장음표시 사용
71쪽
oratio. non enim homines ulli neeessitati subiecti sumus, sed potius lectionis libertate ae voluntatis arbitrio divinitus ornati . nam si non est suae spontis atque iuris homo, restat eum ne ad dei quidem .imaginem creatum esse. quo enim pacto simulaerum naturae illius imperatricis esse posgit, si hac in parte discrepet ab exemplari principe quippe conveniebat atque par erat, ut id quod per omnia consormatum ad similitudinem numinis esset, quemadmodum Nyssenus antistes ait, in natura sua potestatem agendi arbitratu suo hah ret imperioque neminis parereL itaque multis probatum minime nos alicuius natalicii sideris, quae eomplurium est opinio, necessitat Iigari. nam caeteroqui nulla re nos ratione ornati a brutis animalibus differremus, quorum est arbitratu alieno, quo visum alteri fuerit. duci, cum rationis atque mentis Particeps natura, si libertatem vo-Iuntatis amittat, etiam heneficio facultatis tutelligentis spolietur. quia enim mentis usus ei fuerit, si a fati uecessitate dueatur, et ab ea quasi protrudatur et impellatur ad actiones P ac de his quidem hae-
Tu vero, dilecte fili, si quando videris infantem vitiatum ex alvo matris egredi qui vel hiceps vel quadrupes sit, quemadmodum Mauricio imperante accidit, noli existimare non honis siderum ad-Diuitiaco by Cooste
72쪽
Toύrsu P. spectibus eiusmodi eonsormari, quemadmodum existimavit olim Nermes ille, qui magno est apud Graecos in honore. Potius magno Athanasio et Iohanni Chrysostomo caeterisque patribus fidem liabe, qui de homine a nativitate caeco et at ero a nativitate claudo dis
serentes , causam harum rerum ad effectricem vitae naturam ipsam reserunt, non contrarios quosdam siderum situs. et esse naturam horum causam perspicuum est maxime. nam omnia sua quadam ratio
ne facere consuevit, quemadmodum magnus ille Basilius ait; et apud nos ovis incubantes domesticae gallinae hoc ipsum clare testantur. videmus enim nonnunquam ex ovis provenire pullos eum alis quattuor, itemque pullos quadrupedes. eius rei causam quotquot ignorant, admiratione maxima percelluntur; idemque nou raro etiam viris a ratione non destitutis uiuuenit. hoc modo videre nonniinqNam est serpentem bicipitem aliaque talia plena sane admirationis; quo-rram tu causa Perturbari nolito, neque noxiorum siderum radios heic excogites. sine vanis illi opinionibus deaipiant. nam horum omnium
perspicua causa est. quodsi neque gemelli neque trini fetus uno partu simul ederentur, dici aliquid abs te posset. at eum modo non cottidie videas id fieri, nihil omnino novum est, si gemelli congi tinati ae non seiuncti nonnunquam ex alvo materna prodeuut. Diuitiaco by Cooste
73쪽
ii. ἔστι y διε Caeterum aliquid praevidere , deque signis quibusdam id quod
futurum sit obscuriuseule coniectari nos posse, citra contradictionem omnem satemur. nam in rebus adeo mani se, tis resistere diu sane nequeamus. quanquam enim homo in Paradiso Peccavit, quanquam concessum sibi vatieinandi munus atque beneficium amisit, non tamen deus ille misericors eum prorsus similem evadere brutis iumentis
Permisit. quo fit ut signa quaedam ei suppeditet, de quibus interdum sutura prospiciat, eoqile pacto securitati suae consulat. quid multis verbis opus est 2 qui eonspiciuntur in aere cometae, naturali quidem illi ratione modoque oriuntur, sed interim vel regum vel aliarum illustrium personarum interitus deni inciant, quemadmodum magnus ille coelestiumque rerum interpres Basilius inquit. interdum vel nestus vel ventos subsecuturos indicaui. et videntur quidem esse sidera, verum non sunt. qui enim esse sidera possint ' cum oriantur quidem, sed non durabiliter maneant. nam materia, de qua cometes exstitit, Per ignem absumpta, necessario et ipse extinctus dissipatur. Animadverte autem ortum ipsorum , cuiusmodi sit et unde prin-eipium habeat. existunt cometae de sumosa et sicca exhalatione.
