장음표시 사용
161쪽
rationem piluaticinis: et motus ratiotic habitus. Sexta et septima vadunt pro uectusione punia.
fuerit lepus:et arguitur uis nonia sic seq:retur q6 infinita essent pertransita: sed hoc est talium: nam thoc est contra ratione iii fidniti cx eo quod infinitii dicitur illud q6 nobabel fine: et aliouid noli dicitur pertransitum nisi puelliat ad ei' fine.cosequetia te
net: quia si perpetuo fuisset tempusulisiniti dies et anni salant pertransiti.
In oppostrum est Arist otcles et eius come
tator in isto octauo. Treuiter sicut dictu est de motu: ita discendi est de te pote mec ista qstio mota est piopter aliud nisia si videndii quasda rationes Bristo .et Comenta tollo sumptas et pie teporis ad Bbadii perpetuitate mori. Et ideo sicut secundu veritate et fide dicendii est de motu ae aliqua do incepitum dicendia est detpe:ypter hoc ymaesti declimotu primini obilis Sed Aristo. et Leinent tot opinantes cotraritico trahoc argunt scalasinoppetuo fuisset: sed aliquando in cniimet: tune incepisset in aliquo nunci sed cum de ratiSennc sit:*sit initissalicuius te polia et filiis alteri' sequerer disti tep'ilicepi et in aliquo nunc crante illiid fuisset aliud id pus eui' qui de alteri teporto illud nunc fuisset filiis culeuiter ad istara ne tenedo veritate: licendii est traiio aliqti uiceps tari te non fiuit aliud rpo posset iii respocleri distinguesido de nuc: sicut distuaguitur de plicto: qiiodda est liticinitistiis:quodda vero nunc continuatis: recte sicut aliquis punct' initias linea:et aliquis putici' coli tinuans partes linee:ctinc quasso dicebas m de ratioe nisi cestae sit initiuetraroe est veru de nunc contiimanteletuo de
alio nunc. Sed bieulter conathoc instat Comenta tot diceno non esse simile de puncto et densic: propter hoc cppunctuo tenet se adpinanetismunc vero ad tactae tua: succeinua vero dicuntur:qi alijs succedunt. ivero aliqd nunc est initiatiuii alicuius tepolis:tunc illud tepq est successivum: et cuderatioe successi uisit alteri succedere sequis vi alteri succedat: et per cosequed nunc initians non solii in tiati pedetia terminat supple istud te pusscinali iid lepus succedit. cuius illud nunc est initiu .ctiliter potest tcsponderi sta predicta ratione negado nuc: et puncta iii diuisibilia in ip ei et in linea.Sed quii arguebai: strepus incepisset in aliquo nunciis cepisset: recedo maliquo nunc id est in aliqlia partet is puta puma. Et si arguitur:suilla purna paroa .admittatatur: tunc a est ens si accessi usi tergo alteri succedit: sic ergo antea fuit aliud tep':etue coseques amon mit prinia paro is .c despondet tirquii dicitur qia .estens successi uita amittitur et emi dicebati ergo alteri hccedit:dico q, no semppiopter hoc dicitur successivum alicui succedat:lad ideo: qi eius vina paro succedit alteri: et hoc sufficit ad hoc q, dicarens succein uia. sSecundo adhuc aliter arguerct in perpetuo fueritio:et non aliq incepit misi alim incepti et ait oufido versi esset dicere tempug niic est et ante hoc noerat. Sed citante sit differentia teporis: sequie*ante tela' erat: et sic in infinitia cAd illud posset responderigi non sequitata te reptis no erat ergo ante erat te Pud:sicut no sequistra ni undis non est loc etergo extra est aliquid:licet citra sit disseterina loci. Sed si argueres ante repug no erat tepus: vel ante mundi perfectione non erat tepuo tergo ante persectione mundi erat ante: et citante sit differetia tempotiose quitur hiante inundi pfectione crat tep'.despondes vino sequit tep'ante rit undist fiectione non erat tepuo:ergo alite perfectione mim dierat ante:estem antecedeo uti negati ua: qtie ad sui verificatione no requirit aliquid positivii iii esse siue in re sigi sificata. QuJuto ista solutio bene satis laceret predicto arguareto in quo assumebat propositionegat tua: tame difficillo arguercimo arguendo negataee:sea asstri nati ueniam si aliquando temp' iri cepisset: et similiter mundito: tunc veru esset dicerest oe' erat antem ii dilactio, ne cistante sit dimerentia repotis: sequiturae ante mundi ladicti orae orsit lepus. Eliqui responderent q deus iton hi tulite factione niundi secuent epit .sed fuit ante secundum
natura .milia solutio uo sufficit uia posito qd ppetuo fui
set mundus: adhuc deus fuisset ante mundii secundia nani
ra: sed si ponimusqiniundus incepit:aliter oportet*deussi fuerit alite .mundis Osi mundus superpetuus: si et go tunc fuisset ante secundia natura: videtur q) modo aliter: et 2 pnet videtur m ante secuit du3lepus CSecundo ita deuo prius S fecit mundum potuisset fecisse unam fabam:tunc si hoc fecisset illa faba fuisset ante mutidu sed non ante secundu in natura:ergo ante secundu tepue aergo videtur; ante factionem mundi fuerit te pus ei autetit ista faba noti fuisset ante secundia nataru : patet oe: qi iuvit dicitur ci cante aliud secundu natura iiiiii habeat quanda causia litarciniusta ipsu3 modo talio fabano habet causalitate stipia mundii:ergo noret ante mundii secundum natura: sed secundia alui modii anterioritatio: vel prioritatis etqui moduo non videtur emellisi prioritas fram tepus: ergo viderati te fuisse ips. Alii ergo respoderent c6 deus luisset ante mundi factione: non solii secundu naturam mec etiam secundum tempuo: sed sedicundite turnitate:sed hoc n6 valet: ppter hoc quod eterni
trio est tota simultet indivisibilis: et ideo iti ipso non est recipere pii 'et posteri Eis niliter ista solutio non valet ast argumentii factu delabam si illa faba de qua dictii est nominet ante mundit: secuti siue ternitate:m vel hoc intelligitur milla faba fuisset ante abetern Eva intelligi miliariba Pset in priori parte eternitatio G muni'aio potest dici primudropter laoc: qis non fuit abeterno. tiere potest dici secutidus vi opter hoc quod credilitas est tota simul et iridi uisibiliorinqua non est occipere prius et posteri u .EUlcendii si ergo aliter:*deu 3 fuit ante mundi factiosi et et similiter illa fabasi fuimet creata ad istii intellectu dissi Pe' fuit mundo non exi, stente: itaq de uomitante factio laetili: di: no solii secudum naturamce secundiaeteris ita te mec .Pprie sectindutesnpuo nisi improprie ad istu selisum qG deus fuit ante mi di factionem secundit lepus id est in lato de' fuit ante factione mutidi quatii fuisset tep'uti quo Devo fuisset mundo non existente: sed de facto no fuit ibi tantii nec quantii. Sittulit cr si deus creamet vast faba antc mundi factio tie: in tanto fui metati te inundi factione quantu finiret lepus in quo ista faba fixisset: muli dono existente:itagi rumpite no fuit ante: sed ad intellectit pie dictit Otam imagina dii est: qd si des creas set homines eo Oidine quo fuerit tablin hoc qd creasset tpo: docem potuisset fecisse: culpo sit exilitiscciitualib':q, si se cuivi adhuc filii et ada ante filiit suis: et sic ultra ad istii senis immada tanto tepore suisset ante filium ii: quantu fuimet temp'in quo ada suis et filio suo no existente.Breuiter ista cediit nostrarii imaginatione: propter oc quod imaginatio nostra solii ext edit se ad extensa: et quata:ili dilomiti'aii, tellectus qui est in extensuo debet et potest ista intelligere.
Eld rationem factam in oppositum respo
deret Bristo. iion esse inconueniens infinitii a parte antellii cet ii oti a parte post esse pertransitu: modo totale te pus pro ritu: licetiit infinitu a parte ante: tamen non est iii finitum parte post:quare et et sic patet ad questionem.
Questio. IJ I. . miseritur colli inueter quarto
virum omne corpuo moueaturiet argute
j - primo; sic de motu loca limam si esset au
in loco suo naturali:sed hoc non potest dici propter hoc quod celii continue mouer:
non obstate*cotinue est i loco suo naturali sirniliter ignis et acriqui est ultra summitat eo altissimorum montiumusta cottiaue mouenturasecundit quod patet per Uristo. primo me meoiortiret ranie ista sunt in locia suis naturalibus. Sescundo post ignis et aer: qui quid dest ultra summitate altissimor ii mori titi: coiitinue mouentiet sinuliter aer: d est infra continue perventii mouetur:et similiter aqua pfluxu et refluxumdefetia*terra cotinue moueatur ex quo alia tria cle in ita continue sic movens: et per consequendustriaque sunt sustea: et cucti acclii coli tine moueatur localiteriet cuili omne corpuo sit elementum vel mixtum vel celia 3:videtur quod omne corp' moueatur localiter. dhuc posset confirmari quod terra continue mouetur:narii propter moatum solis circa terra continue terra una vice calefit:et leue fit: et
162쪽
Reses alia vice frigefit et graue fit:et ex alia parte econuersos
ricum cciurun grauitatio debet esse continue propter talem alteratione interrea sole fiat aliud
et aliud centrum grauitatio terre:videt*etia terra debet moueri ad fine ut sempceiitrum sue grauitatio lit mediuinmundi. Deinde tertio arguis de alteratio e scilicet quoaouodlibdicor moueri potest motu alterationis iunio patre de celo:na connue alteratur alio et alio lumine:secundo Ibatur idem de omnibusque sunt infra celum ma connueceluin agit in eade calefacieiido per accessuin solio ad ea . et frigefactendo perr essum solio ab eis. ETertio probatur,oc specialiter de mixtis. eam mitia habent in se contrari tatem propter quam continue alterantur.
