장음표시 사용
191쪽
expers esset eius concinnitatis. Eo artificio excelluis videntur cantores illi Romani sub CAROLO M. in Francium missi, a quibus didicerunt Francia cantores notam Rumanam , telte monacho Livolism in vita CAROLIM . excepto quod tremulas, Te vinnulas, 1ive cossi sibiles vel secubiles voces in cantu on poterant perfecte exprimere; ut iam superiore libro de notis muscis notavimus , Veteres etiam notas musicas, antequam usu Venirent nota illae quadratae, quibusdam lineolis apicibusque designasse incantu ac musica plana eXiones quasdam ac morulas vocjs de quibus T. I. p. 2 3. in Ot 3 quadam proli Xum Ut Dosis retini locum e mi rolosi cap. IS. retulimus, ut quasi metricis, ut rem prosequitur pedibus cantilena plaudatur, i aliae voces ab aliis morulam duplo longiorem vel duplo breviorem aut tremulam habeant, id est, varium tenorem, quem longum aliquotiens apposita litterae virgula plana significat ac summopere caveatur talis neu marum distributio, ut cum neu mae, tum eiusdem soni repercussione, tum duorum aut pharium conne Xione fiant, semper tamen quod aut in numero vocum aut in ratione tenorum neu mae alterutrum conferantur , atque respondeant, nunc aequae aequis,
duplae, vel triplae simplicibus . . . proponatque sibi musicus, quibus ex his divisionibus incedentem faciat cantum , sicut metricus, quibus pedibus faciat versum nisi quod musicus non se tanta legis necessitate constringit , quia in omnibus se haec ars in vocum dispositione, rationabili varietate misceri permittit. HL CHALDUs cap. 4 musicae discipi explicat, quod specialiter attinet rhythmos illos, qui in sacris nostris hymnis frequentantur : facta divisione muscae in harmonicam, rhythmicam, metricam , ut plerique Ostii ex Ckssior, o Ro, si Dost Hispulens. Auspicatur a rhythmi definitione, quae iisdem verbis apud laudato scriptores legitur . Rhythmica est, quae incursione ni requirit verborum , utrum sinus bene a a male cohaereat. Rhythmus namque metris videtur esse consimilis quae est modulata ver- horum compositio, non metrorum Xaminata ratione, sed numero syllabarum, atque a censura diiudicatur aurium, ut pleraque Ambrofana carmina. Unde illud: Rex aeterne Domine, rerum Creator omnium ad inia star metri iambici compositum nullam anaen habet pedum rationem, sed tantum concentus est rhythmica modulatione. Cusi scintillam vel perparvam habet metrorum, hic cognoscere valet nostrum de hac re sermonem. Etenim metrum est ratio cum modulatione ; rhythmus vero est
modulatio sine ratione, per syllabarum discernitur numerum.
192쪽
III. At vero musica nostra mensurabilis seu figurata, nulla ratione syllabarum habita , suapte mensuram temporum variam in se habet, recteque a FRANco NE definitur : Musica mensurabilis es cantus longis brevibusque
temporibus mensuratuT. IV. Auctor pseudonymus de mimica quarta ut vitiose scribitur in editione operum Veia BEDR Colaniens an . 688. pro quadrata seu mensurata a breviter, quid in hoc genere musicae conssiderandum sit, X ponit: si qualitates, quantitates, similitudines, dissimilitudines, diversorum sonorum proportiones, tempora Mensuram, nec non distinctiones longarum breviumque figurarum .semi brevium. Tot notarum figura S, a quibus etiam nomen musicae figuratae est, agnoscit describit FRAN-co in arte cantus mensurabilis cap. IV. de Muris sive signis cantus mensurabilis his verbis: si Figura est repraesentatio vocis in aliquo modorum ordinate per quod patet, quod figurae debent Onare modos, non econtrari , Aemadmodum quidam Uuerunt. Figurarum aliae simplices. aliae compositae. Compositae sunt ligaturae. Simplicium tres species, scilicet longa brevis, .semibrevis quarum prima in tres dividitur, in longam perfectam, imperfectam cin duplicem longam. Io de MURis iam quartam speciem seu figuram agnoscit, minimam scilicet quae
Muratur ut semibrevis, ni, quod sursum egi audata, tit hic Conii