quae exhalatio Propter levitatem suam ad lunam uique subvehitur. Disiliaco by Cooste
74쪽
et Natura quidem essentiaque sua sumus est, verum vim sammae eontinet. quo sit ut Aristoteles eam fomitem vocet, hoc est ignem remissum. quippe fumus est calidus quidem ille, non tamen ignis vi sua et efficaciter agens. accidit autem deinceps ut agitata cum hoc universo accendatur. et interdiu quidem ob splendorem solis haud conspicitur, noctu vero apparet. posteaquam fomitis illius Pars albi qua Propter motum accensa deflagraverit, si alias essentias ad inflammationem idoneas non consequatur, citius extinguitur : sin ipso in motu ad crassam quandain materiem feratur, magis invalescit et augetur unde sit ut huiusmodi materies aeeensa penitus capra cometesque vocetur. quippe dum seintillat, comam quasi quandam habere Prolixam videtur, velutique lanis caprarum in morem onusta esae, quae ipsa ratio est quamobrem cometes, hoc est crinitum sidus appelletur. et durat interdum diebus compluribus , nimirum materie subieeta diuturnam ad inflammationem sumetente. de causa eadein et ignis oritur ille qui noetibus serenis e eoelo Iabi videtur, et quem nonnulli rudiores esse eoeleste sidus existimant, cum homines in hisce disciplinis exercitati speciem eiusmodi traiectionem nuncupent. CUIn
enim illud quod ex motu est accensum, in materies igni concipieudo idoneas inciderit, et deinde si amma de una ad aliam materiem lata Distiiroc by Cooste
75쪽
traiectionem vocant. consuevimus enim visis eiusmodi pro ratione formarum, quibus conspiciuntur, appellationes indere. Quapropter haec, uti diximus. in coelo collocavit deus, ut signa nobis essent de quibus haud vulgares muniendi nostri rationes colligeremus. nam adspice mihi nubes , quae eum interdum lanarum velleribus consimiles cernuntur, plerumque tempestates Pluvias denuntiant. atque etiam Iris, arcus nimirum ille quem in coelo conspicimus , non simpliciter neque fortuito nostris semet oculis offert, sed pluvia tempestate conspecta serenitatem fert secum, serena, Pluviam designati haec enim deus in signa constituit. Et earet Iris essentia peculiari sua, solumque species quaedam est imaginaria cernentis adspectus, orta de sole in nubes partium diversarum incidente. itidem lunam ambiens area specie tenus existit, cum reapse nihil sit deque adspectus refractione oriatur. at vero fulguris ignia essentia peculiari non caret, tametsi vim urendi non habeati etenim eius natura partium est subtilium, et corpora celeriter praeteri L quo sit ut ea nee urat nee denigret. quanquam anim huiusmodi fulmen ignis est, et a natura vi praeditum esti uren-Diuitiata d, GO le
76쪽
22. ριπTεῖσθαι παραβιάζεται F. di, tamen eius subtilitas et praeterea eeleritas, non diu eo oribus inhaerens, illaesa relinquit. prester vero, sicut ipsum etiam nomen indicat, adurit ea corpora quae attigerit. et adurit propterea quod secum trahat e nube materiem quandam crassiorem, eamque inflammet. Presterem ipsum ventus praecedit. patet hoc inde, quod ea quae consagratura sunt, prius a vento convellantur. quippe flatus ille presteris, Cum sulfureus sit, verberandi ac perrumpendi vim habeti
Itaque fulmen, fili, hoc est ignem iItum sulguris, vel per nubium eollisionem fieri putato vel per expres,ionem, eum nimirum e sentia quaedam ignea in nubes incidit, ac per vim inde rursus excernitur, quasique ab ipsa nube protruditur et impellitur. nam e Pyreniamus est quaedam quasi eiaculatio per compressionem facta, quemadmodum nos quoque olivarum ossicula digitis comprimentes vel aursum vel deorsum eiaculamur. tale quiddam est fulmen, quod Per ecpyrenismum fit, eum praesertim interior nubis crassities de loco superiore condensata irruentem in se substantiam penetrar atrumque ad locum tendere non sinit. tunc enim a nube, quemadmodum indicavimus, compressa et impulsa deorsum vergere Per vim Diuitiata d, Cooste
77쪽
cogitur. alterum vero fulmen gignitu e collisis inter se nubibus eaque de causa Perruptis. nam ea perruptio fulmen efficit nube per vim convulsae simul utre. quasi quodam rupto, Pluvia delabitur. strepitus ipse perruptionis tonitru efficit. et nubem quidem perrumpi necesse est, ut ita fulgur conspiciatur: nos vero prius ignem percipimus.
