장음표시 사용
131쪽
descendi ad acrem:et ad aquam et ca tamen per talent mos tum intenditur finaliter vinis terminus ast que ultima tuo scilicet illedium mundi: et ab illo talio motus rapit visitat et denominationem:eno ab atho intermedhs.deinde quum arguitur de spatio vico quod si aliquo a mobile moueretur super aliqua tisi ea composita ex recta et curua talio motus no esset unus:ypter hoc quod esset tapolitus ex motu ascensus et motu descensusa liquando enim in tali moni:mobile ascenderettet aliquando descenderet: sicut patet intuenti
Deinde quit arguitur adduc determino ad quemaeo qssis liquod mobile descelideret versus medium mundi:et in primo iiiii anti non esset tonito descensus illud mobile non esset: dico quod illud mobile nuncos iit intermino ad que3:nili solii inpotentia: id est si mansissetfuisset, ibi.et sic esse in liquo termino ad quem sufficit ad talem motum dici unu3 innumero ex parte identitatis numeralis illius termini ad quem: ergoetc.
Ad rationes principales. Ad petiina et se
cundam quid sit dicendii patet ex eo quod dictum est tertio huis acria tertia omne vitia est per tum veru est capienco vnn proprie pro integro:et completo mibilominus capies do vitii pio illo cuius parteo continuantur ad inuicemmon oportet omne vitii esse perfectii. d quarta dico civiro iii modo motus dicitur unus piost aliquid diciturumsaepter
continua successione sine i interrupti oesuarti part in adinvia tam licet no quodlibet rarii dicatur unii prout viati dicitur
quod habet sua o parteo simul,
- 'sa ritura sequeter sexto umi
s liqui morus disserant specie.et arguitur
vlq6no:omnes motus sunt comparabileo ludimus ceni: ergo nulli motuo differnt spe scieaeon sequennatetiet eo vis omnia cosi parabilia ad inuicem sunt eiusde speciti:
sicut videbim in septimo huius.anteces dens probaturi quia omnes motiis sunt mensurabiles temet pote:patet hoc ex quarto huius: Meto eo motussiunt comparabiles astin ulcisnsequentia probatur: quia silant me surabiles tempore:simi comparabiles tepori postin mensurura et mens iratustitit dinuicem cSparabilia:modoque citae sunt comparabilia mitertio:sunt comparabilia inter se: cucrgo omnes motus sunt comparabile ii tempori:quod estii elisura ipso tum:sequitur omnes motuqesse comparabiles inter se:quare et
Sppositum determinat Aristoteles in lite
ra:qui vult quod aliqui motus differant mecie. questione pii mo ponen desunt alique conclusiones negatis iactet dubia contra aliquas. Omndo conclusiones a Firamative.CTertio condaria ex illis. Jauaris dubia conaira illa.
Quantuin ad primum supponetidum est
illos motus esse eiusdem spectet:quorum est idem coceptus specificus: sicut sunt motus:quibus mobilia cest militer mouenturi et poppositii dicendii est de motibus differentibus specie CScso stipponedii est maliqui .motus differant specie:licet hoc queratiar:tamen hoc lactiles premetri videarque requiruntur ad vilitatem specifici morus. CTune sit prima conclusio eadunitatem motus specificino requiritur emtas mobilio specifica:probaturiquia mobilia diversaru3 speciere pomini moueri coli similiter seu nionbuo eiusde specieir patet hoc natani stet equus: lapis et terra:ndiunt eiusdespeciei: et tamen pomini moueri motibus coli lanilibus: visi quodlibet illorum descenderet. CSecunda constusto mecad unitatem motus specificam requiritur unitas ima motoris:patet hoc:qi morales distincti specie possvntinouere sua mobilia consimilib' motibus: verbi grati :hima sub tantialia ignis mouet ignem sursum: et similiter homo po: test pio sicere lapidem sursu3:ecce quomodo diuersis moetoribus potest pio uentre unus motus in specie. Cinoedo ominio motus id enumero est id elii specie sed ad identitate numerale non requiritu ridentitas motoris specifica: ergo nec ad identitate momo specifica osequentia nota est de se; et similiter prima pars antecedentio .scea ps alitio patet exeoqia diuersis mobilibuo inspecte: sicut ab mi ire:et equo Potest prouenirem motud numero. Lmotus nauis:vel alboeius alterius . oena coelusio mecvnitas specifica restet tiarii requiris ad vilitate specifica motus: patet hoc:na motus descelidetis pigne:et motu desced tiopaere sunt eiusdem mitio obstante Oresistet te sunt distilicte specie sicut patet de se. uarta conclusio: ii ad iratem motramccificam requiritur unitas specifica me ad seu spath: patet similiter sicut tertia. Quisita coclusio .nec ad vilitate mos rus specificu:requirit visitas specifica propollionil a d b'r, ueniunt illi motus : patet hoc: cipportio dupla est alterius speciei amportioe tripla:nihilominus si terra pura descederetp aerea rumpo uione triplaetava a proportione duplae studescensus euent eiusde speciei.ccdtrae prima coeliationem dubitas musicut ast vilitate motus numeralem requirit unitas numeratis mobilio sicut dicebas piluoata ad unitatem specifica3 motus requiritur visita o specifica mobilis:ergo. L So videtur codiuersa mixta spectemo postulit moueari naturaliter eo de motu in specie: piobai:quia sicut vilius simplicis in specie est vii morus in specie: ita videt quod mixti:et percolaquens diuersommixtorti videnreue diuersi motus in specie. Em ista.aupuma nego sit militudine:etratio huius est: quia unu accideno innumero non potest esse
inpiuribus subiectis innumero: et propter hoc unus momommimeromo potest esse plurium mobilium in numero:sca quia umiacculetis in specie potest esse in pluribus subiectioisi specie sicut albedo: stic et albedoque est in mine est eiusdem speciei ctialbedineque est in asino: ideo virus motus in specie potest cme plurium mobilium in specie. Udsmissa dico quod mixtant ouciis secundit motu elementoris p domia
alantist in eis:secundit qualitates monitas unde pluriit mixtorii in specie:bene est iste motus in specie: et Opter hoc non opoit et si distinctorum simplicium in me cie furit motus distincti in specie: O igitur et mixtorum .EContra secunda conclusionem dubitaturma motoreo diuersi in specie intelidunt diuersos fineo in specie:ber consequens diversos terminos in specie ipsorum motuit: et cum ad distinctione lipecificam terminorii ad que capiatur distinctio specim motuit sequitur quod diuersio mototibus in specie proueniunt diuersimo tuoin specie, Respondetur quod imo motores distincti specie possunt tendere ad unii terminii ad quem specie:sicut patet destuma ignis mouente ignemrsum:et de domine piosiciente lapidem sursum: licet unus illoria motorum moueat suit mobile motu naturali: et reliquis moueat suum mobile motix violento et
Guatum ad secim dum sit prema conchisio
ad unitatem specificam motus requiritur unitas specifica termini adqucnu probaturiquia per Tristoteleni motus est deessentia terinini ad quem: et capit denominationem Pecis ficam ab ipso:sicut patet excommuni modo loque dima motum mi est ad albedinem vocamus albefactione:et motum qui e t adiit edinem voca inuo iiigrefactionem:et ideo motus qui pant ad terminos distinctos specie sint distincti specie CSecunda conclusio.ad unitatem specificam motus etiam requiritur unita a specifica termini a quo patet hoc: nam si sufficeret unitas termini ad quem absq3 unitate te milii a quo: sequeretur quod dealbatio et denigratio essent eiusdem spe ciui .consequens falsum:probatur consequentianam posito quod a.sit nigrum: et b.m album et quod a. dea beatatbefieriti debeat steri traiistus per hiscum iis militer b.debeat nigriners:et etiam fiat transtituo piustitit unc qua, do perueninir ad fuscum terminus ad que utrius est id din specie:licet termini a quo differant specie:modo si unitas specifica termini ad quem su iceret ad unitatem specificam motu 3:predicti motus essent eiusdeni speciei: sed ideo quod non hiit eiusdem speciei hoc est ex parte terminorum a quo qui Decie differunt. ccecundo si stim ceret unitas mecis fica termini ad quem: sequeretur quod augmenta uolet diaminutio ement motus eiusdem speciei i patet hoc si tripe, date perdiminutioncm fiat pedale: et semipedale per auget menta nolim fiat pedale. E Tertia conclusio. etiam resqiliritur unimo mecifica vie seu modi piocre eis dii patet hoc quia aliter motus per lineam rectam: et per circulare novillatrent specie: patet:quia possunt esse ab eo determino a
132쪽
quo fideiusdein terminum ad que: vervi gratia:sicut si viiii
moueretur per choidam et aliud per arcum etc.