cere hinc etiam licet Ioannem de MURIs es e FRANcos aetate posteriorem, quem vel ideo quidam perperam primum inventorem diversi valoris notarum musicarum, seu auctorem musicae mensurabilis faciunt, ut iam a . MERsENNo recte demonstratum agnoscit L. I. RoussEΑ in lex. V. me fure. Is sic Lo de MURis prae oculis Parisis habuit, locumque profert, qui rem extra dubium ponit moderni nuno morosa multum utuntur mensura. Sic etiam FRANCo his verbis quemadmodum quidam p0suerimi, alios ante se agnoscit auctores musicae mensuratae. FRANCONEM citat MARCAE Τυ de Pudua in epistola dedicatoria Pomerii in arte musca ad RoBER aeu Ierusalem, Siciliae regem, qui patri CARO Lo II. successit n. 3O9. ut adeo ad eculum duodecimum referendus sit FRANCor quod interis aetatem GUIDo Sis , qui floruit adolescente saec. XI. reponenda sunt musicae mensuratae primordia. Recte igitur hanc laudatus Rouss EAM Gui DONE recentiorem iacit cuiu quippe O-
193쪽
tandi ratio, quam constantem in eius operibus deprehendimus, nullum notarum valorem agnoscit, tantum quod e eius sententia paullo ante allata valorem seu tenorem laetum aliquoties litterae vir ula plana uno situ Agniscat. Non capio, quam KIRCHER Us hic tribuit GUIDO Ni inventionem a I m. M staturae pol 'plactrae, quam deinde Ioannes de MuR1s, inventionem uidoniu-- nam ad incudem revocando, artificium musicum omnibus numeris compleverit. Magis ingeniosa nihilominus est, X cogitata a KIRCHER potius ad suisseculi usum, quam Io de MURIs, notarum figuratarum genesiS. Nam
inquit exi . , quibus signis Guino lineas phono tacticas sive voces si-' si
gnare solebat, per continuam additionem vel subtractionem nota eruit, quarum singulae ad praecedentem duplae sunt quoad temporis prolationem. Atque notas peri significatas vocavit minimas notas vero peri nigrum indicatas emi minimas, easdem cum cauda fusas, cum duabus caudis semifusas denominavit, prodieruntque ex uno b quatuor diversa notarum species, minimae, semiminimae, fita, semifusae: reliquas vero longioris temporis notas ex x duro sive quadrato formavit, per i truncatum utraque par . te truncatam formavit hanc notam *l-- quam brevem appellavit semi-
brevem vero deduxit' rotundo cauda privato, longam formavit ex x persecte quadrato' cauda oblonga maximam denique ex producta caudais quadrati duplo maioris productu ut e latere patet
Quae cuiusmodi sint , ex modo dictis patet: uti etiam , quid laeeo tenendum, quod a GOLDASΤo profertur in notis ad ac REA ARDI Mr. 9M-. iunioris de casibus monasterii ci Galli . . ex Petri HER D,minicani A r chronico Franco fortens ad annum 36o. Musca ampliata est. Nam novi cantores surrexere, 40mponsae se Mursae inceperunt alios modos alis fuere profectu nimirum artis ampliatione haec intelligi debent id quod Ioanni de Mugis tribui potest , qui floruit adolescente saeculo deci D. psori
poribus UDovici avari Imp. IV. IOANNis apae XXII. an. 133o. πι- ο claruisse dicit Huius pontificis iam audivimus an. 323. factas querelas contra nonnullos nova schola discipulos, dum temporibus mensurandis invigilant,
194쪽
invigilant. novis notis intendunt ere suas, Asam antiquas cantare malunt, in semibreves o minimas ecclesiastica cantantum, notulis percutiuntur Novellae scholae discipulos figuristas sui vi appellata ad regulas artis iam tunc revocata ea disciplina, quam, ut solet, paullatim enatam efformatamque fuisse, ex iis, quae modo de Origine musicae mensuratae digimus, palam fit. Atque sic accipi possunt, quae iam ex Io Sa- De nugis cu-ris heriens AEL RED, saeculi duodecimi scriptoribus An iis attulina ess, ' dum ille mussicos sui aevi incessit, qui ante conspectum Domini in ipsis penetralibus sanctuarii lascivientis Vocis tu Xu quadam ostentatione dui, muliebribus modis notularum, articulorumque cassuris stupentes animulas Spe Lehahis emollire nituntur. AEL REDUS ero. Hic inquit succinit ille discinit, lib. I c.*3. alter supercinit attes medias quasdam notas dividit, incidit Nunc vox stringitur, nunc frangitur, nunc impingitur , nunc diffussiore sonitu dilatatur. Referat huc etiam forte quisquam antiquorum matutorumne antiq. eo Carthusianorum sententiam a MARTE NI a nobis supra allatam. praei 'ti- cavetur autem, ne imitatione quadam Rutiliarum, numerosum Ona-