3n oppositu vest Aristotcles in isto octa
uo: via uetum valiqua sempinoue iis et aliqua sema cesciit. Secundo.na apparet adsensum aliqua senist quiescere. iam apparet sensui hoc de terra: ergo non est diceau omnia tuoueri:propter thoc quod sui apparet aliqua quiescere. Tertio ira secundo dui'itatura est principium motuo sucut et quietis tergo aliqua quiesculit sicut aliqua mouens. mobile mouericosequetia tenet exco ae motivu3 et mobile se habet sicut potetia actina et potetia passiva:q sibi mutuo correspodent: et antecedens Dbat na aliquod motiun est potentia fatigabilis et per consequisio aliqsiccitata motu. Quinetto. aliquis motus potio no est infinitus pertingit rerminusta quem mobile tendit mediante illo motu: sed illo remi, nodabito ille motus cessat:et per consequens illud mobile non continue mouetur sed aliqua do quiescit. 'to .ali ave mutationes fiunt Spter quiete: modo si nulla quiesce rent nee possent quiescere ille mutationes estini stustra. Septimo ali mobile mouetur ad alique terminii quo acquisito reonuerso motu reflexionis mouetur ab illo. ectuvia necesse est mobile in termino reflexionis quiesceret ofis illud mobile aliqud do quiescit et per cosequeo no stinue
mouetur. Octauo id omne mobile mouet: Tgo no omne coipus mouetaeo sequetia tenet ei: eo in oecolp' est mobile: et omne mobile est corp':antecedeo .pbaturina antimum est unu mobile.et tame antichrist nomoueturiqrno est.sed eg sit vini mobile patet ma potest moueri:ergo est viiii mo, hil recolaquetia tenet x eo et lymobile ide est millud quodootest moueri: sedant must' est mobiliorci odi moueri: qioumtu tangit motum locale. secundo quItiit agit motu sutinationis: et sic sequitur primu si articulus.
Quanturum ad primum sit prima conclasto.
Dossibile est quodlibet corpus moueri localiter .ista concludita primo patet de celo macelum delacto moueturi similiter Daret de igne et similiter de aere nam aer qui est v tra sum initates altissimoria monitii mouetur et etia aer qui est infra et etiade aqua sicut arguebatur in uno argumero. Et simul iter patet hoc de terra via possibile est sti colume excetruo vniuo partis terre puta medietatis lapalia sit tantus q6 totalis grauitas viat' medietatis habet Sportionem minorris inequalitatis supcrauitate alte i 'medietati terre una curesistentia aeris: qui est super ita medietate mi quando sic est et terra moueretur et siniti ermittam e ea:etigit post libile est cir quodlibet cinae moue localiter .ebecunda conclusio no est ita de facto mec est necessaritaret continae terrae moueatur: qui forte muto aliqua doma medietas terre sit mauior alia:t mera oppler hoc statim pellit alia sursum:ethoe poterrestretia aeris' qui quide aer circu das medictas te iniim graue acu ea relistit medietati grauioii. cxvis duab 'coclusionib'colligitur q)quod ubet coim 3ptinue moueri localiter sit postibile: tamen hoc non est necessaris: nec forte sic est de facto.Quid ergo quoad istud sit dicetidis de motu augmentationis et dimisi ut tento:et similiter degeneratione et corruptione notum cst de se.
Suasitu ad secundu scilicet de est eratioc:
due sunt opitiiones: qua rupita est ista:*no quodlibet coispuo continue alterai:adhuc loquelido de corporib':q sunt infra celii piobatur bocmo cuilibet corpori est continue apayllcatii suus at cotrariis. ergo no quodlibet cois' cotinue ab terat:cosequetia tenet ex eo aestiteratio est acotrario in cStrariti:et antecedes Bbat de partib' terre cetralab': tantister de partibus ignis in sphera sua. Et isti de ista opinione una cuterienti coclusiones positas in primo articulo dapbentre modere ad rationes factas inqstionis principio ait oppbsitu. Et ad primast non omne corp'mouetur locat ter hoc esset:qiemet in loco suo naturali.dico aeno est solii proapter hoc: sed etiaypter hoc:*atim deficit imo uino. Ctas aliam dico:quod no est simile de terra: et de alsis elcmentis propter hoc:qd terrano est ita fiuida nee mobilis sicut alia elemeta: sed magio costas et solida: ergo no obstate:* ista tria etensenta moueant localita aph pSi quiescere.Bd confit ni attolle citerra continue mouearmam continue ex una parte leue sit:quid sit dicendii ad istam rationem patet ex piobatione seinde conclusionis .cDeinde quum arguitur de alterat oe:dico de eclo: fit continue auctatio:hoc non est de alter attoecorruptura: seu disponentea a corruptionemo ill6q8 dictissest no colibet corpuo 'tinue atteraria te uigui de alterati oeacotrario: qno potessenilicia alicui' cor: ruptiee EDeinde ad alia:qua ob vli quod tibet cor piaci infra coiacauum continue alterari: nam celli cotinue agit in ista inscriora diecrcturo, hoc verum est ipsa a Itcrando: vel ipsa coii seruando in statu eorum: modo ecboenon sequituripta alterarita teratione coiruptiua: unde celum conseruato aliquando in eorum statu et sed tunc aliquando venit una constellatio alterano ea: et di monenoe ad corruptionem. Ad aliam quum arguebatur de mixtis isti bene cotice aret dentixtis deterogeneto:*commve essent in alterari: negarent tamen hoc de homogeneis. CRlia opprio est dea laterat onerque ponit primo istam conclusionem c quodlibet co pus infra celum continue alteramr: probatur hoc ex eo mcelum conititue agit in ira inferiora uno tempore calem ciendetet alio tempote trige ciendo: o tempore humectando: alio tempore desiccando:licet non semper talio alteratio appareat risui. Caetae secunda conclusio:*non oportet:qGlitatis alteratio sto appareat sensuitae igitur talio ait cratio no fite patet in similiaiam una parua umbra unius parui stili non apparet sciami moueri: et tamen in rei veritate mouet: et similiter in horologio aliqua rota non apparet molieri illacet in veritate moueatur sicut proposito de alteratione ilicet quolibet corpus insta ce uni continue atteretur.non tamen de quodlibet corpore hoc percipitu et here: propter tardita tem ipsi vo momo alterationio:vnde imaginadum est minateria prima continue alteratur sicut celum continue moue tur localiter. Citanendo istam opinionem: quam credo ve ridiem respondendum est ad rationes in oppositum facta oet primo actautoritatem Tristo. dicentis aliqua aliquandonio uiri: et aliqua aliquando quiescere hoc ipse intellexit de motu locali: vii de sicut patet por undam reclusionem pii mi articuli non est necessarium ni de meto est ita ae quodlibet corpus moueatur localiter . a secundam. natura ostpiinciditi ete. jociterii bene Dbat de motu locali: et cius quiete cuboetam eii stata, licet descat a motu locali pol moueri
motu alterationis Dd alia cudicebas valiqua apparet sensui quiescere veru est de motu locali: et bene concedo q6 apparet qui cicere amotu alterationis: sed ex hoc non sequiturq=quiescat sicut dicit secunda coclusio secunde opinio nis secundi articuli. Id quarta.ndomne motivii contis nue mouet. ergo non quodlibet mobile collime mouer: vcra est demotum uo aptii nati est illud motivi moueremihilo min'cii aliq6motiuueesset mouere adhuc illud mobile potest moueri alio motu sco motu uti raturi' motiui. additia et ad sexta ille bcne probant; no eodem otii statonio uenirilicet aliquando cessat ab uno:postea mouet alio et siccotinue molletur .unde si aliqua docessat tala fieri postea frigefit: vel rarcnt vel condensas Od alia de motu reflhionis dico ep si aliq6 est motu ad caliditate: et ecouciso mota bilad frigiditate. licet plepole intermedio de stat a calefacts one vel frigefactione interim pol densiari mira reficri vel aliquod moi motu moveri ete Crid vulnia .no omne mobile mouet cocesto:ergo non onme corp'moueri go cosmuctia: et quia dicebaroe mobile est corp' negas: sicut nec omne risibile est vo:vst nono eqGpotinoueri est corpus: sicut te comaeqd potest ridereost homo.Dulichiistii seriirii potest ridere et pi moueri: et aliqnniouebi friatica ridebit: et in Asntichristus nec est homo nec corp'.nihilomiti' bis concestis
163쪽
omne quo siemet quot est mobile est corpus:et similiter: om: ne quod citet est risibila est domo.quare etc.
ni oueatur' si et arguitur ptimo; no secundia Cometiratore et secundit veritate alatinouct a sua aia .mostia non est alat ergo alatndmouetur ex se: sed ab alio .Labaia. ecuao.nfidum esti septimolivi' si omneqo mouetur ab alio moues: et sic nihil mouet a se:ergo necata CGrtio ala per Brist. iii isto octauoiae motii est diuisistite inparte planio uelue:et in parte pse mota:modo sic iidem de inti: ergo alat no mo uel ex se.alia atur: aia est divisibile incoip'et vini:modido cos' circimscripta uia ne est a semotii, ypter hoc ae lim debet esse pse motu debet esse ens in actust aliqua tormam ocircii scripta animi novi actae sit corp'in actu ue aliqua forma et si dicatur ae licet no sit in actu per aliqua forma subiistantiale circularipta es adhuc tante est in actu per aliqua formi accidentale:et hoc sufficit C ed corra si hoc suffice,
rei: tun graue maiatum dicera vel potat dici moueri ex sei Tristo.negat in isto octauo:ybatur colaquetia ex eo qd graue inanirnaritas diuisibilem par est se mouente Leius forma: Z alia parte mota:que adiguc est in actu per aliquam
mima accidentale circiniscns tactu olor napcrmnlo uelite. LGuarto .graue inam in alii non dicis moueri ex se propter hoc stimat tritotote extrinseco: utinoueae: sinii lirer est destiati es go itecarat dici uir moueri seiqi similiter de arriniali patet mam ad doc qi aiat moueatur oportet cae eius telisus appetit'irioueatis a sensibili et appetibili exteriori: etp cose, queo ad hoc,nioueas idtget protore extillaco ex se. c etc.
