장음표시 사용
151쪽
te et immediate:sic quod noli mediante alio motoierct moto in mediativit:probatur: nain mima grauioni ouerse:sed ii Smediante alio motore magis immediato sicut est notum de se Nec mediante alio moto magis immediato: quod mobas iam si in descensu grauis es et motum magis immediatum Q forma grauis ethoe esset materia.sed probaturae hoc no:ethoe sic: illi potetieque pse et magis determiate appetit Deois suin d3 per se atti ibui operatior secuti dii qua ipsum fit deola sum multo magis Oilleque hoc no appetit determisast ei sic est*ibi inagrauis appetit determinate esse deor stidi: et nomataria:ecii per moueri potius fit deorsum eo per mouere: quod patet:na Ciculi folina grauigmoueret: si no moueretur: a Sopter hoc fieret deorsum:ideo moueri poli' et imme, diatius attribuendii est formem materie, stat cdfirmatina sistimaginatio id forma grauis est et sine materia: adhuc deicedereti si aut materia esset sine fovit agraulo ipsa nodescSaeretiergo descedere seu moueri deoisum est poli' attribue, dum forme:*materie. Egettia coclusio possibile est et ideagat in se et patiata se talico principale actiun i et principale pvi tuu et hic intelligit pi ncipale preter primu .cdeum:pat de voti ita teipatet de intellectu:sicut deduci pol ex priorib patet etiIdem una gravia ges principale mouetio in desces denas ivt coiter eoceditur:et principaleni otii: nam sicut iam obatuestriincipali sibi attribuit materie. EQuarta
coclusio est pio cd cordacio dicta Aristotclis et veritatem tuae Possibile est ide agerem seipsit 3: et patia seipso tali modo cira a tale actione no cocurrat aliud activii3: vel passiurim aut principale aut dispositivi patet hoc immo mea gens vel est pr(mii vel aliquid aliud a primo: sit est aliud a primo tunc adclito actione concurrit primisisti aut est primit illud est impossibile: est solii agere .estem moueno immobile. ideo edeludifc, impossibile stide agere et pati: quin ad eius actionem c Scurrat aliquid aliud actuin .s pumiliet etia aliud pastiumpatet dea elideqfit circasuli stantia materiale:vii de ad cuiusli: has ibitatieniaterialis actione et passivile cocurrit materiaptimaque nullius est aetinitatio .mtioneqvadiit vi omis.
ni motu moveo et motii debeat esse simul. et arguitur aenS: na3linc sequeret* seit sibile distans a sensu iaci ageret in senae 3:eonsequens est falsum colhquentia nota est: sed falsitas eost sequentio patetina experimur aevisibile dum iis arit in visci . L ecudo impossibile est mouens et motii essest is nil cum sint duo coipora:ergo questio falsa:cdsequetia teneti antecede 3 probatur:quis impossibile est esse penetratione corpor nimo corpus n6 pSi csth simul cum coipore nisi mutuo se penetret. Tertio nec mollenocii sit indivisimile potest esse simulenanoto .ergo et e.consequentia tenet: antecedens pro ei ex eo mindiuisibile non et in loco sed si debet esses ut ii diuisibili opo:t t*stit secum in eode loco.CIuirto. igni t imo a pariete calefacit pariete: sed in tali actione mouenondest simul cum in olor quia ignio non est simul cu pariete in eo de loco ter coci distat ab eo: ergo .similiter magnea attrahit ferrum distatia ab eo.*ibi iterum ouens et motii iid sunt simul. nam dicit Tristoteles ir trahis motici velocius tracto tergo stan pulicipso mot' tralus:et tractii metit simul stati' postea fuit separata, ergo nolam amoves est simul inmoto. Sexto.ria sol agit in ista inferiora:et tame valde diis stat ab eis et iid est simul cst eis: stinsister basilic' valde remo te agit a seisiterficiendo boininebis multu distante ab eo si
militer per Alg 3elem in sua pii ilosoploia: sepe multi per in cassistides eoist Inscisit botes multu distates ab eis:sire et
Isi'ppositum vult Atratotcles in septimo
probaa *inoi motu moves et motii sunt simul ivocem pio bati sicut visum luit circa literam tam in motu qui fit ab initrinseco m etiam extrinsecta. Inula questio ite primophanam aliquas distinctiones .ESecundo:conclusiones.
Quatu ad prima sit ista prima distictio: P
ino uenti ii queda sunt ipolini queas incorporea quedame
dici immediatum moto: uno modo: quia eius aettustas aut
virtuo attingit palsum:sicut est de pro ciente.et tale n6 oportet esse simia cum mora:nee loco:ilectempore: via si sot.pro aceretvnu lapidem: et statim post separationem illius lapidis a manu sortis esset mortuus:tunc imites non esset simul: nec loco mec tempore era lapide. O Oecundo modo mouens per dici immediatum moto:quia licet iliter moueno et iis ot 3 sit multa distantia: vel licet in diues nos itineo de loco cii moro: tamen virtus moueti patringitvs ad motuuieet actio mouentis determinetur per aliud agens et isto modo sol vel inate liventia dicitur ageno immediatii respectu illotu inferioarii. Caelia distilictio: at aliqua possunt imaginari esse simul per penetratione, sicut dealbedine et dulceatne simul iii laectetet de tali simultate non est sermo ad prelatio. Ue simultate ergo ad paesens sit talis dis ictio M aliqua possunt imaginari eme simul: que sunt iii eodem loco ilicetvnii 3 illotii sit in illo loco per seri aliust per accides: sicut est de anima et corpore quod informat CZecndo modo aliqua possunt esse stumuliquia unum coinest in loco per se: aliud vero in loco ra: tione alterius et no persessi cet per separatione e tuo ab ipso fieret per se in locoret isto modo totii et ei'paro integralis dis euntur emessimul quia pars integralis no est in locomisi rastione totius .QTertio modo aliqua dicuntur ose simul que sunt rumpinqua uiduitatinua sed contigua:sicae inrer ea nullii est incatu .istomoman' mea et ridicui cesimul cre etc.
Qirantum ad secundum sit prima conclup
ino: si ionini motu qui fit ab intrinseco moueno et motu3 sunt simul ptimo modo vel secundo modo:probatur per inductio irem iri motibuo qui fiunt ab intrinseco . primo de motu pro*grestiuo puta hominis in tali enim motu moveo est ipsa anima: et motu est compus: modo anima est stmul cum coiporei cris eo de loco in quo est corpus per se:anima est per accidetior patet hoc etia de motu cetuaccipiendo celum pro inclusione motoris: si aut aliquo a moueretur ab intrinseco pura quod aliqua pars integralis moueret totum inti grate: in talamo, tuinoueliget motum estent simul secuti domodo similiter est de descensu grauis: moves et motuin sunt semul primo modo scilicet grauitas: et illud o mouet. Secunda ccictusto.omne mouens corporeii est sim utati moto tritio modo accipiendo esse seimul probatur:nil sit a aliquod moveno vel tutices simulem liquo moto vel non in ste habetur piopositiust nosequiturqrtale moueno: in aliquod distas agit ab sae hoc qGagat in iii terniediii:quod est inconuenieno: unde qua ratio: ne ageret in aliquam distantia ab phoem ageret in intersmedium ea de rationi in quamlibet:et ex quo cuilibet agenti corporeo ea liq6 cdtiguu3.no agit in distano a semista tinillud: et per consequelici cuuislibet agetis aliquod passu, est proximiit quod est simul curatioquendo dest nivi tertio moedo et similiter hoc patet per Tinconienses in tractatu suo de radiis: namvultivom ne agetio agat prope se orbiculariter et hoc non esset si iid ascret in med cum sibi colitigiast, Licer tia conclusio .nd omne mouens corporeum cum quolibet moto in quod agit est simul loquendo de simul tertio modo: patet per argumenta laeta ante oppositu. Solutio ergo questioni stat inhoem omne moueno corporeil est simul citati: quo in quod agit: sed non cu quolibet: semper intelligetido de simul tertio modo. Iuxta probatione secunde conclussionis dubitaturi videtur mageno agat in aliquod distans abso hoc quod agat in intermediumam sol agit in ista infrariora calorem:et tamen non agit calorem in ossies celestis insternieaioo. ecundomam imio aliquando agit in lignudi stans ab eo intensorem gradum caliditatis qua agat ingerem iis termedium: similiter magneo agit in ferrum aliqua qualitatem motiu ferri ad magnetem absq; hoc quod agat talam in aeremitrahit enim ferrusntet non aerem, Bd ista adprimn dico:sola no in ista inferiora agi lumen et influetiam per totum intermedium:tam in olbeo:quilinalia ilicet agat caloiem in ista iseriora non tamen in totu3 intermediii agitealorem: propter hoc quod tumemet inguentiaque so leagunt:producunt in istis inferioribuo taloimiaipter hoc quoa ista inferiora stini apta nata recipere calorem: si quia orbes celestes non strui apti nati ad recipiendum caloie in deest quod lumen et influentia multiplicata a sole ud agunt
saloimi in orbes celestes Eud secunda3 dico quod aer nSustiante
152쪽
est tante densitatis: sicut est partes vel lignus inde est quod lento intes istorem gradum caloris producit in illam in adire in intermediii:cum hoc tamen statqi non agat in extremit nisi agat per median licet non onme quod agitiit extremum actit in intermediii. ZId aliam dico *magiles rumpe se multiplicat mani virtute sed illa propter speciale dispositiosio et complexione ferri est motiva ferri ad magnetem et nonae ris: cui hoc tamen stat* virtutem tale non multiplicat usu ad fertum nisi nivit iplicet ea per totu intermediii.vnde imaginandum est aequelibet reo radiat et multiplicat prope sequalitatem qitalida specialem insensibilem mediate qua in alio et in alio subiecto secundit maliter et aliter est dispositii: agit aliam et alia qualitatem: et ex hoc potest reddi ratio quare alique vetule multum distantes generant in aliquibus amorem et non in alti .
