documento sunt Philosophica & Medica:

116쪽

utpote quorum potissima dudum habuerimus Latine live Barbarepotius versaan quibus nihil sere reperias non a Griecis acceptum, quod quidem majoris paulo momenta queat censeri.

Sed quid hisce immoror I Fateor sane, B OLNEB URGI, aliam haecoperam exposcerea ibi tamen quin facile perstiadeam etiam haec quae de Orientalibus libris disserui, non dubito et quoniam cum cura, ut Eles, legisti saltim Bi bliotheca Orientalem, in hoc doctrinae genere longe omniuClarissimi eoque nomine tibi quolacceptissimi Ioannis Henrici Hottingeri. Non licuit autem non saltem levi brachio haec attim gere, demum ut constet, quid revera ad perscietionem Bibliothecae attineat Sententiis populi huc illuc Blo novitatis amore fluctuantibus, simul ille desperat ex eo quod jam praeceptum est gloriam assequi. a de re prudentem Pater culi dissertationem sine libri ejus primi operae fuerit pretium legere. E

- S udpiacet aut odio est,quianon mutabile credas di statim vero manUscriptorum curam resim

117쪽

quamus, equidem ita sentio, illustribus quidem illis & regiis Bibliothecis, prae Orientalibus saltim,convenire &illud m an uscriptor u m genus. quod sequiorum quoque o & nostri temporis res gravissmaas atque acta prodere aptum est Qualia in Germania nostra summo studio princeps serte collegit Melchior Goldastus, in Gallia vero post P.Pithoeum &Thuanum Petrus Puteanus &Dimenius.Recitabo tibi quae dam argumenti hujus, ex rita Puteant illius dia sertissime pariter Mum laude prudentiatd Nucolao Rigallio, conseripta.Verba ejus stat. Eademque opera Puteanus ipsum Pere scium, atque is

nium Visioclarium, arctissimosecum ineticem amicitia nexuconjunctosfecit ut enixe con pirarent qua pollebant gratia, requirendis undique arcana m moria chartis, curiosa rerum nostrarum extirnarumque studio malis juetantibus' Halentur isiis Prin- .cipum N Legationum eticissimque ad Principes erogatos litera, In Oructioner, Mandata, o hujus.cemodi alia innumerar Luibus odorandis vestigandi s mira ait menti Perescitque sagacitas, ma-

118쪽

FρImoLA AD BOI NE BURGIVM ris gna felicitas si me auctoritas obtinendis , maxima mero Puteani sedubias er in seriasingulis ordine ac tempore distinguendi. O componendis. Minde autem vidimus instauratam Bibliothecam volumianum amplius quadrietentor φ, qua Lomentus se umptu liberali , multo labore transcripta, magniscoque opere compacta, suis adibuι o fetosimmesabuit ad marios aemuorum usus. Eo decedente, ex aerario regio Iibrarum millibusquadraginta pep- Plutis, regiam plane supe Nilem Luparanis armariis custodiri placuit ue donec accederet Bibliotheea omnium toto orbe bibliothecarum copiosissima sMa-Σarinianam nisi fallor intelligit) unde eri tandem in Regiarum chariarum thesaurum comportata .

idem vero Rigaltius 3am scripserat , a Pute-ano ipsomet fuisse congesta eras morialium septingenta s sexaginta quinque molamina, scripta ipsetius piarurnque manu. Nec vero talia Biblio thecis condere plane novum quid est, sed, invitante palam usu, jam tum vetus. Ab Aristotele sane talia congesta fuisse, scripsi jam ante. Clarius ex Athenaeo i s cap. I . patet, huc quomque incubuisse Apilliconem Tejuna Peripatet

119쪽

addit hiam scholae, cum Bibliothecae locupI tissimae congerendae olim in primis daret op

. ram: surrepsisse nimirum ex Metroo decreta majorum autographa: ex aliis etiam rimitatib sin quid esset antiquum, mel arcanum, vel reconditum, id

omne corrasisse. In Bibliotheca Ulpia Romae talia reponi selere, discere est ex ijs quae Flavius vo-pticus inde sibi acquisita, narrat non semel in historia Aureliani Imperatoris. Imo ea fere si Ia videntur fuisse divitiae veteris Romanae Pottatificiae Bibliothecae. Ita enim scribit Onuphribus Pan vinius libello quem de Bibliotheca Vaticana conscripsit, cujus fragmenta antehac non semel adduxi in testimonium. Hilarius Papa, primus quod legerim Bibliotheras duas Romae juxta fontem Lateraui aedi cavit, in quibus Ecelesia Romana scripta, 'solas decretales Roman uis

Ponti cum, Conciliorum actiones, faret coruo p linodias ect' haereses sanctorumque Patrum libros, publico ut mi Christianorum con servaret: cum eo tempore libri ob paucitatem, Erlibrariorum rarinatem, dificiis admodum inmenirentur. Idem Paulo post Aui Bibliothecalraeerat, jam olim Bibbsurcam

120쪽

dire: Bullas, sue Diplomata. mel Epistolas decre- tales Ponti cum scribere, os opus erat, dictare Pr

iama Conciliorum N Synodalia exscribere ac con- , fer mare. tandemque apud Romanum Pontiscem

omnianaesare, it a Sedis Apostolica Cancellarii no tempore faciunt. Conveniens etenim misum fuit, ut ispotissmum esset Papa amanuenses, sitieest Seribarum princeps, vel ἀ Secretis, qui etiam Pon- risciam Bibliothecam, quae tunc erat me luti Canee laria quadam, sive, ut nunc loquimur, Secretaria , tractaret Nostris mero temporibus hae munia sunt diamisa. Haec ille. Ut appareat, quae Veterum autorta quidem manuscripta hodie habet licana,a Ni- colat quinti temporibus demum accessisse. Vidit hunc usum& Ioannes Baptista Cardona tedqu l suadet, in Scoriacensis Bibliothecae reconditiore loco, clausis armarijs custodireNisia,quaecunc jurisdictionem oe jus tari anum complectuntur,set sint ea His auia totius communia, seuprolinciare p tis pi Uria alicujusti ubi ει Ponti com privis