In oppositu vult Aristoteles iii isto octa
uo ista tono est motae ypter aliud: iust ut videat quomo, do debeat intelligi dicti iurimum at mouetur ex latet gra ue inanimatii no:ciitti vir u eorum moueatur persta a 3 fodima sibi inherente et iri trinseca .ESit ergo pumi conclusio. nec graue inanimatii necata mouet ex se sic Psecudii setoiu molicas: siue libet paromoucas et ita se totis: siue* q, libet pard nio cat premas:qi virium; ninteria est par5: sed istaeno mouet:cit nul M sit activitatio: ergo nullii eoisi Fin se tori si moueo. Secuda cocinio Tu miti licino uetur exsece imo uel ex aliquo sibi intrinsecorp3 hec:qrvtruo mo uetur psii 2 minia librisit reseca Tertia coclusio. iicii trii eorum oues sic ex se quin indigeat habere vel habuisse motorem extrinsecti: patet hoc pitvio de graui qr graue iid mouernaturalite de nouo: iust de nouo factu3 sit graue seu salsi de nouo reniotu sit prohibeo ipsumisi ante erat graue .Si auteptoueas de nouo primo modo:adhuc indiget generate ipsusco sibi est extrinsectiret aut xiioue depoposcoo m6:adhuc indiget remouete Ihibeo iterii est sibi extrinsecum: alat vero are mouet se nisi per seu su3 vel pintellectiti modoqi adsentiendia vel intelligenduindiget habere habuissenio, torcili ex .rinsecta: puta odiectu:sequi finaliter nec graue insata tu nec alat moueri sic exsequi id igeat habcre vel habuis semotorem extrinsecti. 3 circa dicta dubitati quare ergo Tristo .dicitata lino ueri ex se:et graue illanimat si no. Et rea spodvis muta est ratio Manciniat pontide nouo moueri post quiete; abs hoc Trunc habeat morore extrinsecti ipsus mos uetite: licctbeiicati te habuit sicut patet du3uial dormit poeexper meri ab se motore extrinseco et ipso exputacto eius sensus: et eius appetit' potasoueri per species reseruatas in eius memoria ad piosequeri disi aliquidve fugiendu3iet totum potest fieri nouo abso hoccipio tunc habeat in os tolem extrinsecti licet ante babuerit; et adiprer hoc unimal dirucitur moueri ex se :ad hoc autem*graue iis animam ni de nouo in otietatur non sufficit habuisse nio tore extrinsecti: sed re quiritur de prestitii habereniolore extrinseculpam hoc: ndgraue quit incipit de ii ouonio vorti vel ergo quum incipit de nouo moueri: incipit denotio eaeivel ante erat .Si puniunt clarum est quod tunc indiget motore extri si seco scilicet generante.Si dicatui secundum:vel ergo de nouo mouetur nataturaliter: vel violeiiter.Si violenter clarii est quod indiget morore extrinseco: si ilaturaliter:vel ergo ad deorsum:vetua
sursum iva a sursu iri ad deo i unusidicatur primum hoc esse non potest nisi factum sit tene: et-non potest esse ab re
nerante aliquo ectrinseco Si aute dicatur secundulitatuite
piluo erat prohibitum:et illud probibeno est modo amotus: et ad hoc de presenti indiget amouente illud prohibens: quia igitur graue inanimatum non potest Deilouo moueri: nisi habeat motorem extimsecum ipsum lion dicitur moneri ex L: sed quinarii potest desiouo moueri abs hoc quod habeat motorem extrinsecum licet ante habuerit ipsu3 Diciturnio ueri ex Q.et istud scilicit.
Ad rationes peliacipalas.Ad primam pa
tet secundu conclutiones positas mani animal non dicit moveri ex se propter hoc quod secundu se totum moueat et secua dum se torum moueatur sicut dicit priina coctusto: sed ideo quianio uetur ab aliqua eius parte intrinseca:et cum hoc iid indiget semper habere morulem ectrinsecum licet inales Malbabere: vel habuisse. CAdsecunda c6siniit ter. latertiaco cedo Uanimal est diu ibile in parte per se mouere et inpie per semotam et sic nego minorem: et quum arguebatur circunscripta anima residuum non est per se motum propter hoc on est ensistactu nego: lino sufficit quod sit ensin actu pio pter quem actii resistit mouenti: et ita est de eoipore animatio circii scripta anima: qet adhuc corpus est iii actu per grauitate per qua gae grauitate resistit anime mouetisti sed si cito est de gravi mammato: scd forma eius substatiaeti circunscripta adhuc residuum manet in actu per grauita: term tamen per illam liori resistit mouentiscelicet mime sub stati ita gratiis: et ideo grauetio dicitur moueri exae:8 aniana alucite a d quartam belle coni edo quod addoc quod animal moueatur iri alget habere vel habui me motore3 exstrui secum. sed ad docet graiieiis allimat timoueaturno suffficit habuisse: sed requiris habere:et hoc ad argumentum.
Et Aeritur utrilin M auia et leuia
rum ii iam imata moueantur ex seipsis retargui tur ptimo quod sic :quia mouentur naturae liter quum mouentur a princi phoeorum in s trinsecis et non ab extrinsecte: cum isse in cruerentur violenteriergo a seipsis consequem tia tenet ex eo qs moueri a puncipio intrinsseco est vitus modus mouendi a seipso Quod aut Minoue tur apiincipio intrinsecor patet per scdmentato iein tertio celi dicente3grauesici movcria motore extrinsecoraeda hima eius: iociam patet pereundem quaten celi dicente:in graui ilitatuo:distinguntur motor et motum Sin animali:ex quo elicitur ingraue habet motote intrinsecti et motum intrinsesculii .cZectus do .illud mouetur quo si diuiditur in partani per mouente: et in partem per semotam: et sic est de graui:et similiter de leui:diuiditur enim in formam per se mouente et ita residuum per semotum VTertio si graue et leue non mouere litur ex se hoc emet ex eo quod ad inceptionem mi mot' indigerent motore extrinsecorsed doc est falsiimina3 animal ad inceptionem sui motus indiget motore extrinseco et tamedii .dicit animal moueri ex finergo.
ii opposimiai deterinitiat Aristo. in isto
octauo dicens:graui et leuia trianimata moueri ex seipsis est impossibile cIn ista questio ire primo videli dirui est diquesito.C Secundo videndum est a quo mouentur frauia et leuia quando astendunt et desceridunt.
Quantu ad primum sit ista prsma desin
cito quoa aliqdmoueri ex se potest intelligi quatuor mindis Cp umo modo quod totum moueat totii ita quod sexcundum se totumoueat et secundit se totumoueatur Oecunde aliquid dicitur moueri ex se citodntiqua ad suti motum indiget ni olore extrinseco nec motu extriti se aeristo modo celisi potest dici moueri ex se accipiendo Gu3 pio agagregato exorbe et iritelligetiaiad hoc elitni quod ipstam moueaterno ii indiget alio motote qua suo:et similiter nec alionio tu.Certio aliquid dicitur moveri ex se:quod post eius quiete potest incipere alique motinet perficere illum abso hoc: qiiod pro tune exigat alique motore extrinsectu sicut dictum est iii precederiti questiolieve animaliquii expergefit post soni iiii incipit moueri ad aliquid prosequenau 3ppter
164쪽
cius. espondei si causal in 'no est:*loe' et' naturalisi inprimat sibi aliqua virtute:staldoces propter queda imis petum seu propter qriada qualitate accide tale que sibi a quiritur in descendendoque unacii grauitate essentiali in fine mouet veloci uo*grauitas ementialio iii puncipio Mala mouebat. uarta coclusio graue descendesidolio mouetur a medio:probatur ex eo quod medium magis impedidit et resistit sibi. Duilita coctii sio.secundu ae com niater telletur graue ni ouetur naturaliter a sua mima subitatitiali principaliter:et a sua grauitate instrumentaliter:pot probari ex conclusionibus precede litibus a sufficienti diuissione: tiani vel iriouetur a generante vela remouente piod beo:vela suo loco naturali:vel a medio: vela sua forma submitti ali vita cis grauitate uio potest dici primit in per pilina conclusionem . nec secundisi persecundam nee tertiti pertertiam: nec quartum per quartam .relinquitur ergo q quintuellaec est coiiclusio piobanda .Eriatiosi es vadant ad vicuvatum ad sanctum Iacobu .consimili modo dicatur de leui suo modo sicut dictum est de gratas.
postremotione prohibenti moueas percitur moueri ex se.Quarto mo aliquia dicitur movcri ex se aiiodni ouetur a plincipio intrinseco: licet quo ad hoc indi grat motore extrinseco scilicet g incipiat summotii. EEt est sciendum in proposito: deus siue piitna causa debet reputari promotore extritis o. Tunc sit pum conclusio accipiedomo uertex septimo trioaomeccelu nec graue inanimatu: nec animal mouetur ex se:probatur ptimo de graui animato et de aut inanimato ut quolibet isto tu est materiarque non inouet: cum nullius sit actiustatio tet per consequens in neu troiliorum duorum: quelibet pars mouet: quoa tame requiritur ad hoc ymoueretur ex se primo modo Deindepbatur hocide de celo: quia in celo est motor et motu. Loibis. Iidosilice motorinoueat orbe:tamcoibi oli6 mouet motore: Ppter hoc qii notorestimimobilis .ESecunda reclusio. accipiedo moueri secundo modo graue inanimatii non mouetur ex se: probatur nam advocae moueatur indiget alio a suo motore intrinseco:et similiter a suo motu intrinseco:ad docem ae liucipiat moueri lirai get extrinseco morare: sicut dicebatur inquestione precedenti. mertiacosiclusio.graue inaniniatuito mouetur ex se tertio modo:probatur:*non pol incipereniolii suit abs hocaenori oportet concurreretnotore extrinsecti: probaturma graue quando incipit de nouo moueri: vr hoc est violenter: vel naturaliter:si violenter:oportet extriti sessi concurrere: si naturaliter fiunc verincipites te graue: vel mplius fuit graue: licet prius no mouebatur:si primu tunc in, si ilico mentator tertio cinae ipsusnio vetur diget extrinseco. .generante ipsum .si secundia: tunc indiget , ae a amotum medij.et ideo videtur moueri remouente prohibeo:et siciterii ab extritistis. Qua ac da lom M per accidens recte: sicutismo et istes inclusio accipi edomoueri exsequarto modo:graue inanimas es naui qui mouetur ad mi insula: et mos tum movetur ex se: paeibatur: quia ab liquo intrinseco sibi uetur per acciden . ecudo.s per se tune moueri inestet concurrente adsunmotum sit genere cause efficientis. sibi ratione alicuius me partis essentiatio: sed hoc no quia non conuenit sibi ille momoratione materte: accrattoe formetnon ratione materte: quia materia non mouet:re sit eno inpura potentiatet motus non couenit nisi enit in acta nee conuenit etiam sibi ratione fornie:nam ratioemiine mouet: ergo videtur quod non moueatur: aliter enim ide3 emet mouens et motu metetnio ueret seipsunt: et moueretur a se pso.