Id rationes principeses dicitur m omnes
solute sunt excepta quinta: ad quam dico in trabeno veloci' potest moueri tracto: et tamen mancre simul cum ipso: qi traheno posset moueri per lineam curuam et tractu per linea rectam:et tunc traheno mouetur velocius: qi velocitas eius attenditur pestes Iliaeam curuamque emongior colitica recta penes quam attenditur velocita et ipsius tracti.
secundum qualitates de tertia specie ne p.rae alteratio et arguitur primo q= non tauia ad aliquas qualitates de tertia specie non est per se alteratio: ergo questio falsarantecedens probatur: nam colores et sapores stant qualitates de tertia specie sentcnim qualitates sciassibiles: sed ad illas non est per se alteratio:propter hoc*coloico et saporcs: cum sint qualitat secunde: non immediate acquiruntur ab ipso alterante: sed ex consequenti et per modii sequelatvc3 ad acquisitione qualitatum piimaru quas consequuntur secundu qualitate deprima specie: ergo non solii. Secitdo.ad qualitates de prima specie qualitatis est per se a teratio: ergo non solum Finqualitateo de tertia specie . na tenet:ano pio baturmam pincaliditatem: et Digiditatem est per se alteratio: et tamen illas qualitat Pristoteles enumerat inter qualitates deprima specie. confirmatur hocmam virtuo et vitili sunt qualitateo de secunda specie: et tamen secundit eas est per se altera tio exeoae non acquiruntur nisi succcstiue CTertio:qisi secundum qualitates deprima specie non esset per se alteratio hoc esset: ress ad aliquid:istoem modo videtur Bruto teles in isto septimo arguere: ubi vult gi secundum qualitastes deprima specie non potest eme per se alteratio: sed consequens probatur falsum auctoritate atris otelio in antepi edicamentio: ubi dicit: diuerseiuni generum: et no subalternatis positorum diuo se sunt species: et differentie:exboe seqvis pquum alique qualitates sunt de pii ma speciemo sunt ad allaquid:eo q)idemno videtur posse esse in diuersio predica mestis clauarto mam dicit Bristoteles quinto huc':ae in qua litate:quantitate: et ubi est per se motus:pio ptar hocmineis uiuenitur contrarietas modo nonsolum in qualitatibus de tertia specie inuenitur contrarietas: rerumetiam in qualitaribus aliarum specierum.
Ad oppositum est Iristotelas in isto septib
ino. I ii ista questione primo pona conclusioneo deprima specte qualitatis. Secundo.de aliis speciebus qualitatio
Quatum ad primuin sciendii est quod ptib
ina species qualitatis vocatur habitus: et dispositios qui termini significant bene candent rem:sed non eoae modo:quia hoc nometi habitud significat illa re prout est de difficili mobilis a subiecto: et habet esse fixis, in eo:sed hoc nomen dispositio significat bene eandenused hoc est prout illa res de facilicii mobilis a subiecto: et non habet esse fixu in eo.verbi gratia eade sanitas prout est radicata in biecto:dicitur habi tud:pto ut auteno est radicata in subiecto dicitur dispositio et non babet esse fixit in eo et est de facili mobilis a subiecto. EDeinde notandum est qas qualitatu de prima me cie quead ni dicuntur qualitates corporio: quedam vero antine: corapolis sicut sunt sanitas et egritudo ranime sicut scientia qualitatum corpolum . crauedam consistunt in proportione
qualitatum pumarmusicut famisto: et egritudo . siaueda in autem in proportione qualitatum sic undarum sicut coloru3 ut pulchritudo et turpitusso. Suedam aute, in proportionem notum sicut sunt melodia et consonancta stualitatum auditem anime:queda sunt in appetita sicut sunt virtuteo mora ira es et vitia. Suedam autetit in intellectu: sicut scistitia vel habitus sibi oppositus sicut erroi. LTunc sit prinia coiictusio.ad qualitates corpora leo deprima specie no est per se alteratio:nec monis: probatarnam dictum est quinto hinus quod motus non est per se in ad aliquia:modo sicut Mindicitabatur qualitates corporale deprima specie coiisistunt in propollicie qualitatu primari proportio aute est relatio et de ad aliquid.ergo ad qualitates corporaleAnones per senio tuo. eclido ad iste: nita cest vita de talib*qlitatibus no est nisipportio debit qualitatii priinaaptino dotalio propoitio non est acquisibilio successive per parte post partem. ergo ad eam non est per se motus mecalteratio: pntia tenet sed prima pargantecedent spatet ex Pictio: secuna a pars probatur ex eo:*sanitas acquiri potest solum per motu se
cundumvna qualitatem talis proportionis Sienini laqualitates prime carent taliter proportionale ae ii destet salsitas propter nimia remissionem caliditatis:tunc ad solam interisionem inliditatis aequitur ta Ilo proportio que eit sanitam Tertio ad illud non est per se motus: quod dicitur in re aspectu et in relati de ad subiectii:et ad tepus: ladis est de qualitatibus corporalibus pii me species. ergo et maior est nota minor valet de sanitate: nam ea de Dispolitio vel consumitis: caue esset sanitas in homine eae tinfirmita in pisce Sed diceret aliquis si sanitas sic diceretur in relatioe ad subiectus et ad tempus sequere rur*Anilaocssct in predicamento reet lationis:modo hoc est falsum cum sit in predicamento quali
proportioneo et relatio es in qualitatibus: tamen quia predicantur in quale secundum earii concreta delabiectis dicuntur esse in predicamento qualitatio. Et est scienduin eption omnes termini qui includunt respectus in eorum dissulitiosnibus sunt in patica metito relationis sed solii illi qui pie di cantur de subiecto cum babit id me ad aliquo dic tium prodidicarum:modo sic non est de sanitate et egritudie: nam perfecta est predicatio mites est sanuE: vel foric est egeri sed non est perfecta predicatio mites est pater nisi intelligaturali tertium scilicet filius. CSecunda conclusto ad qualita leganime deprima speciero est per se alterario mec motus: probatur Geom sunt ad aliquid: iiiodo ad talia ex quinto dui' non est per semotuo : sicut ibidem declaratum est: et atrum pium patet ex eo cr illa et consimilis qualitas: que et virtu in uno: est vitium in alio:ctque emet virtus iiiviro tenipore: esset vitium in alis tempore t et ideo quia vitanis et vitium dicuntur in respectu ad tempus et ad personam et alias cita cunstantiao: secundum dictainen rationis sequitur ad duaiusmodi non Lia e per semotum nec alterationem. CSecum domam virtus consistit in indivisibili sicut rectitudo et cirdiculus.ergo ad ipsam non est piat se motus: consecti elatia tesnet:et anteceden est Tristotelis inlitera. CTertio eadem qualitas bsed hoc quo dilucii daturive remittatur propter alias circunstantias mosio est virtus: et postea vitium: ergo ad virtutes et vitili non est per se alteratio: eonsequetitia rean et ex eo mista nomina virtus vitili pol sulit successive de aliquo verilitari absq; mutaride facta in illo licet sit facia niuatallo in alio:antecede patet:na circustaritie alte et alie benefaciut actuo omnino simileo: vitii est e vitio nimia linesse vir tuo sum: visi ego darem pone propter deum: et in propter vas nam gloria muti et ego facere imo actus onmino similes sciticet dare panem: et tamen meus esset bonus et tutio est et majlus et meus fieret bene et tuus male. ita alie et alie circim stantie possunt facere ciea deve consimitto qualitas: modocet virtus postea vitium: et inviso virtuo tetita alio vitiii. Destinde arguitur de scienti tradeam non est petie alteratio: probatur illud quod potest verificari de aliquo: et incipeiem siccari de eodem absinmutatioue facta millo et iii isto secundum rationem istius: Zd illud non dicitiir per femotis 3 sed sic est de scientia: ergo in alo testi tota: iiiiiior prohatur: naposito quod in mente mea sit asscii suis ad illam coii clusione 3oiiiiiio asinus est aluma l. t. lac de illo assensu ic in verum e
153쪽
dicere; est scieritias deinde omnes asini corrumpantur bucco denia si iurema irente tria iii in meae tunc ampli uode illo assensu falsiani est dicere; sit scientia. sic ergo idem assensiaci modo est scies uia postea noti est scientia ab scphoeae sit facta aliqua mutatio in ipso ilicet bene sit facta mutatio in alio scilicet in re vel in rebus extra, Cald idem scientia acquiritur in quiete: et non in motu et tme non e etsi ad eani esset motas per se talivmptum patet ex imotus et perturbatio spirituum impedit acquisitionein icientie: secundia mpatet in senibus et in iuuenibus et propter hoc dicitur * ar bina quieta quiescendo fit pluaciis et sapiens etc.
Quantum ad secudum de qualitatibns de
secus da specie sit ista conclusio:* ad eas non est per se mostus:piobaturuissim secunda species qualitatio est naturalis potentiaverimpotentia: aliquid de facili vel de difficili fa ciendi vel patiendi:modo fac fledicitur ad aliquid:facile emuni: aueri belle est difficile: sed ad ista que dicuntur ad aliqd non est per se motu o sicut estoste sum in quinto humo . Sequatitatibus de quarta specie sit istaeo clusio quod ad eas non est per se motus:piebatur:qiinta in ud deiicit contrarietas que requiritur admotum. Secundo.quia constis uni iii indivisibili ita q3 cito desinit esse talis si rara per additio
iem: et dimi linitione in etc. Ediltima conclusio ad qualitates de tertia specie est per se in otiio: probatur: nam ad aliqua in qualitatem est ore se motus sicut dictum est quinto huius: a tion ad qualitates de prinia specter ii re ad qualitates de secundam cad quali ratas de quarta: relinquitur ergo vi affqualitates de tertia socci e cum non lint plurco species quaestuatio oquatuor et c.