Quantum ad articulum tertium sit primu
co uelarium:*S motus naturalis et motus violetus possunt elseciusde speciei:patet hoc quia possunt conuenire in illisque requiruntur ad unitate motus specificam: dictiteste' quod ad unitatem motus specificam requirune tria discilicet unitas specificatrimini a quo: et termini ad quem: et unitare violentus:patet sc quia si una terra proficeretur sursum secundum lineam rectam:vnus ignis ahenderet: secviidii ii
speciei. ESecundum coiciunt differentie accidenta ant Ieciem motus QTertium coire IarinqGno omnis motus sustum est eius, dem speciei cum omni motu sursum:patet hoc:qrsi ignio moueretur sursum et aer similiter ilicet uterm ismisi motuum fit sursum:ta me cimiit a terminio diuersarii speciermipillion sunt eiusdem speciei.
Quantum ad quartum dubitatur primo
cotra prima coclusidnemrvnde si ad unitate specificam in tuo requireres unitas specifica termini ad quem sequeretur quod terra pura non posset descendere de sphera ignis ad terram nisii motibus distinctio specie:rasequeno falsu3:resequetia pictas natam et descenderest dicto modomitiat tingeret terminoo adque diruersarii lii Uerii sicut aerem et aqua etterraque differret specie. mmido sequerer quod scdue terre pure descenderet de sphera igitis: et una earii det neretur in siphera aerio: et alia ulter' moveretur usae ad terram:tunc motu illarii terram no egentetulae specieitcolaquens est falsum probas consequentia: qi sunt ad diuersos terminos in specie. CAd istae sciendn est qd quum dicebas ad unitate specifica motus:requiritur unitas specifica tersmini dque:hoc debet intelligi determino ad queultimato ubi mobile naturaliterquiesceret: vellio vitreius moueres naturalitera abire si non impediretur quum perueniret ibi: seu determino ad quem:motu ex stete completo et perfecto. unc ad primu .Pico aequio ibi sinit plureo termini insita medii: tame illino sunt ultimati :sed ultimatus est mediumund unde iste terminud vitiinate intenditur per illia motum: et serendum illum terminum debet capi unilao motu . Ed secundum dico O motus illarum sunt eiusde speciei et licet una illarum detineatur iii aeresamen aer non est terminus ad que finaliter intendebat illa terra per suum mos tum: undeque libet illarum intendebat ad medium mundi: intimast termitium ad quem.CDubitatur contra secunda conclusionem qua dicebatur m etiam requireretur unitas specifica termini a quoad unitatem specilici motus malint duo aereo:vnuo sup sphoeam actis:et alius iis retrirem moueatur ad sphera aerio:vldefcrilli motus mit eiusde speciei metutae secti dii specie est unus motus naturalissim meci culp3 pinil .primo celi:et tame illi motus sunt a terminio a quo specie distinctis. Ondo supposito civita glebula terrent inlphera ignis:et una alia fit insula era aeris: et utra earu descendatus alteriausti motus sunt eiusde specieiqi eiusde scini specie est unus motus naturalis sim specie: et iii terminia quo illorii differunt specie: terminus ema quo unius est ignis:et terminus a quo alterius est aer. CZid ista ad pii nandi commotus ulmis differiat speclci casu posito.nd Bristo.primo celi dico O intellexit aevniuo simplicis secundum eciem est unus motus natur alio Fin specieri hoc sino incipiat moueri a terminio a quo disti lictis piis specie: uti deqi aer infra sphera aeris est leuio: et supra sphera aeris est automo mirusi dicet ibi coaemisit sibi motuo distincti specie.ciid scri in pol diciqinio tuo terre qui incipit in igne et motuo terre alteri uo qui incipit in acre sunt diuincti specie sed aliter credo meliuges edicendum O terra utrobioe est grauis etiam in ignes in aere: et ideo duo motus sunt eiusdespeciei:et quado dicebatur tamen terminia quo differnt specie:dico qd ad unitate motis o specificam no requiritur ominimoda unitas specifica termini quoi sed sufficit c sint ab eadem parte inspectetmodo sic est inpioposito determinio
a quo paterorum motuum:yter enim est sursum: respectu termini ad quent vltim siti illorum duorum motuit. CSria tertiam conclusionein dubitaturnia si ad unitate specifica 3 sequeretur quod ii domnis dealbatio cuin qualibet dealbatione: esset eiusdem speciei:cdseques uia probatur: quia una potest eme per croceuni: alta per viridetalla per rubeum despondetur quod ubi iste vic sesteolores inest po trans diuersarii specierum: bene concedesidum qd no omnio dealbatio
cum qualibet dealbatione est eiusdeni specita vi a ratios neminoppositum que erat decolli parabilitate motuu videbitur in septimo huiuo.
vcritiis septuno tutinam in ost
ius sit cotta rivo motui: et arguitur primo quod notci cotraria pomunt sinitit eid ineste secundum eoui esse remissu 3: sed sienon est de motibus qui dicuntur contracrij: vii de motus sursum et motus ocorsum non possunt etae inrec: fini esse intensiim nec sim esse remissum:et similiter est de motibus alteratio istisicut de calefieri et frigefieri:et similiter est de motibus fremquatitatem6 enim iste potaugeri et dintinui cincto ecitraria sunt qagunt in lainuicem et mutuo se expelliit:bliola est hoc perii de motibus.vnde motus no agi in se inuiceii sed bene mouetia .c io st motus emet contrarius motui: fimiliter mutatio esset retraria musariSitrasequta est missum natum generatio esset retraria corruptioni. sed hoc non meo O generatio huius emet eorruptio altersuo. uarto si sitatunc in moribus secundit quantitate augminitatio esset contraria dimiti utioni: sed hoc notex eo q6 inquantitatendreperitur coiitrarietas quod tamen oporteret si augmenta: tio contrariaretur diminutioni Ceauinto si aliquis motu
esset eontrarius motuiti coiitraenelao alicderetur pene contrarietate terminori ini: sicut vult dirist.in isto quinto: dprobo quod norit quia aliqui nio mo sunt bene contrarii quit menci sunt a terminio c5trariis:paret hoc: na calefactio et trigefactio sui it motu opili: et tame possutit est ea terminio noprii 5:dlibetem coi Stesica tepiditate uno tepidita die issitati est cetraria tocinnide ostendit determino ad que nafrigefactio et calcfactio pia teste aae unde terni muni adque videlicet utraq; ad tepiditatem:hoc idcos elidie in motu locali: ascensitis et descen stio: qui differunt speciet possunt esse ad eundem terminia ad que in specie:patet hoc de aererquisi esset infra sphera aerio ascenderet ad spheram aeris: et si esset supra sphera aerio descenderet ad eandem et si 'si Scontrarietas motu unino attenditur peneo contrarietate interminorum.