Caecilio. quod non habct per se resistentia non mouet per se: sed no omne graue post remotionem prohibentio habet per se resistentia: sicut graue motu in vacuo si esset. Quarto.si per se: vel per se primo modo. perses undo modo. sed nullum istorum tergo et cmon enim punio modo rex eo q6pumusniodus dicendi per se est qua do pie diram est quia ditatiuum et essentiale subiecto: modo sic non est lite dicendido graue mouetur deo istinuex eo quod moueri deorsu 3 contiligenter inest graui nec predicabile est de graui in quid. nec potest dici quod in secundoniodo dicendi per se:nam se euia duo modus Dicendi per se est quando subiectum poni tur invist initione piedicati: modo siclion est inpio posito.indi nitione mot' ita ponituri steternuia' grave. Quinto utoritate commentatoris quarto celi dicentis quod si grave sit superius propter impedimentum vetentu3 forma eius postremotionem impedimenti mouet ipsum per sicci
deno:et per conse cito non per se.quare etc.
oppositu arguitur quia graue post m
motionem protribentis mouetur naturaliter deorsum ergo per suam natura et per sua ementia: et per consequeno D se. Secundo.omne per accidens reducendum est ad aliqi per se sicii test domo exisseno in naui mota:mouctur per a cidens et reducitur ad aliquod per se: postis mouetur act motum ipsius nauis:qui est mora persei modo iii motu gradescendit sicut magne imprimit quada virtute3 ferro mea vis deorsum si et aliquod per se: ad quod reduceretur stipdiante qua mouetur ad ipsunnina sic tunc sequescivi qua a summoueretur per accideri .ETertio autolitate scrimen.
-- teletio celi diceritis motii grauis deorsum esse mimo et essentialiter a forma motu sed cupii':et essentiale sit per sese ut turistum motum esse per se. Id istam questioliem primo respondendum est iraturaliter loquelido e Beclido resipodei id uidest logice.
prope terra tunc clarii est ad Milanu*ille lapis qui aiades Qua tulit ad prinni insciendunt est quod so
scendebat velocius descendit non obstante quod cisteque quendo naturaliter illud dicitura liciti conuenire per se: qis propinquus:ve minii 3 suo loco naturali. Ecd aliquis coimenit sibi per suam ita ruraliuque ciuido ita tura: est madubitaret:na videntus quod graue mouetur velocius:cires teria veridimaret illud dicitur magis conertire per se quod in finem sui motus co circa principium:sed circa finem cit coirueniti Obi per formam: ca3 quod conuenit sibi per male propitiquius loco suo naturali videtur quod loc' aius nas riam:ypter hoc quod forma est principalior cue iis ateria .se
Mantum ad secudu sit prima conclusae.
graue inanimatu:non per totii fusi motu quando descendit mouetur a suo generante:piobaturina posito ut quum illud graue est in medio sui motus:*, generatio quod generavit ipsum multu distet ab eo: et cum mouen et motu debeat emesimul sequitur virumetion mouer ab ipso .Et coli firmasma possibile est; generanosiit corruptu et annihil alii sed coraruptia et ansii hilatu nihil mouet. Secutida tractusto:gradiue inanimatiunon per totii sint molli mouetur a remouere: Diobibeo en mouetur staturaliter: Dbatur: nam sicut iam
cibaba degetierate possibile est de remouente Idibenominultum distet a graui inanimato quum est i medio sui moditus: et est possibile; illud remoueophibeo sit iam corrueptum Criutoritate autem Pristotelio. et Cometa totis si alique sint in oppositum:sunt glossanae ad istu, sensum Ohene generano et remouens prohibens cocurrunt ad hoc: et requiruntur ad hoc q*od graue incipiat moueri. licet non oportet ea esse continue:adhocae ipsum graue motii suum motum copleat. Tertia conclusio. aue descelidendo nomouetur naturaliter a suo loco naturali:probaturina si io,cus eius naturalis moueret ipsu3 deorsum: vel hoc est et trahelido: vel hoc esset aliqua virtute sibi imprimendo: mediate qua descenderet:nou potest dici primurnainc graue non descenderet naturaliter: sest violanter propter hoc mora tractus est mot' violentus uia tunc oportet *locus naturalis eius attingeret ipsum graue ypter hoc qi in motu tractu oopoit et tradens attingere tractu.Sed clarii est v quii gra vesit multu surium:et descenditia Sattingitur a suo loco naturali. potest dici secundit:scilicet aeto naturalis imis pismata liqua virtute et qualitate ipsi grati mea tantequato graue elidi propinquius suo loco naturali: p tato veloc deberet moueri: a plerdocui haberet tua virtute intensiore sed boc est falsum: quod os eii domani sit aliquis bene ope terra imaasistanti dimittat cadere vim lapidem et sit uncti avis equalis grauitatio: qui diu ante descendit usuada ansi isto ad illii terminissa quoicipit descedere ille lapis ceratrui ait des
165쪽
et indum qivisum est prius. ETunest primaue postremotione piodihetis mouetur per se deorsum P. vatarcseo: aetatis uionis coii uenit sibi per sua iusti licet Mimam:ergo etc. cZecmida conclusioli accipituristimuleo non dicitur moueri perseua ei solitarie.
Quantulit ad secundum sit prima coctus io
bectioii est oer se graue mouetur deorsum:piobatum; et non
est necessiariataea coistingens sicut contingens est quod aliquod graue sursum. ecunda conclusio. et per mmaue est mobile deoisum:patet gi est necessaria. Tertia conclusio Decet per se graue si est sursum non impedit mouetur Deoisum: paret peride, illedium: quia necis aria. Asiue moues pniedui:mediu dividitur et etia3
, inisostibile: idem moueri et qua Aa tur' erat olim Macci clusio crid quarta illa bene 'b
Ais , reo indiffiniit ne grauis etc.Dico quod ly gia, etsi, uo oonitur in diffinitione lymoueri deo istam. Ita Iutoutate conielitatotis dicos per illa autoritatem
uicitor sit immobilis:et arguituro nomnam sicut est inmitiori mundo ita vides esse in maiori: sta in mitiori mundo putaui domine punius motoi non est omninoiinmobilis:est enim mobilio per accides qui quidem punius moret in homine est
citi ima moueno .ergo etiam sic erit in maiore mundo.E
lethaimus motor est iii trinsecus primo
cuti domain primus motorellisi triri se Noptimo mobiliet trinsecus mdicatur mintriisse incno omnino immobis
lini tune est mobilio admotum eius in quo est: taute dicatur m extrinsecus hoc no valet plopter hoc quod ilic moestus primmobilio esset naturaliae Raviolanmcosequetia tenet ec eo in inotus naturalis est qui est a motore intrinseco: violentuo a medii ies ab extrinseco .ctatio .pumuosio tot potest mouere sei ergono est omnino immobilis icon
ne moueo moueri aergo primu moveo nomouetur:coseque
generio .s ei lilia mouerino est necessari si moueti ad thoeqodo .si primus motor mouetur vel ergo se vel ab alio si diceretur quoa alio:tuctio esset pri inuo motorinee potest dici vasemam hoc effetisto Isiodo qd secunditi demoueret et secti dum idemoueret: vel seculi ait una parte moueret: et secuti an alia mouere f.no potest dici puniti ex eo g tue idem esset in actu et in potet a nec potest dici secundit propter hoc cripum uomoror est indiui hibitis: sicut probatur iii vitutio carapitulo ibuitio octaui .et ex alio etia: qm ttic ista pars et mouetret alia istagio deberet dici primit motot ereo qui psa non moueretur sedulo ucret .ETertio, didem nam reperitur motu non molicito: ergo citam debet reperiri mouetio non motu .sed talis inax litie debet esse iiii luo motonati tecedes patetide materia putuatque Inoueicili diis ouet cisi nulliussit scri uitatis:etcdsequetia Dbas st ista regula:qnciliis otio repetit intur coiuncta si viiii eo iu3 est reper ille litie alto: et aliud sine eo: sicut Cometator declarat de intellectu et intellecto: sed alicubi simul reperiumstiir motiens et tilotia: na aliet qua suntque mouentur et mouerit stergo reperitur motus et non mouend:etiam debet reperiri uioueno non motum. Ouarto .moueno primi debet mouerest perucet unitatiuita: ergo debet este mouendito moturantecedes patet ex eo quo amotus diurnuo qui Muenit a pii illo in olore apparet perpetuus et uniformio:consequentia tenet ex eoae stipitinumouensi noueretur coimue haberet se aliter et aliter sic nopotes mouere uniformiter sicut videm' de celo propter hoc q) cbtinue mouetur et continue se babet aliter et aliter ad istavit criora quare cotti rue producia mirati et atheis Vinistis inferioribus. Sed dubitatur l3ic de hoc quo a dicitur criisso tuo diurtivo sit vilitoria tigriticino monoest uniformiscutus alique parteo mouent tir velociuo et alique tardui g. sea ita est de motu diurno alam mota Putino mouet pili siti mo, bile: et alii olbeo cuco: sed partesse usqsutit circa polos mouetitur tardius et questitit circa equiti octiale moticiis velo
cius.cue spondet distinguedo Deum bitrii rater morus p test dici uniformis quantii ad parteo subiecti vel quatia ad partes tepotio alle dicitul viis formio quatu3 ad parteo sub lectitqui sic se habet*onmes partes stiis nobilis eqciali ve locitate movetur .ille aute dicitur vili brinioqiro ad partes toto qui ne sol 3q quacun parte data sui mobilio in equaliouo partibuo temporis equale spatium describit. tune actpio positu dico quod mortio dium' bene est viii dimis quo ad parteo teinporis: licet sit diffoimis quoad partes subie cti. Quinto,prina incitores illis tuis tritio: ergo piim in mi est omnino immutabili tantecede patet in isto octavo. cd sequentia patet ex eo cr ilidiuilissilieno potest moueri satitem ex se main oporteret ullam elud partem esse mouente et altam morem .sed si primu motor effetna obilis oporteret mmoueret ara se taliter enim non esset piimus.