Ad rationes principales. Ad primam qua
do dicitur ad calores et sapores non est per halteratio dicisti ir moetet quando dicebatur non immediate acquiruture ab ipso alterate:sea per modum sequele:ergo ad ipsa est motus per accidens:dic craecidentalitas in motu potest attedi vel et parte terminorum significativo iam lex parte rei: si attenditur ex parte rei tunc ad huiusmodi qualitatesque noti sunt qualit reo prime:sed secude bene est motus peraccidetis: ex quo acquiruntur per modum sequella ad aequitationem qualit tum primarum si vero accidentalitas iam tu attenditur ex parte terminorum significatiuorum tune actqua sint eo secundas deterita specie bene est per se motus: propter hoc Tractis aliquibus motibus necesse est fieri inu tationem denominationis per nomina de tertia specie qua litatis his uticantia qualitates secundas. EDd secundasti secundum qualitateo de punia specie bene es per se altera utio. hic dico et hoc bene verum est. sed hoc non est secundum rationem secundum quam dicuntur ei de ptima specie: sed secundum rationem s.cundu inquam dicuntur esse de tertia specte. Deinde quum dicebatur virtus et vitium acquirumlair successive concedatur: et sic et hoc non sequitur re ad ista in motuo per laniam licet similitudo acquiratur suce ille: non tamen ex hoc sequitur mal ipsam sitnlotus perseisicut dictu in est quinto liuiuo. LAd tertias: hoc emet qui aestini ad aliquid:ista ratio soluta est in soluendo virasti dubitationem in questione. Od quartam: in illis in quibus inueni tur cor trarietas etc.ista ratio bene probat quod in qualitatibus deprima specie sit per semotuo:sed hoc non est secundit ration rin: secundum quam sunt de prima ecte: ea se innodum quam dicuntur de tertia specie etc.
quod aliqua fuit comparabilia direquirastur quod sint crusae speciei specialissime: i rarguitur quod non mani homo et sinuo sunt ad inuicem comparabitis:et tamen oviit ei iisdem speciei specialissime: erg, qu stio falsa:conspquentia tenet deserantecta de deo et diabolo: dicimiis eii im deum ei, emelloim diabolo etd:abolum esse peiorem deo ab hoc aedesio et diabolu
sint eiusdem speciei: vel ci in utram bonitas vel malitia sit
eiusdem speciei. ertio substantia et accidens sunt diuersarum specierum' et tamen sunt ad inuicem comparabilia: dicimus enim quod substantia est nobilior accidente: et similiarer prior Crauarto non semper causa et causatum sunt eius dem spectenet tamen causa et causatum sunt ad inuicem coma parabilia:patet hoc: nam dicimus causiam eme priorem caua fato. Quinto non omnes motuo sunt eiusdem speciei: sis cui clarum est: et tamini omnes motuo sunt ad inuicem conia parabiles: quod probaturi quia quecuti sunt eadem mens sura messurabilia sunt ad inuicem comparabilia: sest omne motus eadem mensura sunt mensurabiles putat enipore eraso et c. mo clarum est quod dio tuo sursu3 et motus deois sum sunt diuersarum specierum tet tamen hoc non obstante sunt adinvicem comparabiles: dicimu enim unum eorum bene esse velociorem alio . Sitinio clarum est quod mangulus et quadratum sutit diuersarum mecierum: tamen sunt ad inuicem compa Iab illa patet: nam contingit inuenire tria angulum equalem quadrato: sicut contingit demonstratiosine epclidis: dato triangulo equalem quadratu describere.
oppostitu in cit Aristoteles in isto fit se
mo de comparatione motuum questione .prinio aliqua sunt ilotanda Cincundo respolidendum ad quest, tu in .c nota dum est primo quid sit comparatio unde coma paratio est duarurii rerum vel saltem villud ad alte ambiti ido in aliquo: secundus nequale vel in vale: capiendo qualc Uciliaequale large: prout exta ridit te ad equale vel in equale in quantitate aut qualitate substantiali vel accidetietati CSecundo:ad hoc quod aliqua compararitur adiimia celli requiruntur tria: scilicet illud quod comparaturet illud cui comparatur: et illud de quod sit comparatio. ETertio notandum cst: quod quando sit comparatio in uno imme diato:quandod vero fit comparatio immediate in duobus: mediate in uno: exemplum puini sortes: est sibi ol. Platotieimmediate sit comparatio iii albedine. Exemplum secundi quii dicimus scires est ita albus sicut Plato nigeri hic sit c ciparatio immediate in duobus scilicet inalbedine et nigredine .sed mediatem hic comparat lo in uno scilicet in intensio, ite: quia quum dicitur sortes est ita albus sicut Plato est niueger idem est diceretquod albedoso uiget nigredo Platoniaequaliter sunt intense C Quarto notandum est :* illud de
quo debet fieri comparatio debit suscipere magio et minussi seu debet eae significabile per terminum suscipientem conis parationem: et ideo quia humanitas non suscipit comparactione magis et minuatio fit comparatio hoim iii humanitare temonesunt dicimus unum hominem esse magis vel minus hominem alio. Quinto notandum :* illud de quo debcineri comparatio Ocbet reperiri in utrocue comparabilium tetideo quia bonitas non reperitur in diabolo. nec malitia in deo mihil proprie debet comparari deo innsalit sa: siec diabolo in bonitate C Sexto notandum quod duplex est conlpas ratio: scilicet comparatio communiter dicta: et comparatio proprie dictarcomparatio communiter dicta reper turiri omnibuo in quibus solemus dicere hoc esse imagis hoc esse magis tale. et uniuersaliter ubicunq3 aliquod vilunisusscipiens comparationem est verilacabile de utroq3 comparabilium: bene comparamus desset hominem ad inuicem micentes deum esse meliore3 homine;
ecce ae hoc nomen bonus est verificabile tam de hominet de deo: sed ad comparationem proprie dictam vita a Meroquiritur crisit sera dum deternimatam pio portionem: aliter non emet comparatio proprie dicta: et ideo quia deuodum nullam proportionem est melior homirie: non diripiuo deum et hominem esse comparabilia adinvicem comparatione proprie dicta sed bene compararatione comuniter dicis: sed tripedale et bipedale bene sunt comparabili ad inuicem comparatione pio pite dicta: sed quia sic non est de angulo recto coiistituto ex diametro alicui uocirculi et exl mea contingente illum circulum et angulo portionis et illi anguli no sunt adinvicem comparabiles comparatione proprie dicta: unde licet ille angulus sistinator isto angui' proportio tiis tamen secundum nullam proportioli immator. Et comparatio communiter vii impiopue dicta subdiuiditura quedam est ubi excedens ercedit excessum ultra omnem proportionem sicui est comparatio per Mirumnis horninis ad persectionem asini r
154쪽
recruditio vincedit angulum pollionis si iligentie. Ex isto paret qualiter res disicut homo et asinus: possunt compara a s i .vnste homo est perfectiora sitio pluse in duplo: et plus:
ouabi triplo: et it c ultra. ita dici potast de angulo recto in ora dine acta ligul incoluingenite. Alia est comparatio impio: oua obi excede id excedit excessum citra omnem proportio, item :sicut est comparatio anguli recit ad angulu3 portionis circuli mii delicet anguiuo rectus sit maior angulo politoio: emit tamen in duplo: Rec in triplo:et sic ultra:post angulus sonis nisii per angulum cons 3 diuersarum lytaierum: nt comparari ad inuicem in perfractione comparatione impupila: et ita linea superficies et compus in magnitudii et secutissum distinguentes inter illa quantitate .