In oppositum est Aristo. in isto clunio et
iii tertio unquo determinat de eStrarietate motuum voleno motum motui esse contrarium. In ista questione sic procedam .primo ponam diuisioneo .secundo coiiclusione . terstio dubia.
Quantum ad prilisum est sciendum quod
contrarietas potest distingui quatuor modis: uno modo accipis contrarietas prout attribuis propositioitibus quomoado dicimus propositione usem affirmativa esse retraria uti negative. OZecndonici accipis contrarietas putat tribuit terminio et hoc uno modo terminio quino possunt simul verificari de eo de sed succeianue: quomodo dicimus albii et ille sunt coistraria.CEt Suis isti duo termini homo:et asienus non possint simul de eodem verificarimo maipter hoc diculis ii 'retia no sunt de eo de verificabilem successitae: quod tamen requiritur ad hoc quod dicerentur contrarii. Atio modo dicuntur termini contrarii quia significat hamas contrarias: et suppomuit pro illisi:que noli postulit eisdem inesse secundum realein trahere tritam: sed bene successii uetis o modo dicimus il od terminoo abstractos caliditas: frigidi ruo: esse cotraria. LSuioni odo accipitur piratietas piovi attribuitur rebus.que tiec sunt 'positici nec termini: sea sunt minae et divositioii eo sibi iniit in repugnei te Et qnon possulit eidem subiecto itione sumit:saltem secuti dii esse
intensia 3:sed bene successive sto modo res pro quibus stipponent isti termini calidita o frigiditae dicuntur colitraria.
133쪽
Ad propositum cotrariem ampullic prout attribuitur
triminis qui non possunt stilius: sca succelsiue Pecodem vix rificariasto modo dicimuo O isti termini significantes motus calefieri et ii gelierisii pris ascendere etdescedereettiad capi contrarietas: quum dicimuo motum motui eme pluric.
Quatum ad lacinidum fit prina a conclusio
n ovis dicunspiis: et eoqdsunt inter termitto contrarios modo coriario verbi gratia sint duo tarmini coriarisa ab. et sit vatio motus ab a sab .etliat alius abba d a.diicisti motus diems coriarnsio termini significates mobilia sic mouerisistit conari .probatur: peties illud desdiet attesistico trarietas motuit penes mattensti fidentitas vel diuersitas specifica ipsorum:sed termini adque et termitti a quo mitti inussmodi ivt dictum est in alia querione. 6 Securida coclusio. coiitrarictas motuum tenditur et iudicatur ex contrari ea late terminoima quo et adque quo lintelligi sti illi motus ement placti de extremo in extremit:) siilhcalefactio etfrigerictio bene possint esse ad eunde terminii adque.Lad tepidiet ratem: qn sunt motus ipfecti: tii ex bocno tolla qii sint moricotrarii pulmeae si plicerent essent adertrema cotraria: et ab extremia retram sicalefactio esset a frigiditatestima ad caliditate summa:et frigefacti oeconuerso a caliditate sima admigiditate summa.d; ergo ilitelligi coetusiost, motus nessent placii: essent inter termitios retrarioo: et ei hoc sequisq= li aliquis ignio ascederet a cetro terreus ad aeretet ibi detineretur violeteret deficederet una terra De cauo orbis lune v smadaero:isti motus cstetit contrarii: 3 estent ad eii
dem terminii ad que.Lad aerein:re doc* si ptaiulit et furitcdpleti emetit ad terminoo cottarios: qi ignis stariu3:et terea demisiam si vero uter motitii esset perstat' id essent a teratinis climartis sd esident terminii no dicerent cotraris: verbi gratia: vilia erascederet a medio nitidi seu a terra usin ad iocii naturale aerio et unus li' aer Descederet de igne usu ad locu aeris:illius motus no essent conarii psi hoc qi ipsis et litibus placitono sunt ad terminos coriarios et voco aefectos: quia virom finito mobilis eoin desciit naturaliter. Eier hocs frio oena motum sursum rex omni motui deoisum eo trariinpatet statim de motu surium ipsius aerisa terra ad sphera aeris et de motu deorsum ab igne usq; ad spherram sterio. Sequit ulterius:*no sequi lateo nioris di serui specie:ergo sunt contraris: patet de istis duobus moti bus: qui ecpitacdeliquestione ponunt distingui specie:et tamen uolant contrarij: sicut iam dictu est Cil ertia clusio. ad hoc maliqui motu dicant retrarii nosolii sufficit hoc irsistis iter terminos cottarios: sed in hoc requirifcri utervcoris fiat per main breuissima inter illos:per quatitsi possibi te est fieri probas: quia motuum contrariovi visus impedit vel saltem aptus natus cstini pedite alvi Modo hoc normetsi tio fierentu virum breuiisimas: propter hoc et mobilia non impedita inclinata sunt nariiraliter moueri per viam seu luneam breuiorenusicut est linea recta ad eorum terminos natura tes: seu loco naturalia: seu dispositionei. Etiamsi duo mobilia apta nata moueri ad dispositio escotrariae nomouenturn via ost quas naturaliter apta nata sunt imoueri:no iras inpedirent se in suis motibus mutuo: sicut faceret si molierent ue vias pquas iliclinans moueri. Sed dices si vapostobris terre dic scenderet per unusemidiametrii mundi : et una portio ignis ascenderetp alui semidiametrum: illi in tus essent pharti: et tamen unus non impediret aliti. spondet licet Mite non impedirent scita me quilibet illorum bene impediret motu eiusdem spectet in alio: si aliquio fieret eoiitra ipsu3. Et sequit correlarru;possibile est q6 a. et b moueon filio ubiis cotrartio:et tamen intinue equaliter distant ab inuiceni:verbi gratia:posito punig shusa terre sit in concavo orbis lune: etvs rapoitio ignio in medio nitidi: tunc ista duo distant per semidiametrum nitidi Deinde possibile est q6 terra tanta velocitate descendat pipe se quanta ignis ascenditiquo posito conti liue distant interim qimouetur per tantam distantia tanquanta est sena diameter milli: et iterum in sine motus:euin ignis sit in loco suo naturali: et terra stitui terest in suo: ipsa distant per semidiametrii mundusicuti ii pruicipio motus distabant Ex conclusione sequitur aliud correiarminiquod si terra descenderet per lineam rectam puta per cli dam arcus: et ignis ascenderet per luneam curuam puta per arcum illius chordeallinSest enico trari, licet essent inter terminos contrarios propter hoc aenon loterv eorum est per consimilem iiii eant. Ex quo iter D sequitur noti omnem descensum cum asceiim csth co arui. Similiter imaginandum est in alteratio te: unde si dealbaetio fieret per fuscum et denigratio per rubeumata quod iid fierent per coli simileo viao: talio dealbatio tali denigratiocili non esset contraria. Ex quo sequitumion omnem dealbationem omni denigrationi esse contrariam: sed bene qua dolant pervino consimiles .e Quarta coii clusio .inmutationibus intercoii tradictoria contrarietas non accipitur extera
minis: sed ex contrarito modio procedendi respectu ciutari termini: sicut generatio forme: que est adesse: que est aequis filio:est contraria corruptioni eiusdem forme que est ad noesseque est deperditio: et recessus abesse vel coiruptio sibi similis in specie: sicut generatio mitis et coirinditio platonio
Quantum ad tertium articus uni dubita
tur si cuilibet motui locali sit aliquis motus retrarius Sicoquost non:quia motui circulari non est aliquio motus constrarius: sicut ostenditur in primo cera. E cundo dubita tur an inter omnes motus contrarios sit dare medium. vi detur quod fici quia inti reo traria solent dari media . Secundo: quia est dare aliquos motum mixtos sicut est descensiis terre per lineam curvam .cdespondetur quod non est dare motum mediu inter motus contrarios: et hoc per participationem virilis extremi. Secundo dico quod benepabnegationeutrius .primi patet: quia sic possibile esset asiquid partim abdere et partim descendere: cori quentia tenet postue aliquis ei et motus compositus ascensu etdescem sed consequens est falsum. secundit patet: quia bene constingit aliquid ascendere u lineam cirruam:et talio motuo est medius pabnegationem virium eriremi in se immo ilicet tamen pp1rticipation evniud eoni:est enim compositus talis motus no ex motu descemo et ascensus:scd ex motu desce suo
et ni ora circulari: et intelligo pabilegationem utriusvin summo isto modo quod mobile descendens p linea curita inouetur motu quino est pure descensia et sest motus compossitis ex descensu et circulari. Dridi reo rationes intcreontraria est medium:coneeditur p participatione utriusq;: vel p abs negationem uniuscue instimmo sicut et positissest vel per abs negationem unius emum solii:sicut est motus mixtus ex reas metrum irculari. Tertio dubitatiirati motus cotrarii valde veloces plus contrarieni qua vatae tardi dico quod n6:qtita impossibile est id e moueri simu motibus contrariis tardio: sicut motibus con arsis velocibus. ea dices:motus contrarsi veloceo magio se impediunt qua tardi remo nimio contrartans. cruspondetur quod non plagio se impci
Ad rationes principales prime due proce
dunt de contrarietate mimarum repugnantiiuque nee sunt propositiones mec terminitet ideo non faciunt a propositu. VTertia ratio soluta est per conclusionem quarta 3. quartam dico cri in quantitate est contrarietasique sufficie ad motum: ut patet ex dictis .cddqgintam patet ex coclusione secunda quare etc.
