De fato Sophocleo, particula prior

21쪽

Θυεστης καὶ οἱ εκ τουτων γενων πιφανεῖς ἄνδρες. quibus verbis, ut sato magnam vim tribuat tantum abest, ut peccato velit admisso incidant homines, qui in tragoediae agant, in miseriam simulque luce clarius ex hoc l0co apparet, cum sic Aristoteles statuerit de origine calamitatis personarum tragicarum, consulto eum nullam secisse tragici sati notionem. De quo quid persuasum habuerit hic philosophus cum satis perspicuum eSSe putem, quoniam in hac ejus auctoritate, quamvis magna, nobis non est acquiescendum, sed ut jam supra significavimus, ad ipsius Sophoclis sabulas animus convertendus, jam equitur ut operam demus viae quaestionis nostrae atque rationis quani aptissi uiae inveniendae qua in re non dis- scite videtur esse elaborare. Etenim satum, quod vulgo sertur, inveniri apud Sophoclem nullum non modo negan-les, sed etiam apposite ad persuadendum demonstraturi, satalium, quas dicunt, earum, si etiam apud Sophoclem

invenimus notionem X pressam, quale quantaque auctoritate ornatas quasve partes agentes illa sibi finxerit poeta, primum erit Xplanandum.

22쪽

Interesse aliquat rationem inter ea, quae peccent et quae patiantur miseri, ne antiquissimis quidem temporibus homines fugit, siquidem jam e Pelasgorum cultu et religione apparet, in ala saepe propter celera perpetrata adeo immitti credita esse ). Iomines igitur probos a diis omnibus praemiis ornari, improbos graevissima quaque poena plecti, quoniam et in proverbium sere abierat, neque solum vita communis, Sed etiam prateritorum temporum memoria evidentissimis exemplis illustrabat, poetae tragicae illam cogitationem toto pectore ampleXi non potuerunt sacere, quin proponerent et probos ex iis quae bene et laude digna gesserunt, fructum percipientes, et improbo S detrimentum ex iis, quae male et turpiter perpetrarunt,

et Oedipus colloquens cum choro:

23쪽

Atque homines rudes et inculti, quo clarius significarent divinam illam justitiam, turpitudinem poena plectentem, cum sagitiorum ulciscendorum munus detulissent ad singularia quaedam numina, haec ne poetae quidem tragici morem gerentes opinioni vulgari, dubitarunt in scenam producere. uare etiam apud Sophoclem inveniuntur ultrices illae deae: Ἐρινυεc 'Αρα, εμεσις ίκη, de quibus deinceps pauca placet disserere.' ινυες igitur illae Γῆς τε καὶ Moro v Οραι, laesae pietatis imprimis consanguinei. debilae severae ultrice S, quae invocantur ab Ilectra ') ut poenas ae petere non moratae restem paternae caedis ultorem incolumem mitterent ad occidendum Aegisthum et Clytaemnestram, per

βουμεν θν'), agitant eaedem Alomaeonem matris, Meleagrum avunculi interfectorem'). Atque edipus, cui Creon avunculus idem et affinis i in inferre conatur, eXelamat ):

καλων ἱκνουριαι καὶ καχ α σκήπτω λιταῖς

Vocis autem significatio cum amplificaretur, factum e St, Ut omnino Scelerum persequendorum his deabus darentur partes et quasvis injurias ulcisci crederentur. Puapropter euerus macem fratrem sepelire ab Atridis vetitus, ad μνήριον Ἐρινυν se convertitq). Poenas vero exigentes eum ei quem agitant, perniciosae sint. ho-

24쪽

mines quippe quae insontes sibi videantur esse, quomodo justae ultrices Furiae appellandae sint, saepe non intelligunt,