Quantum ad secundum sit prima concivi
sio*ad hoc quod aliqua sint adimi icem comparabilia mos oportet ea esse eiusdem spectet specialisti mei pan: nam homo et alitii sunt ad inuicem comparabilia inalbedine rei edidine:tamen sunt diuersarum specierum. LSecunda conclusio affli oc* secundum aliquas dispositiones fiat compararutio requiritur illas eme ciusdem speciei specta liminae: et hoc interigebat Drasto .in septimo quum dicit comparabilia deshere esse vii indica: hoc est dispositiones secundu quas sit eos paratio esse eiusdem speciei specialissime:hoc intelligitur de comparatione proprie dicta:patet: nani propter hoc vocere acutiorem: vel minuo acutam stilo non dicimus. Similiter propter hoc non dicimuo mel essedulatus voce licet vim a illatum dieatur dulce: dicimus enim vocem esse dulcem et lia militer mel dicimus emedulce non tamen dulce dicitur relavoce de voce et inelle. Et primaethoe sequitur tertia concludisio q secundum genus non mira proprie comparatio sicut fecundum speciemspecta liminiam patet hoc quia in genere non est tanta univocatio sicut in specie specialissima: unde Trist. in isto septimo dixit circa generatarere equorationes et propter hoc licet dicamus utrum corpus est magis album altomorume dicimus viij corpus esse magis coloratii alio
Ad rationes principalas.Ad prima secun
clamettertiam: et quartam: patet ex his queinpogilone dicta sunt. Ad quinta nonoes motus sunt eiusde 3 speciei coce do:et quando dicebatur omites motuo susit ad inuicem com parabiles nego: et quando dicebatur quecutam sunt eadem menturam esurabilia sunt adinvicem comparabilia:dico et veru est si sunt eadem mensura mensurabilia mensuratione
o ecundum assequationem mensure ad mensuratum
ni sunt eadem mensura mensurabilia:ethoe mensurationeque est secundum proportionalem diuisionem mensu re et mensurati .hoc non opoiret et sic est in propositomam tali mensuratione tempus mensurat motum propter hoc licet omnium motuum sit talis eadem mensarat non tamen proraptar hoc oportet*oes sint ad inuicem comparabiles Eridtixtam dico cilicet motus sursum: et motus deorsium sint diauersarum specierum:tamen qui velocitas dieitur Deutroveorum univoce: bene sunt comparabit eo adinvicem compae ratione proprie dicta in velocitate. Erid septimam dico pquia triangulus et quadratum lut diuersarum specierum imo uantum figura: et non tamen inquantu superficies: et ideo
non secundum si, sunt figure sed secti dum qi sunt superficieci
libet motus : cuilibet motuc sit compara abiliora arguitur piliuoci sic: nani omni Smotus est aliqualitervelox tergo quilibet motus est alteri comparabitis invelocitate consequentia videtur tenere: eo velocitas reperitur lvicet ibi: assumptum patet ex eo in nullum motus es in finire tardus. CSecndo quilibet motus sequitur proportionem potenti emouetiGad ressistentiam scum ergoque ibet proportio cuilibet proportioni sit comp1rablisi videtur etiamsi 6 quilibet motus cuilibet mutui sti comparsibilis: si evidelicet* tatio est piopoitio motuum qualis est piopoitio proportionii: quas illi mot' sequutar Cicertio manitereio celi dicitur: generans tantum dat
de loco qua tu deforma. TM vidctur lta velociter motae :tur localiter: sicut alteratur in dati do formam me state qu fit ille motum localis:ergovidetur * ille momo localio suco parabilio motui atterationis. irario.ni sit aliquod fers rumignitum quo amoucatur super aliquo combustibili fiscut super ligno: tunc ita velociter sicut mouetur illud latim localiter illud combustibile comburitur et alteratur: quo videtur qd motus locatis: et talis alteratio puta cale tactio: et combustiolant ad tiruicem comparabilis. Quinto onistic motu omni eadem mensura ad umicem mensurabilest ergo omnes motus sunt adtri ut te comparabiteorassumptu 3paten quia o in neo sunt mensurabiles tempore: et consequenatia probatur.nam que sui it ea demensura mensurabilia sunt ii lia:vel in equalia .et per conseques comparabilia: sic crcgo videtur esse probatii de motibus diu haerae generit m sint adimi icecoparabiles .mcinde probatur de moribuo eiusdegeneris q6 uini ad mulcem comparabile o sicut de motu ciret culari et de motu recto: probatur: illi motus sitiit ad inuicem comparabiles: quoni transitus peries quod attestauimircorum velocitates sutat adinvicem comparabiles: scd sic est de motu circulari et de moturhro patet hoc: quia motu recto utransitur corda motu aut circulari arcus miodo arcus et corada sunt adinvicem copstrabiles: omnia elli arcus est immorsu a coida. ecundo .nam motus surium et motus Urai u 3 tunicium egeneris licet sint diuersariani specierin et sunt adainuicem coparabitis: patet hoc: quia si aliquod graue iii hora defenderet de concavo orbis lunea a cetrum terreri unualiud a Penderet de centro terre ad concautioibio ivne diceremus aetatis asces is esset equevolum tali de stela re etc.
oppositum est Aristote. qui vult lao onb
nem motum cuilibet motui este comparabile .cynista questione primo prcsupponenda est diffinitio veloci otio in isto seno data scilicet quod veloci' est quod in equali vel mino ri tempore plus pertratisit de spatio. Ulterius est sciendi, quo si Commetitator dicit ibi: ista di filii titio velociorio non dicitur mi uoce: sed equi uoce dedi busive quib' dicitur a deno omnio velocitas cuilibet velocitati est eiusde ratio ioc rtio scicndum est v motus possunt coparari ad inuicedupliciter scilicet proprie quando unus esteque velox cum alio:vel velocior secundia aliquam proportione. Improprie dupliciter vet coirisponaeter vel proportionaliter tunc per
ordinem discernendi sunt isti tres modi.
Qp1tum ad primum inodum sit prima edi
clusio:omneo motus sunt reparabiles adiit uice qui sic se habetit ut illa sunt co parabilia adiimice penes que attendunt tureo in velocitatem tan* pcnea effectum: probatur: qt posto velocitates attendisstur penes illa sequitur eande che propoitionem hic et ibi. Ex ista conclusione sequitiir secunda coiiclusio aeoco motus sunt ad inuicem comparabile siquo rum velocitat mattenduntur penis linea seu Parin lineale probatur ex eo Tomnis linea:linere est co paratulis: probati quia si noli hoc maxime videretur delinea recta: et de linea curua:sed cphoc noli:pbatur de arca et corda quedabeiit se stat linea recta et linea curua: et stant ad inuice coparabiles ex eo marcus est longior corda:pybocetia ex alio: na si una rota volueretur super aliqua ripi acie plana qua eo fecisset una reuolutione deis ipsistet una lineam rectam ostio equalem circularentie istiuo rota quare linea recta et linea curua sunt coparabiles: pat3hoc ex alio ita sicut preunt geometreicia cnferetitia alicuius circuli habet se in proportione tripla sesqui septima ad dianietrii illi' circulii doeno esset iii si ii no recta et curua essetita diu uice ceparabile patet hoc ex alto: quia aliter non potest demonstrari qliqua superficie qjdrata in eme equalem aliciti superfici ci circulari .cui tuo oppositum lacit Archimenides qui credidit thoc Demons nasci illa conclusione sequitur op motus rectus et tirotus circularis sunt ad intricem parabileo:patet botex ci velocitas illoirr motuu3atteiid mir peneo iii iam scilicet unius peii eo lineam rectam:et attritus pria linea 3 citrua. Tertia conclusio illi motus non sunt adiit uicem comparo bile5 quotlim velocitas villuctamcnditur peties angulum : eclo citas aut alterius atmnditur peneo linea: Obatur lex eo qG
155쪽
issone sequitur qrcircvitiosion est cSparabilio motui circulari:vel motui recto:patct ex eo et prius dictuin est iii iuxto scialicctae velocitas circuitionis attenditur penes aligulfi rumtiini: veItantii: in tanto:vel iis tanto tenipole descriptii. velocitas quae motus circularis et ni otiio recti attenduntur ptanc , tineam.c Tunc detnotu altriarionio sit prim concludi sto: omnes sunt ad inuice inparabiles: qilesiuiit in ea dein coiitrarietate probatur: velocitas atteditur perico spatium perceansituum: seu puneo distantia localem seu minialem:c 3
ergo sit eadem distantia ab uno coiitrarioui ad aliud et econuerso: sicut est eadem vi ab Euhemo ast thebas et ecoirueram: sequitur alteratioque est ab uno cottariorum in aliud scilicet si caliditate in frigiditate est comparabilio alterationique est des rigiditatem caliditatem .Et confirmaturnam sicut aio rus sinum et motus deorsum qui sunt inter Osdem ternit nos licet modo opposito sunt adinvicem comp1rabbtes: ita similiter est de alteratione scilicetae iste alterationes sunt adinvicecomparabiles:que sunt inter ea n extrema contraria licet modo opposito. cunda conclusio: omnes alie alterationeo non sunt ad inuice comparabileo: pt3hoc: quia illa peneo que melisurantur earum velocitareo no sutastitiuicem coparabilia unde calefactio non est comparabialis albetactioni mec ingrefactio est ceparabilis fugefactioi.LSeinde de augmentatione sit ista prima conclusio: qi quelibet augmentatio cuilibet augmentationi est comparabilio
et doc intelligitur de augminitatione: que est secundnc cuprea igniclitatio secuti dii lineam auginentatio in secundum fieneam: et augmentatio secundit superficiem augmentationi secuit dum sui c. siiciem: vel iratum augmelitatio secundum corpus non est comparabilis augmentationi secundum ii, rieam exco qi corpussi et linea non sunt ad inuicecoparabitia
nec corpus et superficies me cunea et supiicies: sed te augmentatio secundum corpus sit coparabilis augmelitationi frena dum corpus: hoc patetn: eo; in talibus illa sunt adinvicecoin parabilia peneo queat tetiditur velocitas talium ausa inelitationum: hoc dicturis the compar tion cyprie dicta.
Quantuni adsecudum modum compararer D sit conclusi. s ad iniecem diu risu gra
rari tali cd paratione sunt ad inuicem comparabiles: probaturnia aliqua est intensio que est signistcabilis per aliqua linea nitet non maiorem ec minoie:ergo talio potvit dici equalis correspondenter illi nee: per quam est signisitabilis et pconsequeno motuo alteratioris: quo in uiritur talio intensio in bota esset equalis: et coirespondeus motui locali quopcrtialis iretur talis linea in eadem hola assumptunarprobatur: nam sit una linea super quam describatur semicirc aliis re quilibet punctuo in illa linea si crus fit ita albus in coparatione ad alteru3 sicut se habet linea protracta ab isto puncto a a circuit ferentia: tuc ista difformitas albedini est consumus semicircillo: cuiuo lineae illa causat semidiametrii per quam significabili scit interisso albedinis puncti medii in liues circa quum scriptus est semicirculuo.
cluati tum ad terti iam situla conclusio olli
nco motus sunt ad inuicem comparabiles pio portionabilia ter: et hoc non et taliud dicere nisi ae in Ruc proportio evnu motius localis estvelocior alto: quod in liminutoportione c5 tingit reperire unum motum alterationis este velociore alio et ita dea ths moribus conclusio clara est.