Ad rationes. Ad prinia3 dico: quod no est
simile deptimo in orate in minori nando et de pruno motore in maiori mundomam primus motoriri minori nil nido non est simpliciter primus. iii maiori auid est lini pliciter mimus: et igitur liori est mirum: si pilus motormiis inori mundo est aliqualiter mobilio: et piim uomoto: in maiori livido nullo mo do. Iid secundam dico: qi prim motor est intris ista' litomobiluet non per inberentiam: sed per maistantiam et preseis diti uiri hoc sufficit ad boccpeius motus stiratii ratis. Asa tertiam primus momi potest mouerellam ego.sia hi oc estim, possibile: et quando dicebatur: priris motor est omnipotens cocedon destola possibilia potes:cii hoc rii stat:oe non postitipostibile sina ultima itelligit hoc de itelletu et voltimie ditelligit itellectide sibi supaddita: thndest de prio motore.
non mani ambulatio est motuo localis tettamen non est primus uioluii:videm' eni3
MI l quod oportet animal pira generari et pri
nutriti in ipsum ambulet ex quo videtur quod alii motus sinit priores sicut augmea ratio et nutritio. ecurido arguitur de motibus ipsius grauis quo a motus eius localis non est prininomam vel hoc esset motuo eius localis naturalis vel violeti tutinion violentuo quia oportet graue privo generari quam ipssummoueri violenteti et similiter argueretur de motii eiussianirali.
166쪽
T Tertio. sicut seliab et terminusvntud motus ad vinum alteri Smotuo ut semibet tali morum.Sed modo ita est:qd terminus generationio est piiri, terna lituo isto illo localis tergo geri eratio pietadit motu localesininaior est nota:minor probatur: inaniterintndi generatio illo est substatim scilicet mima substantialis . Tertilio autem motus locatio est accideno: modo substantia est Diior accidente. CQuarto. ualitates active sunt priores aualitatibus motinis:ergo videtur motu alterationid prora cedere motum localem:an recedens patrem quo sunt punieci ualitates sunt piloreolmenque sunt grauitas et leuitas.
Quinto illa mutatio est pilol:que est per fremi: sed ita eli egeneratione: propter lioc quod est ad imam subst ima
An oppositum est Aristotcleo in isto octap
cius o. motus locatio est prior alijs motibuo piis: boc patet de motu celi: qui est motus locatio et est perpetuus Iacut vult ititur probare Bristo in illo octauo: et ali motus inceperinit: et percosequeno omnes alios motus pie cemimot locatis celi.lcum ista coii clusione me est indera finita: stat OG motus localici non est prior omnibus aths motibus:patet de motu locali animalis sicut est D Hiomaritio enim non potest reperiri sine motu totalu quia no potest
mi itersino applicetur alterabili et ad hoc requiritur
motus localis:et similiter dc generationeque etiam non post ratio:et similiter etiam augnielitatio non fit sine motu locvtivmodo illud esse prius dicitur alio lac mistumitatura: quoa Dotest esse sine eo et noli econtrario Ecertia conclusio iliomtus lotalis est piloi atho motibus secundum perfectioiani et hoc denoininatione extrinseca: ire ociusto patet tam ex parretet etiam ex parte motorio: quia motud celi prouenit te motolio perstatimini scilicet ab ipodeo seu pii ina G-rior test fiex Darte mobilioma punium mobile in quo
enerariaeeinde nutriri et augeri eum o Oc tinnuD PTII
ad maius prefectum et tandem potest moueri iocalitereundo hinc illiue. Sed dubitatur de hoc quod dicebatur
mapuoi est gelictatione oscienti et noli Piopter laoc scientia et prior in persectione.dicendum nos intelligLtur copa,
rando miniam ad forma: sia totum aggregatii ad totum ag stemii it ud aggregatu ex priori secuti dii Sellera lon et omeriori secundum generatione estpuud secundii pelicectioilem visit solum illud quod est pilus iucundii generationem.cti leo licet scientia lion sit prius secundii perrectionc tamen aggregatum totale ex amnia et scientia est prius secudum perfectionem eo sit anima solum. Secundo .ille molituo eunerfectioi qui reperitur in alumalibud perfectio ubet non rumperfectio' sed ita est de motu locatum lio reperiatur in omnivus animalibi :sed solum inperfectio: Entina
est perfectioialijs: qui nihil ab deiide substantiaret.Hi autem aliquid abiiciunt .sed sic est de motu locali respectu aliorum motuit .vnde aliis motibus aliquid ab citumino ruant locali nillil .sicut patet de celo: quod mouetur localiter cotinue abso hoc; aliquid remoueat de subsilitia eius.
Ad rationes principales. Ad prima3 dico
quod ista pistat qd in clit malibus inlotus localio no est pii ousecundum tempus ilicet sit bene prior secundii perfectio nem.chia secunda dico:qd belle probato motuo localia
glautumet leurum non est Punius motuu .cii quota inens atq6 motus locali Ascilicet celisit piimus motuit. Cria terratiam sicut se habet et cmico: genera reo denomiliatrae instrinseca: qua habet a termitto elud: est puoi perfectione.cum quo tameti statim motus Iocalis denomui thoe extrinsecat qua habet motore et tepore: est Puoi secutidii psectionem.
ciet coiissimili modo a a quinta Elid quartadico:* p illa
ratione uoconuincitur quin adhuc incitus localis sit bene piloi piopter hoc O non omni motuo locatio piovenit ab istis qualitatibus motiuto localiter:que sui it grauitao leui ras: unde motus locati celi non prouenit exivio: is cetii non est graue: necleum
3 Questio. X. 3Trum possibile sit moves m
sinitum mouere per tempuo infinitulinaret avitur primo qo sic:nani corpora celestiarunt virtutis finite: et tamen secuti dii aria litotelem per tempus infinitii mouent ista miseriora:erso. Secundo. motor lune est fili trus:e tamen mouet suum orbe perte pus infinitii. ei lici virtus motina fora ocaliter est nimi :eti me posito gi perpetuo maiieret nec aucta nec dinit nata potiri mouere per tempus infinitum.
In oppossitim vult Aristoteles in isto ocu
tauo: inititur piobare et demonstrare illa conclusionen uino ueno finitum non potest mouere per tepuo inmittit:t suppolireptimo pro suadetnonstratione q6 a.sit mouens finitu: etb.mmobile:q6etia ope uti esse finitis posto mouetur ab
queno no moueretur ab eo. Secundo supponit sti medie
tas a .motorto mouet medietatemb.mobilia per minuo tempus licet equali vctocitatc: qua toti a moueat totub.na me
dietao ipsi uda .excedit medietatem ipsitus b. minoii excessue totum a. cestit tot ub.et per conseqtieno medietas ipsius a.citius fatigaturitisnouendo Stota ea .ergo mouet pini nus tempus. ETertio supponit m tempus per uiloda .isiouetb sit c et tempug per quod medietas a. novet medietate
dicta ted in tempored .et totum .mouet tot uni b: in tempo
re e.per tertia suppositioiie3:sed tempus b per quod medulata o mouet medietate est minus Q tempus c.per quod totu
nitii: Dpter hoc*Mec.sit finitii siue iis finitia .sid .cit minus sequit; est mitin tunc vltra tepus .st q8 vita medietas a. mouet vita medietatem b.est finitii .ergo et id lepus perqGalia medietas ipsius a mouet alia naedietate ipsius b. est militinet sic tunc ex duobus temporibus fili itis: no coponitur tepuo militii: sequi ergo ae totu isto p ae totii a.niouet totu
bus due inedietates ipsius a mouerit duas medietates ip sius b. frid intelligendii me tuo conclusionem Tristotcito posio vitam distisictionem. secundo conclusionem.
Quantum ad prinium sit ista distinctio P
aliqua dicuntur finita vel infinita tripliciter.vno modo due ratione ut iterabili et corruptibilia dicuntur finita duratione. Secundo aliquid dicitur infiiiiiiiiii virtute et lioc dii Pliciter Ico intentae: et ex testiae et peroppositii aliqd diuitii rnnitu in virtute.Tertio inodo aliqd dicitur esse iiiiiiiiiii impioprie quod habet virtute que nec est finiti proprie interiliuem infitii tamecetia extensitie nec significabitiost isti mediros mec coni parabilis per proportioncili.
167쪽
nullo modo moues finiturilli duratiosic potest mouere per tempus infinirem: probatur: ni qua indiu aliquia Dcrimoueretrandiu oportet ipsum esse.et per conseques locum nolit per tempus infinitum lioli potestinouere per tenipuomniumM. TGecunda conelis sto nultu motor ceu est finitus vel a finitus intestiue modo predicto:piobatus rei maiiussu motoiceli movet cum restistentia:ergo nullus eoiun indiget conatu aut virtute significabili per niti nemo et comparabilircsistentie:nec est in simius intelitae propter hoc qi mouet veslocitate finitaritagi sequitur motores celestes no itanouent cum resistentia:ergo non oportet illorum aliquem esse talitere talita virtutio signate: ta adhuc si daretur minoirum cienter moueret mobile no resistens:vnde inino: virtus: id sit virtuo via istoniusta si applicareturn bili noli resistemimoueret ipsuin: ergo. ecitndo. omnis inomicetelliorit indiuisit ius sicut in isto octauo probatum est: ergo nulluci eorum est finitiaci vel infitutus intens ue: consequentia tenet ex eo in indivisibile piopue:nec est finitum nec infinitum. Tertia coetu omisi ita esset motoriclestis non posset mouere ut virtute pio priano exvludenaoptimum motore teni pore infinito:probatur .nam omnia virtus motiva localiter cum resistentia fatigatur in mouendo: sed per talem fatiga
tio sic in tandem momo retardaretur usu ad non gradum: et sic tunc non moueret clinaria conclusio:opoitet vino: toico celestes sui infiniti induratione e patet hoc quia mos uent per tempus injnitunt: sed taleo oportet cme insinitos iii dii ratione. 'rout iritellectu ergo conclusiotito quam d molistrat Hristoteles dico quod sua coii clusio intelligitur quod tui liti iri mouetio metitum cuius potentia et virtus est
Mnificabili per numeros . oparabilio secitdum aliquam proportiorie resistentie sui mobilis: pol mouere illud in obite tempus infinitum ethoc totum est piopter hoc quod tale movens est fatigabile:inthilominus si est aliquod movens inii intum induratione licet non sit infigitum invigore moveno: aliquo a mobile sibi non resistens: potest mouere per tepia infinitumi qualiter se habent ni olores celestes.et similiter se iisteret virtua morim mitis: sperpetuo maneret no aucta nec diminuta et secundii lio crationes sunt solute.
