장음표시 사용
411쪽
ratiotiali, utique indivisibili. inhaeret sibi toti, qitamvis totum oculum vel hominem videre denomi
Conceptiones interiores de organicae qiramvis fiant originaliter & radicaliter . corde, tametii perficiuntur in cerebro , velut in triplici ventre , iccundumties capitis particulas aut cellulas , quarum antelior
quae malor elicontinet vim sensus coumiunta nilina
Centilogium: de Conceptibus. yy8
Conceptus p unt gigni ab anima ratiotiali incellulis cerebri, qui propter conjunetionem rati misin Uenum ejus diceremur liberi non mirinsec ledde- Dominative, quorum aliqui sunt nobiles,& .ccus imperativi virtutum, alii igitobiles vitiolum. Conceptiones nominates seu sermonica ira de qualibet scientia possunt tormari in cellulis celebri per verba exteriora ad placitum significantia, cum nut, uti ativa Secunda vero quae mediocris est , conti- . , quemadminium videmus in pluribus. tabrmotivaem seu cogitatium cum antiniativa. Te se arati Inr il' diu isse si idimiis . do civit,iri intelliatia vero pollarior & minor, contineti retentivam cum memorativa. Dicuntur aliis nominibus sinciput, oeciput, interciput, leu medium in capite. Conceptiones levius communis sunt tot simul, quot sunt per sensus exteriores singulos etiam in animali bas pelicetis. Ex quibus conceptionibus alita di alia: pullulant imagines ta formae, per ast lationes &combinationes varias iactas tam in sensu communi, quam in phantaitica te aestimativavit tute. in-getiratum est a natura piapter procreationem necessarioriim ad vitam, dium non habent animalia perlecta alimentum coniunctum , sicut plantae & animalia sis tum tis tum habentia, sicut patet in concha deos reis. Conceptiones virtutis formativae cum aestimativa praecellunt in multiplicatione conceptuum etiam in brutis sit per virtutem senius communis , quia multiplicius separare & c jungere possunt imagines cum intentionibus, & utrasque ad invicem, per vim aesti-
qui ganiunt de diversis scientiis . de quibus intelli gunt proprie nihil plus quam cicide lolibus, quales dicebat Apuleius philolopliari ibi is auribus, di de quibus accipi potest dictum Christi sumptum ii Pro
lictis. Ilaiae. vi. p. quod audientes non antelligunt M. illi. X ri. l . Marc. lv. I L. Luc. vlli. Io. soan. xii. o. Tale, Philosophus vocat incontinentes tim-Pore pallionis, qui loquuntur em diocleas , id estimetitias graves quas meare non lentiunt, prout
ebili & pueri ex lata phantasia multa dicunt, di si uinulti qui carent judicio ratiotus.
Odic Prus entis simplex primus est inter om- nis conceptus, tam in Deo quam in creaturis. In Deo quidem dum Pater communicat esse suum dc
mativam quae ex sensatis elicit insensata, ut ovis ex R Gentiam, quae idem est Filio. Et ipse eum Filio figura lupi elicit inimicitiam. Nisi dicamus hoc pin communicat Spiritali sancto. In creaturis autem comis re riaturaliter fieri, quemadmoduni ab igne fiigit aqua in lignis viridibus, di exteriores sensus qui simplices
sunt horrent contraria, per naturam sensus vel m. tunalem instinctum
Coiiceptiones in hoc ventriculo mediae cellulae cerebri possunt conturbari in brutis & plus in hominibus ex conturbatione prioris cellulx, qua, priori non impedita, Poteli nihilominus ista secunda multipliciter coinurbari, ut non concipiat vel eliciat nisi
monstrolia partus, maxime dum accipit rerum similitudines pro rebus veris ad extra, ut iacit somnians Poteth intuper ventriculus tertia cellulae concludi, ne Pariat memorando, exilientibus primis lanis. Conmiliones in utero phamuae brutorum anim lium & litatio lium variantur per diversas indultri 's d g dex variatione complexionum harmonicarum , adeo Cis & in passionibus fiuis primis, quae sunt unum, vequod perveniunt ad rationis industrias m ammodo . . .... percipiendas, juxta regulam Dionysii, quod a momuuicatur prius este, quae communicatio est qii damconcipere , his quidem clarius , his autem obscurius.
Conceptus simplex entis est primum principium incomplexum apud utentes ratione vel intellectu: nec aliquid vere & sincere coiaeipitur, nisi resolutio fiat ad hoc esse Conceptus simplex emis sincerus de elicitus non habetur in via naturaliter di de communi lege. nis permultas abi attones & resolutiones tactas ub intellectu, qui hindat se in hoc lumine divino signato suis per eum, quo omne imperfectum necessario reducitur ad perficium, sicut potentia ad actum, & privatio ad habitum. Conceptus simplex entis recipitur multipliciter in unguntur immissi eme m. . Conceptus irrationalium non sunt nobiles ves iue nobiles Q aliter . quia non habent ut homines conis sui tam rationem, per quam regulari possint aut debeant , sed impetum motionis objectatis insequuntur& pulchri sunt, ut irae in cane, es in vulpibus astu
Conceptiones in secundo rationalis animae ventriculo pita per auditum disciplinae ec nobilius multiplicam tur, quam per alios lenius, quamvis 'sus in se fit nobilior quam auditus. Conceptiones ultimae & posterioris cellulae cerebri quae mentorativa dicitur. sumuntur cum circumsta
tia praeteriti: & illic species quasi sopitae dicuntur ,
nisi fuerim excitatae per vias ingenitas a natura, unde phantalinata fluunt& restuunt de cellulis anterioribus de mediis in postremam, die nil a. Conceptus formari pollunt ab anima rationali, mediante militu mi inali, qui est proximum animae in-Dstrumentum in cellulis cerebri, & hoc de rebus ad extra non ita sensatis; sicut concipitur mons aureus decolores medii in nubibus & iride. immo quidditates sublimiamin per discursim dc resolutionem sie is mantur in ventre nationis. quia pro statu viae non timiuitive cernuntur: alioquin intellectus cognosceret panem non esse in Hostia coniectata. rum, bonum, pulchrum, nedum in intellectua .ibus ratio libus & cognitivis, sed suo modo generaliter in omnibus creaturis. Conceptus simplex entis in viatoribus hriminibus recipi potest di gigni tot modis , quot modis in ceteris quibullibet creaturis. Unde concipi liotest ens primo, naturaliter, sicut amor & bonitas. Secundo. potentialiter, ut memoria meminit sui, secundum Aligustiniim. Tettio, habitualiter . sicut per limbitum acquisium vel in sum. Quarto, objectaliter, per species proprias sensibilium. Qittito, o rei aliter, per species alienas componendo, dividendo , ratim cinae o, abstrahendo. Sexto, specialiter in homine, per nomina ad placitum fgnificantia. Tandem iiitui-tive in patraa. Conceptus simplex emis genitus per intellccium viatoris in utero purae intelli Tnlix li diti persiliere posset sine commixtione vel involucro sollicitudinum, phantalmatum & concupitcentiarum . ille merito sincera veritas direretur. h. m. ilina Pulcherrimum, de pretiose margaretae claritas tulgetis in mente. Et i lem 1ppellabat Augui in pro statuviae, sinceram v ritatem , quae mox instar coruscationis ut illuxerit, reis sol betur de involvitur nubeculis phantasmatum, si timstabiliatur mens a gialia. Conceptus simplex entis accipitur hic in via de com muni lege non intuitive . sed septem aliis modis in genere. scilicet per experientiam ec rel.lutionem, seu
412쪽
De Creceptibus complexu.CON cupetus completi quos orationes dicimus, capiunt evidentiam de quasi vitam immortalem ta
mi emam, per vivificationein entis primi simplicis . se
Conceptus simplex emis acceptum per abi ir et i A cundum triplex genus must e , ossicientis , formulis
depui litionem,quinque modis, de duobus per impositi nem di auctioritatem, seu Fidem alterius seminantis. Cim plus limplex entis acceptus per experientiam eii aliquando pure vagus & confiasus, ut hoc ens;
quia qui dicit hoc res, dicit ens, immo&qui dicit nonens dieit ens, di ita de similibus entis acceptionibus clim
imperiectione, ut ens in potentia, ens analogum, se- .cundum quid, dc contingens, creatum & depcndens nem & resolutionem purior est&determinatior quam dirae dcns. Et habet quatuor gradus. Unus est dum etccipitur ens communiter re analogice ad ens crea tum & increatum. Secundus est ad ens increatum &substantiam creatam. Tertiux eit ad ens creatum carens impersectione qualicunque. artus eth ad ens
simplex unum de periectum, quo nihil majus leu melius cogitari potet et verum cist quod, pr supponta
Fide, pollum haberi conceptus altiores, etiam Por intelligentiam de beatillima I rinitate, di per aitectionem anagogice sicillinatam de torrente voluptatis somtis vitae.