sed supplicia injuriarum expetenda earum munuS SSenilai curantes, vexatrices eas arbitrantur omnia malorum genera temere immittentes tua de caussa etiam res, quae interitum misero pararent, eaedem putabantur machinari deae, ut Hectoris gladium ), quo se percussit RaX, et vestem essi cruore tinctam' quae pessum dedit Herculem. Atque cum non inusitata sit ea sermonis consuetudo, qua res essecta caussae efficientis nomine notetur, interdum, quae animum in caecitatem et furorem injicere ducatur ρινυc significat ipsam hanc animi caecitatem ut eo loco Sophocleo, quo chorus haec praedicat de Antigona'): κατ' D νιν φοίνια θεων των νερτερων ἀμῶ κονις λογου τ' νοια καὶ φρενῶν Ἐρινυς. Ab eademque sermonis consuetudine non alienum est' ινυν, quae perniciosa sit, interdum ipsam denotare perniciem, sic de dola chorus ):Eζεκεν, τε Ψε μεγάλανα νεορ ro Ad νυmfα dolio in Toιcd ερινίν, ubi vox jam in nominis appellativi usum abiit. Denique gravissima quaeque mala et supplicia eum ad harum dearum auctoritatem revocarentur, unusquisque de plebe has deas ut diras summo terrore prosequebatur, quare seri potuit, ut earum nomine appellaretur homo, cujus immanitatem horrebat animus pius et justus. Itaque apud

25쪽

Sophoclem chorus co inpellat Aegisthum et Clytaemnes iram δι θυι ιαν ρινυν ). Ceterum ἘρινDων nominis tristitia

aliqua ex parte mitigata in eam mansuetudinem conversa est earum vis et notio, ut υμ ενίδων nomine invocarentur'). duo nomine illas appellandas esse, si benevolo SeeXcipi velit animo, chorus indicat Oedipo ). Haec de Eumenidibus. Sequitur ut pauca dicantur de

ea dea fatali, quae vocatur 'Αρα Significat vox ece X- Secrationem quam, si justa est, eum omnes dii, imprimis vero ipse ni)ς υραῖος perficiendam curet, nusquam ad irritum cadere per se patet. Omnia igitur illa mala, quibus exsecrationibus editis homines opprimuntur, ad υρας deas revocantur. Itaque Tiresias vates Oedipo, qui patris interfector matrisque maritus, non, ut infra demonstrabitur, sine ulla sua culpa in utriusque X secrationem videretur incurrisse, nii seriam impendentem aperiens praedixit '): καί, αμφιπλλγξ μητρ0ς τε καὶ ου σου πατρος ἐλα noet ἐκ v et νς δε δεινono v ' ρα.

Oedipus, qui senex et inops e patria ejectus impios sitos devoverat, ab Ismena certior actus de gravi dissidio, quod Polynici cum te octe intercesserat, eventum dedisse exclamat Apollinem diris, quibus aliquando silio dev0visset'), et Polynice, ut a suis partibus staret omnibu precibus adeunte patrem, hic ' ρας vult sibi ξυμμύχους ve-

26쪽

nire impios punituras filios '); easdem praeter 'semis paternae caedis invocat ultrices lectra '). Sed praeter hanc et in deos et in consanguineos impietatem, quam potissimum Eumenides et ' δρα perSequebantur, nescio an ulli vitio major et gravior vis ad hominum Ortunas pervertendas tribula sit, quam illi iii φρει tam Saepe memoratae et castigatae quid haec recte a nobis contendi, nonne probat opinio illa, quae sibi finxit μεσιν singularem quandam deam, cujus munia VerSabatur in superbia atque insolentia frangenda cuique omnino Videndum erat, ne quis modum et auream illam, ut Horatii verbis utar, mediocritatem excederet'). quam deam quam quana apud Homerum non invenimus, tamen is poeta quantam tribuerit superbiae et insolentiae vim et ad singulares casu et ad 0 tum rei una, quas celebrat carmini-

D s. III. R Heber se Eerstreia te Blatter tona. II. lib. . pag. id hujus deae notione in sic definivit is Si is ei ne Machi liaberi nube Gluck uni Unglii cli, ei ne in schrankende ne ali rerin des Guiclis, glei chsam die unge an de Glii clis vage, ut A die G iti in des Maasses nil inhalis is Nemesis die strenge Au se heri und epit linierin de Begisti den, in Ue in dii alles Uebermuth und eberinasses in aetas chlichen ingen, die, sobald si die se geri ab M ird das ad chri nil in Glei chge victitherstetit. zire nil de Ausdrueli ei latibi, o ui de ich siev βρειος μἐμφις, die iiii hilligende oti hei des ebermuthes nennen. ' s. Lehrsium in dispulationibus societatis germanicae Regio montaneae collectio IV. pars I pag. 62 : Die Nemesis is nichis an de res ais die Vergelter in de Hybris, de die personisi cirte Gottin, et cher dies Vergeltun Voi RugS ei Se Ob-

