장음표시 사용
41쪽
culo undecimo infulis Patriarchalibus gloriata estporojuliensis Civitas. Ab inde obscura mihi vita sunt horum Patriarcharum
hac in urbe monimenta ; sed neque ex adverso apparuit, eos alio Sedem locasse, nisi circa an . MCCCC. quo innotescit Forojuliense oppidum aliud nomen sortitum esse, dictumque, ut nunc dicitur, Patria di Austria aut Cimitas Austriae, de Patriarcham forte ad Utinensem Civitatem se primum contulisse, Cathedramque ibidem posuisse. Attamen tunc Forum-Juli j,seu Civitas Austriae Episcopali peplo decorata non fuit,sed censita est hactenus sub dominio Aquileiensis Patriarchae ;quod luculenter testantur epistolae Gregorij XII. qui Synodum indicens in ditione Aquileiensis, an. MCCCCVIII. quo suam
autoritatem adversus definitiones Pisani Concili j tueretur; se praefatur in secunda epistola : Cum , dcc. omnibus locis Prominciae mature pensatia, tandem ut magia idonei, pro qualitate rei in temporis, cimitatem Austriae, minum Aquileiensis Diaecesis, pro hujusmodi celebrando Concilio eligimus. Austria itaque , seu Forumsulii, de
Utinum locantur ibi sub Aquileiensi Dioecesi , cujus Patriarchalis Sedes, cum a priori illa Civitate remota fuisset, C milia Synodi habita sunt in Collegiata Ecclesia S. Mariae ejusdem Civitatis Austriae: ut testantur acta Conei iij. HiNC nulla subire mentem cogitatio potest, Forisuli j uspiam aliud resedisse Cathedrale Collegium , ab eo, quod Aquialeiensis Patriarchae lateri, ut aiunt, adesse decebat; nam an MDXCVI. coacta est Aquileiensis Synodus sub Fr. Barbaro , ubi per se, vel lesitimos procuratores, Metropoleos Suffraganei omnes praesto fuere, nulla Forojuliensis Sed is mentione habita. Si enim constituta illic fuisset Episcopalis Cathedra haud dubie Aquileiensi paruisset, cujus in territorio adscribebatur. Porro celebrata fuere Comitia Vtini: nam lego Tergesetinum, Tridenti numque Episcopos, ea in Urbe, coram Patria cha absentiae excusationes allegasse. Ex quibus corrigere etiam
42쪽
erit sententiam quorundam existimantium Venetam Civitatem Aquileiensis Patriarcliatus spoliis auctam fuisse , quod traditUghellus, cum secus ad Utinensem honos transierit: Veneta autem Metropolis Gradensis Patriarchae infulis cohonestata
IGITu R exploratum cum sit, nusquam Forissulij in Italia sedisse Antistites, alios ab Patriarchis Aquileiensibus, (qui utique superioris ordinis Prasules habiti sunt , adeoque de cum interjecta quadam dignitatis nota memorantur, ut nulla inter illos, ordinariosque Plaesules nostros suboriri dubitatio possit; pede nunc inoffenso nostrorum contexetur chronologia, & Forum Julii, quantumvis in profanis & civilibus duarum in Orbe urbium nomen, in Sacris tamen, quas unius censeri poterit. Atque his omnino discussis, quae aut dissicultatem movere, aut confusonem parere poterant, ad Foroiuliensa Initia nostra stylum convertere , & primum a profanis auspicari, tum ad Ecclesiastica procedere commonet instituti
CAPUT III. De Foroiuliens Vallia sartonensis civitate , es que
adis se plendore, fama, momento: nec non civium in Vespasianum Augustum merito.FORuM uti s Provinciae, nobilis olim Phocensum , seu
Mastiliensium Colonia fuit, in Suelterorum, ut existimo, territorio sita,innumeris monimentis nota,variisque de exquisitis ephitetis ad ejus nobilitatem exprimendam decorata. Me
43쪽
hoe est, colonia Iuli. Octava, vcl Otiavianorum , ut habet numinmus Augusti apud Hub. Goliatum: Alibi in nummo Domitiani apud eundem COL. FOR. IUL. id est, Colonia Forum-biij. Inseriptio Nemausensis infra exhibenda praefert: Civitas Foroiul, ensium. Ab antiquis Scriptoribus his aliisque nominibus desgna..