finita poenit esse in magnitudine finitae: et arguiturpi imo siculam celum est mae gnitudo finita: et tamen in ipso est virtus
linfisi ita aergo.prima par antecedetiti spatet: d secunda paebaturuis3 iii illo quod dimims duraten maloiviritis: erno iii illo
quod ii istis ite durat est infinita virtusi . sed celli infinite dii rat: quin pertemptio iii finitumaergo videtur quod in ipso fit virtus infinita. VSecundo, in aliquo grapi puta a. no est minoi virtus o si distaret centromiandi pspatin insfilii tunused tunc in eo esset virtu infinita:probatur: Dranciri descedendovelocitaret motu militi infinitii Et pauctore de ponderibus graue quato plus distata cetro est grauius secundum situm. Eicertio. tota massistimateriae pume est mastutudo filii taret tamen in ea est vir indulfinita .est enim in mitte patituritatis: sicut dictum est. Quarto probat quod saltem non implicat contradictionem g S in aliqua magni lii di ire finita sit virtuo infinitaria si in aliqua parte proportionabili alicuius igni esset aliqua virtusn ius fida parte proportionabili dupla et in tertia triplari sic ultra: in illo li alio emet virtuo infinita scilicet virtus aggregata ex omni bus istis sirtutibus:ergo tale esset infinitum in virtute N.
In oppositia vii It Aristoteles in isto octa
uo:qui intitur adibare istas duas clusiones. ibum est casin magnitudine finita iid potesse virtus infinita .Secnda iaclusio.* in magistrudine infinita no poteste virtus finiri. Ad probandu prima psupponitae omnis motus fit interpole. Seclido supponit qi maior virtus mouetide mobile ceteris pari in nrinoli me coiis inor vires lito suppositis arguit siccsi inna agnitustine laxita possiete est' ifinita se eiu vir finita posset id e mobile equali tepore mouere et equali vclocitate: sicut utrinsiti ta molieret idem probile:hoe
ioc est contra secuti dant suppositionem: probatur sequentia mani sit per aduersarium virtus infinita existerio iunia
gnitudine ninta a .et fit virtuo finita b. et sit suum mobile c. rimcainouetc. in misi ori tempore ab sit ergo idui duplo minori tempore timc augeatur b.ad duplum vel ad quadi uptuni: sicci moueat in duplo minori tempotem prius mouebataviiciali augminitattolle lacta adlauces finitu3: sed tuemouet ide mobile in equali tepore:in quo uouet virtus insit, nita:ergo et c. Cois secunda cdclusione suppo int qodata in agnitudine in maiori eius parte est maior virtus .isto sup posito arguit sic: si in magnitudine infitura est et virtus finiuta:sequeretur ae virtuo finita possiet mouere inlidie Oic:sed hoc estis sum: propter hoc qd omni motus fit in tepore: et probatur coli sequetiam milia virtus potest mouere in non tempore:que potest mouere idem mobile plurialia virtus data vel dabilio:bsic est et devirtute finita stela et iii magnitudine infinita:probatur docum3 quaculi virtute data ali
cuius magnitudinis finite cum in maiori parte sit ni Eloivirtuo in magnitudine infinita: potest capi aliqua eius pars in qua est maloivirtusvirtute data:etcii virtus totalis magnitudinisi finite sit maior visit virtus alicui me partio: sequitur totalis virtus magnitudinio tufinite est maior viri' em fit aliqua virtuo finita data vel dabilis:et per conseques posset mouere idem mobile velociuo O aliqua virtus data
vel dabili 3: et sic posset mouere in non tenipore: et per cons queo emetis a filuta: quo limplicat scirca picdictas deindi rationeo Pristote.dubitatur contra l)oc quod dicebatur: potentia muta potest mouercidem mobilem equali tempore: equali velocitate stetitvirtus inmetita illud negari potest: dicerem citiinpuniat ni motorem este potentie infinite:et illuposse moliere prirnum inobile:qG in nulla potetia finita potinouere. CScdo dubitae 'trali oc qis supportebatq8 qua cu pote ita finita data pol dari maioriacuersarius Oenegaretaxa diceret primu motore turi vini alium motore citra punium esse potentie finite et illum noli poste augeri: ergo noest postibilio suppositio ista. Certio dubitatur tra hoc est dicebatur si esset virtus infinitam magnitudine finieta itine motus fieret in non tempore.diceret aduersarius il lud quod conuenit alicui per se non aufertur ab eo propter aliud: sed motui coirenit perfeci in tempore fiat:ergola eno aufertur ab eo propter positione potentie infinite iii magni, tudine fili ita: et per consequens piopter hane positioirem nosequitur motum fieri in non tempore. Ad ista:ad primam dubitatione riidein uis potentia similita ponet mouerealo nobilem non posset mouere determinata potetia finita:ta me libet mobile quod posset mouere potetia finita posset mouere potentia muta .cud secunda indubitatione dicitur licet potentie intellige sitiarum non post uni naturaliter augeri: possunt tamen perdes potentiam secundu deno mutationena ab opere.Vel aliter dicitur non repugnat illis secundum communem rationem potetule augeri licet repubgri et tuis secundum gi sunt talas potentiae. Eid tertia con cedituraenunis motu stante aufertur abstertin tempore:tamen ad aliquam propositioitem impossibilem sequitur moerum esse in instanti licet nun*fiat,
Ad rationes.Ad primam conceditur cessi
este virtuti infinite induratione sedito est virtutis iri finite interissiae:mouet enini sine resistetitia: ex quo no habet con trarium. id secundam dicitur licet grave in infinitum distans a centro descendendo quemlibet gradum velocitatis acquireret hoc non esset propter elud infinitam potentiam:
bypter impetum qui illi successive intensiori intensiora inritur. Si stertiam dico potentia passiva potius dicere est impotentia potentia: ideo ci eius infinitate nihil concisset ditur. md quartam dicitur casus est impossibilis sicut patet ex tertio huius ubi osteiidebatur quod deus non potest
, larguitur prinio quod non: nam moueas etiam tur plia faba sursum teto buset sibi unus
168쪽
quodpitiis quiescat vel oportet eam prius quiescere: si dicatur ptimam sequitur quod non inter quoscunm motus refleto se, qui conteata scilicet inter scelisum labe et desce in eum: si autem dicatur*opcutet eam petitio quiescere: sequiem ipsa detinebit secum illum lapidem molarem sursu ni interi in q6 ipsa quiescit.modo hoc videtur sileonueniens: ergo. Aecundo qua ido unus lapis pios citur sursurii: tunc vel prius quiescit sursum: Descelidat vel e conuerso sic desces lassit abs 3 hoc quod prius ste quieuit.si dicatur secundu3 tticinter motus reneros non est quies media: nec potest dici pitnium ut videtur aereo quod non videtur esse aliquod detunens illum lapidem sursum ne descendat. Tertio .siam videmus cum vita pila proiicitur super terram: tunc coetis uerso mouetur sursum: ergo pristo quieuit super terram vel non.si secundum: habetur propositum .sipitinii. oenora letvt videtudinam si prius quiesceret apud terram alite ascederetii oti videtur unde postea mouetur sursum cum sit nasturaliter gravid.
opposit uni vult Aristotcles iii isto octa
uo ubi hoc Dbat,super lineam recs per renetione3 ito potest fieri onus motus p petuu3 posto inter motus reflexo cadit quieo media uioli potest fieri vitiis motus ex motu qui est ante reflexio lieni et postret probatur hoc ratide.na si inter motus reflexos mon effetquies media: sequeretur ci mot'cotrati essent adirinice continuima virus post et sequi aliiiiiii mediate scilicet motus sursum: et motus deormin: eiusde mobilis ista vervestae ista ratio faciliter soluerer urina dicere evi illi motus non ment continui: sed unuo motus Mediate sequitur altu sicut contulit. Ecdo. napiosiciatur una Mab humectata ad pariete tunc reflectitura parietet et partes inuenitur humectatus: vade videtur illi faba quieuisse per tempus.Escirca istac estionem suptima conclusio * no a nec Mario inter quosconiue motus refletoo est quieo tempo ratio: pio ista conclutione facit ratio adducta in pncipio de faba cui obviet lapis molaris descendetis .c ecundo. tisi sit una muscaque ascen stat super aliqui lanceam quiescenatem:tunc in quo cun instanti illa potest incipere quiescere in eodem potest illa lancea incipere descedere. ponamuaero a. instans iii quo illa musca incipit quiescere in eodem taantii ita lancea incipiato est. ndere. tunc musca continue ante ascendebat et sine medio post a.descenaibat: ergo inter ascendere ipsius muste in isto casu .et inter descendere ii Simtercipi cur qui eo media tempotatis: sest illi duo nio iussu iit motus restexi: crgb inter aliquos tales motus no est quies media . Laeettio ponatur coaliqua inusicaasceii dat super aliqui lanceam veloci' eo illa lancea descendat et rei nitia tur velocitas asceiisus illius muscoedonec fiat minor quam velocitas descensus illi uolancee: tunc in instanti in quo velocitas muste et velocitas lancce sunt mnaleo veritin est dicere ae immediate ante hoc musca ascendebat: et verum est dicerem editate post hoc descedet: quia i mediate post hoc descensus lancee erit velociouex quo iterui sequitur m inter ascendere et descendere ipsius mulae non sit qui eo media.
