In rescriptum Benedicti 14. pont. max. ad postulata septem archiepiscopi Compostellae jejunii legem spectantia commentarius theologicus auctore F. Daniele Concina ..

31쪽

IX Commentarius Theologico.Moraliae

exemptio subditi a lege dubia sunt, tum Superioris est sen. tentiam ferre, dubitationes dirimere, dc dispensationis pruvilegium impertiri. Iudicium istud adeo est arduum, ut nvange ita Lucas exclamet c. I a. His putas est fideliae diffemator, , quem constituit Dominu super familiam suam Heine Boictor Angelicus colligit, graviter Superiorem delinquere, qui in dispensatione concedenda, aut bonum commune, quod est iustae dispensationis regula & mensura , non respicit, aut hanc doctrinam, sine qua munus dispensationis exerceis

re iuste nequit, ignorat . iisque enim, quae sui status sunt, ct ossieti seire debet. c Si (subdit S. Thomas I. a. q s .

a. . absque hac ratione pro sola voluntate licentiam tribuat, non erit fidelis in dispensatione, aut erit imprudens: infidelis quidem

si non babet intentionem ad bonum commune : imprudens autem si

rationem inspensandi ignoret. Tanti hanc doctrinam Angeli. eus facit, quo iterum ibidem ad primum Superiores adminneat, ut semper in dispensatione quaque prae oculis habeant boni communis incrementum. ndo cum aliquo diis pensatur, ut legem communem non sertiet , non debet feri in praejudicium boni communis, sed ea inteotione, ut bonum commune proficiat. X v I. Concinunt Angelico Patres omnes, qui argumen tum istud versarunt . S. Bernardus prae caeteris illud eX- ponit, manifestamque in relaxanda lege boni communis comis pensationem requirit. Sic enim scribit tib. de Praecept. dispenset. cap. t. Sed non omnibus in hujusmodi credita est di fpensatio, nis in bis dumtaxat, qui eum Apostolis dicere possunt: Sic nos existimet homo, ut Ministros Christi, & Du- pensatores Mysteriorum Dei. Nosit autem Melis fertius, ct prudem, quem consiluit Dominus super familiam suam, ibi

tantum usurpare dispensationem, unde bonam habere possit compensationem. Hoc quippe quaeritur inter Dispensatores , ut fidelii quis inveniatur. Neque doctrinam hanc, ut concludit

sub eiusdem capitis finem, solus ipse invexit, sed a prioribus Patribus haustam in nos derivavit. Numquid autem hoc ego, Nei solus sentio, vel primus dico non hoc ipsum O Papa Ge-Disitipod by GO le

32쪽

In Rescript. Pontis. ad Archiepi . Compo ei. Is lupus sensit y Ait siquidem: ubi nec tar non est, incontiertibi.

lia maneant Patrum Sanctorum decreta . Leo quippe Papa: Ubi, inquit, necessitas non es, nullo modo Sanisorum Patrum flatuta violentur. En infert: Ubi ergo necessitas fuerit ad uti. litatem Ecclesiae , qui potestatem habet ea dispenset. Ex ne. et tale enim fit mutatio legis. XVII. Innumeros alios Sanctorum Patrum textus huc adferre possem : sed ut prolixitatem declinem unicum sacro. sanctae Tridentinae Synodi testimonium, quod omnibus praeis valet, transcribo ex seis. 2 s. de Amor. cap. 18. Sicut publice expedit legis vinculum quandoque relaxari, ut plentur evenientibus casibu/, ct nec talibus pro communi utilitate suetis tr Si frequentius legem solaere, exemploque potiui , quam certo personarum, rerumque delectu , petentibur indulgere, nil aliudes, quam unicuique iad leges transgrediensit aditum aperire. propter sciant unitiem, sacrati mos Canones exacte abom.

nibui di quoad fieri poterit indistincte obsertiari. Quod F umgent , jusaque ratio, es major quandoqae utilitar postulaverit, cum uliquibuae dispensandum esse, M. causa cognita, ac SUMMA MATURITATE, atque gratis a quibuscumque , ad quo dispensatio pertinebit, erit praefandum ; aliterque dispensatusubreptilia censeatur.