sit contraria motui .et argustur quod nomorum contrariatur morul:er Maiis patet precedentibuet: ii sequentia tenet ex eo quod tantii vitia uni est trariu3e Aristo. r.metaphritae: modo si motus cotrariatur quieti: et quum contrariar moatuta equitur quoa uni plura essent contraria. CSecundo. contraria debent esse maxime distantia: sed motus et quies non sunt maxime distantia .ergo non sunt contraria, maloi est nota per diffinitionem contrarietatio:minoi patet ex eo quod quies est immediata motuuqui cito enim desinit est motus est quiestet ecori uersio. CTertio. quies est pilua,tio motus unedo inter priuationem et dabitumno irae coiistrarietao: eo quod viruites extremum contrariteritis dicitur emeeno positiuu. Quam si qui et contrariatur motui aut ioc est et quies intermino a quo aut quies itermino
135쪽
sequentia tenet:ctres albedo rem illa:sed falsita patet ex eo qd sensus ibi nostrepit albedii te nec nigreditae:lea colorem mediis. Quarto sectunqs calefactio esset duplax motus: sea hoc est falmin:cdsequentia videtur teaiere pro tanto ruincalefactione una forina acquirit sicut caliditas: et ali deperditur sicut frigiditas. Couito ciemem simplicia debet qualitatis simpliceo:cii ergo aer sit eleri etsi simplex: seqvis q8 tam eius humiditas Seius caliditas est qualitas suinet plex: sed caliditas eius est qualitas remissa sine striinione qualitatis colitrarie Sono .sequeres CS esset dare calissitatam inlinitam: prohatur sequella: .er quoad rem iunionem frigiditatis caliditas intendis:vides q6 ad remissione frigiditatis ad suus subduphi caliditas intendit ad duplii et ad remissione frigiditatio ad subtriplum caliditas intendatur ad triplum et sic vitraret cit in corruptide frigiditatis firigiditas remittatur adsuit subdiPlum et ad subtriplu3:et sic tri infinitu: sic sequitur quod in fine talis corrupti sed hi giditatio totalis intensio caliditatio stilii finita. CSepti mo sequitur CS non potest fieri transimo de albo in rubeu3iii si pilus opoueret steti transitu3 de albo in nigrit: quod est falsum:consequentia videtur tenere ex eo vi in tali traii pitur emittitur albedo:etcii talis remimo non possit eue sine persmixtione sui contrarii iii edinis: videtur sequi quod dictu
Dii oppositum arguitur licaotraria posi
init simu stare in eodem tergo questio vera icisci sequentia: et antecedens prohatur:tiatii due propositioii eo cottarie pomulitisimul esse in anima. Secundo .corruptibile et iii
corruptibilest intccitraria: sed ista pomittit simul stare: ergo patet hoc:quia materia et forma stant simulique sedabent sidictit coiriiptibile et incorruptibile. ertio .si opinio Conis melitatotis tertio de anima est vera .Lqdvntio intelleret' numero est in omnibus homulibus sequit conaria stare simul in desubiecto: hoc ex eo glopiniones contrariesiit c5traria:d ille stanti inurin eode intellectu CSuarto. autias et leuitae salit pila et sunt in eode subiecto puta in aere: ergo questio vera .assumptu probat ex eo q6 aer insta sphe ramina ascedit grino effetmisi in eo esset leuitas: et qii est in m ierae ignis descedit: noesset: visi in eo esset grauitas. Ad idea toritatibus ma quarto topicor dicit albiugetim est nigro impiiuxtius .etiti sexto huius dicitur illud quod moves: est partim in termino a quo: et partini intermino ad
isicipit calefieri et inoueri ad caliditate: tuc intersinc cal fit l)abet aliqd de frigiditate:et ita de inliditate:alit cremno esset partinii terminos quoet partim intermino ad me. vi maide est alia auto illas in isto quinto: que dicito nata dissest quod amodocet rariti viricue extremortu sicut tepidii est cotrariis caliditati et frigiditati ised nop didici fit restrariti caliditati ratione caliditatis: opoit et ergo q=sit sibi pirat iii ratione frigiditatis: et frigiditati ratio e caliditatio. In ista questiones,unio vide dii est de contrarietate tersminoris etppositionii:videlicet or quani est exple talis oti arietatio direpugnatotraria simulee. CZecsido videndii est quatit ad hoc de cotrarietate rerii:de quo est duplex opinio quarum quelibet est satis probabilis.
Quantum ad primum primo supposita u
est questa coiitrarietas est rumpositioniuet queda terminormetqueda reru:etqico trarietas est repugnatia:scie dii est sic5trarietas termino est repugnatia in peicando vere simul de eo de et pio mata coriari etao Dyoitionii est repugnata ipsarii quoad esse simili vera G:contrarietas hortarii est repugilatia quo adesse sitit ut in eode subiecto. Becundo nota aecenaria debet esseniarime dissa litia: quomodo terramini pri distent: et piopositidem cotrarietet respirarie:qnee sunt termini ligatificatiut: ne ei positionea:vii contrarietas terminoiu debet esse circa id equatit ad sit cistuckificariit illi termini dicunt maxie distare ad istu intellectiviqi significant forma oco trarias extremas .QStrarietina vero Dposlation etia debet esse circa iste ad istumiisum; propolitiora cotrarie sitit de eo de subiecto: et eo de pie dicato iet maxie diastant ad istii intellectu quod ambe retuniueisa leo:et una distat ab It qualitu ad onuisa suppositam subiecti: quoad
affirmatione et negatione .Cetrarietas vero retii qriccsunt termini significatiui nec aepositiones est circa ide: quantus ad successiue ilicise illas formas contrarias: una post aliam et dicuntur maxime Distaretqi sunt contraria extrema. E 3 dubitatura nigredo albedini huius parietio sit contraria: vel illa quc est: vel illa que ii 5 est:nam qd no est nulli est coritrariti:nec illaque est: quia illa no potest succesti ire, ilicsse eidem subiecto: quod tante oporteret si essct contraria post cotraria debent inesse eissem succei ille:antecedes patet eceo cp accidetia non possitiit transire de sub tecto in subiectit. despondesq=huic albedini contrariarurnigredoque est et quando dicitur illa no potest succeruiue eidem inesse:diciae quavis non possit:consimilio tame in specie potest ineste ei: denatet hoc sufficit. Tunc situna conclusio comunio utrimopinioni recitande in articulo secuti do:quod illa q sunt coaetraria si istu modii p que termini et Ipositiones eo trariani bene sunt in eo de subiecto:pbatiqi istorii cotrarietas no attenditur penes no posse esse simul ut patet ex dictis.