Conceptus simplex emis babitus per impolitionem,
ut apud Pinlotophos, vel per Fulcm, ut apud Christianos , significat & repimitatat aliquid , quidquid vel exemplantis, & filialis. Recipiemes ut ab esti
ciente unitatem . modum & mcnturam et recipient ut ab exemptime seu formante speciem, numerum de veritatem: recipicntes ut a finiente ordinem , ponisdus & bonitatem. E quibus omnibus neces alio con surgit pulchritudo de qua laudatur Pulcheirima mulierum in Canticis Canticorum. IReptus complexi, quos dicimus rationis, dicuntur per se noti, dum conceptus simplices ex quibus componuntur apprehensi, reddunt Potinus complexionem evidentem in lumine rationis intellectivae. ut de quolibet esse vel non esse, cui non contingit, intellectis terminis, dii sentire. Tales utique si intcommunes animi conceptiones ut hebdomades pii maimpretiiones & prima principia . illud sit . quo melius cogitari non poteth; ec hAccit u Conceptus complexi dicuntur evidentes, qui reci emuitio quid nominis, seu quid nomen significat, piuntur c intellectu non solum superiore, per lumen eum qua stat ignonantia vel dubitatio si res lignifi- intelligentiae , sed etiam ab inferiori , per cerii tudi
cata sit. aut quid sit. Sed nequaquam dum h1betur conceptus rei per intelligentiam, nedum intuitive, sedabili activc modis dictis. Conceptus simplex emis iste quo majus cogitari non potest, dicitur pelagus quoddam e entiale infini tum, secundiim Dama tenuin , quod nec ario est esse situm & solum necesse esse peressentiam de unum& verum & pulchrum di honum: Cetera autem omnia per participationem dc quandam imitationis anal
giam. Et sunt haee ita certa de Deo apud illos qui concinem lensualis experientiae. ut quod ignis est calidun& quod abiitullium est amarum. Conceptus complexi omnes medii dicuntur, qui non
recipiunt evidentiam, nisi per reductionem, seamblutionem ad conceptus expertino tales primos, vel f cundos, quae dicuntur conclusiones; sicut habetur in
prima Philo hia & in prudentia eae arte, di in omni scientia. ta hoc non intelligitur de cognitione Dei , quae nullatenus est discursiva aut compositiva. nec de Angelica cognitione , quae a multis smiliter piunt resolutive purum ella, quod dubitare non 'i- Ponitur non dii cursva: saltem in pluribus non opor sunt quia sunt per te nota, inrellinis terminis th tet. Me is in nobis hic in via. lium. Nihilominus teneatur regula Dionysii ad GP Conceptus complexi, sciit dc incomplexi, repe tum , quod Si quia videns Deum in eum i qmd P -- riuntur in hominibus, pro statu truturae destitutae si ipsis eoinmplatus est . sed tymd rar quenter abortivi vel turpes de spurii . propter indisse
s . EI----n A- positionem matricis minae rationalis, ex mala dii
postione corporis vel prava conluetudine, vel aliunde, multis modis. Prosunt autem ad secunditatem di decorem ingenium clarum. exercitium electum, dc otium sanctum, seu devotum .dic sobrium.
apso excientis. res coptorum : Hoc verum eli de
lege communi, quia tion videtur intuitive hie dc Conceptus simplex emis millo modo potestes leve rus, bonus. dc pulcher, nisi characterietatus, seu figiliatus& formatus, & quodammodo vivificatiis sit ab ente primo simpliciter, suo majus excogitari non potet . cujus nomen est unicum , sanctum oc bene
Concurrunt autem in Jesu duo nomina, prima risuprema. Unum increatum, quod est ipsum esse purum Dei, sibi soli comprehentibile et aliud creatum, quod eli humana natura, quae sicut est perseetuli macreaturarum, sic est nomen exaltatum & magii iiic cum super omne aliud nomen.Sonitur autem Deus plura nomina per neMtionem
intellectus, prout in opusculo De m dii sigm andi habet diei. Deus secundum Bonaventuram in Breviloquio dicitur lux, ut est ratio cognoscendi omnia. Dicitur speculum , ut eth ratio cognoscendi visa &approbata. Dicitur exemplar; ut est ratio cognoscendi predisposita. Dicitur Liber vitae, ut cit ratio Conceptus complexi tanto lunt dei nitiores , ignobiliores & vituperabiliores , quanto Propinquioressurum primis conceptibus evidentibus, qui per exae rientiam sis periorem vel inferiorem accipiuntur, dum degenerant ab iis, nec imitantur eos, assimilatione perfecta: Quemadmodum culpabilior est enhans in
januis & meridie, quin, de nocte; & turpior iudicatur simia quae deficit ab hominis figura quam vade-.tur imitari. Conceptus complexi in utero mentis geniti per si mina primorum principiorum complexorum: vel in.compleonum, sunt nobiliores & generosiores. cet ris Paribus, quam geniti per semetia experientiae sen sualis. Propterea scientiae morales quae respiciunt particulariores inus hominum super omnes . minus nabent certitudinis: similiter di scientiae non abstr hentes a motu &a materia; sed Mathemati cx, pro-em lcendi praedestinata & approbata. Est igitur pter abi ractionem hujusmodi, sunt in primo certitu Liber vitae, res m rerum redeuntium. Exemplar, Ddinis gradu quoad nos & pro illo si1tu
ut existentium. Speculum, Ut euntium. Lm, res iactu omnium. Et ad exemplar Sectat idea, verbum, ars & ratio. Idea, secundum aetum praevidendi: veribum . serandum actum proponendi et ars, secundum actum prosequendi: ratio, secundum actum perficiem di , quia superaddit rationem finis vel intentionem. Cognoscit inluper contingentia infallibiliter , mutabili, immutabiliter, fiatura praesentialiter, tempor lia aeternaliter, quia per seipsium cssentialiter. Conceptus complexi possunt in ut o mentis vel
rationis gigni pulcnri , nobiles & certi . per semen
experientiae sensualis 3 sed non absque semine conciliante , seu lavente primi luminis liuellectualis in quo videntur prima principia practica moralium; ut quod nemini est iniuria furienda : unde potest eliciscientia pure speculativa de virtutibus, per deducti nem rationis, Logica mediante, qua ad hoc inventa est ue paralogietando falleremur.
413쪽
nceptus complexi variantur in nobilitate & U- nobilitate moraliter per varios gradus, quales solent assignari in celtitudine veritatum sub numero quintuplici, secundum accessum vel recessum a primis principiis moralibus per se notis. In primo gradu iunt prima principia. In secundo, conclusiones evidenter consequentes. In tertio , propositiones & ar tieuli ex auctoritate divinae suscepti. In quarto, Con
clusiones inde certitudin liter deductae. In quinto sunt cladionem rerum intelligibilium in anima, ut alii is .conesusiones probabiles, & de Fidei pietate. Abulati sunt: sed conflatur ex omitibus verus Catholiis cynceptus complexi de divinis di spiritualibus sunt corum modus, quod anima in sui prima creatione est ex se & vix naturae generosiores & robustiores quam sicut tabula ras a. & quod rapit scientiam suam a sen- de creaturis , si evacitas uteri rationalis & intelle- sibus & a phantasmatibus per abstractionem ab hiectualis ad eoimm sulceptionem & nutritionem habri & nunc , & a materia , cc proinde scientia est deret harmonicam de expeditaem dispositionem , quia neccilariis,& an is, di impossibilibus aliter te habe.quae sunt prima in ristum, sunt in se certissima. rei quia non accipit intellectus res ut in actu s sed Conceptus complexi formantur in utero rationalis ut in Ptitudine . quae aptitudo necellam eii et non
contra dictum sancti Potri , quod Vinaraue tam M
aon est am, Prophetia. E. Uri. I. Li.