XVIII. Prosper Fagnanus Doctissimus Canonista, ct Di.

sciplinae cum Ecclasiasticae, tum Monasticae praefervidus vin dex testatur Cap. Nimis. de S. Presbi. omnium Concili, rum, Canoni starumque auctoritate ad sustam licitamque disipensationem, causam prae requiri magnam, urgentem, maximam. Causa in dispensatione debet esse magna , seu quod idem es , major, maxima , iusta, evidens, urgens, di bis con

similis .... Alioquin si hujusmodi causa dest, non es dispen satio , sed di patio . Disputant Theologi , ct Canoni stae,

queat ne Pontifex ipse, ceu Supremus Legislator, a legibus Ecclesiasticis cum aliquibus dispensare omni sublata ratio nabili causa . Et tametsi super dispensationis valore dissideant, convenit tamen penes illos, eumdem absque causa. dispensantem peccare, illicitamque dispensationem eiusmodi

fore

33쪽

r Commentarius Theologiee. Meraliae fore. Dispensationes vero ab inferioribus Papa, absque iusta causa concessas , ct illicitas, dc nullas este aiunt omnes Quae omnia confirmantur auctoritate Sapientissimi Ponti fi . eis feliciter Regnantis, qui in suo primo Diplomate Non sigimur hanc praescribit clausulam . Nemini quidem his legitima causa, ct de utriusque Medic consilio m. XIX. Heinc colligas velim tria. Alterum, quo maforis momenti lex est , eo graviorem pro illius relaxatione cauissim necessariam esse . Alterum, seiunii legem gravissimam esse, utpote iure naturali, Divino, di Ecclesiastico, vario respectu habito, praescriptam, ut docet S. Thomas E. E.

I I. a. g. Unusquisque autem ex naturali ratione tenetur tantum jejuniis uti, quantum sibi necessarium es ad praedicta . Et ideo jejunium in communi eadit sub praecepto legis naturae. Sed determinatio temporis, S modi jejunandi, secundum contententiam, es ut litatem populi Orissiani, cadit subpris. crato iurii positivi, quod es a Praelatis Ecclesiae insitutum roe hoe es jejunium Celesiae : aliud vero es naturae . Haec generalis ieiunii, ab ipsa Iege naturae praescripti, notio, culicia, flagellationes, ct quiaeumque opus exterius corpus affligens, carnisque petulantiam cohibens, complectitur. Si plura cupis, consule opus nostrum inscriptum. La Discipli. na Antica, e Moderna delia Romana Chies a intorno at Safro Digium suar male eap. s. ubi fuse punctum istud dispexi . Tertium atque potissimum eiusmodi est. Non plus oneris a lege praescripti remittendum est, quam necessitas illius, cum quo dispensandum est, exigit, nimirum aut in totum, aut in partem. Si necessitas talis fuerit , ut subditus omnino a tota lege eximatur, absoluta dispensatio impertienda est. Si lex dividua fuerit, & subditus non egeat

rota exemptione, pars oneris remittenda erit, ut mox evidenter ostendam.

XX. Preiacta hac inconcussa doctrina, quae Sillogismi n

siri primam veluti propositionem format, ad secundam nunc

evincendam accedo : nullam scilicet occurrere necessitatem , nullam urgere rationabilem causam, cur concedentes esum

caris

34쪽

I, Rescript Pontis ad Archiepis Composiel. rs earnium, sacrae inediae tempore, impertiri quoque duplicis eomesturae privilegium debeant. Quam propositionem ,

ut evincam, pauca perstringere cogor ex iis, quae fusiore calamo explicui in libro inscripto. La resima Appellan. te. Illud vero in antecessum admoneo, quod ibidem dictum est, sermonem nunc esse de carnium esu, i ermisso Christia. nis illis, quibus piscium escae incommodant. aut qui eorum. dem & laeticiniorum caritate laborant : secus de infirmis, di debilibus, qui aeque repetita refee ione, ae selectioribuam epulis recreari indigent. Absolutam, de illimitatam dispen. sationem istis esse impertiendam fatentur omnes . His deli.