Quatum ad sectandum una opinio ponit
primo ista conclusione*Simposnibile est formas contrarias esse simul meo de sub tecto Fin eande parte subiecti: probar: nam forme dicunt contrarierpter repugnantia in emendo
simul in eo de subiecto: ergo est cotra ratione formale retrasriarum esse simul et ocosequeno ipsas me simul implicat cuad hoc sequat tir ipsa onoci iccotrarias. rei itida conclasso. aliqui graduo contrarietatispo mi istare simul in eodesubiecto ad istii intellectitiqG aliqui gradus quier nivei hierunt partes cotrariora possunt staresnnul:nota me coe fascio sunt partes edtrariolum verbi gratia: aliqui gradus caliditatis possunt stare cita liquibus gradibus migiditatior qui tame gradus no sunt partes contrariorum: b bene eriit vel fuerunt partes contrariotii.et hoc est quod antiquit' discebat sub his verbis:possibile est traria simul esse sub emeremula: non subesse inteliso.QSclusi osse intellecta phasnam nisi iti tepido esset aliquastigiditas cita liqua caliditate pinum: sequeret*m illo non esset aliqua resistetia cale faciendi: vel Digefaci educo sequeo est falsum: eo sequetia phalici si in tepido est solum caliditas remissa: sine amixtio: neffigiditationunc cii minoi caliditas no resistat maiori: si aliquoa calericieno intensius sibi apploximaretur subito ipsi ima limitaret:*6 est contra experietiam seroptationaliter argueret: si diceretur ae in tepidosio estet nisi migiditas remissa tabias aliqua caliditate stipmixta. ESecudo nisi coiiclusio sic intellecta esset vera sequere Eqominus calidii no remitteret magis calidum timo magis intenderedipost nil illaigiditatis eruet in ipso irecte sicut minuo lumenon dimitivit maius lumen:oppositii tame expertinia r.ex hoc tacta signo potest argui quoa calidirati remime aliqualis stigi dilao est pniixis .cSecundu ista opinione esset ponedum intensioite et renustionem fieri padmixtione maiore vel misnote sui cotrarii CSint edis vel remittit et conseque ter imas
ginandii est q)prietas inter sormas no atteditur ex rationi buo simplicibuo mimarunndex quantitate gradu infin casbabet in tapossibilitate:et maxinia distantia: sebi gratia et ut hi quantitau graditu caliditatis intesine sit dece graduum: tunc suinin caliditas distata summa stigiditate per decogradus caliditati orio povet illos remoueri anteae pveniae ad summastigiditate: sed summa caliditas nodistata frigeditate quinu graduum misi per quin id graduo: ergo illos quin oporteret remoueri tetulae maneret quino calidita tis et quinc frigiditatis qui non distant: etp conseques illi possunt stare simul: Et sciedii quod illi gradus qui possunt simul staremon sunt contrarii nec repugnant sibi inuice: sed dicuntur contrari, impio prie ad istunt sensuminad augmea ratione uniuet sequitur diminutio alterius:vel secundunt ulterius processiis ad caliditatem summanuvel ad stigii ditatem summam erunt parteolaimarumcdtrariarum no potesilium se compati in eo de subiecto. io maiori iliteleiectione istiuoi inaginantur quod sicut ista domus est finite capacitatio: propter quod non sequitur: si vigiliti pontines cuin aliis dominibus possunt ne in ista domo: centum posssunt esse in ista domo: sic ad propositum imagina dum est de subiecto receptiuo contrariorum quod potest imaginari milite capacitatio:ergo si maxima capacitas talis subiecti est piceila tot graduum unius contrarietatio quot gradusi est
137쪽
qualitate intentibile et remissibile habere gradus dicto mo. Aliae asit opinio ponit hinta Mimas noclistinuisibiles nisi solii tresti diuuione quatitatiui subiecti.Ista opinio po
nil opininterisioste continue est alia et alia qualitas simplex indivisibilio: excepta dimisioile:que est pni partev quatitativas subiecti.Uc pinna Osini ope videbitur in planti quem mone.de aeda inlaba si Tunc lit prima conclusito comuni
viri illarii opinionii:qistin diuisione primo mo dicta .Lpinquatitatistas parteo biectitio acquiriturqtialitas tota simul: M:qrex quo alterabile est diuisibile et agens alterat si militen ad possunt sic ad inuicem applicari:qui ii aliqua a partes eoui stratippus quiora et fini aliquas remotiorari cimi
agens prius agit in Ninquit S in remotu:sequii qd prius agat in una parte quillitatiua illitis: inglia:eta 'ns illa qualitas paucis successiue gustum ad partes suaci quatiatatilias:et notota simul me diuisione alit exuo illi partis graduiam illa opinio q cecebit linioi diuisione est hi pertistra: qumssvn ponit duas cScissiones ad quesiti . rinia conclusio.*s qualitas Fniqua est alteratio acquiris tota sti mutessentialiter. re conclusio: no acquiris tota sigmul gradualiter.pum oeclusio piebat illa ima acquiris tota imul elsentialiterique non habet partes essentiales: hsic est demima.Fm qui est alteratio siicut est caliditas vel frigiditas albedo et nigredo ergo etc. liaior nota: minor Obatinam partes mentiales dicuris parteo diuersarii rationum modo his cibus caretqtialitas finiqua est alteratio. e eucundo .nam positoq6 adductii code subiecto est ent diuerse parto essentia leo ei utae forme ad buc nulla earii getierare Eir corriiperet ante alia; sed tota simul ergo adhuc quoad illas qualitiis scri3 qua est alteratio acquireretur tota simul anteceden satet ex quo n5 esset maior ratio: quare una corruin peres priua vel generareturiet alia posterius tqui econ: iterso. Et confirmaturi maiiet ea deessentialiter plotii moti,
quia nomina est rati alta talisi qualitatu novariantur per totum molli: vade in medio acquisitionis ita bene est albedo vel caliditas: sicut in principio verin fine. et clopolleret taetem qualitatem manere eande aliquo modo per tot8: patet ex eo qri ad unitatem motuS requiritur di sit secundisserander, tisostitione: sicut palci quinto huius e cunda coclusio inobaturinam in acquisitione alicuius ratio qualitatis nostin ina gradu alia variantur: sed hoc rion esset sit illa tota laresina simul acquireretur gradu aliteriamumptum patet ex eo quod in fine calefactionio:vel dealbationio subiectunt dieitur magis calidia:vel magis album Min medio tet in medio magisci in principio .cZecundo nam altera dioe aliquiapi ius acquirit tiri sed non aliquid aliud essent aliter i ergo aliquid aliud accidetaliter ergo aliquid aliud gradualiter maior est nota:et mitior eratprima conclusio. lia est opi nio quecti a ponitqitalitate FD qua est alteratio esse diuisihil ei nates gradu aleo: qetta ponit duas conclusiones actquelitin quaru una coeordatcnodnione priori:et alia discrepat.ponit enim ci qualitas Fin qua est alterat sono acquiris eoia simul gradualiteri secundo diuippee acquiritur tota sinu ementi iteri probatur hoc: vi partes essentiales talioequalitatis vocat partes gradu alea elusile ex eo quod essetitiani talio qualitatio constitumit et c.