Coticeptiones Intelligentiae humanae rum fiunt per impressionem idearum leparatarum,quae non suntinus, ut Plato dicitur posuisse; nec per solam inspectionem pham notum, ut Ariistoteles dixit; nec per influxum solum intelligentiae vel separatarum intelligentiarunt, ut Avicenna potuit, taec per actualem in- quidem in se, ut sonat positio Aristotelis, sed in Deo. quia nihil est aeternum nisi Deus, vel in Deo. Et in hoc concederetur positio Platonis, secundum inisterpretationem Augustini, quod Dem est aeternaea a
rerum omniam in cienda , Iupple aptitudinaliter , rer a aurea cognoscenda , lupille exemplaris vel idealis . ct aternisi ordo vivendi , , quam cMessa flaa-
animae nobilius & generosius per semen Fidei simplicis & incorruptae, quam per semen solum Phil
sophiae triplicis, naturalis, rationalis ec moralis squamvis hoc lemen adjuvetur vehementer, si receditum merit congruenter. Conceptiis complexi solent gigni satis contamiter in secundo ventriculo vel suiu uiatricis animae ratio natis , quorum unus dic tur cosa citivus, recipiens semen entis , alius dicitur assectivus, recipiem aemen a Conceptiones humanae intelligentis poterant pro bonitatis. De quorum quolibet eriti mucos sermo. ' statu naturae institutae fieri de insensibilibus per Tstractionem a motu, & a materia , & a suis appenditiis: & in illis conceptionibus potuisset homo sinceriter perstitisse. Hi ne Augustinus: sua caussa cur primam lucem araefixa viati, mn aeraque in inii,3 Et ais eam abi it, nisi metueConceptiones intelligentiae pro statu naturae institutae videntur potuisse fieri nedum per aspectionem
yhantasmatum , ut hic in via , sed per in adiationem a superiodibus intelligentiis , di sertassis sensibilibus
Creaturis . aliter quam per sensum, ut per intelligemtiam quae virtualiter ec eminenter continet vires ae sitivas nceptiones animae separatae videntur cliter fieri poste frequenter suam per miraculum, per suscepti nem specierum tam ab intelligentiis quam a sensibi-hilibus . per naturalem sui luminis irradiationem, licet impersectius mulio quam in Angelis aut in statu
De Conceptitas intelligentia in utero non utentis
organo corporas. Comet g PTσs in utero rationalis animae in ventriculo intelligentiae non utentis organo corpo ris . proximi sunt conceptionibus Angelieis. sicut sup a in seriorum junguntur infimis su eriorum; non quin intellectus immediate tarmetur Deo, non ab xlia intelligentia, secundum errorem aliquorum. hc hoc quoad tria quae sunt natura , gratia 5c glo
Conceptiones aliquae dicuntur immediate fieri in utero intelligentiae humanae, non quin requiratur obieeti praesentatio & luminis spiritualis irradiatio , &C species intelligibilis, quae mediat inter potentiam &obicctum ; sicut in visione corporali mediat species coloris inter colorem dc visum et nec minus cicitur color immediate videri, quia nihil inediat inter potentiam visivam dc actum lux visionis; quod si eo tingeret, visio mediata diceretur aut retaxa. Sic in pro sito.c, eptiones intelligentiae quali Eunque meter primam quae Deus est, sunt accidemia. vel actus ab intelligentia distincti, quia secundum Artic dum Parisientem , nulla intelligentia creata, est sua intellectio. Unde patet quod intellestas possibilis ponendus est in Amelis, qui idem est essentialiter cum amnisl diversi tulit respectus. Itaque sic Amclus ma- intuitivae vel abstinctivae: viderit qui tale aliquid polus tua esset beatitudo, quod esse non potest. nere voluerunt, serie quod sunt aliae de aliae sinc Conceptiones intellectus humani non fiunt in m- tiones omedis pnesente vel absente. tellectu mente in intellectum possibilem, tanquam imtellectus agetis fiat cognitio possibilis intellectus; qu
tenus sint idem intellectus re iter . quae seeundum . SEPTIMA PARTITIO
Ecclesiae determinationem est propria hominis laserama, agens conceptiones suas in seipso . essentialiter De Creceptioninus voluntatis in speciali ab eo distinctus. . ro,nceptiones intelligentiae humanae non fiunt hic CON cnpuro Nes in ut et o vel matrice rationa- naturaliter in via, nisi conjuncto vel praevio pham lis animae tot modis possunt multiplicari quoad lasmate. Sectis de miraculo vel privata lege, ut in potentiam appetitivam, quot modis variantiar auoad Conceptiones humanae intelligentiae hic in via de primo eme triplices esse possum. Quaedam sectiles ta intuitivae, sicut in Paulo. Moysedc Maria, licet in raptu csam. .edam speculares & filicem , sine Pantasmatum involucro , licet transitone ec raro. Quaedam coiijunctae phantasmati dc continuo. Conceptioties humaniae intelligentiae speculares sincerae videntur potuisse fieri per reflexionem intelligentiae super actus visionis intuitivae, qualia fuit in Paulo, immo qualis est in Beatis. Est autem viso leucomitio unitiva in experientia obiecti praesentis in se. vel in sua specie propina, vel insupereminenti repraesentatione, qualem Deus habet. Conceptiones humanae intelligentiae sunt omnes vel
Paulo & ire Morse, Se in Virgine henedicta et Ali quin ritus ec Prophetiae, tam in vigilia quam in somno possent accideret natur iter , ut Avicenna memilius est. in favorem sectae Machometi e leptici, de
apprehensivam seu cognitivam. Conceptiones appetitivae nobiliores de liberiores sunt in suo genere, ceteris paribus, quam cognitivae, nisi degenerent in vitium , sicut dicitur de pecca-
414쪽
tore , quod cepit dolorem es paverit im/μιDuem, Pi vi I. I s. qitae duo pertinetat ad assativam. Conceptionis essectivae nequeunt fieri sine prori iacognitionc separata vel conjuncta. Separata Deus est, coniuncta vero rium. Concursus autern Dei genera- iis non impedit libertatem, immo cautat, sortificat& actuat, quamvis non necellitet, quia tolleret prismum motum illum.
Conceptiones affectivae possitim gigni ec continu ri, iura praetentatione o reti diligibilis per cognitivam, quamvis indistincte etiam vel contine. O je bis autem praetentatio, sive agat in voluntatem dc eum volui ate ad productioneni volitionis ec noliti nis , sive non . ut al:qui volunt quod corpus non agit in spiritum et nihilominus nulla consurgit inde ne ilitas illibertans voluntatem. Conceptiones ais vae consequentes ad astectum primi entis terenum dc purum, simi nobiliores, si
cerae de deletabiles supra humanum lenium. Umde beati praedicantur mundo corde , de qui gustant de duodecim seuetibus ligni vitae.. Conceptiones asteta ivae tantis nobiliores sunt dei Cundiores, quanto se magis imprimunt &coniungunt primo rati, vice contraria ad conceptiones ali cetrias de sensibilibus , quae lunt impuriores foetidior . sciet, qtio sunt intimiores conjunctioi Vsque , ut tactus ecgustus: propterea iocundissima sunt de castissima divini amoris cantica, quae suum resolvant amplexum,
osculum di gustum, sed non insectis corde. Conceptiones allectivae nobilitatem te libertatem suscipiunt in intrinseca rationalis animae libit Late , quae eit liberum arbitrium , id eli liberum de ratu
non de possibili quin semper ante positionem fieri
non possit. Conceptiones affectivae vehementi res sint & efficaciores, ceteris paribus , quam cognitium , imo sine eis languidi sunt concnitus cognitivi velut, iner
tes & mortui. Et ide, nobiliores dici debent, sicut de voluntas in hominis Regno principatur: propterea Lex de Prophetae depenuelit ex dilectione seu chari. tale de corde puro, de conscientia bona dc fide nou
Appetvriata Conceptibus mentis , suun im
cogmtumem practicam. O-gprus hominis , ut homo est, dicitur propriti de conceptu mentali cognitivo, licet ad essectum extendatur.
Conceptus cognitivus simplex est actus entii , de verbum tuus naturaliter repletesentans objectum. denomine eius deci Mans ohiectum ipsum. Sic investigavit Aliguttinas per verbum seu Conceptum intesti- Lentiae nostrae, verbum in divina Trinitate: line veraum non est alicujus idiomatis vi sed simile apud omnes, nee in ipse cadit aequivin alio qualishurique .
Conceptus interiores in utero mentis reaturaliter
fgnificantes, non suffecissent pro itiitu nat unx destitutae ad consecutionem sent mitiarum Plailosophiearum. si non sitissent inventa nomina ad placitum significantia, unde Grammatica, Logica, Rethetorine iudicium consiliens ex tribus, quae sunt facultas, I ca sumpserunt initium , processit inde distinctio de
-- intentionibus primis ec secundis in anima. Dicuntur enim conceptus esse intentiones , quali intus tetui nes. Intentio secunda dicitur quae repraelemat conceptus, ut genus dc flectes dc nomina Conceptuum.