batis, propositionem meam evinco. XXI. Verbum jejunio non edere significat. Prima ergo ieiunii notio abstinentia a cibo est . Quoniam vero vitam agere absque esu Aomo nequit, iccirco tum in veteri, tum in novo foedere, unicum in dio esum ieiunantibus lex praeiscipit. Haec uniea comestura duo praestat , nimirum vitam alit, di carnis rebellionem coercet, ut docet Angelicus q. I r. a. o. jejunium ab Ecclesia siclituitur ad concupiscem tram refraenandam, ita tamen quod natura falaetur. Ad hoc autem sincere videtur unica comesio, per quam homo poteses naturae satisfacere, di tamen concupiscentiae aliquid detra. Hi , diminuendo eomessivum inera. Et ideo Ecclesiae moderm tune flatutum est, ut semel in die a jejunantibus comedatur. Huic unicae comestioni adiectus est ciborum delectus, seu abstinentia a carnibus. Harum ergo duarum partium , qui bus constat ieiunium, potior est unica comestio, posterior vero carnium privatio. Quamobrem Caietanus i.)quit a. R. q. I I. a. p. suoniam ieiunium Novi Tmamenti ex ab inemria curnium, di unica commione conflat tanquam ex parenbui subsantialibus, ita quod unica eomestio es ESSENTIALIOR jejunio , utpote a principio jejunii instituta in Ueteri

Dyamcnto . Sententiam hanc evidenter, ut ego quidem a

bitror, demonstravi, citato opere La resima spectante. Si plura cupis, illud consule . Ergo, hac admissa sententia,

omnium Theologorum comenta , grave peccatum peccat,

35쪽

is . Commentarius mologico Moralis qui esuin carnium permittens, eo ipso iteratam comestu.ram impertit. Quis Theologorum unquam asseruit, concessionem minoris maiorem quoque partem secum trahere pCiborum delectus minor est ieiunii pars, ut probatum est. Ergo istius concessio nullo modo infert potioris partis pedimi lonem, nisi peculiaris ratio infirmitatis urgeat, quemadmodum non urgere in nostro casu convenit penes omnes.

XXII. Non arridet laudata sententiae Esto. ordinem inverte. Fac carnium esum principem in ieiunio partem esse :posteriorem unicam comestionem. Quid inde r Non ne penes Catholicos omnes certum est, ieiunium Romanae Ecclesiae duo complecti praecepta, quorum alterum iteratam comes in ram , alterum carnes vetat r Praecepta haec utpote humana, liberaque auctoritate invecta, separabilia sunt, nemine rese

gante. Quo inconcusso principio posito, sic arguo. Dispensa.tio quaeque, ut licita sit, & valida, ex iusta, & rationabili

causa concedi, communeque spectare bonum debet. Incommodum quod cibi quadragesimales stomacho inferunt, sufficiens dispensandia carnibus causa est. Ut vero alterum unius comesturae mandatum relaxetur, quaenam causa p Christianus carnium esu ob stomachi defectu indigens, sanus est, ataque robustus. Quid ergo causae occurrit, cur licite cum eodem super unica resectione dispensari queat 3 Alter Christimnus eiusdem sanitatis, qui esuriales comedit eseas, semel in die reficitur. Ille vero selectioribus epulis recreatus, esus it rabit Praecepta, ut dixi, separabilia sunt, unumque sine altero consistere valet . Ergo graviter delinquit Superior,

suique ministerii praevaricator efficitur, cum alterum praec plum unius resereonis relaxat, cuius relaxandi causa occurrit nulla.