T. m. iuibi. Cui H seu me tractim Vel etiam Compositum , ut tunc frequens fuit riza. perietesibus saltem ad sinem, quas notavit LEBEu FG sectentur cantum fi st-ctione F inundatione vocis S geminutione puncti. posterius hoc, si de peste lesibus accipi collubeat, primam contra puncti denominationem innuere videtur, quam tamen nulli bi in monumentis huius medii aevi reperi. Multo certe minus nomen istud derivandum L. V. V existimo a notis illis , quas ex solis punctis Composita proser KIRCΠΕ- f sic s. aut a uiactis illis, quae nausicae mensuratae sunt propria, Ocatquesu mentationis ΜΗ Ε Τus de Francia I ex sententia D. de MURI vero tria significant, perfectionem temporis, significationem perfectionis, &modi divisionem quandam. Εκplicatur . Varia sunt, quae difficillimam reddiderunt theoriam ac praxin nau- η'tJ VJ VJ scae mensuratae. Supra inter specimina notarum muscarum recensuimus schema Tab. XVIIJ. notarum huius natas cse ad valorem signi prolationis brevioris seu minoris temporis, persecti, imperfecti, nec non per di-mmutione in Est autem prolutio duarum vel lium minimarum vel valoris eiu dem contra semibre em positio , ut infra notatur ita ut prolatio maior tres, prolatio vero minor duas tantum haberet minimas emi brevi correspondentes prout nimirum tunc obtinebat, ut modus maior tempus perfectum similiter tres, modus autem brevior tempus imperfectum duas sibi sortiretur respondentes, uti in eodem schemate cernere licet cum appositis etiam signis, quae cantu praefigebant, uti hodieque fit; et si ad nostram
195쪽
nostram usque aetatem semper decreverit mensurae illa traditas , quam hic etiam in schemate cernere est, maxime ubi infra ponitur cum suo 1gno modus maioris brevior in maXimis .in longis, per totum vero schema numeris arabicis valor cuiusque notae a maxima usque ad minimam Fquas partes prolationis quinque designat Ira de MURis sunt nempe ma-Xima, longa. brevis, senii brevis cininima ita ut postremae duae semibrevis minima in nostra musica maXimae 1nt. - -Η quae . ipsae rarius usurpantur , ad tempus quadragesimae vel lugubrem maioris hebdomadae passionis Dominicae cantum fere relegalde. Quid iam Id nostram musicam decerneret IOANNEs XXII. qui tune in semibreves, minimas invehitur, quae ultimae respondent tempori seu mensurae cantus plani, quem ille sic infuscari, confundi dolebat: Adeo Extraore. ut interdum antiphonarii gradualis fundamenta despiciant , ignorent, ''μ' ' βρ-
super quo aedificant, tono nesciant, quo non discernunt, imo confun- i . dunt cum ex earum multitudine notarum ascensiones pudicae , descen stote cieri risionesque temperatae plani cantus, quibus toni ipsi secernuntur ab invicem, obfuscentur: currunt enim, in non quiescunt aures inebriant, .non medentur gestibus simulant, quod depromunt, quibus devotio quaerenda contemnitur, vitanda lascivia propalatur. Quam gravi ver ad nostram musicam figuratam comparata tunc fuerit, quoti Sque partibus tam dior ex numeris palam fit, qui in schemate nostro notis inscribuntur, valoremque motarum ma Ximarum, longarum c. ac normam designantusque ad duodecuplum, imo Octdecuplo maiorena. VI. Supersunt demum in eadem IOANNI XXII decretali consideranda peregrina quaedam alia, etiam novae melodica disciplinae nomina, quam perstingit Nam melodias, inquit, h0quetis intersecant, distantibus lubricant, triplis θ' mutetis ut aribus nonnunquam incustant c. mque-tus Duc AN Gio MCARPEN Τ iERI singultus est ex Gallico Hoquet. Iuxta auctorem de musica mensurata inter opera V. BEDR tria tantummodo sunt genera, per quae tota mensiurabilis musca transcurrit, scilicet discantu, ho- cetus moi Bonum. Aspiratione tamen postposita FRANCO, postquam OX cap. a. divisisset discantum in simpliciter prolatum, truncatum, qui ochetus dicitur, & copulatum, ad finem operis seu artis musicae mensuratae cum egisset de copula, quam dicit esse velocem discantum ad invicem copulatum, de chetis peculiari capite tractat. G, Ochetus, inquit trui catio
Variaeque species inusici figurat .