Ad rationes priticipales dioedum iubene
probant: omneo motus sunt ad inuicem coparabiles pio: portionabiliter vel correspondei iter: non tamen probantae oes motus si sit adinvicecoparabiles coparatio eppe dicta,
Suestio. MI. Ueritur nimc sexto utru
portio velocitatum in motibus sequatur proportionem proportiolium potentiarii mouentium ad suas resistentia . Et are liguitur primo cino inproportio velositatii sequitur ptoportionem potentiarum mos ltiuarum inter se: ergo non proportionetuproportionum potentiarum mouetium ad suas resis initias antecedens patet per Tristotelem quarto durus: ubi dicit
proportio velocitatum in descendendo: est sicut pro potitio grauitatum. LSecundo proportio velocitatii sequitur proaportionem re isteritiarum:ergo non proportiostem pio potitonum potentiarum mouetium ad suao resistentia o coii sequetia tenet: sicut precedens antecedesio patet peri ristotelem quarto huius: ubi dicit*pportionaliter augetur velocitas sicut diminuitur resistentia: modo boc non cit et nisi pioporationem resistentiarum sequeretur proportio velocitatum. quare et cetera.
In oppositum sunt Aristotcles: et eius Co
mentator in isto septimo, Lyn ista questione primo videris dum est de diuisione proportionis in suas specico CSecundo videndum est de questio.
Quantum ad primum sciendium est y pro
potito pitino diuiditur inpioportionem rationalem et irra tionalem: propolito rationalia dicitur:que immediate denominatur ab aliquo numero: sicut dupla vel tripla. erratio natis autem que non nominatur imminia te abali numeraro:sed immediate denominatur ab aliqua ph portione sicut proportioque vocatur medietas imple proportionio:qualidest proportio diametri alicuiusqdrati ad costam eiusde et tactat differunt proportio rationatio et irrationali . iam proportio rationatio reperitur ta in ii umerio qua in magnitudinibu .proportio autem irrationatis non est innumerio:sea solum in magnituditi ibus reperitur Dpter quod proportio rationalis cst de consideratione tam Brithmetice geometrie. Proportio autem ratiotiatio solii est de consideratione Geometrie a portio aut rationalto salte maioris in equalitaetis sic diuiditur.Elia est multiplex.alsa super particularis.
alta superpartieno. alia multiplex superparticulario. alia multiplex superpartiens.yta ae proportio illo rationalis cit stitit species: quarum primetres sunt simplices: alie due composite. Proportio mutiplex dicitur quando maius cotinet minus pluries piecise: ita quod nil supcrstuit: si maius plinet innuis pcise bis votae proportio dupla aualis est proportio morum ad unum vel sex ad tria. si autem preci latervocatur proportio tripla:sicut tria ad unum vel sex ad duo. Si autem precise quater vocatur proportio quadrupta .et sic in inlitutum.et sic patet qualiter pio portioliis multiplicio inlinite sunt species. iopcntio autem superparticularis dicitur quando maius continet mitius non pluries fea semel: et cum hoc aliquam partem aliquo tam numeri minoris.verethi gratia: nicut est proportio trium ad duo et tria enim contis irent duo semel: et cum docvnstatem :que est paro aliquota Pupium .et istius etiam proportionis inmitte sunt species: nasi maius continet minus semel : et cum hoc partem aliquoatam minoris:que est nitera pars numeri minoris: putantes dietas:vocatur proportio sesquialtera: qualis est propoitio trium ad duo: et sex ad quatuor et nouem ad sex. Si autem maius continet minuo semel : et cum doc tertiam eius paratem vocatur sesquitertia: sicut est pioportio quatuor ad tria et pio portio octo ad set et sic ultra Si vero maius continet minus seme retetim hoc quartam eiu*partem: vocatur se quiquarta:qualio est propolito quin ad quatuor: et decem ad octo: et sic in infinitum proportionaliter multiplicentur
species proportio tuo supcr particularis. N Sed pio ista specie: et sequente sciendum est quid sit paro aliquota: et non aliquota tande pars aliquota Dicitur que aliquoties sum, pta potest reddere totum preci se nihil plus nec minus: et sic vixitasse habet respectu cuiuini bet numeri .esbaro non aliquota estque quotiescutim sumpta noli reddit suum totum precise i sed aliquid plus vel miratis: et sic se habent duo res spectu quin Si enim duo sumantur bis reddunt minusquam quin , Si vero ter reddunt maius: et propter boc duo dicuntur pars non aliquota respectu quin vi meratia vectes pioportionis rationalio que voeatur proportio stiperpartiens: et dicitur superpartiens quando matu constinet minus semel et non plurie stet cum hoc partem non aliquo tam minoiis qualis est proportio quin ad tria:et similiter proportio septe ad quinae, Deinde si ista parono aliquota est 'posita ex duab'ptib'ali tignis notio tisic tali opportyto voca stipbipartieno.Silio estpposita ex tribus ali iis minoris
156쪽
hi notis:vocatur supertripartiens: si vero ex quatuor vocaatur superquadripa mens: et sic in infinitii .cialterius est notati dii pliabeda perfecta desio latione:quali seli fit iste partes alicitote respectu nitori an sunt tertieran quarte: an dii te.st tertie vocatur superipertiere tertias. Si vero sunt quarte: vocatur stiperpartiens quartas etc.Uiisi maius continet initivo semel: et cum hoc partem no aliquo tant miliori atque
quidem par non aliquot aes composita ex duabus parti bus aliquoti si initioris: quarum quelibet est tertia paro mi, notis: vocatur proportio superbipartietis tertias qualis est pio portio quin ad tria: qui avertim continet tria semel et cum hoc duo Que est pars non aliquota triummiihilominus illa dualita o composita est ex duabus vilitatibuo minoris numeritquarum quelibet est tertia paro trium. Si vero maius continet minus semel et cum hoc partem non aliquotamque est composita ex duabub partib' aliquotis minotio nusineri quarum quelibet est quinta paro mitioris:vocatur proponio superbipartieno quintas:vt septem ad quiniue Si vero maius continet mitius semel: et cuin hoc partem non ali quotam in in otio continentem insequatuor aliquotas minoris: quarum quelibet est quinta minoria: voca uir superqua: ari partiens quintas: qualis est pio portiorioue ad quinae: vel superpartiens quatuor quintas et sic in infinitu vuerius multiplicari possunt species proportionis rationis simpliscis. Quarta specleo vocatur multiplex luperparticularis et est quando maius continet minus pluries: et cum hoc ali, qua eius parte aliquo tam numeri minous sicut est yportio septem ad tria septe enim continent tria bior et in hoc vulta tem que est par aliquota trium. Et ii maius retinet minus his et non pluriesret cum hoc partem altera numeri minoris vocatur proportio dupla sesquialterat qualis est inoportio quin Raduo: quin enim continent duo bis acii hoc vis latatem:que est altera pars duorum. Si vero malus continet continet minus bis: et cit hoc tertiam partem eius: vocaturpio pollio dupla sesquitertia: sicut est proponio septem aderia: et sic ulterius propolitonaliter in infinitum multiplicabri possistit species huius proportionis. Ivim species o portionis:quevocatur multiplex superpartieno dicitur quado maius continet minus plurieStet cum hoc continet parte non aliquotam in otios quEliges proportio octo ad tria: octo enim continet tria bistet cuboc duo .modo duo non est pars aliquota trium:et si maiuscd tinet minus bis et cum hoc partein non aliquo tam continentem in se duas aliquotas numeri inmotis: quarum quelibet est tertia minorio: vocatur pio,poitio dupla superbiparties tertias: sicut est proportio octo
ad tria: et sic pioportionaliter ulterius in infinitum pomini multiplicari species di suo proportionio. hee omnia in tra: ctatu proportio itum patebunt.