XXIII. Maior, inquis, pars minorem absorbet. Abstinentia a carnibus maior est ieiunii pars ergo: hac sublata, necessario aufertur altera unius comestionis. Doctrina haec proscripta ab Innocentio XI. est in hac propositione S . non tes recitare Matutinum, di Laudes, potest autem reliquaIb ras, ad nihil tenetor, quia major pars trahit adse minorem. Quo ties

36쪽

In Rescript. Poetis ad Archi T. Composeel. yrties ratio damnatae thesis militat pro altera consimili thesi ,haee in illa damnata intelligitur. Eadem est utriusque pro . sitionis Divini ossicii, ct Ecclesiastici seiunii ratio. Ergo utra isque damnata. Eamdem esse rationis, ut aiunt, identitatem

patet. Quin validior respeetu ieiunii ratio urget . Unicum quippe praeceptum est canonicas horas praescribens. At quia hae distinctae sunt, & in qualibet illarum finis eluset praeceis pii ; idcirco proscripta doctrina est illorum Theologorum,

qui contendebant horarum Canonicarum pensum individuum esse, maioremque partem absorbere minorem. At duo, ut minus sunt, omnium consensu, ieiunii praecepta, quorum alis

terum unicum esum praecipit, alterum carnes vetat. In utra

libet parte praecepti finis, qui conmetatio carnis est, consistit. Quis enim Catholicorum ibit inficias, abstinentiam a dupli ci comestura partem esse exterioris poenitentiae y in si haee duo comparentur, magis prohibitio iteratae resectionis, quam interdictio carnium gulam torquet, ct concupiscentiae rebellionem comprimit . Plus itaque Ecclesiasticum ieiunium, quam Divinum ossicium dividuum est. Ergo vi iusti ratiocinii in proscripta horarum Canonicarum doctrina, proscripta est haec altera, quae docet, dispensationem a carnibus secum trahere dispensationem ab unica comestione. Evidens igitur est gravi scelere inquinari eum, quia praecepto unicae comestionis Christianos absolvit, non alia ductus ratione, ni si, quod faculta.

rem carnium edendarum impertiit.

XXIV. Heinc profligata omnino remanet prima ratio supra I. relata, quae excitandae quaestioni, sedemque Apostolicam pro eiusdem solutione adeundi causam dedit. Quid enim sensui communi repugnantius, quam individuam asserere ieiunii naturam, illamque metaphysico composito assimilare Istius

partes non aliena voluntate, sed natura sua iunctae sunt. D. junium totum morale est pluribus conflatum partibus, pluri busive praescriptum mandatis reapse disiunctis. Nonne iuvenes a carnibus abstinent, dc ad vigesimum primum annum usque duplicato pastu reficiuntur p Nonne Quadragesimales dies Dominici a ieiunio, secus ab abstinentia sos uti sunt 3 Dierum

37쪽

x8 Commentarius Theologico. Moralis Saerorum observatio duo complectitur. Ab opere servili abbstinentia, & Sacrosancto Missae Sacrificio adesse . Nonne fre- quentissime, unum sine altero consisti ty Nonne Theolod om nes adfirmant, graviter Superiorem peccare, qui Christianum absolveret ab onere audiendi Sacrum, quia illi facultatem in.dulsit, ut opera agere servilia queat r Qui aere gravatus alieno centum solvere nequit , valet autem quinquaginta et num. quid non tenetur solvere partem, quia non valet totum

Nonne infidelitatis, & iniustitiae argueretur villicus, qui de. bitores dispensaret a solutione dimidii debiti, propterea quod impotentes sunt ad integram solutionem 3 Infidi ergo M. erorum Canonum custodes, Divinique Ministerii praevariea. tores habendi stini Superiores illi , qui exigere a subditis negligunt unius praecepti debitum pensum, quod duo praecepta observare isti nequeant.