Conceptus mentales ab exordio habiti sunt, non per si gl1m objectorum apprehensionem naturalein, sed etiam superiraturalem inlationem, ex quibus p tuerunt formari varii conceptus complexi interim.& hine exterius nomina ad phicitum sigitificantia in stitui, propter civilem inter homines communicati
nein in amore fundatam. Conceptus vero talium nominum fiunt natu es,
nec repraelemant ad placitum , nisi per discursum, tale dc liberiate a brutalibi is, quae serviles sunt, im--imperceptibilem, quia dum percipitur vox
ratio dc voluntas. Unde patet quod areas voluntatis duplicem contingentiain tortiuntur, dum effectus naturaliter Hodeuntes habeant nisi tantum unam, re pectu primae causae. Conceptiones aikerivae ratio les adeo sunt liberae ex vi suae originis. quod servili trecellitate ne iucunt ab anima procedere, quamvis aliqtiae necessiario fio mentur , ut primae complacetitiae consequentes primas apprehensiones quae non habent laudem dc vituperiu n , sicut nec formalem arbitrii liber
Conceptiones astativae ratiotiales ec intellectuales, ut rationales sunt di intellectuales disterunt in nobili petus consequentes objeciales. Non sic illae procoedunt s. sed a lilbertate voluntatis, non qualicunque, sed arbit ii voluntate, quae poteli agere dc nim agere, aut in suspenso se tenere post praesentationemo recti, quamvis haec conditio iion sit de libertate vo- sunt alis simpliciter , sed ex impersectione consurgit in actibus suis, qui pollimi esse dc non esse. Propterea libertas arbitrii non ponitur in Deo ab intra, sed bene ia extra. Fit auton suspenso . vel negative nihil volendo: vel positive te ad alia divertendo, vel, secundum aliquos, iter actum experimentalon medium inter velle & nolle. Conceptiones affectivae duos habent sinus vel ventriculos in utero rationalis animae , qui nominantur
Philosophis dc I lieologis concupiscibilis . de irascibilis, unde gignuntur ec prodeunt omnes animae passionis, circa quas sunt via tutes lubtemperantiade extra, meminit intellectus xl quid significandum iu rit imposita, de quo conceptum novum formavit. Confirmat hoc verbum textus Genesis de Adam qui vocavit res adductas litaminibu suis.. Conceptus metaphysicales princesseriant, via nat ratis cognitionis vel acquisitionis, Conceptus grammaticales vel logicales, licet e converso sit via diseiplinae seu communis deductionis. Est autem processiis naturalis acquisitionis in primis inventoribus , quia primo , per sensus acoeperunt accidentia cum iub- sectis secum involutis. Secundo, abstraxerunt quid-ditates rerum ab hic de nutae, ec denudarunt ab a cidentibus substantias. Tmio, imposuerant apud si metipsus verba mentalia, quae quidditates hujusino-di reprae selitarent. Et ita fuit in cis Logica quaedam mentalis, priusquam vocalis aut scripta, imino dc Grammatica prius ita composita est, quae minus a fortitudine constitutae, dum per prudentiae directi picit res quam Logica, quia Iundat se de sitam mo.nem fiant conformes recta rationi, quae regula est gibilium humano m. Conceptiones alice tuae possunt circa rem eandem diversificari, de circa diversas uniri, vii tute animae rationalis, sicut in cognitiva sic in ajectiva, nec in istis est mendacium. Determinatio autem voluntatii ad primum velle non fit nisi a seipsa per formale il-hid velle, sicut determinatio divinae voluntatis ad cxtra respicit determinationem in asseetus propterea si
futurus sit effictus, dicitur detenuiuate Merit, sed dos fgnitarundi in conceptibus qui sunt prunae intentiones vel secundae , consequenter ara imitata est
naturam in vocibus ec scripturis, intino de nutibus 8c signis iensibilibus ad placitum institutis. Concipiens aliter rem quam fit non propter hoc decipitur . cum intellectus sit virtus abifractiva potens unita divisim concipere. dc divisa conjunctiin, materialia quoque immatelialiter, de singularia universiliter
Concipiens quod res sit aliter quam sit, dici tur dum
415쪽
abstrahit dividit,aut componit luaci sine corresnondentia in re. Super qua deceptione recurius ha-dendus est ad primam Philolophiam quae Meta-
physica nominatur. Concipiem rem penitus eandem diversis conceptibus, non synonimis, fallitur, si non fundetiar huiusmodi distinctio super distinctione persenali relativa.
Centilogium. De Conceptibus . . oti
similitudine , propter modos significandi alios re
Concipiam res naturales modo dota inali, potest duabus viis quasi contrariis incedere, dc ordinem idiem ttis dare. Una via est ex parte rerum cognoscibilium a priori r altera via est ex parte cognoscentium Eposteriori. qualis tradita eth per Philolophos in omnium qualis est in diuinis, & non altera ita creaturis, quae . scientiis , a Grammatica usque Metaphysicam per regnoseitur ex hoc velut a posteriori , quod Deus 'scienti s intermedias, sicut docet ordo pulcherrimus potest hujusmodi res separare & separatas conserva- scientiarum: non autem sola voluntate vel a calupm re, ut duos homines aut duaes qualitates, aut gene- grediens, sed in rerum natura fundatus , ut inraliter omne accidens, a lumino. Et ita non oportet modo-habet tradi. ponere in relationibus aut, respectibus distinctio- . Concemus ii uellectuales ration iliter ic lassicienternes essentiales , suis lim mentis, sicut nec uiatveri a Philolono numerati sunt, dum divitit eos in sapien-lii realia distilina singularibus , sed sufficit quod tiam & intellectum, dc in scientiam & prudentiam,
er nemtionem intellectos, tales res tiones, respectus di in artem; quorum conceptuum ratio de diit ne ioc universalit1tes Consurgant ex rebus intrinsectis, ne alibi satis aperte tradita est. Similiter de subiecci ecponMut pluralitas sine neces itate, aut Processus in inis objectis omnium scientiarum singillatim, &queuiadfinitum , aut Divinae potentiae derogetur. Denique modum impressum gerunt vestigium beatis imae Tri se diceretur nec quod puncta indivisibilia , nec in- nitatis, ouae cunctis eii cauta est i, ratio intelliu en- stantia sunt in corpore vel tempore, praeter omnem di,&omo vivendi.
operationem intellectus. Concepi vi habiti de scientiis vel actibus subalter C eipiens distinctionem in divinis vel in creatin nis futiliter inveniuntur ermnei. si contenti non lueris minorem ex parte rei quam sit distinctio persena- rint terminis suae inquisitionis, aut nisi transeant xutrum divinarum, finitur, sive dicatur dii inctio for- se retalvant ad conceptus scientiae sub ternantis: prae malis sive relativa , sive modalis , nisi tantummodo cipue ad Metaphysicam spectat scire an abstractiones rationis et quae distinctio qualiter fiat di significetur B quas iacit materia sint ita in re ad extra vel in solo ex modis sup nendi & connotandi in conceptibus conceptu. Nec ad Medicum spectat si anima sensi. vel terminis, ieiri debet a Logico vel Grammatico, qui tiva distinguatur ab intellectiva, nec ad Astralogumst Metaphysico trahunt scientiam; quia nomen beno ut talis est, si motus est res distincta a mobili, ec c& proprie nequit imponi rebus. essentiis earum in- sint veraciter e cicli vel intelligentiae il ecaelo di cognitis. Oua super re latior erit sermo in opusculo De iunctae,5 ira de similibus scientiis suo modo. intula M. Fosseandi. vero Metaphysica contentetur in suis explicationibus Conceptiones distinctionis sep licis quam aliqui Grammatica re Logica, vel si latius accipit ens sub se trahere dicunt ex Scocistis, referri possunt ad tres diversis analogiis, non est nostrum inter Formalista,
duntaxat modos iuxta chamitas, quorum unus so- dc Terministas tantam CDmponere litem . quae pro-liis repetitur in divinis, quae est relationis realis , Elius secto saepe procedit ex aequivocaetione qvid nominictatum reperitur in creaturis, quae est essentialis diver- quae non patitur inquavis insputatione neri posse in statis , tenim est modus distinctamus ramina quam cordiam. Esset igitur utraque via cholasticis etianos Ebricat intellectus timcirca Deum, quis circa me cenda. mistas, modis innumeris. Nominantur hi septem mo- Conceptus speculativi ficiliter transeunt in assius di , primus rationis , secundus ex parte rei 3 tera ratem practicorum, & e contra, sicut verum & bo.tius tam is , quartus realis quintus essentialis ;C num in ente convertuntur : immo nulla est sethriti,
sextus se totis subjective, septimus se totis objectivd. Conceptus diversorum mmorum dicendi per se diper accidens, & per se primo & per se secundo, ecper se de secundum quod ipsum, ita est convertibiliter, datur super distinctione rerum essentialiter disti Hariim in creaturis, de relative in divinis, ut ista non ter. Et inde consurgit quod haec essentia non potest esse medium in syllosi sino expositorio in divinis, quia non resolvitur dici de omni, id est per se primo Si vertibiliter, Suod oportet in medio syllmisini Potii ec in aliis similiter. Cognoscitur autem distinctio rationis , quae tarmalis dici potest , de consurigit ex parte rei, quando dc ubi ratio definitiva vel Mcriptiva unius termini non est ratio alterius , vel econtra. Unde consurgit quod praedicata contradiet vel sapientia quin ad dilectionem Dei debeat ordinari ubi sua stat et io, libertas ec nobilitas e sectis mamore sensibilium vel eorum factione. Concipiens quicquid est scibile naturaliter per i tellectum, vel adeptum , vel assimilatum, seu divinum, juxta modum traditionis Platonicorum, Periis est per se mo convertibiliter, Essentia est Pacerum pateticorum , non ob hoc dicendus esset vere felix nerviis, lic enim omne qi . esset sentia esset Pa- immo se iundat in principiis erroneis de intellectu his mano & intelligentiis 3 unde confinxerunt idolol tre dc daemonicolae theletas & theorgiam pro puri
cationibus animarum, ad contamitatem intellii ita
lixtam & tandem Dei. Sed desecerunt scrut tesseratini', dc mentita est iniquitas sibi. Concipiens anima divinum verbum hic per Ridem Spem de Charitatem , dicenda est selix initiative de viri ualiter. Adis scitur beatitudinem conlamm
ra tam per Partum verbi in gloria si perseveraverit usiria ver cantur de terminis vel conceptibus iura, im-U'ue in finem. De quo partu Theologietantes monamo ec rem stas tollitur ec variatur. Dicimus enim dicum , quae nec oculus vidit . nec auris audivit quod materia appetit semam i materix P nec in cor hominis ascendit uae praeparavit De
petitus non sit nisi materia , nihilominus incon otia diceretur 'uod materia materiat sormam. Nec dicimus qum intellectus vult ec voluntas intelligit, dc ita de esse dc esseptia , de albedine de
nec in cor nominis ascendit quae preparavit
diligentibus se. I Car. ii p. ID soli gloria inmideustra. Amen.