Quantum ad secundum sit pisina conclus
tior proportio velocitatum non est sicut propoitio potentia: mouentiu inter se:piobatur: quia si proportio velocitatii est cui propolito potentiarum mouentium inter se: sequitur ipdatici duabuo potent si puta a.d. quarum una esset dupla ad aliam que mouerent duo mobilia equalia: potentia du pla moueret suis mobile in duplo velocius:et potentia subdopla sun mobile in duplo tardius:consequens est falsum: con equentia tenet si oppositu conclusionis esset verutfalisitas consequetis probatur: nata sequeretur Ua proportione mi, nolis in equalitatis fieret actio:Sbatur consequentia: na si metur potetia dupla: sicut sex: et poteria subdupla sicut tria et duo mobilia virum taut quatuo utunc mae moueret quaa tuom in duplo tardiu S min: et ita tria moueret quatuo ita proportio triti ad quatuor est proportio minoris mequalita tis:ergo. mecunda conclusio. proportio velocitatii no est sicut pioponio resistentiarii.probaturmam opposito dato sequereturae aliqua potentia data:que moueret aliquod modibile sibi resistens aliqua velocitate: illa potetia moueret mobile duplii subdupla velocitate: sed hoc est saltimi consequeria teneti post proportio velocitatum emicvtypomor est nentiarii: et falsitas patet:nam signata aliqua potentia sicut sex et resilieritiae sicut quatuoi: tune si illa potentia moueret duplam resistentia subdupla velocitate:sex mouerent octo: Potheo octo est duplii aed quatuor velocitate in duplo mino: rico moueant qua tu odiet sic iter ii apoitione minoiis in equalitatis proueniret actio. Tertia conclutio, propolito velocitatum non est sicut proportio excessuri : nam sic sequereturae illa regula non esset vera: que tamen est vera:et est Aristos telis.Ei aliquis motor mouet aliquod mobile: verbi gratia quatuor duo: medietas motoris mouebit medietate mobicli equali velocitate:probatur consequentia: la mami est cestuo quatuoi super duo ae duo iii supervitum. Secundomam videmus P si viginti boni ines tradunt una nauem aliqua velocitate cisi vetus adueniat modicumvelocitae intendituriincomparatio ite ad vel citatem priorem. Si vero unus homo tradit nauem : et visus stibi aduensat: velocitasi plus intentitur incomparatione ad velocitatem priorem: modo hoc noen et taliter nisi proportio velocitatii esset sicut Propoitio excessuum. Quarta conclusio proportio velocista iiiiii motibuo est sicut proportio pio portionii potentiam mouentina si suas resistetitias uacrexcquae ibuo proportionibuo potenti ax mouenti ii ad silao resistet iaspiremtequalis at portio velocitatis: et exi neqlib 'mecilio: ita vi ad duplatdupta velocitas: et ad lubdupla:subdupla velocitas: ita vilipportio a .potetiea a b. resistella ect qarupla: et pportio c. Poteti ea ad resistentia e et dupla:cnepportio drupta sit dupla dupla:a. potetianioueret b.resisterea in duplo veloci' c.d.probatur conclustio sufficienti diuisione: nam proportio velocitatum in motibus: vel est sicut proportio potentias rum mouentiu inter se: et doc non per prima conclusionem: vel sicut proportio resistentiarum inter se et hoc non per secredam: vel Aut proportio excessu uni: et hoc non per tertia: vel sicut propolis portionisspotetitiarum renita habeni rinterum. pluribus modis no videtur posse imaginari penes iapi oportio velocitatum in motibua debeat attendi tano pinnes causam.Villantra illam vItima conclussonem dubitautur:nam si esset vera sequeretur ae si tardio promeret alique lapidem ad aliquam distat tam super quam vi aliquam procpoitione maioris institatio* lapide supque habere portionem in duplo maloiem deberet pro cere in duplo remo alius:et lapidem super quem haberet proportionem in quaadruplo maiorem Deberet pro cere in quadruplo remotius: et sic ultra in infinitum: sicut patet adoperientia hoc est falsum. Eriespondetur negando consequentiam: quia in proaiectione tali non solum lapis resistit: edetiem aer et ideo liacet hites bene habeat talem: vel talem pio portionem super lapidem minorem vel maiorem: non tamen super totam resistentiam.modo veloci eao non sequitur proportionem potetitie mouetitio solvinsuper partemised super resistentiam res talem. eclido dubitatur: nam sit aliquod calidum sicut sex: et aliquo a frigidum sicut quatuor: tune illud calidum habet calidem pioportionem super illud stigidum quando estremo tuni: sicut quando est propinquum. et tamen qua do est propinquum velocius qgit in ipsum ergo videtur catari eludisio sit falsa. Respondetur ratio bene probat et velocitas non sequitur proportionem potent te ad resistentiam absolute: et hoc bene receditur: sed hoc cum aliquibus attentis puta tali vel tali applicatione agenti3 ad patium . modo licet calidum sicut octo: habeat eandem proportionem ad frigi: dum cui timestremotum: sicut quum est propinquum: nota ameli est et equaliter applicat unitet propter hoc velocitas noestequ*lis quia ad proportioliem oportet*ttendi applicaetio item, Certio d*bitatur. nam agens in pgendo repatis turiergo passum aliqua velocitater agit in ipsum agensiet cum non habeat nisi propoitionem minorio in equalitatissisequitur quod velocitas qua agit: sequitur proportionem minoiis illequalitatio: et eum una alis coiislaniis velocitas possit piovenire propoitiosi emitorio in equ3litatio:sequies tur quod non cst similis proportio velocitatum sicut proportio proportionum potentiarum mouentium ad suas resistentias. Etespondetur quod velocitae qua passum agit in aesen non sequitur proportionem passi ad agens: sed sequi tur proportione poster eas Teipnus passii: ad posse resistero ipsius a sentis iste ut dictum est diffusius sit per libro degeneratione modo proportio posse agere ipsi uo passi ad pomere, sistere ipsius agentio:potest esse proportio maioris ineqtialitatio: licet proportio passi ad ageno sitiit in otio inest irati taetrior verbi gratia:posito crigilio agat in aquam cum tu ignto quam aqua sit magne actitatio: et modice resistentie: pomi, bile est quod utriusvactius imo ut maior quam sit alterius resistetitia et sic utrunm ipsoru in potest agere in reliquum a propoitione maioris iii equalitatis .e estuarto dubita
157쪽
te nam sit aliquod graue quod descelidat in quo medio none quatuor ad muniret ex preportione octo ad uatuouet, sem reluc frum est nccnon obstantei medium est quia ergo pioportio quatuor ad viuini et veloci'niouei: et in tio octo ad quatuor: sequitur qG Iroportio octo aderraiiuemanet eadem inoportio potetme mouentis ad rest naitior dupla ad proportioli quatuor ad virum et est ma
stent metvimr meonclusio sit falsa ne spondetur tot S dupla ad proportionein octo ad quatuor.Ista supposi romtalis grauis in tali medio viii imi non manet :io patet quinto Euclidio.
Ad rationes dico negando istas autorita
te attollui hibuetb.eousequentiate iret per primam suppositionem Warecedens probatur: nam proportio a.adc.componitur pa
dii opposivilmarcuitur na3 mouens aliquod mobile mouet medietatem intus mobiliss
ueto Homotus se itur proportloliem poterine moueritis ui duplo velocius preciserit hoc tenet quando pora I. priam resistetitiam.inolo cum isto Tertia aliquari istas det se ad suum mobile in propo tilite dupla.verbi Edna u rarum starendodi:padbocniam si aliqua potetia da, qtiatuor mouererit duo:dico quod quatuor moueret medita ononionem ad alquod mobilemo opolrct ua tarem diloiuni scilicet vitum preciae in duplo velocius:qua3hr llylti 'S M i,ihi ,tornatorem oportioriem ad illud inouebaiit duo:probatur:quia proportloquatuor ad vilun
158쪽
eo per tertiam suppositionem proportio e ad b. notati est dii: via sed nitrioi:ad proportionem . . ad.b. quod erat probandisium. Secunda conclusio est quod aliquando aliqua poettentia mouente aliquod mobile dupla potentia mouebit iulud mobile plure in duplo velocius probatur: ita sita poatentia sicut tria: etb.mobile sicut duo:et duplum adaaicut se essi c.dico*c mouetb.plus in duplo velocius quam a. mouetb.probatur: is mollio cad b.est pluso dupla ad proportione .adb ergo velocitas est plure dupla ad velocitate:cosequeria tenet per prima suppositione antecedegprobatur: quia proportio c.adb coponitur ex proportio e c. ada .eta ad b. que est sesquialtera: et est minor pio ponio calda.que est dupla per tertia stappositioneremo inopomo
probandum.ETertia coiiclusio. quod aliquando aliqua potentia mouente aliquod mobile dupla potetitia mouebitidem mobile preci se in duplo velocius:et hoc est veru: quis do illa potentia se habet iii dupla proportione ad illud mobile et ita forte intellexit Bristo.probatur:nfisita .potentia sicut duo: in b.mobile sicut vitii: etc.duplum sida. sicut quas tu oti dico quoa c.mouetb. preci se in duplo veloci'S a .mo uetb..pbatur ex eo quodpioportio cadbies precise dupla
adpiόpoition a ad b.sicut prius dicebatur. Deinde est una alia regulam isto quod si aliqua potentia movet alis quo J mobile:medietas illius potentae movebit medietate illius mobilis equali velocitate:et illa regula est vera:quia sietates proportio totius ad totu3 ita est medietatio ad medietatem:ergo etiaequali est velocitast qua totum mouet totum: et medietas medietatem:consequentia tenet per primam stippositionem:antecedens inobatur:na 3 sit a. unum totum et eius medietas b.et allud totu3c.et eius medietas
voitio cad d.ergo pinutatim qualisestpportio a ade talis est ypoitio b.ad regula Tristote .sidue potentie diuisemouent duo mobilia diuisa: eedem potetie aggregate movebunt illa mobilia aggregataequalivelocitate.CContra istam regulam sit pii maconclusio.sia .po:
tetitianiouetb mobile aliquavelocitate:etc.potentia induet d.mobile aliqua velocitate aeggregatum era .et c. potent cino mouebit aggregatum exb.etd .mobilibus equali velocietate quaa .mouebat braequali velocitate qua c.mouebat d.
sed bene velocitate media.Uerbi gratia sit a. sicut quatuor: et bIstum:mobile scintvmn et ex alia parte sit c.etia sicut quatuor et o suum mobile sicut duo:tunc dico O aggregatu 3 ex
quia pispoitio aggregati ad aggregatum est sicut octo a atria que est dupla aper partieno duas tertia stetista pioportiorum est equalis piopinioni quatuor ad duo:sed est ea maiornec est equalis proportioni quatuor ast unum: sed rami nor emergo media inter eas: erit ergo similiter de motibus consequentia tenet per primam suppositionem .et antecede declaratum est. ecunda coclusio:na mouebith aliqua
velocitate:ete mouet d.equali velocitate:aggregatii ex .et motoribus mouebitarer malum ex b.d mobilibus equali velocitate .sbai: equalis est tunc .ppoitio aggregata ex moditoribus ad aggregatii ex mobilibus qualis erat moloiu didivisim ad mobilia divisim .quare etc.