XXV. Tandem Responsum Ponti fietum BENEDICTI

XIV. Antecessorum Pontificum, & Synodorum Decretis in.ahaeret. Gregorius XIII. in Bulla Cruciatae haec praescribit. quod, qui carnes comederint, servata in caeteris jejunii Ecclesia.stici forma, icto jejunio fatisfecisse censeantur. De hoc Diploma.

te sermo redibit, dum sextum quaesitum exponam . Alexander VII. in privilegio Romanis concesso an. I 6s T. Edenis darum carnium, hac clausula limitat dispensationem. Etiamsi carno usum concedat, neminem tamen a jejunii lege sitiere imtendit. Sapiens aeque ac pius Pontifex Clemens XI. in suo Edicto an. retos . haec adiecit. Tenentur obsertiare jejunii imgem, cui devincti illi sunt, quibus ob iustam causam permittitur, ut tempore quactrage ali carne salubri vescantur. Decreta Synodalia praetereo, ne in re perspicua aequo prolixior sim. Illud dumtaxat addiderim, quod benignioris ethices cultoribus maximi erit ponderis, nimirum P. Claudium La Croix testari communiter Episcopos concedentes carnium cibum . adficere Iimitationem unicae comestionis . Hoc ipsum (inquit DA I. I o. n. 116s communiter declarant Epistos disipensanter pro earnibus, se non aliter vel Fistensare, quam relinquendo obligationem jejunii, quoad refectionem Disilippo by Cooste

38쪽

I, Resipi. Pontis ad Arcis C. Composel. Isctionem unicam. Qtii plura avet, adeat laudatos libros nostros La si, resima Appellante , ct La Disciplina Antica, e Mo.derna ore. Eorum, quae itidem dicta sunt, is huc transeribe.re nonnulla coactus fui necessitate . eiusdem versandi arguis menti cogente. Quod ideo repeto, ne me actum libere a. gere accusent morosi aliqui critici. XX v I. Perpendas nunc obiter velim, quam praevalida sit secunda ratio s. I. indicata, videlicet, ies unium cum esu carnium coniunctum appellandum ieiunium non esse . Nam ieiunium vocant Pontifices Summi, ct graviores Theologi .c,od si tu praeceptum unicae comestionis ieiunium vocare recusas, nulla ego tibi intentabo litem. Illud dumtaxat. iv. re postulo, ut exacte unicam comesturam serves, teque ab iterata abstineas . Hanc vero abstinentiam, quocumque malis nomine appella. Nec enim nomina, sed res nos sollicitos habent. III. Diluitur pinremum a umentum s. I. Iropositum , atque euendentinae ostenditur, sub gravi culpa conce ni edendarum camnium Scrae inediae tempore adjiciendam esse limitatiovem

unicae comesionis.

XXVII. D Riusquam argumento recta occurro illud clarius explico. Scimus, inquiunt, in utroque Diplomate BENEDICTI XIV. & praecipue in secundo unicam iuberi comestionem. Hoc Lippis & tonsoribus compertum . Illud quod facessit negotium, & quod supremum adire Tribunal coegit rest, utrum haec unica comestio sub gravi culpa praecipiatur E Aiebant alii, negabant caeteri , atque adeo dii bia , & controversa res evasit. Porro in eissa dubio (inquie P. Thomas Tambtirinus sic. cit. an verba aliqua legii prin ceptum obligans importent, an consuum , tamquam REGULAM CERTAM ponunt Doctore , reputanda esse consilia , oenon princepta. Lege integrum textum s. I. descriptum. Eam

C ij dem

39쪽

aci Cemmentarius Theologico Moraliaedem Doctrinam prius docuerat P. Thomas Sancher de Mae. trim. Disp r. n. 36. si ties dubium est , an impositum sit

praeceptum naturale , Divinum, vel humanum de aliqua re, non obligari dubitantem, quia donec conset de praecepto , possidet-τoluntatis libertas. Et P. Antonius Terillus cum caeteris Probabilistis legem controversam , non esse legem pugnacissime defendit. Ee Regul. Mor. I. p. q. t. n. S., o p. T. q.