196쪽
catio est cantus, rectis omissisque vocibus truncate prolatus. Et est scien dum, quod truncatio tot modis potest fieri, quot longam in brevem, vel semibrevem contingit partiri. Longa partibilis est multipliciter : primo in longamis brevem, brevem clongam .ex hoc fit truncatio velochetus, quod idem est, id quod in uno omittatur brevis, in alio vero
longa. Ρostquam locutus fuerat de aliis eiusmodi truncationibus in tres breves vel duas, vel etiam in plures emi breves, interiectis etiam pausis itaqttud quando unus pausat, alius non pausat, Te e contrari9, ex quibus creentur cheti ut ares singularem quae ad rem est, organi descriptionem affert Or amnis, inquit, proprie sumtum ut cantus non in omni parte sua mensuratus. De notione organi pro humana voce seu cantu , qua nihil frequentius fuit medio aevo, passim aliqua in hoc opere notata reperies. Eadem sorte est ratio vocis ira, quam in FRANcOΝ reperimus. Integrum hic exscribere locum iuvat, si forte ad hanc potius, quam adsequentem de instrumentis musicis pertineat tractationem. Discantu autem fit cum ira, aut cunia diversis, aut sine ira cum ira si cum ira hoc dupliciter cum eadem aut cum diversis. Cum eadem ira fit disia cantus in cantilenis, rodellis, cantu ecclesiastico. Cum diversi liris fit discantus ut in molettis, qui habent triplum , Vel tenorem, qui te nor cuidam irae sequi polleat. Cum ira sine ira fit discantus in conductis, in cantu aliquo ecclesiastico, qui proprie organum appellatur. Et nota, quod in his omnibus idem est modus operandi, Xcepto in con ductis, quia in omnibus aliis primo accipitur cantus aliquis prius factus, qui tenor dicitur, eo quod discantum tenet, ab ipso ortum habet. In conductis vero non sic. sed fiunt ab eodem cantus discantus c. Rudelius idem est, ac apud Duc ANGIUM Rondesius, quem sic describit musicis no stris Rondeau Intercaturis cantilena affertque locum o de MURI sequentem Notidae rubea aliquando ponuntis in laetis V ron desiis hue Miduo, ut ad invicem po tuum aliis perfectionibus cumputari. Addit Duch NGIU Poetae nostrates etiam sisndeau 0cunt rhythmum hicularem, F Hispani Rondelet circularem cantilenam. De conductu Gro quae adhuc leguntur apud FRANCONEM , indicant modulatum admodum fuisse cantum: Quia inquit qui vult facere conductum , primo cantum invenire debet pulchriorem, quam potest, deinde uti debet illo, ut de tenore faciendo discantum , ut dicturn prius. U DUCANGIUS Voce
conductus X HENRic amandavo refert GER ARDUM monachum S. QUIN-Τ1Ni m Insi tu edidisse antiphonas responsoria pro festo S. Lis ABETH Turingiae, hisque hymnos adiecisse ΕΤ Rura canonicum S AUT BER Ti
197쪽
Cameracensis is composuisse etiam cantica , quae ut Conductus Socant. Conductus, quod ad praesens attinet argumentum, Duc INGI continuatori est canticorum species Gallis etiam Conduis dicta quam in rem locum habet ex S. libro ΙΙ. Mira . f. m. V. alium vero Q vijitat ODONIsarchiepiscopi RotomaZens ab an. 248. ad an. 2S9. X Od. reg. sequentem : In feso S. Ioannis. Innocentium nimia iocositate F scurrilibus cantibus utebantur moniales monasterii Visiaris utpote furiis , conductis, motulis pracepimus, quod honestius se cum maiori devotione alias se haherent. Motuli idem hic videntur esse , ac motelli apud seud Onynaum BEDAM , qui eandem etiam conductis coniungit Vocem , practicae PQ asa. musicae definiendo partes, scientiam scilicet de gravi , medio, acuto sono c. 'quomodo ex his componuntur molesii, seu conducti H 01 Pana. Et postea de figuris, seu notis figuratis cantus mensurabilis agens dicit, eas aliquando poni cum littera, aliquando sine illa. Cum littera vero, ut inmotellis , similibus sine littera, ut in eum is conductorum similibus c. Existimo motula seu motella haec eadem esse cum moletis, de quibus supra quoque locum DURANDI retulimus de modo generalis Concilii celebrandi qui iam finiente saeculo XIlI. suadet, honestum esse , quod cantus indevoti minordinati moletorum, similium non fierent in ecclesia c. Alium locum profert CARPENI iER XIJSS. constitutionibus a melit. . I. Rubr. 3. Neque moletos, neque naturam, P aliqΠem Cantum magis Ad lasciviam, quom dezotionem provocantem aliquis decantare habeat, sub poena gravioris culpa De tappatura non occurrit, quod ad
Alterius generis cantiones plures habentur in S. codice Sam BD- fano OO circiter annorum sub nomine titerus quae eiusmodi sunt, ut facile originationem ex Gallico Mot, vel Italico Motto , uti quidam
flatuunt, admittant ' cum enim reliqui omnes discantus eius codicis, quibus totus refertus est, ordine seu nota contra notam, quem Contra punctum nominamus, cantum suum sequantur , ut ex allatis subinde specuminibus palam est in his mutetis plerumque vocaliqua pro Tenore notatur, ut in primo schemate Iam.
199쪽
200쪽
nentes tu nos conser a. in He li Ja 1 en alleluia. Melodia hic in Alleluia nulla designatur quae est in enore tertii spe. ciminis Vota pulchra c. econtra sine textu , seu ullo serba.