Quantum ad tertium sit prima regula. st
potentia motoris ad potentia sui mori fueri portio dupla potentia motiva duplicata mouet idem mobile in duplo velocius:verbi gratia: sit potentia motiva a. sicut duo ad suu3 mobileb.sicutunum:et duplum ada .sit talicui quatuor: dico in emouebit b.paecise in duplo velociuocba mouebit b. et
monstratio huius patet ex precedentibuo. Secuda regiae last potet mouentis ad potentiam sui moti fuit piorumitio duplaeade potentia mouebit medietatem istisici moti induplo velocius plectae:verbi gratia sita.potentia motiva sicut quatuor: ethmotum sicut duo:et c.inedietas moti sicut unus dico quod amouet coci se in duplo velocius qua mouebath. iterum demonstratio istius clara est ex piecedentibus. Licertis regula est talis . ESipotentie mouentio ad post tentiam sui moti metit propolito maior qua dupla: potentia duplicata non mouebit idem mobile in duplo velociu5: sed minu3: verbi gratia: sit a.potentia sicut quatuor: etb. nios
bile sicut viritu: et duplum ad a. potetitiani sit c. et sicut octo dico quod non mouebit b in duplo velociuo G mouebat a.
patet iochram proportiola ab. non est dupla adp:oporit totienia ad h.sicut pus dicebatur Uictuaria regula. si fuerit potetitia mouentis ad potentiam sui moti proportio masior*dupla:eadem potetitia non inouebit inedietate sui moti precise in duplo velocius:sed minus .verbi gratia:sita. potetia sicut octo: et sit b.suum mobile sicut duo: et sit medietaci mobilis c. sicut unum:dicostra moti mouebite. in duplo velocius S mouebit b. sed minus patet docet eo m proportio a. ad Cnon est dupla ad proportionem 1.ad b. sicut potest aps parere ex precedentibus. Quinta regula: si potentie moetuentis ast potentiam sut moti pio pollio fuerit minor duapia eadem potentia duo licata mouebit idem mobile plus in duplo velocius: verbi gratia: lita potentia sicut tria: eth. suum mobile sicut duo: et duplum ad a. fit c. sicut fiex: dico ae c. non mouebit b.plus in duplo velociuo G1.mouebit bpatet hoc ex eo ae proportio c. aab. est pluso dupla ad yportionem a a ab .sicut patet expiccedentibu g.
Adrones dico .st, forte ec vitio translatos
risposite sunt false tales reguleque crediitur et e posite demente Tristotelis: licet non ita sit.etita potest dici pio excustatione Bristotelis.c Et sic est finis septimi Tibii
uestiones magistri Tiberis de Saxo, nia super Octavum Librum Pprsaeorum Aristotelis.
octavi libit physicorii in viruiri semper fuerit motu g: et semperierit motus. et arguitur non. lnam sic sequeretur g mundu . esset et emusiconsequens mira
costaequeiltra tenet ex eo m*s
diu finit motus mundi et odiueritia diu fuit munduo et erit: sed visitas consequentio proabatur:nam si mundus essetvermisi et eternuo: sequeretur ae iam esset multitudo infinita aliquoium separatorum non facientium vnii ex bis compositi, sed hoc est in conueniens:probatur consequentia: nasi mutiet ausi urstet e ternuo infiniri domines fuissent mortuit et cuin pni Bristo .animadumans sit perpetua: sequeretur Messentiam infinite anime dominum mortuorum: et cum taleonScostituat uiuim ex eis compositum sequitur quod dictum est. Secundo. sequeretur gi una multitudo infinita esset maxior alia:consequens est salsum: probatur consequentia manisi munduo est eternus: tunc multitudo annorum preteritos esset infinita: et similiter multitudo dierum. Sed ex quo plures precesserunt dies Sanniisequitur multitudine dierumcmenia tolem multitudine infinita annorum. Tertio.nam timc sequereturae tempus esset eternum:sed hoc est inconvenietis: consequentia teli et creo*mo tuo non est sine tempotretasalsitas consequentis probatur: nam siremptio esse teteres num sequereturae aliquod esset infinitum: putatem piro qGiton contineret nisi preci se duo infinita: sed hoc est inconue nieno ex eo iusten et aliquod infinitum hoc contineret in fienities infinita et probatur consequentiatqrllon continet nisii totale tempus a parte ante et a parte post.CQuaerio non repugnatis lotui aliquando incepimetergo oppositum questionis non est in conuetuens iconsequeritia nota est de se: antecede iis patet de motu animalioqui post eius quietem potest incipere de nouo ete hoc idem patet de motu lapidio qui potest ilici perede nouo.ergo et c. etiam sic videtur demotis erere
quod poterat aliquando incipere moueri pol quietem v l
dii oppositu in est Aristor es et eius Coin
inentatot in isto octauo. dista questioli e pnino remeae
159쪽
turthino eriti propos . decundo sciendum elimitis
V et et biret semper pro omni lepole: iit in sic fim fidem
nostratis bene emet concedendum qi semper fuit motus:sciuctim tempore.Sed capitur hic semper perpetualiter vel ri mrupliciter.iano modo sicut prius moriora primu mo
bisem biginti et cum sncepissent incepta
Secundo ni siccipum mobile eternaliter fuisset seddimunuo morat incepisset des lovo et g tticincepifici motra etiam pinus motus. Curtio mo potima lari *pmus moto icternaliter missici: hqr primu mobile de nouo uicta iset et*tticincepisset motu aetc. Quarto modo potestimaginari, tam primus motor primu mobilecterii aliter fuislliit: scd a, punius motor radab eterno mouistet:sed aliqriando uaccoisset mota crepost quieteni pilii mobilio Ex iis et innutivideliotroiit cepit momo nec uti Desilire moditus. o ista conclusione Tristo .prob t ursaltem ex suis ncidito probari pomusit quatuoicos relusioneo: quibus piobatisnferturpilucipalis coia clusio Aristo. inuma estista moni impi primus motor et primit mobi ei ne periit: probature vprimus motor et pitinii mobile nuncd inceperunt ergo no mini ui .coaesequentia tenet:ant dens probaturinam si aliqd totum incepisset: vel ex aliquove et nihilo non potest dicismmam Pristo.et Coinc supponunt pio principio ex nihlalono posse fieri aliquid nec potest dicis)umia: tiam svimus mobile inclisset ex cliquoruncante ipmmobile fuisset alis mobile data illud de quo fiebat:et sic primit mobile notitius inpiimn: quod implicat. Securi do .si in piaet ex aliquo
hoc falsa et per generatione: et cum omne se iteratione prece, dat alteralto semiitur gravie primu motum fuisset alteratio et ner conse aiiens alius motu G:et sic punius motuq non misese toti inuo: quod iterii impli sat similiter arguitur deptimo morare: si incepisset de nouo hoc no potuimet fuisses seipso:
cum iudit seipsum iniciat: ago hoc opoitu et suisse ab alio clepte seu motore et per pilo dimus motor non fuisset pii inus O implicat. Oecunda como .no est versi primum mobile eternaliter uisse et priam monte incepi inpiobatur
oro unius moto reternaliter fuit perora: et non incepit sicutiam matur .ergo conclusio vera .ETertia Mnc insto. io est Trii olimii motore eternaliter mi :rpi initi mobile de no uo incepisse: et ad eius inceptione incepisse motis Ibatur: qiptimii mobile no incepit:ergo coctusso vera. pila tenet: anso iobatur: quia sitia cepisset:Wler aliquo et ex nihilo. ergo PQuarta conclusio no est verit piimn motore et primuino
tuo no erat piimus. stis quatuor coclusionibuo p sitis
arcuitura a conclusionem principale Sinon semper fuistit motu ovellis cepitat aliquando: vel ergo oc ai setae pnm3 motor et primum obile simul incepissent cv qui duo me epinet motuo: Nil oc fuisset ui primi mobile etcnia iter tau et retprimus motor de nouo incepisset: ad cuius inception m Metuisset motus vel hoc fuisset punius motor eternaliter fuislat et Pitinia mobile de nouo incepisset: ad cuius inceptio item motus iii cepisset: vel hoc fuisset aetam primu omoloi: prismu mobile eternaliter simul fuissent: et qr motor primu mobile de nouo incepimet movcre post quiete infinitam: nullum istorum potest dici ergo et c.m tot est irata exsufficienti duis stolic: minor patet:na non potest dici primu per prima coclusio: me secundit et secunda: nec tertiit per tertiam: nec
quartii per quarta Hic ergo taloi et tunc responsierent ad rationes in opposititina concederent suam et piis: et quum dicebatur actu est et mulatitudo infinita animat:negarentonam:nam dic em 2 noel et nisi una anima intellectiva onmu hominuuii et diceret in emet unus certus numerum animariuet crea dema attinet
nitico misi et humanata: seu fuisset in infinithocolpibus thure maius EndycGam negarent pilam:et diceret aemultitudo
dicrit: qui precesserunt:non est maiorum ultitudine annorum qui prece neruiat:xtam tot precesseruntdleo quotanni: et non Plureo: licet ariotcunq; anni in numero fuerunt finito istis uelis res precessi runt dies .c Id tertia responderet aeno e et inconvenistio esse aliquo a infiitini: quod contineat preetae
duo in mi ita sibi inuice conti lilia: nihilominus illud colitice infinities infinita equi ualet iter: ita; temptio infinitu continet Daecise duo infinita sibi continua sciliccitorale tempus futuroiii: et tot le tempus pieteritoin: nihilomitius coistinet plura infimis equi palentiri nam prima oleo alicti ius annicum ultima eiusdem:et pie dens primam cum sequente vitiniam: et lie in infinitum eundo ex una parte a retro: et ex alia
parte ad ante constitnunt tempus infinitum.CPQ quarta dico a nullus est motus quin incipisside nodio quin ipsum precessierit alius motus:etitium alip :et sic vitra: nec eit linii te de animali et selo nam licet animali non repugnet incipi a re de nouo moueri:tamen repugnax celo crincipiat de nouo moueri sicut argpthisi est.
