De fato Sophocleo, particula prior

91쪽

quod his etiam Apollini vaticinandi saeuitas tribuitur '),

hunc oraculorum edendorum munus et potestatem omnem habere a Jove patre concessam et mandatam facile demonstratur. Oedipus enim, quae ad sua sata spectabant oracula, etsi ab Apolline habebat omnia percepta ), alii enubi inimicitias quas Athenienses aliquando cum Thebanis suscepturi essent, eXposuit, quo majorem eorum, quae praedicaverat, fidem saceret, haec addit ): εἰ πιυς ει πιυς, ω ιος Φοῖβος α ῆς. Tum Phoebus quidem praedixerat, ore ut Thebani Oedipum et vivum et mortuum ips0rum Salutis cauSSa requirerent ), tamen postquam nil se ille Creonti aperuit calamitates Theban0rum civitati jamja in imminentes, Sic

quibus locis quod manifesto ei rei multum ponderis tribuitur quod duppiter pater est Apollinis nam priore

92쪽

loco verba , ὁ Λιος ωοῖβος in eadem posita sunt sententia Jovis praepotentem vim indicari jam vidit scholiast haec annotans b, δοκεῖ γὰρ λυπολλο icio χνιος λαμβώνειν του χρησμους, ω καὶ ἐν γνικλεία φησί, καὶ Αἰσχυλος ἐν Ιερείαις σιελλειν πως χι α' αυτ γαρ

πατὴρ Ζευς ἐγκαθιεῖ - ξία. quapropter o ab oraculo Delphico edita appellatur:

φήτης πατρος 'r' et apud Homerum' Apollo inducitur haec

praedicans: χρή τοὶ δ' ἀνθ ρίγλποισι Λιος ὐμερτε βουλην. Atque eum oraculorum edendorum munere fungi ut ministrum Jovis, quae ab hoc constituta sunt, sata aperientem, intelligitur etiam ex his, quae Lajo oraculum Delphicum consulenti responsa sunt filium procreatum patri perniciosum ore,

πιυς Κρονίδης. Et profecto nisi Apollo vales ovi patri subornatus suisset, quomodo potuit chorus respiciens ad oracula, quae ille ederat, contempta ab docasta et Oedipo hasce ad Jovem sacere preces ):

93쪽

t η λάθοι se istorum temeritas)

Clytae innestrae, quod eos, qui Jove nati sint, innium rerum scientia valere consentaneum videtur esse'), nonne ipsius patris summa et persecta debuit esse scientia Sed ut gravissimum argumentum asseram postremum, invenitur locus auctore et chero' Tereo, quae vocatur, tabulae vindicandus, ubi legimus:

πλὴν Aὸς Ουθεὶς των μελλοντωνταιMας' τι χρὴ τετελεσθαι. Pro his igitur talibus argumentis equidem non dubito, quin iamia orae ut Sophoclea revocanda sint ad auctoritatem Jovis ut sapientis humanarum rerum rectori et Oderatori S. quam modo adumbravimus praepotentem Jovis vim, invenimus eandem per septem, quae supersunt, tragoedias Sophocleas ad eorum quae aguntur exitum aut Secundum aut adversum temperandum pertinentem. Omnes enim Labdacidarum calamitates Jove auctore incidisse, vel oraculum

illud, quod modo attigimus, ab Apollinia o de liberorum

orbitate consulenti editum docet. Et immisit revera ille deus mala quae hoc oraculum neglecturo significata erant sutura quaerentem enim inducit Sophocles Antigoname Ismena sorore '):αρ' ἴσθ', υτ πιυς των ἀπ Οἰδίπου κακων ὁποῖον Dχὶ νων τι ζωσαιν ελει;

quare edipus ubi ex iis . quae de loco, quo Lajus

94쪽

occisus esset et de te inp0re caedis , et petrata docasta retulerat, se ipsum Sse parricida in Suspicari coepit, exclamat 'i: ω πιν εί 10υ δρα αι βεβουλευσαι περι;

Ac me quis dicat. Sophoclem qui secerit occaecatum Dedipum hae loquentem'): ' πολλων τα δ' ἐν ' Πολλο)ν φίλοι κακὰ κακὰ τελων, μὰ τάδ' εμνὰ πάθεα

ipsum se eum repugnare. Consenta laeum enim suil, tune deum illo loco memorari, quippe cujus oraculum L i intersectorem, quicunque esSet, punitum volui S Set esse, sed ipsum hoc oraculum Jovis niti auctoritate demonstravimus. Fretus vero iis, quae jusserat oraculum Delphicum, cum Oedipus Suavem aerumnosae vitae exitum habiturus Eumenidum lucum peteret, quoniam illius oraculi fidem maxima ex parte ad ovis voluntatem revocari duobus locis supra )allulis explicavimus, ne in hac quidem sabula ovis po

promiSSa erant, i quibus, ubi primum inciderint, finem miSeriarum suarum jam adesse colligeret stuare idem ): ιος πιερωτ0ς, inquit, ηδε μ ανιέκ'Vζεται βρον ri προς Αιθζν. Ne qu0d idem Oedipum ex Labdacidarum gente oriundum isse, o Si quam audivit, X clamat , no nullius est momenti Sed indicat, chorum hujus gentis sata ovi tribuere constituta. Illi igitur Col0niates ut Thesei manus id repetendas Oedipi filias a Creonte vi raptas cum