Qitarum ad lac dum sit ista prima distili
ctio. per parteci emetitiale possumnis intelligereptes diuersariun rationii. Erilio modost prese ferinales possum intelligere pleraque ementia aliculi iocostituunt. intimo modo distinguuiii putes quatitati:ias parteolo essetitiales se calido Modo diste nostin ista distinctione faciliter dicte opiniones cordans. ita prima intelligit de partibus ecthntialibus piimo modo dictio quii dicit qualitate Fin qua est alte rationJacquiri successive essentialiteri sed tota simul.Secfida vero capit partes essentialeo sectindo modo:et si cuna ea, rum no opponitur alteri et eo *nd accipiunt unifomiterestentiam vel partes essentiales.
Ad rationes principales. Ad primam di
citur q=p dictum auctoris couinciriq8 xilibet mima fim qu fiest alteratio est in diuisibilis p pupatiorie inples essentiales primo modo dictas. Nodiuersarii rationii: nibilo minuaquelibet earisset diuisibilis inples quatitatiusto: reli par
res gradi leo:ve ad divisiquem subiecti tu quo est,
tensione alicuius qualitas que primo acquiritur maneat coequalitate que postea acquiritur et arguttur m nor qi in motu locali mobile no manet in locoque privo acquisiuit quai est in loco que postea ac siuit aergo nec alterabile manet sub quaei litateque sibi pilus acquisita est:quii est sub qualitate que posterius sibi acquirituriantecedens patet de sepo non est possibile idem corpus simul esse in diuersia locio conse quentis tenet simili.
In oppositum arguitur sic in augmenta
tione qualitas precedeo manet in sequenti .ergo in intensioneaeSsequetia tenet a simili. iis patet de P:si enim aliquod
corpus iam est pedaletet augetur Id fiat bipedale:qualitas pedalis j cedens adhuc manet.6 In ista questiue sunt dire
opiniones quam a tenet: quelibet qualitae est mima simplex: et indivisibillo diuisionem partes gradu alea:l3 beane sit diuisibilis fini dies quantitativas subiecti:et isti opsenio ponit: quod qualitas precedenono manet cum sequenti intensione et hoc oportet liti opinione3 ponere pom ponit talem qualitatem indivisibild: pndestineredens manerercii sequente statim compositum ex his duabus emet qualis rao diuisibilis gradu aliter. VI opinio habet aliqua motiva pro seiprimit estuat si in inrensione qualitatis qualitas
precedeno maneret cum sequenter sequeretur*remanerent
qualita modistincte in eade parte subiecti: pnti nota est:&lsitas colaqueitopha quadrupliciteri primo si qualitas precedens et qualitas sequens manerent distincte in cad dote
subiecti: sequeres aequalitas esset diuisibiliori 6 solup acci. dens sederi apse: sed hoc est coria Bristo in isto quinto qui dicit qualitate esse diuisibile paccidens: et no per serproba Erantia:qi qualitas coposita expcedete et sequere esset divisi: bilio pse in illas postm manent distincte in eade3 parte subiecti .cZeci do. napcometatote elimo huius ola multitudo est term differentitifim quatitate NIFm speciem: ergo si qualitas pcedeoletqualitas sequens tessent distincte in eodεmbiem et in ea depresubiecti ad equamlucve essent distincte Fm quatitate: et hoc no ex eo qs mittin eadepta quatitati uastabieetini etia distinguntur Fin specie: ci in intensi de ea liditas scedens est eiusde speciei cii caliditate sequente.
Tertio. nil quinto metaphyllae dicit unum numero striat quom materia est una tergo cia in intensione qualitatis pedideritis et sequelitis sit eadem materia .LidCfubitare: secuisqualitate peedete et sequentiam non distingui. uarto. si qualitas precedens et sequens existerent in eade parte sub tecti: oporteret aedistinguerenistin specie:modo hoc est fiala sum: pharontia priristo. metaphysice specie differtitque cim in eo de subiecto differentii habent. rem motivusa, ista opinione est si qualitas precedens maneret cu sequente sequererq aliquod corpus uiminosum finite potentie posset pducere lumen infinitii intentae: ans est fulm3:falsitas patet ex rem nulluageno potentie finite pol producere esse, citi infinit tuebatur 'ntia: na sit aranii corpus luminos in virtvtefinituq6 illuminat b.punctu medii distantep quae,eltate bipedalem aliquo certo gradu luminis: deinde illua corpus luminosum moueas versus b.punetvvsvadmcdis distadie bipedalio in t .c.cu ergo in me e. lint infinita instatia in quolibet a .co uoluminostam prodiicit in b.punctum gradu lumisiis intensiorem prius babebat: sequit stili mepcedens manet cum sequentem in fine teporis iii b. puncto sunt infinita luminaquos quodlibet est intelisius aliquo lunii necerto dato.clumine qferat in principio sita ex inib' talibus constitui flumen infinitum intentae: quare si qualitas precedes maneat cum sequente tune luminostam tetitie posset pio ducere lume infinitu:qserae phidn. ciceratio. si qualitas predens maneret insequente et esset aediuisibilis diuistone gradu ali sequeres vi albedo esset plactionis ilifilii mhoc est fallanirybatur ptitia: qisit aliqua albedo a. et aliqua nigredo b. tunc sic b.nigredo est alicuius plactiois sed a .albedo est plactior plus in duplo: et plum in tripio:et sic in infiniturmergo galbedo est perfecti Sis infinite: constaquentia videtur esse nota de se:*ptiterno possumus'bare
139쪽
ciis ipsa suppositi vii si falsum supponit enim esse inflatia ima misibilia itime .md hoc est falsum:vi mdebit sexto huiud. Hatertia. sequeret; albedo esset plaeto ioinfinitem af sequetia: et quia rumbatia bedo est plus i duplo placitoimgreola et plus iii triplo: et sic illinituret ere licet tigredo sit ali cur placrionio certe: ergo albedo est prectioio infinitem ascosequetia:sed sidcberet Palare oporteret addere ae albedo et ivgredo est erit comparabiles ad inuiceant: modo hoc est fatrum tex eo q6 albedo et nigredo sunt diuersiarum specierit: ut patet septimo butuo: taliae non strat comparabitia adinvicevtiae si predicta ratio valeret pbaretur q)s anguluo rectillaneus esset infinitud : quia est plus in duplo iis aior angulo contiligentici et pluta in triploniicin innmtum: unde illa ratio deficit sicut ista precedens propter no identitatem ipecificam anguli rectilinei cuιngula conti rigetie. Orid quartam sequiturae aliquod infinite calidii posset producere caeris ditate infinitam intensi semegatur consequentia .et uuarguebat: sita unum finite calidu3:plam mihi; in prima medietcte comvnpat medietatem frigiditatia sumitte: et induscat medietatem caliditatio sum me:admittatura quumvlter isto diccbatur:cum sit secunda uarie proportionali te potis resistentiae sit in duplo minoi metur uim secunda parte Dportionali temporis debeat introducere tanta caliditateniqua tussin pu ina .negatur hoc ratio butus est: qia callitu in agit ratione cotrarietatio: cu ergo in seclida parte Iporti dali temporis non sit tanta cotta ricta o a calidi ad patiu3:qilata erat in primat sequitur q, in securida parte proportios sali reporta a calidum iidiri troducit tanta calidita relinqua iiij introduxitqprsilia: licet resistetitia in duplo sit minorim erat