eius rei causa est aurium et oculorum structura. nam oeuli nostri citra medium ullum eum aere iuncti citius rem visitem prehendu utiat meatus ille tortuosus cochleaeque consimilis, quo septae sunt aures, tarde sonum admittit. et opifex noster deus illinc ipsum instar cochleae tortuosum eondidit, ne per illabentes subito sive strepitus sive frigidum aera cerebrum nostrum graviter laederetur. iam si fulmen e nube siccissima erumpat, punicei coloris est et natura vehementer urens: sin ex humidiori nube, colorem album habet ac mitius urit. Sic ergo, quemadmodum exposuimus hactenus, sidera non tam errantia quam erratica rerum opifex atque dominus in signa tenaporaque constituit. ea vero Potestatem absolutam in actiones nostras habere, virtutemque nobis aut vitium indere, nemo unquam rationis
compos dixerit, siquidem deum Per valem loqui audierit (Lsaiae iis hsi volueritis et obtemperaveritis mihi, bonis terrae vescernini, Diuitiaco by Cooste
78쪽
eum enim ait Asi volueritis manifesto declarat unumquemque nostrum liberum esse, simulque singulos esse sic a natura comparatoa, suarum ut actionum ipsi sint domini. Praeter indieata vero, dileete fili, hoc etiam scire debes, eos qui solein dicant non inferius terram post occasum suum subtercum rere . sed obliquo itinere ad ortum pervenire indeque rursum pergere ad collustrandam terram, mea quidem sententia viris prudentibus parum probabilia tradere iudicandos esse , nisi forte certio quodam eonsilio talia proserant. nam si nihil aliud est nox quam umbra terrae, quae existit sole terram subtercurrente, quemadmodum Iohannes ille Damascenus inquit, quo fieri pacto poterit ut alta nox diem exeipiat sole (de ipsorum quidem sententia) quamproxiine a nobis sese convertente, quocum esse eoniunctum oportet ut ad nos radii pertingant terraeque vicinas partes collustrent quodsi huic orationi fide ui non habes , rebus ipsis persuaderi te Patitor. in insula Britannia dies horarum XVIII spatium continet, cum nox plures quam VI horas non habeat. neque tantum sex horarum est, sed etiam caligo eius non admodum est Prosunda, nimirum eiusmodi quale quiddam nos erepusculum dicimus. nam pertingunt ad eos radii solis. quainobrem quia per ipsas etiam noctes sol ab eis quam Diuitiata d, Go le
79쪽
Proxime circumagitur, propterea quod exigua pars eius sub terram demergatur. Britannorum quidem ii quotquot oculorum acumine
valent, per noctem accurate cernunt ac tantum nou Omnia suis oeu
lis eomprehendunt. de quo velim discas quod si sol in elimate nostro non sub terra cursum suum Persieeret, sed itidem ut istie quamproxime apud nos circumvolveretur, nox reapse non nox foret. nee eius tenebrae admodum profundae, sed eiusmodi quales iam ante significavimus, nimirum terra non ometente radiis solaribus nee eos obstruente. nox enim aliud nihil est, quemadmodum et magnus ille Basilius ait, quam terrae obumbratio. quapropter si sol terram non subtercurreret sed proxime alicubi circumagitaretur, sicuti superius aiebamus, fieri nequaquam posset ut noctem profundam haberemus. et vero quid opus est multa commemorare singulaque recensere cum globosa sit terra et in universi medio quasi suspensa haereat, apud alios aliter sol oritur et occidit. eadem de causa nonnullis aequalia dierum atque noctium es licit spatia , nonnullis inaequalia. neque mirum tibi sit apud Britaunos noctem VI horarum esse , quando apud alios, quibus eam ad sublimitatem vel australis vel aquilonalis polus est elevatus ut alterum omnino supra verticem habeant, apud nos ergo propter solis in circulum conversionem tota regio tenebras perpetuas Dabet, et anniversarius orbis ille consimiliter in diem noctemque sie dividitur , ut diem quidem sex mensium to-Diuitiaco by Cooste
80쪽
idemqus mensium noctem habeant. ae de his quidem hoc modo
Non ignoro autem, dilecto fili, te de hoc etiam praeter alia sollicite perquisiturum. quamobrem, inquies , toto triduo quidem diffusa lux erat illa primigenia, quarto autem die divisa est in I ii-
minaria , nimirum solem lunam reliqua sidera nolim equidem nimis te euriose saerarum litterarum verba examinare, quando hac in parte studio discendi tuo prorsus satisfacere non possumus. scito tamen condidisse quidem initio deum lueem illam puram et expertem materiei erassae , verum non ipsum discum , ut inde discamus quorum operum ipse sit effector, eoque percepto praestantissimum illum artificem tanto magis admiremur: nam a magnitudine puleritudineque creatorum tum sapientia tum potestas opificis perspicitur (Sap. is S). eiusmodi vero lucem deinceps in discos collocat, ut promanantea inde radios per diseum nonnihil velut obscuratos usui nostro idoneos atque eonvenientes redderet. nam de Theodoriti sententia, eum oculis praedita sint animalia, Iucem illam alteram ferre non
Potuissenti habes expositionem de ipsa petitam historia. Quodsi verba Mosaica sublimius etiam intelligere vis. ut diseas quamobrem lux illa triduo diffusa fuerit ubique ac deinceps in lumi-Diuitiata d, Go le