Dilauarto potest aeut de motu iterationis: nam ponaturae aliquis alteretur ab aliquo frigidous ad instans imagitiatum: postibile est* pro illo instanti primo fit illi altera biele applicatum virum calefaciens obtinens super resistentia illius alterabillo:et super illud frigefaciens: et tunc sit illust alterabile sine medio ante hoc frigefiebat: et sine medio post
hoe calefiet. ergo iterum uiter motus reflexos non est quies media Cauinto posset argui de augmetatione: ut si alica augeretur us ad aliquo a instano una gilia tu pro quo sibi punioelset applicatii diminuens:obtinens super illud au mentans et re istentia diminui bilis: tunc sequitiiride: quod de alterabiti. Secuda conclusio. inter motus rene o rides meo instantanea: pio baturma sicut nihili uouetur in tristanti sic nihil quiescit in instasiti et quaesem et motus opposnuntur priuat lue: et per consequelio mensura pro quatio est aptus ita tuo fieri motus mec eria est quies. Etexistio dua ethus questionibus etii sequituriae nec inter motus reflexos super usi eam facta ad angulum oportet eise quietem media verbi gratia sic: si aliquid moueretur circa triangulum: vel quadrangulunt .noii oportet illud qui Zere:cum esset super illo angulo ad quem ess et tractio illarum L nearum. ed aliquis dubitaret hic:ponatur ergo quod aliquod mobile moueaturaba ad b. Meo uerso moueaturabb.ada. tutic siilion necessario illud mobile quiesceret in tertia morest iciis queratur utrii illudni obile aliqua do fumi lub.ut siticiis: Ditivivet sequi fit uani obiicito moueri ab a. ab postg. iiij surrib. si dicas cra liqumn uib: vel ergo per tepuo vel Risu initas no p6t dici Fmaet eo m instas ius iit est: nec aliqua intcsura, a sed soli imaginaria.Sidicar*fuit iub.y Cpse aequitae cca uiti b:etu ono inter illos motus resteios soab a .aa b.et ecouerso erat quies inedia.CBreuiter voleno cocedere insitantia faciliter soluit illa: sed no 'cededo in statiae:dicean est aetn casu pdicto illud nil fuit in b. nactu: solii fuit in b.in potetia: cs sic intelligisci motu ab a ad b. stritto et eripleto: si illud mobile no iterx fuisset motu finiret ilic in b.i3 qr doc est possibile dicimus illud mobile fuisse iii b. in potetia. Em rtia coclusio .illi motus quo*vn' citanterest cxionen letalius positiunt pirari .sba turist visus eorti est sursum:altcr eorti est deorsum: et stultus est ad dextrinatior est ad sinistrium do tales sunt trarii.CHLoo .illi motus suiu prii: quo*vri' est impedit tu' alterius. 8 sic est de motib': quosvix 'est ante reflexione:et alter post.ergo.si lauarta coclusio .ex moti duci quorum viatio est ante reflexi memet alter post noli potosti tul unus motus:Dbatur: na ad unitate motus: requiris otinuitas: modo motuo: quoi ii unus est ante reflexione: et alter post: ncipiat esse cotinus: qrsunt cStrari, et lic t possint esse so phci .id est retigui flaut pater ex dictis iuxta prima incoctustione. uod ut motus corrari, no possunt rectatis aut adine uicem ipbatici motus cotrari differnt specie sed differetia specie n6 ponunt esse adivice 'tinua typter q6c6tinuorii ultima debent esse viiii. Sed modo differenti ii specie vitima no salit varii. Quinta musto simp linea recta non potes emotu oppetu usu ba fixo posset et halios motus super linea si petuus p reficilone: i talis motus iid est cottiruus: sed si deberet e Ieppetuus oporteret esset uenas quare et CSexta coclusio .s solus motus sup ita dia circulare pol ecppetuus: probat:tia alico mo iis locilis pol esse opetuus: et de facto est: ergo ve motus localis tectus: vel circularis: vel mixtus ex recto et circularuno pol diciqimii iudex recto et circulari rumpier hoc viti ad iiii xiiiiid est possibile cuius alterii mixti biluino est possibilet astic est de motu mixto recto et circula rima ex quo no est pol ubile motu rectit esse opetuitu precedente c6clusione: se a filioli mixtu in Grecto et circulari esse perpetuit no esse postibile relinquis ergo morti circulare est eo petua et luce est actu sto. CSeptima coclusio.ini possibile est motuo rcflexos naturalis eiusde spectet fieri sitie quiete mcd tarpiobas: ita motus natur1lis alicu tuo mo bilis ad aliquetirminii est climclinatio e naturali ipsiusa ait liticii ergo illa uicimatio naturalis no possit subito deperdidi: aequisci oportet mobile quiescere intermino sui motlans te recedat ab eo. Doctaua reclusio inter motu naturale
emotii violentia alicui uotio est senip quies media: et D phatione istius coclusionis sufficit supponere qd ante dictii estetu hoc soluitur ratio prima in oppositu e unde lapidis vrsagitte pioiecte sursum oportet esse quiete increta mitto obstulatione alicuita obstaculi impestias talis qui .sicut arguebat de obuia tioe lapidis violaris descedentio et labe prates cte sursum.l enim non est talis obviatio est quies media inter asce sum violentii et descenim naturale:probatina cum aliqd graue Discitur violeter sursum ditii caute illud graue desinata medere: oportet*virtus qua mouetur sursum dessiliat credere resistetia med met grauitatis protecti et no stasti in illud protectuccouerso descedit. a adhuc op3q illavirtus spuissua ta diu remittae: aegrauitas Ipuuo proiecti non solii eicedit illa virtute: sed aggregatum ex illa virtute et resistentia medii. et ad hoc requiritur tempudi pro quo lita asceditui cc descedit: d quiescit: et secundit istas coclusiones va dunt ratiora vi osuis: et etiani autoritates adducte.
illltimo qtieriti tr a quo mouea
tur proiectum sursum post separationeni illius a quopiosicitur. Istam dubitatio estem tangit Aristote .circa sincin huius lociaul. Circa quam sint dua se opinio et ii eo .quarii pria est qi mouera toliae te. et hoc ista opituo vult sic ostcdine mi 3 at, illo mouet plectu ciri imponitur proiectio.d sic est cx ipo ius
169쪽
prosicienti ista proiectio. ergo.nal aliquis prohinet alique
lapidem tet ille cadat in alique locii et occidat lim animal.tiis re si queriturcis proiecit talem lapidem et tale anima :re monoeia sortes vel plato:qui proiecit.b ista opimo novi triplopter hocilia statim post exitii a nati proiiciensi id ipsum prosso imo pol irii pi:et tamen adhuc poterium potest moueri:sea tunc noesset dic nati mouetur a prati secie sita propter hoc cartalis nocst: ergo oportet dicere qomo: uetur ab aliquo alto:ctioni neq6 mouet ab a Duo mouet ede illo queri tuc quid sitissua re movet hoc. ria ratione
opinionio respondetur et proficianti bene imponitur aeruit occasio talis proiectionis vel occisionis:nc tamen sibi impoti itur crototu ips proiectionis .fuerit causa immeaiatatio proiectiois. Qiuua est opimo et ponit ae proiectum pollexitum eius a manu proi cientio mouetur ab aere sic: et prosimusti quia separatur manu exit velociter a suo loco:et luccilletura adhorrere uti: aer existensrctro adimplemiuin vacuit insequitur ipsum protritum .et quii insequis velociter qui attingit ipsum mouet vltra med haeumr mltoteles istam opinione impio dat Maad istam opinione sequitur edin motu proiecti oporteret omnia retro moucri v sed ad celu tata oportet graeteri primo insequetem aliud acr iis umeturi et illii iterum alius: et sic in infinitii us ad celii. ad illa
ratione aliqui ris aciit ae no opoitet oia retro proiectu moveri Mace quo aeres coii desilabilis et rarefactibilio: ne aer qestritro pioiectu:et sic insequc refricctui et rapici locii l quo crati iecisset aerari recori acnsa sui .scd ista rusio noli valet: naiticu talis rarctactio emet violeta: id sufficeret stersici aerefactus tali re impetu nec tam longe mouere aliqv proiectit graue. Sectulo .na secutrianista responsiora eo porrcretae re3
alite proiectuin conderisa ruet icta lisco densatio aeris raum in inmpediret motu protecti:qua iussi uuaret rarefactio ac: ris existentis retro .Terito nam rutic proiectio debcret fierieque bene per aerem densula sicut per aer rarit Opicr hoc vi non tanta violentia aer densuo rarefit: sicutae Taruscunci ad quemcunae gradu raritatis aer inclinatur. Liuintiliter ista opimo no dab. t locivin motu mole labitisit in liter in motu trocu videmuo citim q=irocuo post natu eluo a manu prinicientia dimoues circulariter abs hoc maliquis aeri usum insequas mouet enim super eo deputicto spati .si imitterest alia experientia Maaliquis sedetis super plaustriis iusto scutit retro scaerem insequente: bene aut antele aere3re sistente tune issust plaustria lani mouetrahentibus illud
plaustrii desine tib' tradere:et l)oc no eet si inc mouerct ab aere insequere simila est alia cxpietis si liqsphcit alique3a obis fetu vel stupet unc videnrus ut retro alioue particule tro gunt seversito prohciente: no esset si illud proiectu moueretur ab acre insequente:imo tunc ille particule deberent se trahere ad alia parte:siiuiliter est talis exuerientia:nsividemuo una paruam sagitta valde velociter mouetiquit se paratura proiiciente: et tame sic nodebcrct esse si moucretur ab aere insequente rumptet hoc ci aer insequens est paruus et modicus. Tertia opinio est istam proiiciens mouet proieci timetetina erciri circus antem:et riste aer est in natius modi ueri velociter mouet secti illud proiectu: et si ediceretvrq, D tectum post separatione a manu proiicictiomouetur ab acre deferente ipsum. CSed ista opinio novalet:qiqueritur de illo aere: sicut de illo proiecto unde mouetur quum recessita proiiciente: aliquiodiceret a sua lovitate sed pina leuitas solii est innata moueri sursus proiectio aute no solite sursus verum etiam ad latu :ergo.Similitar sit taciet sequeretur posse inuo remotius proiicere plumat lapidem sed doce, falsum .sicut patet:et seque iit a tenet ex eo: qGnatia' resistit pluma aeri deferetis lapis grauis .c imittice sipdicta opimo effeti a se cretur ae si ego repellare cotra tege rem ac si pioiicerem*ille aer deberet facere magian impet Scontra tetra tamen iid expcrimur. Chilia est opinio: a Distinc reputo veriorem: gi proiiciens imprimit proiecto quanda ni virtutem motitiam que est questa qualitas que innata est moueremisi fiat impedimetii aliunde ad eande differenditiam possiti iis:ad qua proiiciens pioiscit.Et serendum istio purione posset reddi ratio quarunda experiemiarum prie maest: qi lapis habet plus de materi .eteit magis de illas Sp: mia: pluo rccipit de illa virtute motiva:et dintius eam retinet plumatet sic diutius mouet post scparatione id plus illa: et etiam fortitio percutit: propteilpocq babct pi' de illa virtve motiva sibi impreila: em ex natura sua illuci pio te is tendit ad momni oppositii: an de illa virtus impressia corrupitur: et time illud mobile desinit moueri tali motu . CVlia experientia quare lancea longa proiecta fortuis pia cutito lancea breuis:itcrii causa est: Mi ausi ab ci de illavirtute implesta,Et similitcrpStreddi ratio quare motus naturalis velocitatur iii mic: ad quod est dice dum ae mobilem mouetur fiaturaliteriacquirit sibi quanda habitudine ad tale in motu que qui de hiabilitas sibi acquisita: vita cuin grauita te ei' mouet sola veloci'. Iuxta ista opinione pol dici vilio est et necesse potiere tot intelligentias quot tantoibes iunde dicereturae prima causa creauit orbes celestes: et cuilibet eoium implevit unam talem qualitate motivam: que illunicii benitaliternio uet: nec illa virtussibi corrumpitur propter
hoc st, tali Oibid i toti est inclitiamo ad motum oppositirie. Finis octaui et vltimi tibii Physicoetum.