pretio EDdquii ita inquit dicebaturque cita litas ita tendie vel precederis etc. Iespondetur quod proprie loque do quali lac ironi latenditur sed subiectum fit intensius calidum vel frigidum additione gradus posterioris ad priore: vernis ineri potest cooedi qualitatem intendia a imi intellectit irinilitestione totalio qualitas ex precedete et sequere est intestor S pi iugerat. Em sextam sequitur opin infinitu et caroc coceditur. fidiceretur:ergo summe calidii est in infinitures misse calidumulegatur consequetia ilicet in aliquo an et to bipedali sit infinita parua magnitudo: tamen hocndde nominatur in infinitum paruuit sed denominatur bipedaleainaxima eius quatitateata etiam fultime calidii licet in eo
sit in infinitii remiguo graduocaliditatio: tameno denominatura gradare mulion: sed intensiou. Crid septimi conet cedis sequela:et casu admisso negatur consequentia: grad' posteriuo introductus citius corruius gradus prius tirodiictus:ppter hoc*h3 esse magis Multi materia et natore inlicrentia adniateria: qietiaoluti uotuit in materia: ipa Emaiore appetitu retinet et 'seruat quam potest. Σ3 si ponaryoeg simul introducantur in subiectomici hoc esset miraculose: et ideo cos Peter cocedi pot* tali miraculo Dipposito ora simul eoiruperet agens trariumplicatu .Hic erago Fm opinione que pollit in telisionem qualitatis fini appositione ad uia fieri:solii telandi rationes contra ea quas opinio opposita habet pro P.Rtym alia optiuoneque iiiiiii tensionem neri per recessum cnS gradu et accessum adsumsmum tetque ponit etiam in intelis olle et renitissime continue esse alias iritualitatem to emisoluende sunt rati oes addinicie pro illa opinione. prima quit arguebatur de duos buo corporib 'luminosio ista ratio supponit; si aliquod corpus luminosiim producit aliquod lumenanan et perreptior modo l)oc est mi sunt: quia continue emanatali coraliud lumemquia dicit si aliqua candela sit incensa in aliqua domo: tutic si adueniat secunda: lumesi actum aptima cum lumine secunde faciliumcn intens uisi sed quia hoc non evadit difficulta tein rationis . quia positoq=Due candele incense simul pontentur ad aliquam domu aer in illa domo linensius illum iiii natur es fiuna illuu sola portaretur: hoc non esset nisi inatensio fieret per additionem luimnio ad lumen ideodiceanest gi in tali casu generae unu3 lumen distinctiim totaliter aquolibet luminu illarumduarii candelaru ab sin hocsthimina illarii duaru candelarum coexteti dantur. quod in opora teret si intensio luminio fieret sic perappositionem luminis: sicut opinio opposita imaginatur. Et qualido arguebatur: seponatur ibi aliquod comus opacum facit duas umbras:
dico quod hoc non est propter distinctiosicluminus sed piopter distinctioiieni corporum lucidolum: verunt elitante qa, illud est cotra Ioanite de Pisano qui in perspectiva sua dicit lumina diuersorum lucidorum transire idem messurini permixte. Dd secunda .ista opinio concederetq)S non maneret eadem qualitas simi bola in generato que fuit in corrupto. ita tertiam .sequeretur quod caliditas summa corruperetur subito illoc concederet ista opinio ad istu intellectu
quod nunc est et immediate post doc non erit: nec hoc repta harii ec est inconueniens quod aliquid si ibito desinat esse albim missisei consimile adiit tellectum predictu Eiud quartam quelibet qualitas emet subito acquisita. hoc recederet ista opinio:sea quum dicitur ad qualitatem esse motu3:hoc intelligiturq iii motu qui dicitur esse ad qualitatem colitis nue quod acquiritur est qualitas licet alia a precedere sicut in motu locati est de Ioco. Ea id quintam ipsa cocederet qGfrigidissimia potest generare caliditate poemiptione caliditatis intensisti silicet hoc csset falsum per corruptione cali: ditatis remisssimo: et sic finis est etc.
Explicit liber quintus magi sui Alberti
Questiones in Sextum libium magistri Diberti de Saxonia.
de indivisibilab' et eoui molim tractans: hanc a ponit difficultatem tu tria cotinusi sit compossitum ex indivisibilibus: verbi gratia: sicut linea expunctio te pus instantibuo: mo ex mutatio esth Et arguitur primo vsici sicut se habent unitates tu
numero: ita se habent pucta in linea: sed unitates que ponun findiuisibiles ponunt lium runt ex eo qo numerus est multitudo ex unitatibus aggresgata:ergo etia puncta coponiat linealet instatia tepus: et mutata motu . Greo. celues quodda coliniamet capte celii Dunooibe: et est edposim ex indivi ilibus .ergo, mitia tenet et antecedes probatur ex rem quelibet paroceli est indiuisihilis cunulla ab alia sit diuisibilis:et separabilis. Cicertio autoritate Aristo mimo posterioris. stubstutia linee est ex his expunctis et per consequeo linea est coposita ex punctis.c tauarto.prinio degeneratione dicitur ubim in linea est punctus: sed hoc non esset nisi puncta essent in lineat et site ii, neacdponitu ex illis. Quinto.capiar aliqua caro in holmineptinua: illac onitur ex indivisibilib': probatur:quiaecopollitur ex materia: et via intellectiva:quorum, quodlibet est indivisibileaeeaninia intellectiva patet de se postm tota inroto et tota in qualibet mite hominisqGnon posset sibi cocpetere nisi esset indivisibilisaQuod aut e materia sit indiuisibilis probatur:qr nec est quarum nec quale per Arist vh ineta physice.quare et
yn oppositum determinat Aristo. in isto
sexto ubi probat quod continuum non componitur ex indis uisibilibus. in ista quemdeptimo pona unam distinctionem de iii diuisibili CSecundo ponam unicam conclusio nem responsalem ad quesitum.
Quantum ad primium: sit ista distinctio: ae
vno modo aliquid dicitur indiuisibiletquia licet sit extem; tame partes eius no sunt separabiles abinuicem preale diuisione licet ben aie signatione isto modo celum pol dici indivisibileielleni infrangibile.et isto modo indivisibile nocapitur in proposito. Alio modo capitur inctivisibile qGlicet habeat partent vel partes: tame propter eius paruita: temno stant ab inuicem separabiles:et talia indiui ibilia posuit Democritus que vocavit corpora atomalia tetex ipsis coponi generabilia et corruptibiliai contra que indivisibilia Aristo arguit punio degeneratione: nec ita capitur indiuissibile in proposito. eruo dicitur indivisibile simplicirer quod nec
140쪽
Ad nee babet parte nec aliquam extensionem:et tale potest adhuc imaginaritvel CSuo sit incontinuo:etsi sit in cotinuo tunc est totum in toto et totum in colibet parte illino continnim uomodo dicimus anima inmiecti usi esse inamigibile. it comodo in diutisibile simpliciter non habens partem: nec aliqua testane:existetis ramen in continuo absue hoc quod sit totum in toto et totum in qualibet par refluus continuuetiale potest imaginari in linea:sicut punctus: vel intepote sicut instansi vel in motu:sicut mutatii.et taliter est inapiendum indivisibile in proposito .culia distinctio. quod quelim potest intelligi vitii retinuuiticorumpitu ex talibus indivisibilibus finitio: velletalibus infinitis.