appellatur Fotum Iulium. Plinio lib. m. cap. IV. Octa noram Colonia , iacensis cir classica. Tacito , in muta A. Agricola: metus in illustru Forojubensem colonia. Ptolomaeus autem Lb. II. cap. X. Pomponius Mella item lib. II. cap. V. Itineraria & notitiae Pr vinciarum de cadem Urbe cum commendatione loquuntur, similibusque denominationibus insigniunt ; de quibus etiam aliquid nobis delibandum venit. ET quidem eius, quae inter alias eminet, a talio, nuncupationis ratio, facilis de aperta est: nomen quippe Forisulii satis indigitat, Coloniam veterem a Julio Caesare illustratam , praecipuisque illis aedificiis , quibus potentistimas Galliae Civitates exornasse notat Suetonius cap. XXVIII. nobilitatam, ab eo deinceps nomen retinuisse. Nec immerito: nam quod de Provinciae ipsus Metropoli Narbone, canit Apollinaris Sidonius carmXXIII. inclitam maxime exhibuit Imperator Coloniam nostram.
Muru . cimibus i Ambitu, Tubertas
Portis , Porticibus, Foro, Theatro, Delubris , Capitoliis , Movetis,l Thermis , Arcubus, Horreis , Macellis: Pratis, Fontibus , Insulis , Salinis , Sta ii , numine, Merce, Ponte, Ponto,
Quae hodie monimenta etiam ex parte, vel supersunt, v*l
44쪽
satiscunt laudis pretiti ora ruinu. Ex his autem,ntinc solum exhi-
hemus in antecessum, delineationem Portae majoris, cui proso pectus est in Orientem: Arcusque seu Aquaeductus eidem Portae Contiguis ex iis videlicet per quos Stagneus fluvius aiagne per XXX. circiter milliariorum spatia in Urbem ducebat ut .Opus immensum&stupendum, quodque adeo ni factum esset, heri non posse crederetur. Idem prorsus quod in primis videre vo-B a
45쪽
luit se Nicol. Fab.PetresRium Antiquitatum Romanarum rapi ratorem laudatissimum,scientissimumque, dum eas, quae in Patria Provincia extant, perlustraret, observat lib.s,v. mira eluseium P. Gassendus, qui vocat etiam id opo Romani nomine digitum.
46쪽
Caio Caligulae vulgo adscriptum, forte quia Rorrae AqLaeductum inchoasse traditur a Suetonio cap. XXI. Sane Principi, insolita illa opera moliri, solenne fuisse testatur alibi citatus Auctor, operamque ipsam videtur exprimere , dum Caligulae genium , in his similibusque exstructionibus , depingit his verbis: cap. XXXVII. Omni ratione post habita , nihil tam efficere covcupiscestat , quam quodposse effici negaretur. Moxque : ci a rus ei durissimi silicii, campi montibui aggere aequati, ccmplana1aso urit movetium juga. Qui conatus ipsi mei sunt ad Aquagium perficiendum adhibiti. Sed utcunque se habeat aes de auctore operis, de fine ingeniose, suo more, censet carissimum mihi
Caput Arit Z Porciau Pro bricti ex oppido Montens , AI nt ,
( quo in solo Sacerdotij mei seu Canonicalis Piaebendae, ut v cant , incipit operosum opus et quippe fluentis Stagnae amnis ibidem orientis , aperta est via, ultra LX. passus longitudinis , latitudinis Iv. intra ipsa vivae rupis viscera) ille inquam existimat apposite ad Decumanam illam Portam, er-pleto tanto circuitu deductos Arcus; quia cum ea non tam esset in Civitatem ipsam , quam in Narbonensem Provinciam& Gallias aditus (Antipoli inter Italicas adscripta) Imperii majestatis interesse videbatur, insolito splendidoque illo opere
exterorum admirationem commovere : ut uno ferme octa lo
rum coniectri s longI enim serie re sublimi structura sunt hie conspicui Arcus) viderent in limine Provinciae, quae ob sui excellentiam, quasi de ipsa Italia censebatur, quod erat in eae, e Romanis monimentis praecipuum ,& inter Italica piaecipuis eoaequandum. Quae Viri optimi conjectura haudquaquam spernenda est.