170쪽
Eclarissi iis doctorio Alberti de Sarania questiones saeper quatuoi libros Eristotelis de celo et inutido felicii critu
pumii tracta in pnii libri decelo. Utrii cuilib3coipoli simplici infit naturaliter re vii' motus simplex. arguitur pilo staparte negati uani sic. Rεcutus libet corporis simplicis est motus: igitur notantia via mos tuo:cci sequetia nota est de se et
piobarastum ptii: ptimo decestoqd est eoipuo sit inplex secundum Uristo. in literae: et in eiu no videt esse motu a salic localis de quo hic intendiscit seni permaneaetineo de loco. Eiet si dicitur cippter boc bene conceditur celusii non moueri feci indit se totis: dhuc tamecelli bene mouetur secundia eius partes rarguo * no.3lam utra di meaietas cellita manet in de loco sicut celiinricis patet de medietatibus celi quas equinoctiaIis diuidit abinuicem. Secundo .vltima spvera est corpus simplex et tamentio mouetur localiter eo qd ii6 est in loco es extra ipsam ii, sit locus nec tempus nec vacuit sicut ponit Aristo in litera. Tertio paret hoc de totali terraque ponitur corp' simplex:cta me hinst manet in medio mundi et quiescitus itur nocueiuslibet compotissimplicio est motus Quarto. ide coinnas aut outate suom astrologor inqui ponunt ultim ficetu immo hi leno obstante ipsit corpus simplex. ecundo ad principale sic.nullum motud est simplex ergo questio falsa:m3boc supponatur in questione.antecedens p3:qi omnis morusest diuisibilis in parteo secundu diuisio ite teporis in quo fit si eutvult Aristo in sexto physicorii:ergo no est si inplex. Eo firmatur idem seclido o is motus vel est naturalis vel violetus: si est naturatio: sic in nixe est velocior Sin pricipio: nimiolentus sic in fine est tardior: et sic o id motuo siue naturalissive violentus coponitur ex velociori et tardiour quareno est simplex. E Tertio ad principale sic. quilibet orbis planete est coipuo simplex: et tamen ei naturaliter iiasunt plureo motus sinipliceo: quolii uti est ab oriente in otaidente per meridiem secundu molli primi mobilio super polos nitidii a laterati testab occidente in orientem etia per meridiem super polos 3odiaci: qui dicitur esse motus propitiis illius orbio:et pumilo motus raptus si nec valet si dicatur q8 solii vitus istorii motu uestoibi naturalis: iter autem est ei violentuo exeo Otucii oppetuo olbeo planetarii taliter dictis molirhuo tament motucii nullii violen motu duret per Dristo. inlitera: quod tamen est falsum. Quarto.od principaleste. gnis in sphera sua mouet circulariter unacii celo .eteii docest mobilis naturaliter sursum: io eiusde corpous siniolaeis sunt plures motuo naturales simplices distinctis,specia et prima paro antio pN Arist primo meteorotii. Et aeda par p3 ad expientia. inuinto si terraqponse esse coipus sima plex poneres sursum ipsa no phibita descenderet uno inotae simplicius ad sphera aeris: etvno alio motu sina plici distimcto specie a primo us ad aqua: deinde a al)ucalio dilricto specie v ad medium udi: ergo eiusdeni corporis simplicis possunt esse plures motus natura leo simpliceo:yntia notae deae:etano quantii ad partectus dubia pba fp Tristo. in litera qui vides distinguere motu o naturales ab inuicem specie pindistinctione specifici terminoui ad quod: mopiae dicit motus terre sui ad terminos distinctos specie pono vn' est sta aere alter ad aqua . LEerio motus sursum et motu deorsum sunt motuo naturales simpliceo: et ambob'illis inoribus aer qui ponit corpus simplex pol moueri salte successiue.namst aer esset in loco aque:Moueret naturaliter sursum allaciis piin:si aut et in loco ignis: moueretur natural te ter deorsum ad locu eunde. CSeptimo rumbat Q ide corpii simili potinoueri diuersio motibus simplicib' Finipeciem. Ridescedat una terra donec tangat centrii terre quo facto
non dii quiescit illa terra:sed adhuc mouebitur si non fuerit
prohibita donec eius mediii fiat medium undi. Ideo si illud
te pus p quoa mouebit postm pristio tetigit centrum aliqua pars eiu3 recedet accir tro: et alta accedet ad celitrii. stat cuina centro recedere sit ascedere:ad centrii accedere sit descedere aequisq=terre sic molestim ui una par a laedit qualiae deascendinet citide sit motito totius et pris p Aristo .uilitera sesquisae illa terra simul ascendit et descendit. si Octa oeria a basae unus motuo simplet potine Te pluribuo corporib' simplicib' disti laetio sim specie .hoc prio patet:De motu circulari qui iii est celo naturaliter et etia igni: a potiunt coryadis stincta fini specie .st So.na motis a me aio Pristo reptata renumotu simplicem: tali mine motu sunt mobilia plura corpora simplicia distinctastin vecte. s.igma et aer. nono idomo; tus simplei: fini specie: potest inesse pluribuo incitis differentibu secusidii specie igitur magis pluribus simplicibuo distinctio em mecae: alit edes py:qrplubii et aurast et titulis tralia sunt ni ixta differentia specie:et molaus eis inest natura; liter vii uo motus simplex puta deorsunt:cosequetia tenet phoc quod mixta mouentur ad motii elementoin domitici tui in ipsis: sicut dicit Hri .itilitera.Cndictio autem nux tis diuersa dominatur elemeta seu corpora simplici anguet c.
Oppositum arginitur per Aristotelena in li
tera. yli ista questione quatuor ereunt articuli. una userit iuxta materiam primi argumenti .Lutria omne corp'iraturale sit naturaliter mobile motu locali emicuriduo erit iuxta materia laclidi argumenti.Lptrualiquis sit mora fimplex et o debeamus intelligerest motii simplicet quot sinesm specie. LTertius irrit responsalis ad questionea,posita et cithoe ad illi dubitationem iuxta materiam octaui arguamenti principalis . Lumini idem motuo simplex possit ineste naturaliter pluribus corporibuo simplicibuo distinctis fini specie. Quartus erit demotii mitti post dicrum est de motu simplici iuxta materiam non argumenti.
primo articulo: primo pona descriptio
nes quouida terminoin quibus oportet pluries ut in sequelibuo eum una distincti reecius inest moueri localiter. D inde respondebo ad articulum. Ternimi describendi sunt
istinatura .corpus naturale motuB.loca IlI: motus natura: lio:motus violentus .c Unde natura sic describitur secum eo physicolum .Fatura est principium et causa mouendi et
quiescendi eius iri quo est primum per se et ixon secundia accident: et diuidituri initateriam et formamri secundum hoc duplex dicitur cii e pusicipium momo scilicet passivu3 etactivit. passivum quidem ut materia: activum ut forma cCorpus aute naturale dicis corpus compositum ex mataria et forma.dubitatur utru celum sit corpus naturale: adq; dico; sic siectu capias pro aggre to exorbe et intellige ita: que licet no faciat vini orbem per inderentia inti lit genitie ad orbe: tamen benefacit unucii ipso per qualida appropitatione et indistantia et presentiam eius ad orbe: et ad quaa libet eius partem.Si aute talum caperetur pro orbe solo citerclusione iii telligentie tunc non diceretur ens iraturale: linatura a virum materiau forma postea dicetur.crilia descriptio motuo locatis dicit quo ali minutat locu 3 formali ter seni se vel secundii parte vel mutaret stes et iii loco quod addo Ipter nona sphera que mouetur motu eiusde specieicii motu locati ilicet no mutet locis nec screm fenoestam paratra suas postoli ecm se nec pin partes est in loco. Susticitergoquno tu illo formaliter mutaret loculsi cn iiii loco ad hoc qd dicatur moueri motu locali vel motu eiusde3 specieicii ipso. de laoc magis in libro physicoru3. ilia descriptio. motus naturalis dicitur qui fit a principio activo i ii trinsedico vel activo extrui secordum tamen pii scipium passivit in trinsecum illius mobilis ad illis motum naturalem habeat inclinationem. Exemplum primi sicut est inlotuo grauis
deorsu in .sexemplum secundi: siicut calefactio aque. unde ii cet aqua calefiat ab extrinseco puta igite: trumen quia malediria aque ad illam calefati oriem babet inclis lationem prodipter mimam substantialem ignisque illam calefactione codi equitur:inde est quod aqlia dicitur natiiraliter calefieri Essilia descriptio inlotus violentuo diciturqti testa princidipio extrinseco ad quem inotupriticipium pasti uu3 mobilio non habet inclinationem sicut est motus giamo surptim.
istud patet per descriptione invioletiti. quam ponit tristo.