416쪽
Doctoris O Crecellarii Parissias,
PRoxutar Christus dum Redemptionis nostrae si
nem attigerat, quemadmodum prius rogaverat PMrem pridi electi,ut essent consummati in unum. Conserat sapiens et in emento sinit. Eccli. xxxvI. I . Cecinit Psalmista bene conscius & confidens : Onis consummarionia vidi Dem. Ps cxviii. se. Finis autem est Charitas ordinata, quia ponit ordinem in omnibus.
neis, aut superficie, tanquam materia, non conside rando transi utationem. Omnis forma Physica seu naturalis materiam transimulabilem praeexigit prae
supponit. Materia non respicit potentiam Obedibilem creaturarum ad Deum, sed pricordinatam di propinquam. Materi 1 si consideratur in pure esso materiali seu potentiali vel privativo tarmae, nullum habet eisc aetu te, & hoc dicitur propter implicationem. Materia sic considerata non poteli esse actualiter sine forma, .& hoc propter implicationem . nec isto modo est quid, vel quale, vel quaarium. Materia prima non est cognoscibilis, nisi in analogia ad formam, licui nec privatio, nisi per habitum; nec potentia, nisi peractum. Materia prima sicut nullum hiciet esse actuale, sic nec appetit aliquid naturaliter, sed potentia liter tanquam finem suum in potentia ad actum M teria prima sic accepta, sicut non habet esse, nisi iii potentias sic nec habet modum, speciem di ordinem, mensuram quoque, numerum & ordinem, nisi in potentix Et haec sibi sunt similiter in potestia, unitas, veritas 5c bonitas; quoniam talia poteti a cipere potentia propinqua de orinata: quod additur propter obedibilem potentiam. Potest insuper esse pars altera composita cum forma. Hic est enim sinis ut faciat unum cum forma compositum. Mate- Dieamus igitur propolitiones aliquas seu theorematas in si consideretur cum suis dispositionibus accident
vel considerationes ad finis commendationim accom--a it cram Ii viri lii, re et ar tibices tili ite ino. ,
modas sub Centilogio: & ad intelle m illius quod
dicit in Canticis sponsa : O a natio in me charitatem
ne primi. de se in se, se, causas alias
generauter. Tu Nis est pmpter quem fit omne quod fit, lex piti, inquit quam altera causa. Finem appetunt omnia, sicut de bonum, di gratii fims momma: eoincidunt enim ratio finis re boni. Finis praecipit aliis causis, non illae sibi. Finis desiderium naturale non est omnino frustra, sive sit finis quo , sive finis Finis cutem quo , finas quo finalibus aut complexiorialibus aut artificialibus, est utique aliquid, dc ens actu dc ad finem , dc hoe vel substantialiter vel accidentaliter vel utroque modo. Et ita loquuntur forte qui dicunt materiam e pos se sine forma, dc materiam esse aliquid sine serma.dc habere finem suum.
m tertio, de sine , in orium ad formam.
Norma quam finis ordinat, aut tanquam ordinans L est quod dicitur propter Deum) multiplex inv nitur. Quaedam divinatis Ac pure abstracta 5c abs luta, ec necesse esse, dc penitus increata, nec inhaerens, nec informans, nec constituens actualiter vespotentialiter, neque mathiam ullam habens.
S ita P .equiritur scilire t finis sub fine. Finis est im sed om cuius exigentiam necesse est cetera forma Creata quam dicimus actum vel endet kA N diristi Finis prior est in esse vel in intem chiam, converso modo ad materiam iuuae est pura
et ineris qui sunt ad gnem, tanquam media, vel multi pim invenitur, iub tarina cium saeua T. Fce Finis ponendus est in esse novo , F- e , secundum triplicem mnsiderationem betaph; --,t est in executi e , secus de fine jam milia siqi, M thematici di Physici, uita mest. Formia est Deus. Sic tamari est rectum esse oc sim- nulli cre t , est simpliciter purus actus; sed seniorern et Aeolo vel corde. Finis non adipiscitur vel ac- munmt tia permixtus mulitis modis, sicut exesse
qui ae .nis per fora dictantem modum & ot- re esse di existere, semitidum aentivos, sicut ex
genere dc differentia, nec non ex am dc pote
Forma creata quaedam est per se subsistens nec aiateri quomodolibet innitens ut materiae , nisi m p tentiam obedibilem. Et haec est Angelica tarma seu
natura vel persona. ma creata quaedam est actu iter non inhaerens, nec informans. nec constituens: habet tamen aptitudinem ut informet de constituat, talis est anima hu-- mana a corpore separata. Forma talis Moerata diei Dpotest secundum unam considerationem, persona, A m e nisi non requiritur in actione se matur quia nulli actualiter innititur: loquendo autem pr ii quin possit essequi vel acquiri sine materiali prie non est persona, quia naturalem habet aptitudia orineipio, quoniam finalis causa su maturalis non nem ad innitendum ec constituendum cum materiai sag materia. Materia non est totalis causa di- compositum, scilicet hominem, sicut nee accidenadinem : 'Sed hanc tarmam ec hunc modum de or dinem finis iubet vel praescribit. Finis non acquiritur de novo, nisi causa concurrat essiciens, cui prie et oit & praescribit Leges suas ipse fim, causa sema li vel exemplari dirigente specialiter. Finis in aetione pure natur non acquiritur noviter, materiali inimcipio non preexistente de praedisposito.
Secundo, de fine, in ordine ad materiam.
e sonis in sextas, quia seipsis tam iter distinguntur & si efficiente causaliter & ab operationibus con- elusive vel deducibiliter. Materia consideratur alitera Met hysim, aliter a Mathematico, aliter a Physico. omnis itaque res creata constituitur secundum Metaphysicum exesse, tanquam actu& essentia. tanta quam materia. Omnis figura dc numerus , secum dum Matheinticum combinitur ex punctis , aut iblia separata dicuntur substantiae, licet habeam tunc modum ejus subsistendi Forma maxime distans a Deo dc quae minimum habet de actu, est tarma inhaerens simul dc in i mansdc constituens, loquendo deforma substantiali, uesunt tarmae elementorum dc brutoriim. Dicitur a tem inhaerens . quia dependet totaliter a materia, inesse suo. Dicitur informos, quia dependeta materia,
417쪽
in suo operari, dc dat esse rei. Dicitur constituens, stituere cum pervio seu perspicuo. Similiter & ibr.
c. . m. intellisibiles cum liuellectu . non quidem in esse
iubi tantiali, sed accidentiali. Formae huj simodi non impediunt se mutuo in eadem parte medii, secundum traditionem & experientiam peti pectivorum cum Dionyssio. Sed essentia MDmarum hujusmodi conservatur in pulseta vel in divissibili sicut in speculo vel Milo vel in medio 1 ali quin non fieret visio usquequaque. Hoc autem est superadmirandum in natura miraculum, si quis quia secit unum tertium cum materia, scilicet compo-
Forma substantialis non inhaerens, sed inta mans & conitituens,'anima rationaliis, quae non inhaeret, quia tu,n dependet in esse a materia, sed in rmat : quia dependet ab eadem in operari , & onitituit in esse ibum hominem cum materia seu Arpor . Forma hominis quamvis sit immortalis, quamvis insuper materia sit ingenerabilis , constituitur A profunde consideret, sicut ec de infinitate nume
tamen ex amborum coniunctione homo morialis, pro statu naturae non primitus institutae, sed lapi E. Forma accidentalis reperitur inhaerere & inta mares sed non constituere et dum inhaeret compo to quod habet, iam istinatum & constitutum. ut d do , quamvis lecundum aliquos inhaereat taliquantitata, aut, lecundum alios, tali materiae in laesive, licet toti composito ii an eat denomin
Hic quarto, rura s de fine, in rem ad
bet dupliciter considerari. Uno modo ut actus pri-rorum & figurarum in quantumlibet parva quanti
Hic quinto, de se, in ordine ad escientem.