Quantum ad secundum .dico vi secundum
fidem nostra et rei veri ratem: iquado incepit motus:quemno precessit aliquis motu stet hoc per istum modii meternaliter fuit primu omoton licet iron eternaliter fuerit pisinii mos bile: se saliquando inceperit:et tricincepit motus. dra: tiones a tristo .contra hoc respondetur: quando arguebatur si aliquando inceps stet vel ex aliquo vel exilivsso: dico*ex iis dilo: et non incepit per generatione:sed per creationem: ct ideo negaretur illud puncipium ex nihilo nihil fit. Sed de hue fortino argueret Aristo. contra istam veritatem suppossiendoq6 etiam credit fides nostra ae primito motor est ini. mutabilis et doc supposito arguis sita vel primu o motor sem epimili mobile.Sed dicatur pin: hoc est trandem noltra et similiter si non semper potuit: tunc sequiturq)pitisauomosior est mutabilio scilicet de non posse ad poste:quod si cons
160쪽
h do utrum aliquis motus sitelemus .etar st itur punio quod non .omnis mora est istinter contraria ergo i iussus mot' est eter sinus:antecedeiid patet per Trist. quirimis huius: consequentia probaturiquia inter quelibet contraria est distantia finita:eram, quocu motu dato: pertimit alterii contrariolii ad que itur et terminatur.et percosequens tio est et emus. ea diceret aliquis ad ista ratione licet interquecilio cotraria sit distantia sinita tame quum mobile mouetur de uno constrarior fiattinges alteris: per res mone: creverso potest mos ueri adiuuda quo incepittet iterii reflecti: et sic perpetuetergo licet inter huiusmodi curetiae contraria sit distanti annita: tame videtur per reflexione possit inter ea prepetuas V. Breuiter ista responsso non valet propter hoc q6mo quorum' est ante refiexione et alius post sunt contrari, iis militer necesse est inter eos intercipi quietem mediam: sicut postea videbitu Vpropter quod ex eio non potest constitui uni o motus. et propter hoc adbuc nullus motus potest este perpetuus et cotinuus qui est inter contrarias te colisin' ex motu: qui est ante reflexione: et motu qui est post EZecii do si aliquis motus esset eternus:bic maxime esset mot' cesti: cosequens est falsum: falsitas patet: quia null'motus cer
tia tenet: antecedens pictatur: nam dicat aduersarius qGaliquado de nouo pilm'nio torincepit mouere in iiiiii inoblale:etae illa mutatio seu mot' fuit prima: quia coistinue aliteno mouebat: sed probatur cas ista mutatio no fuit punia: ex quo tunc petimus motor mouebat: et ante non sequitur qGmnc primus nio toraliter selaabuit ad punita mobile ante se hadebat:sed hoc uo poterat esse sine mutatione: quare videtur mante mutatione qua assuersari' dat fuerit mutatio prior .caere ulter tenedo veritate cindeternaliter fuit musdus: ista ratio soluerctur: cocedendo esse prima mutatione: et quando arguitur m qua ab prim 'motor mouet illamustatione:tunc ali aer se habet etc. coceditur Sed ulterius dicitur O iboeiao est per alia mutatione a mutatione plinis .v de plinia mutatio est illamet mutatio qua pii nemo totalia ter se habet ad pumii mobile impii 'se lassibuit. Secuilao adhuc Tristo rutitur probare ista coclusione: ex parte tyid: ct doc sic:tepae est eternu: ergo cimot' ait tectadcopsupponit esse ver et co sequentia probatur excoq) ic pira est propria passio motuo modo pion pilae passio alicut' est cle: ira lymestetern .cBreuiter iterutenendo veritatem sol ait ratio. negando cete pilositeternit .vii dediccdues T repud incespit quasi prim' motor incepit nio uereptimii mobile et eo in test' ita est alitia eo mot' primi mobilis. Edi ac tertio. predicta coclusio pol probari ab effectu: nain sipetua erit generatio et coiruptio in istis inferiotib=: et fuit igitiue celsi mouebar et mouebis: colaquetia tenet exco vi mot Ii est causa generationis corruptionis in istio litterioui
li est perpetuus:ergo Milum est qdmonio ceu sit perpet*' bem iram mihi et diaeta
retinobauocircusso sutit alie et alie generationeo: et cor
clima est perpetuam re reuolutio crastina .similiter ii busecuntue reuolutionibus datio:ex eis non constituitur motu infinitus nec perpetuo:sed finitus .ETertio .li aliquim momo emet infinitus induratioe: videturq6 ille emet si uitra: sed hoc est falsum:cfideus et natura nihil agant frustra: et probatur sequentiama omnis moestendit ad aliqueteraminu quo habito cessat ille monis: si ergo aliquis mo esset perpetu'hoc videtur esse peto tanto tria unctat tingit ad terminii ad querendit:et sic us tale motu essemustra. Duartos aliquis motus esset etrenuo: vel ille esset naturalis vel violetitus:no potest dici; sit violentius ypter laoc gi nulluviolentia perpetuu3: nec potest dictae naturalio piopter boc quod sicut patet piimo ceu omnis motu et naturalis cit in fine velocior inpiincipio.lictite omnis motuo naturalis haberet fine: et v consequens nullus motus naturalis esset perpetii ad civius iito .nullae quies est perpetua tergo nutae mot'. sequetia tenet simili inam videturne esse demoruscut de quiete: et antecedes patet ex eo monitie quiescenci est inobile: omne aure mobile aliquasso mouetur: si iter emeius potentia ad motu frustrareturiet sic tune aliqua do desineret quiescere:et per seques non potest eius quies e Perpetua . CZimm .impossibile est fieri: quosi impostibile est factum esse per Aristo.in sexto ui et primo celi: sed iiiij possibile est factu esse alique motu3 perpetumergo imposithile est fieri alique motii perperiiti consequelia patet ex eo quod quociiv metu facto ille est finitus et terminatus et pconsequens noeterii uo. eptimo.nussu corruptibile est
aenoppositum est Aristo. qui videtur con
cedere alique motum esse etetnsi: scilicet motum inlinimo bilis. si Edista questione respondendum est primo secum dii Aristo Sc ore spondean est ad ea secuti dii veritate.
Quantum ad primum sit priina conclusio
quod hec est falsara liquis motus est eternus: probata est placundit: sexta: et septima ratione. Eremida conclusio est. Perpetue et eternaliter est aliquid motus adistis sentit 3qd aliquid p petii emouebar:etppetu e monebitur: sicut est ipψsum celsa. Et ista conclusione intendit Bristo qui dicit mo tum esse eternit aetnititiircam probare: tam cc parte in bis iid ex patre motolis: sicut aliqualiter visum est inpcedenbare ea agger uouesicin y pudet te uiuuio aut ei litelligit oculosv cu utar l. Lm ma ergo qualibet mutatione pcessit allativitatio:cosequen dico quod non est si utilem motu et quiete: quies em habet
nos in obliquo circulo sunt alie et alie generationes: et coraruptiones: antecedeo patet: et ponit UrsD .in seciando degenerationem ice dii est ad istud secundu veritate tiegadoassumptii scilicetae perpetvasit generatio in istis infertoibbuo. Duarto adduc pdicta luso perset permaderun ad est ens optinasset nobilissimis:ergobii possibile est ipm3 sempiuissetet se tam sole: iii statu nobilissimo:et excellentistimo: et cit ipsum dominari multio sit in statu pfectiori q3 ip inditari paucis vel linitio: videt in lamst dominabat limio lincutiam dominascet sic vides et fiuit mund' et erit: et percon sequeri motus .EDd ista persuasione respondesciita an te dominadas multis sicut modo: vota erat in sua potesta, te:secunduci modo Eudhuc quilito pol ea de conclusio persuaderi: qicii deussit optim':v deicisci audebebat nodivi officere cui oc pol sitie labore et pena eius: sed si semper fuisset mund ':seisipentiti 'ali Gala haec istet: et hoc sine labore ei':ergobo clamo debebat fecisse Hespondetur cives
est ci6sem pdebeat hoc fecisse si fuisset ad l)oc obligat' sed ei nosti lino fecit nisi sicut voluit:et sibi placuiti nec ex hoc iniuste egit. Ddhuc sexto posset persuaderi predicta condietis stoma illud quod melius est ponendii est in natura: Panaetius est nos simul et deii esse deuine se solii: ergo vides in senip ita filii .cnemoactae licet deuesse et mundum essent melius bde ne me solum:non tamen melius sis inpliciter: unde ex hoc quod deuo est cui nundo non est multauo me,lior: nec hoc est melius deo co si soluo sit.
Quantum ad secundum dice dum est secus
dum veritate vali vincepit motriet nigra ante mittitot':et iste motraicepit in nitidi creati oe: breuiterim no poto sen tibi tib' et naturalib'rati5ib'deduci: sed solii fide cocedis et
tenet .Hrist et Cometator tenetes alia via latueret ratio ante oppositu. CZia prima diceret co dedo omne mot Seste intercotraria:qcide cetrarieta usticit admoni: ne attamcoem motii inter cotraria te ede contrarietasPpediret cotinuatione:et ppetuatione morae vii ditaret motu circula reno esse inter talia cotraria: sedoem aliis motu cocederet esse huiusmodi .EErea ratio fuit pio peti coclusioe Eridiernirnderet: motor moueo motu ppetuo no mouet Dpter
aliqd quo caret:sed movet a pler alica qd Dabet scilicet in
pter litipfectione manu teneaa:et ideo no tedit ad aliquem terminu: quatii est exple is vel loci:et percosequesppe tuo durabit abs hoc*stat frustra. Dd quarta vel est et naturalio vel violentiis:respondetq83st naturalis:et quudici solstiaturatio est veloci oriri fine cntia piis icipio vocintelligis de inoni naturali locali recto sicut est mora si alitii et lautumo aut ei litelligit deuiotu circulari. Ad qiiiii min