Caristusi splendida illa nomina Navalis Caesarei, dc Colcis niae Classicae Foros ut ij ad scripta, sola per se ultro perhibc nt, munitissimum sub Romanis fuisse totius Gallicae orae propn-gnaculum , quo se suorumque fortunas tutarentur. Etenim risi
47쪽
memorat duntaxat Suetonius in Augusto cap XLIX. eum Classem Miseni, alteram Ravennae ad tuitionem superi & inseri maris statuisse, cum legiones re auxilia provinciatim distribuit: observat accuratior Tacitus lib. IV. .Annal. quod praeter memoratas Classes, proximum Gallae litis praesidebant roratae naves, quas actata mictoria captas , AuguJus in Oppidum Forojuliense miserat, valido cum remige,ut ex his jam liqueat merito & Classicae & Navalis nomen illi inditum fuisse, de quibus mox plura. TANTI autem majorisque in dies momenti ec nominis exti tisse, argumeuto est, quod cum solstitiales Imperatores Otho dc Vitellius de summa rerum contenarient , Vitellianique ,
quos Narbonenses sequc bamur, edidicisscne Othonis Classem
in Provinciae oram aciem esse versuram ; illico de mittendo in Forojuliensem Coloniam potiori cohortium praesidio cogitatum fuisse , quo alioquin orae maris prospicere nusquam valerent. Ita enim omnino rem prosequitur Tacitus, lib. III. Him cum Oibonis classem imminere, inquit, Fabio Valenti trepidi nuntii attulisseest, adessentque legati Ooloniarum auxilium orantes et duo
Tungrorum cohortes, quatuor equitam turmas , un Uersam Tremerorum
alam, cum Salio Clasco Praefecto misit, e quibua pars in colonis Foro, ensi retenta s ne, omnibis copio in terrestre iter versis, et acuo mari classis acceleraret.
Hic videtur quo in pretio holerim subit Forumsulii: summo scilicet, quippe cujus munitio liberum ab infestatione maris tractum redderet: Sed de illud Provinciae fortunam post se aliquando traxisse , & Foroiulienses Vespasiano viam ad Imperium securam fregisse, forte mirum videbitur. At illud etiam egregie praestitum est , cum videlicet Valerius Paulinus Civis Forojuliensis Vespasiano carissimus, in ejus vel ba Provinciam, ejurato Vitellianorum Sacramento, adegit, occupataque Patria Colonia, qua exinde uni verso mari dominabatur
ec sua, de Contribulum virtute Valentem pro Vitellio impe-
48쪽
r CCL EsIAE FORO JULIENSIS. Is
rantem oppressit; sic ut re consecta, universus Orbis Vespasiano acclamare non haeserit. Haec est ipsam et assertio Taciti, ne me in Patriae gratiam , rem amplificare suspiciosi ; praestat ea propter ejus hic verba reddere , qui ubi Italiam omnem inter Vespasanum atque Vitellium Apennini jugis divisam fuisse tradidit, haec subdit: Circumjectas Cimitates Procurator Valenus
P aulinus strenum milit ae , Vestasiano ante ortunam amicus , in verba ejus adegerat , concitisque omnitus qui exauctorati a Vite o belum
Ponte Iumebant , Foroiuliensem Coloniam , claus aque maria, praesidio tui batur . eo tramior auctor quod Paulino patria Foram Iulij , es honos apud Praetorianos , quorum quondam I ribunis suerat, ipsique pagani( Forojulienses amore municipali, , sutura potentia Oe Iuvare partes annitebantur. Et paulo post : capto Valente ( a Tausino in Stoechadibus , tribuis missis liburnicis, oppresse ) cuncta ad mictoris opes con persas primum per Hissamam, nec Galpae cunctabantur/c. hactenus Tacitus , Histor. lib. III. H A C sunt quae Vespasano piaestitere Foroiulienses, quorum opera, ut jam patet, maximo Imperatori complanatus fuit ad supremum rerum Dominium aditus 3 quo, haud scio an alludere, inter alia, voluerit Ant. Augustinus versatissimus antiquitatum Romanarum indagator vialogor. lib. VI. dum advertit, moris fuisse Romanis Principibus pluris Colonias facere . quod in istis multi Veterani milites, & Proetoriani, quorum quandoque opera Imperatores Romani creabantur. Utcunque si , credere satis suadet tanti, tamque insignis a