27쪽

bus Suis conne X uiri et eventu ni consor mandum, qui est

quem fugere possit A cute enim aegeis bachius demonstravit' viam atque rationem, qua Ilomerus doceret seri, ut honoris et laudis nimium studium paullatim abiret insuperbam virium fiduciam ostentandam. Primum enim accidit, ut homo nimia honestatis appetentia uetus tale

aliquid peccet, quale Agamemnon probro dat Achilli hisee verbis )

ἀλλ' ὁ δ' Pi ἐθελε περι γπαν Εων εμφιεναι λλων, παντων μῖν κραIεειν θέλει, πύνrεσσι δ' αν GGει bπασι δε σημαίνειν. Sic si quis animo assectus est, non inepte compellatur his prudentis atque modesti Ulixis verbis'): τεκνον uiῖν, καρτος μεν Adqναίν τε καὶ φηύω υσ', αι ' θ ελοὶ σι, σε δε μεγαλ roe or ud νἱσχειν ν σε θεσσι νιλοφροσεν 17 γαρ ἀμείνων. tuae mi quis contemnit praecepta G, βίη καὶ κύρτεῖ εἴκων' non mirum est, quod is sibi conflat calamitates, quales comites Ulixis, qui υβρει ει ξαντες, minoi ιενοι μενε σφω Aegyptiorum agris vastatis seminas vi raptas , atque

insantes . ceciderunt ) Ac quantam cilli superbiae et in-

28쪽

20 solentiae Iomerus tribuerit vim ad totum eventum et ordinem earum rerum, quas carminibu Sui enarrat, On-sormandum, Unicuique perspicuum est. Duid nonne Odysseae sententia in eo versatur, ut proponat impiorum procorum insolentiam supplici justo tandem aliquandos ractam ab Ulixe ultore post multos et diuturnos errore S, diis aventibus, domum redeunte Tum comites Ulixis, qu0 tum misere perierunt nonne poenas dederunt ejus culpae, quam in se admiserant mactatis proterva animi insolentia Solis bobus )3 Denique ipse Ulixes nescio an quadam e parte sua culpa infestum habuerit eptunum, non solum ob Polyphemum X caecatum, sed etiam quamvis alias moderationis laude excellens, parum modeste sa-

cinore illo perpetrat tale aliquid jactans '):αὶ γαρ δὴ iiDχης τε καὶ ἰωνο σε δυνα μην

ὼς οὐκ ὀφθαλμόν γ' ἰή θε ra οὐδ' ἐνοσίχθων. Tum de Iliadix argumento ut dicamus. omnes cillae miseriae et angustiae, quibus Graecorum copiae Achillis auxilii destitutae tremebantur nonne in On Secutae erant necessario illam superbiam, qua efflatus temere osse nil erat Agamemnon Thetidis silium')3 ui impie idem et violenter invectus in Chrysen, Apollinis sacerdotem, jam antea pestilentiae calamitatem conflaverat'). Ium apud Hesiodum

29쪽

ἡ νεας εν πον - Κρονίδλὶς ἀπ0Tίνυζαι DTων. Deinde Pindarum praecipue commendare moderationem

et modestiam,' omnes, qui de hujus poetae religione disputaverunt animadvertere videmus'). mota igitur his Ixionis audaciam ):ευμενεσσι γὰρ παρὰ Κρονίδαις

30쪽

Atqui non solum lindarus, Sed cum omnes ejus aequales, tum imprimis Athenienses persuasissimum haberent oportuit, deos esse, qui frangerent antini tumentis etes stati sero citatem, da verent modestiae et pietati. Itenim viderunt Persarum copias immensas illas quidem et quae invictae putarentur esse . diis aventibus, ab exigua suarum manu susas sugatasque Atque hujus opinionis, quae communis erat cillius metatis, exstat praeclarus quidam interpres Aeschylus poeta, quem , Persis' perspicuum est id sibi pr0 posuisse, ut ostenderet, Gubernari hunc mundum diis, quorum consilio ad arritum caderent audaces impiorum hominum conatus, quare nunquam Ommit terent Athenienses ut illam virtutem in pietate et animi moderatione riuas P in stabili atque firmo positam undamento viderentur abiecisse. Deus enim belli terrestris tantum victorias cum olim assignavisset Persis reportandas'),