95쪽

Thebanis ertamen inierunt, qua erigebantur victoriae spem in Jove habebant collocatam ) quare ad hunc deum iθεων

tia victoriam orantes'), uni demum ad Minervant, Apollinem Dianam faciunt preces, qui sint τρεις ἀλεξιμ 0ρ06 ut hoc suo averruncandi munere ungentes adsint parati ac prompti ad juvandum. Impios vero filios cum devoveret pater, quae iis imprecatu erat, ut eventum haberent, ovi sic ίω cordi esse et debuit et suit, de quo edipum cogitare puto dicentem τιν δαέριον Polynicem intuiturun esse ultore ui ). Hic enim deus Argivorum exercitum fugans etiam auctor fuit tristis exitus fili 0rum Oedipi, ut perspicuum sit, Tartarum, unienides, Martem, quos invocaverat pater ad imprecationem suant ad justiani eventu in perducendum '), nihil per se valuisse, sed Jovi in servientes putandos esse. Etiam Antigona cum oninem Labdacidarum, tum suam ipsius et sororis iniquam sortem a Jove minissam SSe quantopere persuasum habuerit jam supra Significavimus. Atque chorus in θεους conserens hujus interitum, de quo potissimum deorum cogitandum sit ipse docet, cum Jovis celebret potentiam, quam qui sero citer negligat, una non manere , ἐκTῖς ζας. Sed haec de Labdacidis. Jam videamus de Hercule, quem Jovis silium totius nil seriae suae originem ab hoc deo deducentem quin induceret Sophocles profecto non potuit sacere. Is igitur fuit, qui Iphiticaedem per insidias perpetratam ulturus ne ipsum liuinquidem Omphalae servum tradere dubitavit ) Servitutis

96쪽

perpessus turpitudinem echaliae captae gratiana relaturus patri sacra iacit '). ut Herculeorum laborum quando laret ut finis constitueretur praedixerat, quod oraculum reveraratum actum esse intelligit chorus, essi dolo sortissimum virum perdi videns'). Ac qu0d Hercules ατην suam, cujus nulla exstaret medela, a Jove conflatam esse dicit, consentit cum patre filius, qui sabula exeunte respiciens adis πήματα καὶ καινοπαθῆ et Herculis et D an irae X-

clamet :

ut μοῖραν illam, quam chorus dicit . 0ναίνειν δολίαν καὶ t/εriau cirαν )' ex Jovis voluntate videamus irruisse. Ceterum etiam πιυς αγωνι0 D an irae quidem sententia certamini, quod Hercules cum Acheloo inierat, finem imposuit ), et uxor integrum ac salvum redire eonjugem ut primum audivit, laeta spe erecta ni inquit '), 0ν ιιης τομ0 ος λειμων εχ εις εδωκας ημῖν αλλα συν χρυ νω χαραν. Duapr0pter licet chorus grato ac lubentissimo animo Apollinem celebret et Dianam, quorum Singulare munus eSse putaret, malorum, quae Herculi imminerent, depellendorum, quoniam illa numina hoc munus non ad suum arbitrium gerere poterant, nullo modo imminuitur ea, quam modo ovi vindicavimus auctoritas. uae item ubique spectatur in Philocteta Miserrimus enim Poeantis

97쪽

ille lius Ulixem vim sibi illaturum esse videns postquam imploravit is ημινίαν χθονα καὶ το παγκρατες σελας Hναισι orενκτον' respondet'): πιυς εσθ', D' ἰδν c, nuc, ὁ τῆcδε γῆς κρα Γων, πιυς, ω εdoκra ταυθ'. Philoctetae intelligit reditum). Philoctetam igitur ad exercitum redire cuin ipse duppiter juberet, quoniam omnes Ulixis artes ad irritum ceciderant, fieri non potuit quin Hercules de coelo demitteretur patris consilii interpres quare quod eoptolemus deum dicit Phil0ctetam arcessitum velle, quis revera sit ille 'εo jam non ambiguum est, nec Heleni vaticinium ad quem reserendum sit auctorem, non intelligitur. Ad Electram vero procedat quaestio cum Oporteat, Siquidem omnia quae colenda sunt jura et officia familiaria a Jove Sophocleo proficiscuntur, quae Clytaemnestra et Aegisthus perverterant, cujus imprimis de auspiciis restes ulciscendi consilium ratum secerit facile colligitur Electrae enim pietas orta e ευσεβεί erga Jovem, cum tandem aliquando praemiis ornanda esset, cujus praeter illum deum sui favendo inceptis restis efficere, ut post longam et acerbam miseriam virgini omni pietatis genere excellentila elissimus illucesceret dies 3 uam querentem et lamentantem, quod tam iniqua uteretur fortunae conditione, ad Jovis justitiam remisit chorus, qui suo tempore meritas poenas repetiturus esset'), et ipsa lectra , velim inquit, , matri et egistho mihi inimicissimis θεος ὁ μεγα 'Oλυριπιος,