nostris praestiti beneficii memoria, Flavium haud concepta mercedis spe strenuos Cives, fidamque Coloniam fraudasse; sed istam potissimum , ni Municipatus honore (quod nobilium
Coloniarum potior esset conditio, ut observat egregie A. Gellius sib. XVI. cap. XIlI. majoribus gloriae,& splendoris accessionibus condecorasse,quae multis prioribus adjunctae, dignitatem
pristinam se extulerunt, ut qui non multo post scripsit to-
49쪽
16 DE INITII stiis laudatus Tacitus, in vita soceri sui filii Agricola Foroiuliensis Civis, Consularibus, Triumphalibus, & Pontificiis fastigiis apud Romanos incliti, non eam immerito hac magnifica , jamque memorata designarit epigraphe : VETUS ET
ILLUSTRIS FORMULIENSIUM COLONIA.
CAPUT IV.Forum viij colonia. sua P
POsTu Ar & jure quidem postulat tantae Coloniae dignitas,ut
pensiculatius inquiramus, quonam fuerit illa dis incta cognomine: advertimus enim aliquos in errorem impingere, opinionemque apud eos invalere , dictam eam suilli , Oecta vianaram Coloniam,e quibus quosdam id nominis populos, Octavi nos nuncupatos conflant, quorum nec ulla uspiam apud Antiquos extat memoria et neque Forojuliensem illorum extitisse Coloniam , penes probatos Scriptores auctoritas. PLisius quidem in aliquibus exemplaribus eo nomine,nempe Oct a Uanorum Colonia designavit, sed in aliis,& melioribus, ( inquit Merula par. II. lib. III. Cosmograp. cap. XXXIX. legitur Forum ulb Ommanorum Col.quod N dubium dirimerc,re sensum restituere videtur. At quantum mihi cernere datur, sive ea Ommanorum , seu Ommianorum Colonia inscripta sit ; non alia intelligi debet. ab ea, in qua constituta erat Legionis Octavo sedes, in cujus ambitu milites hiemabant, aliique cum Prae. toriani, tum Veterani & emeriti milites, honesta missione.& capitationis immunitate impetrata, pedem fixerant & lares constituerant. Numerantur aliquot celebrioris quidem nominis , in eadem Narbonensi Provincia Civitates, Legionum earundem residentia notae , atque nobilitatae: Arauso namque
50쪽
Granda rum: Arelate Sexetanorum: Biiterrae Septuma rum : ipseque Narbo Decimanorum seu Decumanorum Coloniae dictae sunt,
ut inde exemplo satis firmatum maneat, sic Eorumsu iu sciari vanorum censitam suisse Coloniam. Eae huic quidem gravi saltem conjecturae , ut cujuscumqde haesitationis nodus amputetur, probatum notissimumque antiquitatis monimentum , a Joanne Poldo Nemausensi, in patriti Ait antiquitati ur ,aliisque post ipsum bene multis exhibitum placet subjicere , prout e schedis Petreskianis apud D. Sibon Quaestorem Regium Aquentem , correctius eruimus.
ET PHILOMUS SOLONIO. F. V O L. SEVERI N O
EX v DECURIIS E QII OPUALICO . LUPERCO tu ubin
PONTIFICI ii FLAMINI PROVINCIN. NARBONENSI S.
TRIBUNO MI L. E c' CIVITAS FORO ULIENSIUM
PATRONO. VIII. AUG. NosnE alterum ejusdem argumenti fragmentum observaverat idem V. Cl. N. Petreficius , in Urbe Aquisextiens, in praeis grandi saxo ad aedificium Palatinae turris primum insumpto,ia tempestate nostra hinc educto : quo casu nescio. Inscriptio autem Legionis Octavae mentionem ircrum praefert, nec non