V Frici Ns causia prima sic est generalissima quod D tamen est propinquissima, secundum Parisiensem Articulum. meritos quoniam principium & finis tit omnium, attingens a fine usque au sinem is liter & disponens omnia suaviter , ut ex verbis Sapientiae viii. i. concludit apud Boctium ancilla PhilosophiR. Essiciens causa prima, secundum Autorem De eam si, plus influit in erectum , quam secunda causa, Suoniam nulla causa seeunda quae particularis est, susencit super totum esse causandum. L concluditur mus; alio modo ut aetas secundus, inter quos avus B hoc ex fine; quoniam omnia bonum appetunt, b potest intelligi quodammodo mediare virtus sua, si, num autem simpliciter primum & finale messario militer & hinitus. ponitur Deus. Formae primus stinis est influxus sermalis qui pror- Efficiens causa secunda, quae licet necessario su sus est alius ab eisciente. quia nec potvi , Deo suae ordinata est in actione sua quacunque posto a ipsi ea u. pleri, nec suspendi, duralite inmrmatione, sicut im- sic primae, sic quod, ea non agente. dciminediate seis plieat quod aliquid sit album sine albedine, vel quod cunda nihil ruere pollet 3 alioquin oporteret conce- albedo, si sit inlamans 3c inhaerens . non det esse dere quod esient duo agentia aeque prima circa nat album, potest tamen esse & non inlamare, sicut in rates inestas. ut pote Deus ec voluntas creata. D Sacramento. Sic de aliis accidentibus suo modo. Et ita. licet saepe conveniant in unum efficiens de finis
cum tarma, non tamen eandem habent influendi r
Formae primus actus operatur te manet absque operatione actus secundi , sicut homo dormiensesque quicquid est causa caulae, est caula caulati, Deus autem cauu est omnis causim Efficiens caula secunda, libera libertate arbitrii, concluderetur necessario agere, si causa prima ageret ne cessario in actitas ad extra, dc periret omnis libertas dc Religio ab hominibus. Eii eram causa ouaelibet
vivit, dc sic nihil operatur animale , licet in eo di secunda subordinata essentialiter causae primae, sit ii. tune actualis sit vita plantae secunda, scilicet veg la natularis invia, sit ipsa libera.
Forma inhaerem non potest subsistere naturaliter, si sep tur a materia , nec ita separatur , quin exprincipiis naturae suae apta sit inhaerere.
Forma non inhaerens sed inmmam ut anima rationalis , non potest in composito naturaliter agere
sine subjecto suo , sicut nec inmmare , potest tamen agere sine organo 'uod sit sibi proprium Accomplexionatum, dum scilicet intelligit , quamvis ad organo phanissae suscipiat objectum. Et ita deperistet ab hoc organo tanquam ab eo unde susei
pit objectum in intelligendo, praesertim si intelligat
modo naturali: quod uicitur propter raptus & ext
Forma rationalis non talum i mri materiam, sed constituit compositim cum dia, scilicet hominem. Sumeretur ex his dc aliis unde dicuntur oriri seis minales rationes vel inchoationes formarum; quia non nisi ex virtutibus activis naturaliter inditis a principio, per comparationem ad potentos passivas similis ter inditas. Notetur hoc. Efficiens causa secunda ibera dicitur habere necessitatem agendi per operationem ad primam. dc hoe intelligendo de Medilitate consequentiae non coni
quentis, sicut Boetius deducit, 'uia scilicet bene sequitur: Deus hoc praevidit vel voluit, ergo fiet. Sed ita valeret consequentia de propositione icripta in pariete : Antichristus erit: quia si fuit vera, sequitur optime in conse uentia necessaria quod Antichristus eis rit. Sic intelligetidum est illud Aristotelix dictum Omne est . est . necesse est ege . quia, scilicet haec est necessima: Omne quod est quar de ita non se habet lotum sicut motor navis ad navem do est , necesse est cisci in lentu composito . non contra Platonicos , scu patet ex Articulis Parisiens-Ddivis' bus 8c determinatis per Ecclesim
Forma inhaerens de intamans non tamen consti tuens. est accidens nrateriale.
Eoimae spiritualium intentionum ut luminis de sp cierum colorum in medio perspicito vel in oculo, vibdentur non habere propriam naturam accidentium
materialium; nec dependere . substantiis suis in suo esse, dc ita nee inhaerere: sed sunt in eis ut Albertus ponit, tanquam in locis . sicut ab Arillotele dieitures le intellectus locus seecteriam. Eorinae hujusmodi sensibilium videntur munico Efficiens causa secunda libera quamvis nihil possit agere , etiam peccando , quin ad omne illud quod positivum est in aetii Deus positive coiicurrat, non tamen Deus ideo peccare vel iacere peccare dicem dus est . quia blasphemum est. dc ostendit pias stures immo impossibile et , quia peccatum sub ratione peccati, non habet rationem voli bilitatis, non quis n pud homines, quanto us apud Deum. Innat tur utem oppositum tenentes sophallicis rationibus, quod volens antecedens, vult conlequens, he quod volens ambas partes copulative, vult totam copitativam
418쪽
ESciens cauta sim da libera libertate krbitrii. Jualis eii anima rationalis . est causa seipsam movens c determinans in aetibus suis contradictorie liberis. Nec detentii natur ab objecto, nec a Deo; quia sic eam inllitu t, ut eam proprios motus agere sinat s &
clesiam, quam ad I ccatorum remissionem; pi ut rea iungi potest cum utroque. Deus voluit ut plus auxilio Elatiae supernaturalis inniteremur, quam sublidiis intiuentiae naturalis coeli vel stellarum. Ideo non multa super his in antiqua ad hoe influat sibi ec coauat, & libertas sua sussicit . vel Evangeli, Lege nobis dedit.
sibi ad suum curium. Et ad finem potest dicere illud Satyrici: Sic volo, si e-: sit pro raetisne volan-
Essiciens causa secunda solum instrumentalis sequiis tur influxum causae principalis. Propterea essiciens caula instrumemalis videtur assumi d,sse a Deo ad orationem , scd non potest sibi communicari talis potentia primitive dc ex te; quia repugnat ratio Ousae finalis Effciens causa viriualis, secundum habitus inlusos superi uraliter aut naturaliter acquisitos, agit quidem necessime naturae, sed applicatur a principio libero quod est Deus: & a libero arbitrio in homine, ad contrarios ainas, pro voluntate dirigentis dare nunc eleemosynam, vel non dare. Essicietis caula prima principalior est & admir bIior, dum agit in tuas creaturas iecundum potentiam obedibilem , quia dum agit secrandum potentiam passivam naturaliter inditam. Fihilominus creatio iecundum potentiam absolutam attestatur majori drutentiae, quam operatio. secundum potcntiam obedibilem qualis est transsubstantiatio panis in Corpus Chri m. Deus voluit ut ad obediendum sibi meritorie, nedum si cundum voluntatem, sed & secundum inteli Etum, captivaremus omnem intellectum in obsequiuigChinii. & hoc potissime in Fide & cultu benedicti
Eucharistiae Sacramenti Deus voluit ut in omni quaestione Legis suae plus v leret auctoritas iu 1 quam alia quaevis ratiociirationum vivacitas, atque semcci et pro ratione potestas faciem tis 3c iubentis auctoritas, dum catholice diceretur: a gister ita dieit. exemplo discipulorum Pithag M. quibus non licebat pra quinquennium aliquid inis uirere praeter id: an Magister hoc dixisset. Voluitentque ut obsera aretur ilia sententia: oui uia at ut ad B μMmer reai, re rasue finem. dita rerum exitus ecfines sapientiae metitur, quae asine usiue ad
nem fontire. Sap. viii. i. In Ciuias minis sunt omnes
Dei terra. Ps xciv. q. Quorum finium duo constituerunt duas civitates, unam Babylonis , tetram Dei.