98쪽

uae cum ita sese habeant, quod Atar justam secum serens victoriam appropinquare ), et 0λυπ0υς mo χειρχαλκοπους ' ινυς' jam imminere dicitur, etiam clarius ante omnium oculos proponitur supplicii de Aegistho et Clytaemnestra Jove favente sumendi cum justitia, tum gravitas eandemque sententiam illustrat chorus per ιος Ω 7 ραπέν et νοανίαν Θει ιν affirmans, scelestos Agamemnonis intersectores poenas daturos esse. Praeter Furias et Diras' implorari etiam domum Plutonis et Proserpinae atque χθόνιον Eol ιην' nihil habet quod mireris, nam et illoruna numinum proprium est tueri , TOυς αδίκως θνηGκoνrας ),'' et' μῆς πομπαῖος'), Sive o noli 1 ς' mortuos ad Oreum deducit, ut injuste occisos vindicare non inepte neque credatur, neque dicatur, quod idem cadit in Plutonem et Proserpinam. Sed nisi duppiter Sophocleus auctor fieret, nullum Sse eorum munuSetiani atque etiam animadvertimus. At restem mortuum e Sse cum audi Sset chorus, ne omnis supplicii sumendi abjicienda sit spes timens, ovis quidem requirit ulmen, sed

hisne quadam ex parte etiam huic deo tribuitur a poeta Agamemnonis caedes ulciscenda Minime si quid equidem video. equae enim talem 'Hλίου vim usquam AEX preSSit Sophocles qualis aest Homerici illius, qui vel ipsi Iovi,

99쪽

s boum ab Ulixis conlitibus raptoruin non poena repeteret liae nil nitetur'): εἰ δε μοι D τίσουσι βοων ΤΠεικε αμοιβην, δυσομαι ει υίδα καὶ ε νεκυεσσι φαείνω, nec Juppiter Sophocleus , o εν sera πήντα καὶ κραἔννει. 'Hλί0 ope nititur, quod numen, nisi fallor, ex Sophoclis sententia ovis omni scientiae notioni quam clarissime X-primendae inseruiit. Denique quod Apollo Orestem docuisse dicitur, quomodo ulciscendi opus aptissime aggrederetur, quae inter Apollinem vaticinantem et ovem patrem nobis intercedere videatur ratio, quoniam pro iis, quae Supra X posuimus, Sati patet, hic non Opus est eo piosa disputatione. Nec repugnat secum poeta chorum faciens jactantem, restem l Mercurio usum esse duce, sui tenim Mercurius υλον σκλω κρυφας'), ut potissimum ad dolum ad opus adhibitum animus advertatur. Postremum in viae chorus se timere dicit ne herum

Suum

non satis videatur perspicuum esse, tamen θείαν ejus esse νοσον, cum pro certo haberent,

καὶ Ζευς κακὰν καὶ Φοῖβος Ἀργείων φάτιν, quibus verbis Jovis summi de ut 60riteo implorari fidem, Apollinis nisi ut ἀλεξιτηρίου non peti opem recte animad-

100쪽

vertit Selineidewinus. Salaminii vero jacem ad sanam

mentem rediisse opinati, quod Martem praedicant , λυσαι νον αχος an ὀμματων ' nescio an miri aliquid videatur habere. Verumtamen haec velim considerentur Martem non solum eorum, quae ex bello proficiscuntur, sed omnium sere malorum creditum esse auctorem, quare etiam morbos

pestiferos ut pestilentiam, qua Thebani veXabantur, ab eo immitti vulgaris sui opinio'), ut, quia auctoris nomine Significabatur ipsum malum, quod conflasse putabatur, , Ἀρης' sunt Musgravit verba ad Aj. s. 706 , , non proprie appellaretur, sed esset λοιμ0c, qui similis Martis eoque non minus perniciosus, quamquam nullis armis instructus. ootus autem locus optime sic Xplicatur a Lobeellio , , significatur hoc nomine 'Mei; intelligit animi perturbatio Summa . . . quia, ut Plutarchus ait Aniator T. II. p. 75T B.,, To νιιοειδες ἐν ἐμῖν Ἀρην κεκλῆ θαι νομίζουσι sive, ut Theodoretus Therap. IlI. 772. T. IV. d. Sehula. IAρεατον θυμον νομήωυσι ' Hanc mentis oculorumque caliginem Mars, qui obfuderat, discussit rursus'). Sed Mars, neque qui mala immittere ducitur, omnium rerum potens est, nam in Oedipo Rege chorus, quam hic deus comparaverit stragem ubi depinxit,

neque qui malis finem imponit, sine Jove valet, ad hunc enim Salaminii,

Τ vs. 687. y Med. R. s. IS5 sqq. ' Idem vir doctus affert lios Iocos: Sol almus diem promite celat Hor. C. Sec. I 0 et , Αρης ἔλυσεν ἐπίπονον ἡμεραν Trach.