Quantum ad secundum sit ista conclusio:
nullii cotinuis ponifex indivisibilibus finitis innumero. ista coclusione pii mo volo phare ronib'tagentibus materiam indiui stibili uincotinuo: si cotinuit ponas et issio. EEcdo arguam ad quantu est ex parte motus. es Tertis. quatit tangit situ ipsorum. LQuarto.qui tutagit essevel non esse ipsorii. Quatit ad primit argua sic.sic6tinii uestet eo positu ex indivisibilibus finitio sequeret mulibet linea cubilibet linee esset cometiturabilis: ans est summa diameter quadrati no est mensurabilio coste eiusdem cumo vitillam meteretunde sicut deni di ratis est in geometriardiameter alicuius quadrati se hibet in 'portione irrationali ad sua 3 Ra:pbatur cdsequetias quo stipponitur exarythmetica omne mimerst omni numero re coitiesurabile: m o si linea copone expunem finitis innumero: teu rade emet ortio lincare qualia est ypor mameror; indivisibiliu*quibus ille vitiae coponvictim quisquilibet linea cuilibet inrevise comesturabilem. Scoo.dato opposito inclusionis:se querctves oenoquelibet linin esset disti ilis in duo equar lini vel indiui ibile esset diuisibile:qGubet istos est salsus inlinii est coria geometras:estem v nappositio i geometria: data linea o equale setare. secundu implicat eo tradictione. Ibatonia deline coposita exidiuisibilib'ipariu'. Cicertio sequeretur q6 tot essentidi uisibilia in lineo parua quotcssent in lineant agna: ybaipse etia: tia describatuit' tria gulus cuius basis taponas ex sexidiuisibilibus .deinde serivatur una linea breuior basieque distano ab itque quid hi tot sit versus conum:et intercepta inter latera illae trianctuti:tunc probo q8 in illa linea parua sunt tot indivisibilia quot in basi: naa quolibet sex indivisibi neruitium basi potest trahi linea ad conu lilius trianguli secus illa linea bie uidiem: que no cScurrit citatis: nisi punio in cono illius tr anguli: O no esset nisi in illa linea breuios eque distiti basique secatur illis sex lineis sic 'tractis: essent sex indiuisibi.us sicut in basi.CQuarto Iam opposito creclusionis sequeretur in inciren ferentia circuli parvi essent tot indivisibilia sicut in circumrentia magni circuli et sic una earii esset tandita quata alia:edseques est falsum: afantia:nfisit aliquis circulus magnus cuius circularentia sit reposita ex decem indivisibilibus:deinde illi circulo inscribature irculue paruus:tunc ex quo omnes lineeytracte ab illis dece indiuim,sic sunt in cirreferentia maloiis circuli versus cetnaeiusdem circulii n6 eocurriti nisi in centro eiusde circul et in illei in rei eant circunmrentia minoiis circuli et recticumit in ea:sequitur tot esse indivisibili pure dece: in alia circulare indemmiadcSclusione: quatii est ex parte motuo:et sup ponitur primo qd continue diis mouci: ves aliquod aliud
corpus luminostini: tunc umbra mouetur. sed tardius: que quide causatur ex opaco obiecto luminoso: tunc sic ex quo ita continue mouetur umbra licet tardius multo: sicut coispus luminosum:ponatur ergo corpus luminosu3 moueatur solum per indiuisibile: tunc ex supposito umbra non mos uetur per maius aut equale:etsist misi' sequitur O est dare minus indivisibili quod implicat. Oecundo sequeretur quod recta liquio motus:quo non posset dari in duplo tars dimiconseques e falsum probas colaquetiama positoqd aliquod mobile in aliquo tempore pertranseat precite tria indiuisibilia:tunc si aliquod mobile posset moueri in duplo rare diu stiloromiteretqd in eode te pote piransiret subduplu3
preesse:modahoc est ini possibilema tunc oporteret * p transiret vii nitidiuisibile eii medior et sic indivisibile esset diuisi bile; q6 implicatumrtio sequitur m nullum corpus post
latrare fieri vel co densari misi poneretur vacuum.colaqueo
est falsum:et Ibas ritia nasit aliquod corpus crepositum ex dece indivisibilibusetco denses illudit Mindiuisibilia adhuc sunt iis magna sicut plius: et pcosequeo ex quo privo occus pauerunt maliti maius o occupant modo cSdensatiotie imcta .se ut Fqd prius interea intercipiebar vacuit .cDeinde arguitast coclusione: quatiatagit stitii indivisibiliti in continuo: si annuit emete ossit fiex ipsis Masilinea esset reposita expunctis indiuistbilib'ves il a haberent se in linea ptinuevclcongue vel os tremo pol dici q=cotinue aex eo in si diffinitione cotinuoui cotinua dicunt quom vitima stant unii: moindiuisibilia no,nt vltimanticetia indiui libitia laaberent prima: et sic indivisibile esset diuisibile inprimit et vltinni: implicat:necetia habent se cottguem a tigua dicunt: suos rum ultima sunt timuli modo qx indivisibiliano habent ultim sicut iam probatu est: sequitur m non possunt esse contigua:necetia habent te consequenter uia datio duob*plictio La.bet sunt denumero punctoisii coponentili aliqua lusca cotinus p aduersariii:tune si aD.puncta habetit sere sequeteret coponinit linea continua viracii altis' oportet q8 inter a. b.puncta intercipiatur linea media .etcii per aduersariti illa etiacdponas expulictis: sequitur a. b. puncta non se babere Osequenter:ex maeresequenter se habere dicunt ea: littereta cadit inedin meret retriae argutii est dea b.pitctici ire conmimiter potest argui de quibuscunm duobus plictis
alma tando ex indivisibilibus sibi inuicm appostitis
et resultat maius emo intinuit non est repositii ex indiuisibilibus cosmurea est nota deseret antecedens libaturmas quin indivisibile apponitur indiui ili ad costitutione costinus:vel tangunt se mutuo ire se totai vel solii scdm eoui in parteom Spol dici secundulsi aute dicatur primu tunc oportet ea es omnino in eodesituret sisse tunc uniicit uno ii doc cupat maiore locii*vnta solum:iiecvnum cum duobus mecvnvincii metibus: et sic in infiniti tetper conseque non5 tot quin plura possunt apponi ab hoc ad faciant aliquam ex milionem et magnitudinem:vnde recte esset de punctio sita geret se piri se tota: sicut hi de duob'colpoub'tagetib'sepulse tota:vnde si eaent duo corpora tangentia se secundit lato ramon ambo ociumretir locum maiorem: in faceretvnn sos lu3: sicut patet de materia et forma substatiali equi:Masini. Caecinae arguis ad coelusione quantii tangit esse vel non ematui sibi tui: et iochiciquenci sunt in rerii natura ex illisnSeoponitur aliquid sed indivisibilia sicut puncta iiistanetis no sunt in rerii natura tergo etc.maior est nota: minor probatiir de punctio: nasi in cotinuo esset aliqua talio reo indiuisibilis sicut est punctus:vel ergo illa res csset substatia vel accidens mullum istoria potest dicitii subststria:qi vel materia vel forma vel copositum ex his.no pet dici ci sit materiacit sic materia estet eorruptibilis O esset mira philosopbii probatur consequentia in diuisione continui puta linere supatio puncto mec pol dictur punctuosit forma substatialis indiverens materie:na tunc oportet assignare sibi pro subiecto una materia uidiuisibile: et me etia de illa argueresqd cstet corruptibilio sicut argutum est:nec potviciae sit substantia c6posita:igitur hi aut dicar O haccidens:cii accidens sit in subiecto sibi adequato op3 illi puncto assignare unum subiectit indivisibileqs estex materia pilarita formaturi substantia composita:sed nullum istolum est indivisibile. Secundo .nam si ponerentur talia indiuisibilia in continuo licui puncta: tune in sphera solida et omnino continua in nae: dio eius poneretur tale indivisibile:quod foret vocari censtrum et sed probatur quoa non mam ponam quod aliqua
sphera solida et omnino continua moueatiar circulariteritne queritur utrum illud indisibile in medio:quod voca pian, ctum: ni oueatur Milonaei dicis quod mouetum contra eoxime manet in eodem mmee mutat illum situm feci indum se totum mee scrini eius partect ergo non mouetur si aute dicia quod ille punctus quiescat: ruile si ponitur acciderio iste opo iteret subiectum eius quiescerc: et cficius subiectiim poeliatur paro lubere more sequitur sphera in motam non esse continuam: quod dii eonta a casum:coiisequentia tenet ex eo quod cuiuslibet coistinui solidi vita paro non molietur nisi alia pars moueatur ec:dicereo tu ex quo tu negas talia iii
eius sibilia: quomodo ergo intelligende sunt taleo propon i iii