In septimo, specialiter de fine , per adinem ad
m sexto, de De , per considerationem disinae
pet videntiae circa generis humani Reingionem di salutem DEus sua providentia non Histri constituit in
principio creare coelum dc terram, & omnia quvi io eis sunt. Sumitur ratio ex pane finis , quia cum voluerit Deus maenisestare potentiam aetemit iis tuae, & eminentiam majestatis super omne creabile, voluit mundum non ab aeterno producere, ne videri posset in aeternitate creatura tuo partae Cre
Deus non minus libere agit modib quam dum ' duxit primo mundum , & ita posset modo creare novum lacui tunc ab instio, mutatione in eo nulla facti, quis stabilis manens, dat cuncta moveri: hic
est lapsus Philotaphorum & iapientium hujus
Deus ad ostrasionem suae liberiatis voluit reserva re productionem mira tuorum etactuum emter solitum naturae cursum, non contra, & hoc in confutationem ibalte philosophantium, talem potentiam a
Deus sicut non constituit vane omnes filios hominum . iic voluit eis dare media pro consecutione finis ultimi sui, quod ipse est. Deus sicut instituit hominem ad finem summatu- rrulem, sic adjutorix sibi summaturalia comonavit. Est intem finis supereaturalis ultra ec supra cetera viventia, ut apprehendat de capiat DLm obj ctabiliter per memoriam , intellectum dc volunt
Deus voluit ut esset aliqua communitas hominum obediens Legi sum, & hanc nominamus Ecclesiam Catholicam, de qua in Symbolo: Et vitam AAZIoah ticam Eec am. Nam non est alia ad quam ire debeamus. Patet discunendo sicut Petrus respondit:
Deus voluit ut sicut est una Fides & unus Dominus , sic e et unum Baptisma . & universiliter una Communio Sanctorum idest Sacramentorum. Inter quae nimirum ponitur Eucharistia, quae animamatice Communio uomanatur, quae spetat tam ad M. Q U Mir u a ex fine ratio institutionis Sacramentio Eucharistiae. Primo, ad ostensionem superadmirabi- Iem per excessiim charitatis divinae & dignationis ad
homines. Et hoc pin re mmmm charitatem Pa d.
xit nM. sicut dicit Apostolus. Ephes ii. g. Sumitur iterum ratio finis propter ostensionem C incomprehens bilis sapientiae suae, culus non est num
Sumitur iterum ratio finis ad manifestationem diis vinae pietatis de bonitatis, cujus mauestas ita est inelia nata, ut accipetret servi somam. Sumitur dc iterum ratio finis ad obedientiam , ut in captivitatem redigatur omnis intellectus in res
Sumitur praeterea ratio finis ta carpendum siti ctus suavissimos hujus Sacramenti qui sunt in primis tres principales. Unus in Sactinctum oblationis.
Secundus in Sacramentum communionis. T-tius in viaticum refectionis. Primus quoad Deum. Secundus quoad proximum. Tertius quoad seim
Sumitur autem ratio finis quoad viaticum res monis propter tria specialiter , propter deperditi restaurationem , propter roborationem, & pro ter augmentationem in sentia dc motu spiritus nostri. Sumitur rursum duplex ratio principalis ex fine D Unus finis est, ut caro serviat spiritui, liberata a lege fomitis in toto vel in parte. Alter est , ut spirituso mens in animae regno dominetur. Sumitur proinde ratio finis, ut Sacramentum Euch rimae delectet de satiet. Sumitur amplius ratio finis in instructione Sur menti . ut transsorinci dc uni a. Sumitur demum ratio finis, ut animam sponsam suam inarret . hoc est, ut sibi desponsitionis aream assidue donet se renovet ad consolationem, contra blationem quam patitur in hoc exilio multam ni
Uelsus super duodecim tactibus Eucharistiae.
419쪽
II c-, de sine, per ordinem ad rausam ob jectatem.
dum datRegnum onmePatri,sicut & omne quod Quin eil. Sic enitia impletur oratio sua, ut omDesum num sim&coniuria mali in unum, scilicet in Patre quiei tibina in divinaias, qua nihil ultra vel supra.dinalis causia vel ratio non videtur idem esse
convertibiliter cum alaqua caulinam a Philol, O . I x - m
pho politarum, quae sunt: caiciens, materialrs,so malis de sinalis, Ied communicat aliquando cum singulis, aliquando cum neutra, stricte loquendo. Nota de causa conservativa, si sit aliqua cum praedictis, vel omnes includat, vel ad ea& reducatur. Obseetidis causa vel ristio non elh idem converribiliter cum causa exemplari vel ideati vel ibi ma artis, licci in aliquo conveniant. Deniquet temper eademeli ratio obsectatis & finalis iplius voluntatis, propterea voluntas penetrat , intrat. Objectatis causa vel ratio solum attenditur per re Pectum ad potentias perceptivas cognitive dc aflective, quales sunt aenim es aut intelichuales potentiae dc non aliae. beetalis causa vel ratio non est penitus idem Cum obsecto, quoniam odectu in cit quasi materiale, ratio autem jecialis quali turmale. Denique in eodem objecto sunt obseetales diversae dc e converib. sectatis cauta vel ratio te habet in duplici disseremna: nam aliquando per seip.am objiciu inme- B quia ut sic non dicit finem universaliter pellectum,
seu potentiam aut formam obectahm. v pNs est obiectum intellcctus & voluntatis. Et sis
militer unum, vel aliquid, vel res , sed non sub ratione entis abloluta, vel unius, vel alicujus, vel iei. Sed respectiva, seu denominativa, vel connotativa, lux non est aliud ab eme, sed alio modo conliderarii r Ens ut verum seu ratio veri , obstatum est intellectus vel potius est ratio objectatis ipsius. Ens sim liter ut boniam, objectum est, vel objectatis
ratio voluntatis. Em ut verum, dicit conformitatem ad intelle tum , & ens ut bonum, conformitatem dicit ad ampetitum: unum vero, dicit indivisibilitatem a te.
Aliquid autem dicitur quasi aliud quid, quasi divisum ab a . Ens ut bonum si inpliciter, est beatitudinis ratio obiectatis, & non verum nisi bonum vel iustum; diate, & aliquando per speciem seu formam tuam mediate. Exemplum primi, in coloribita qui objiciuntur visus per species suas. Exemplum secundi, de speciebus quae obiiciunt se per se ipsas seruui communi vel phainasiae, I ed iivelligibiles suo modo. Esse obiectate sue distinguitur ab objecto, sicut omnis res habet este obseetate in Deo, etiam dum nihil est in proprio geriere vel in elle vel in existere. Ea se objectate in tuo modo ellendi diltinguitur saepius amodo quo objectum exiliit. Patet ex praecedente: & quia sive extitit materialiter, contingenter, de i liter, mutabiliter divitibiliter tempor liter, circumscriptibiliter. Esse vero obicile nec materiale est, nec Conis tingens &e. Patet in t eo, & similiter etiam in ii tellectu creato in conceptu qui univer talis est, non autem illud quod concipit nr. Elle ob etale magis dicit rationem relativam seuec ita de reliquis am ibutis. En, ut bonum simpliciter debet a viatoribus super
omnia memoriter&ibri iter teneri , continue veraciter intelligi, pel picue, sinceriter & suaviter diligi praeci. e. Hic e t enim finis nationalis creaturae, hic ituria.tive in via, conluniurative in gloria. Sic demum colli-fitur veritas metmoranda, quod idem est obiectum vo-untati, & suus finis, immo sint, omnis contummationis, scilicet telicitas ipsi vel beatitudo. Et ita absque ambiguitate voluntas (ut lic i ta sectior est quam intellectus qui non posset beatifice consummari lineaetu umluntatis , ad quem situs intellectus solum praedi sp nit, praetertim ubi finis boni non pnaesentatur misluntati, nisi per smilitudinem suae formae, non per realem objecti boni praeseiuiam in seip: o. Unde ilbalneum materialiter es leti in anima, voluntas non quaereret extra se illud.
I elicuas hominis, icoindum Philosopho praesertim respectum ad aliquia, utpote ad potentiam percep- ' Platonicos, consumiliabatur in conjunctione intelle tivam quam dicit absolutam esse, i ces omnis ratio MLus cum ente primo, scd ad illa multa praerequir obiectatis sin aliquod absolutum esse vel in aliquo tantur. qux redigit Albertus ad tria, conformiter fundatur. ' satis ad D.onysium, si gratiam ille non naturam se- Esse objectile dicitur ali uando liniversaliter esse,. queretur. Istae sunt, ainor pulchritudinis; secun- non tamen hoc est in discido, sed in fignificando, cio, comparatio multi luminis, tertio, vigor suble sicut conceptus specificus significu universaliter im vationis ultra continuum & lcmpus andem seque dividua, qui tamen res est aliqua lingularis in anima. retur unio persectae cum Deo assimilationis. Hi si ut Sic de complexe ligatificabilibus di privative & dic
cursve. Unde liniri ilitelligit omittis complexiones terminorum , lilii alimos . c ueductiones argumento. runt, non laint i componit aut dividit. Sicut intellectus Beatidiam obiectat iter videt Deum, cognoscit ia complexe significabilia recta & reflexa, intuitu simplici in tecto. Hic est lapsus forinaligantium circa
Esse objectate unicum & idem est in Deo, tam respectu sui quain respecta creaturarum. Et hoc per
eminentiam di virtualem seu secundam colui ncn- coiici pondenter tres actus hierarchici, purgare, illu-miaare, perficere.