s. Tandem licet constet de praecepto, dubitari de obligati ne potest sit ne gravis, an levis. XXVIII. Ut ab hoc ultimo, quod est potissimum controversiae caput, orsa capiam. Duo sunt principia unde Theologi, di Canonistae gravem legis obligationem colligunt. Alterum se ista toris voluntas : alterum materiae praescriptae magnitindo. Haec duo principia mutuo sese iuvant , unumque aliud infert. Materiae gravitas ambiguam saepe legislatoris voluntatem, claram essicit. Et voluntas legislatoris severioribus eo presia formulis, materiae gravitatem patefacit. Disputant The rogi , valeat ne legislator in materia gravi levem imponere in bligationem, aut in materia undequaque levi graviter astringere/ Aiunt isti, negant iIli. verum penes omnes convenit, in materia suapte natura gravi Iegislatorem gravem praescribere obligationem, nisi conceptis verbis oppositum exprimat Quoniam legislatoris voluntas respondeat rei magnitudini fas est.

XXIX. Uniea refectio est omnium assensione Theologorum pars substantialis sive magis sive minus praecipua Ecclesiastici ieiunii. Nemo est Catholicorum, qui vel in dubium revocer, eos lethaliter peccare, qui ieiunii tempore hanc iterant co

mestionem. De materiae itaque gravitate nulla remanet ambigendi ratio . Materiae magnitudini congruere legislatoris verba constat ex utroque Diplomate. In primo Non Ambigimus haec habentur. Nolumus antem vos ignorare , cum his

Ivsmodi necessitate S seroandam esse POTISSIMUM unicam

cymessionem, sicut alius hic Romae et ae nos ipsi hec anno urge'tibus causis praescripsimus . . . Porro quemadmcdum do

ejusmodi iudulgentia tum eoute impertiendis, s secui fret ,

40쪽

In Rescript. Pontis. ad Arabi C. Compo L diture persuasum habemus districtam Supremo judic redditum iri

racionem, ita conscientiam uniuscujusque vestrum onerandam

esse ducimur. Quibus verbis significantius gravis exprimi obligatio holerat XXX. Verum nil tam perspicuum, apertumque est, quod

novus opinandi modus adducere in controversiam non a

sit. Tot subtilia commenta adversus laudatum primum Diploma evulgata fuere, ut ad ea labefactanda secundum edere opus fuerit inscriptum In Suprema, in quo haec habentur. Hinc factum esse accepimus, quod non defuerunt , qui perhumanas , di hominibus a Chrisiana paenitentia abhorrenislsiti, dumtaxat dignas illationet sibi, aliisque persuadeant oee. Quibus interpretamentis indicatis, ut eadem ex hominum animis evellat, gravioribus utitur formulis. Sic enim peragit Pontifex Summus . Luam fave persuasionem a sententiano ra alienam, ut ex omnium animis penitus e Pellamur, nos

quibuscumque, quacumque occasione, siue multitudini indiscri. minatim, ob uetextem , gravi mamque necessitatem , sive simgulis ob legitimam causiam A vitriu que Medic consula, dummodo nulla. certa, ct periculosa ameme valetudinis ratio intercedat, ct aliter feri necessario exigat, in suadragesimae, aliisque anni temporibuI, ct diebus, quibus carnium, o rum, em lacticiniorum esui est prohibitus, dispenseri contingat, ab

omnibus. omnino, nemine excepto, Unicam comestionem servan. dam, di licitaria atque interdictas epulas minime esse aponen..das, tenore praesentium declaramus, ct edicimui. XXXI. Habemus ergo conditionem unicae comesturae non

eoi silii esse, sed praecepti graviter obligantis . Neque gramvis haec obligatio nova est, sed ex ipsa ieiunii Ecelesiasti. ei iust* dispensationis natura ortum ducit. Summus Pon tifex in hoc suo Rescripto declarat sub gravi culpa adiicien dam esse unicae refectionis limitationem, quia ipsa mater gravitas, di licitae dispensationis regulae id exigunt. Quod

evidentius confirmo. Ab integro, ct amplius saeculo fervebat Theologos inter disputatio, utrum nec ne praeceptum urgeret coniungendi cum carnium esu concesso ob evitandum