Felicitas a Philosophis posita, vel impossibilis est,
aut multum imperiecta: quare sic Quia non adipi l-cinaur tria quae praedicta lunt per scientias naturaliter acquisibiles. Nec pollumus etiam cum habitibus vir. tutum & donorum supernatui aliter initusis adipis ei de communi Lege, sed tantum in patria Felicitas a Philosoplus posita vel quaesta plus erat ad illultiationem inanem intellectus. quam ad pi tatem assectus erga Delim; propterea dati sunt intiam. Nec oportet ad particulares objectates rationes D roprobum sensium de attendere, t uam sint forinaliter in Deo, sed tam tum superemineiuer, dc ita nullatenus ex parte rei dii in itur in ipse s secus in creaturis , secus de rationibus objectatibus ab anima rationali fabricatis. oportet itaque omnem pluralitatem rerum vel formarum seu formalitatum reuuccre ad unitatem , quoniam omne multum reducitur , tecundum Dionysium de Boetium, ad unum. Quid autem erit illud unum, nisi Deus p etiam cum Filius de Spiritus sanctus redueant se (ut ita loquamur) ad congregantis Patris unitatem,
i uinus quid adjungit Apostolus : E uerunt meti. Cui concinit in cantico suis
Maria: divites dimisit MMnes. Luc. i. s. M igna Proris
sus Philosophorum inanitas qui potet omnia dixerunt hoc unum se scire quod nihil scirent. quippe quiverit.item unicam de iis minam ignorabant. Felicitas Christianis tradita per Christum, seli praecipue charitati Dei ec proximi vacat ec intendit per
420쪽
devotionem , quae est pius ec humilis assectus in Deum, tanquam praetcipuus linis in idipsum. Felicii aes Christianorum scut 1 solo Christo tradita eit, sic ab illo iblo possideri vel acquiri potest, mbediendo voci luae . qua dicit: Venire ad me omiser laborist, ct omerati estis, ct ego reste cantiol. Matth. v. 18. Ecce cenaculum resectionis. Et discite a me , mitis sum es hamilii eorde . O invenietis reqviem ammum vestris. se. Eo. Ecce chiculum rHuictionis , memitate.& pacis. otrumque quaerebat in Canticis sponsa :
Cant. i. 6. lndica mihi quem diligis .inima mea , MA
pascaa. quoad primum: usi cubet. quoad secundum.& hoc in meridie quoad aeteriaitatis secretum altum& fervidum.
Hic decimo,=censere o, in ordine toto, desine,s cundum ordinem procestus in inquis
tione veritatis. P Roc Essus a causa finali praecipuus est in qualibet investigatione veritatis per ratiocinationem &discurium : potistimus etiam, si &dum volumus insequi ordinem naturalem , sic enim clemonstratio promter quid, fetu propter causam dicitur potissima. Finis vero cau arum obtinet principatum. Processus a causa finali genet alissima quae Deus Uest, non est quoad nos esticacior , nisi praesupposita B de modi significandi dicuntur: sint super signis Fide aut multiplici Philosophica demons ratione, aut simul utroque. Processus a causa finali subordinata primae causae, quanto proximior vili tur in estinibus, tanto magis scire hacit,sequendo illud Physicum: Sore. est rem per camam cognoscere, suri te propinquam de Pr riam.
Processus 1 causa tinali prima , cum ipsa sit pro pinquissima & propria , dicendus est effractor , &maxime iaciens scire, si & dum scitur habitudo causae n imae ad estatus , dicendus praeterea faciens maxime credere, si & dum scitur habitudo primae causae arer Fidem revelatam 3c certam. essus a causa finali prima spectit ad The logiam , praecipue sicut ec processus a primo principio. Conveniunt nempe semper in idem apud Deum finis & principium, circulo intelligibili pe stetistimo. Unde nemo venit ad Patrem rusi per Fi- 'praesentat sive renificat, habet autem
itum. Sed me ad Filium nisi Pater traxerit eum, ec--ce H RH nil - m rem A-ce circulum Perseetum.
Procellius Philosophicus necessario coepit ad causam finalem ab effectibus, quia onmis nostra cognitio dependet a sensibus, ta lensus ab experientix,&mperientia ab effectibus. Processui Metaphysicalis post erocessum naturalem Philosophicum potuit incipere a causa filiali , quae Deus est, si periecte causam primam suis effectibus adaeqiratam comperisset , seu magis eMetiri ad eam adaequare potuisset, sed non ita. Processus a fine filii insinuatus a Christo. dum praedicans Eucharistiae Sacramentum dixit: Nolae mare.
murare. Nemo potest ventre ad me Pater qua me missurra erit eum. Joan vi. s. q. Est itaque Pater primum
principium sine principio, di finis ultimus sine fine. Proceius velut a fine , sub fine Mit insinuatus a. Christo, dum praeditavit Discipulis: vehit ad x nisi per me. Joan. xiv. 6. Est autem Christus
minor Patre, secundum humanitatem di tanquam ese sectus ejus: sub eadem considerarione dicitui primogenitus creaturae Dei Similiter ia illam quam introduxit animam mundi. de dat hvire circumitum, dicens:
longe tamen aliterv impii ambulantes in circumitu. Sed hoe bonum finale versatur in circumitu tuo Domine, ubi constituisti lucidas mansiones, ubi reis quiescum Sanctorum animae Ibi ubi hic & nune in
Doctoris se Cancellarii Pari se .
SIGNIFICANDI. Propositiones Qui aginta.
Veneratio ista quarit is Marc. vi I. IE.
V M omnis cognitio sit de rebus aut signis,um de modi significandi dicuntur: sint .super signibficandi modis primo considerationes quinquam g nta. Deinde totidem de concordia Metaphysicae realis cum Logica sem inali. Significatio nec propite nec convenienter accipiis tur , nisi per respe m ad naturam intellectualem,qua: potest uti signo, per comparationem seu deductionem unius rei ad alteram. Propterea unificatio
dici potest intellectus constitutio vel aetitatio seu iuriamatio vel adaptatio. Unde significare, est aliquidi tellectui repraesentare. Significatio dicitur quasi signi factio , non quod res quae est signum fiat de novo per utentem signo, sed quia fit signum ad cognitionem alterius velut albterius per operationem intellectus Significatio non fit per aliquod signum quod non sit res e qua et quod enim nulla res est, nihil omnino rem praesentat sive significat, habet autem omnis res in tum de significanilitate quantum det entitate. Significatio potest accipi per intellectit m a qua- nque creata re. Ratio: quia quaelibet m creata Mgnum est a primo significante Deo constitutum, maxime filiipsius Dei, sicut enectus, sicut exempl- qum, scut via: significativum medium est, ad investigandum per ammentum a posteriori causam essicientem , exemplarem dc finalem.
Signum a quo significatio dicitur , non accipitur absolute, sed ad aliquid & relative , dum intelligitur ut signum, sicut species coloris in oculo non accipitur ut T S. Signum ut signatum dictum relative, magis accipit relationem istam ab actione rationis vel intelleis reis rerum habitudinem considerantis , quam a r
Dbus, ut res fiunt ablalute , sic rebus utuntur The logi per intelligentiam ,& devoti simplices per Fidem.
ignum ad signatum dum comparatur per intellectum, non caulatur ad extra nova res absoluta ecpositiva, sed bene in anima , quae primas ta secundas intentiones sibi tamat, quae res in anima singulares sunt ec accidentales, licet universalitatem repraesentent. Processus rei blutorius in inquisitione veritatis Signum presupponit ad veram hi nominis integri principaliter ad finem. Compositivus vero adeste eri es tatem, quod intellectus rem ita consideret & eoma c. --.M-paret, sicut in re extra reperitur habitudo , quam
a fine. Completus autem & quasi circularis processus constituitur ex utroque. Benedictus Ibeus, cuius in circumitu veritas sua est. Cujus vox tonitrui magnitudinis suae in rota. In Chiis meridie gyrat spiritus omnia lustrans. Ad quem Boetius in persena Phil sophiae suspirat. Da fontem lustrabee boni.vis aliter confideret intellectus quam res existat. Est igitur observanda vis Logica: in explicando, quom do conjungatur j xliter. enim intellectus consideret rem quod aliter sit quam sit, mendax est. Si vero consideret aliter apud se quam sit res ad extra, potest omnino esse verus , quia cognostit rem immaterialiter, qua