Questiones et decissiones physicales insignium virorum : Alberti de Saxonia in Octo libros physicorum ; Tres libros de celo et mundo ; Duos lib. De generatione et corruptione. Thimonis in Quatuor libros meteorum. Buridani in Aristotelis Tres lib. de

281쪽

De generatione et cori reptioc. h

specierssti Spossint simul stare sub equa lipportio equalita: tum pristiarii naturaliteritu q(ldeod portare sub illuvio teteri vela a militio alterii hon: p3: is a capiat pii trian instao essela )io: et ccouerso reniittant qualustres et ispoi uoc o sub qb'bo est paucinodonec puereiici ad illa dispositione sub tititentuo ante bo fuit Anit': timeo late post instasi quo in cipit imo remisi ovenis ad iti Ietciano sit darem Irim si instas rei pina iretis: secti imi inani ediare post illusi ii istas manebitho et ilicstabit sub comisiti di si ostio e sub qua prius emovo licet violeti r sic: Lboc sequis: qd aliqita sminia pol durare subpeicet inspolitide eo poterat generari. vii puer pol manere in maiori frigore postm genitus est d, possct gnari. Deinde talata domateria post uni poni alique ypostloeo:quarum petitita est: q6von cdo de summo calido ad summu mi gidii infinite imi miis proportio coquarii questa suillitiaiore Equed ni in oreorqueda rationales: queda irrati mala s. Gecunda pio positio. sub quacus illarii propoitioitu potaliqua foetna esse me naturalitera sive violeliter:patet qimateriae potest esses et alti ratione sub qualibet litare 'portio,

naturaliter: nec adbtic violenter.bocmani filii est de se. Et hoc patet*quedam Et attulit post alia deterimitate: et non stilo libet postqSi bet unde interpi oportione o tirtninata tuos dicet proportio te determinatus risuist multi . 'portiones quas oportet trast alite 3 eariis deviia ad alia sub cibbiis rid potest stare ima ferrui ire forma lapidis niati trali ter tirumierit. Cet propter boctio immediate eo ferro potest ficti laniori utccdiierso. Iliarta a)postrio: belle verisimisio es retis nisi tam vita, alii arisi aliter sit bypoitioste qualitatum ii riit lonalltp3:qr alte Pportio leolii niti otiores. E. Qui tappositiore r boc potitilaginari qua do ili uitillia aliqtia

rusiam cieris clim iii diuiduis aliarii specierii babent narii ratem amicitia aditi uiceni: et qu naturalem sint nucittat quia duo inditii dua diversiarii specieris determitiant sibi alia3 talta Pportione qualitatii primarensi ergo ille opem6es siue cSplux; meo habent se inspoitione ronali ad mulceatic illatii diuidua diuersarii specieria babesita ilicitia et oncordia naturale inter se: si vero ille copletioli eo se habent ad inuice in do ornosae irrationali: talia indiuidua diuersarii specteti

habent iratura eminimiciti in aetiuncem liciit mite est velupio et ovibuE.

Quantum ad lacundum sit conclusio. noli

eatide repletionet patet per medicos luponi t qii attioico plexiones mea de speciebumana et in qualibet ea tu est latietudo. eclida coclusio est: istarii coplexionii indiuidita, lin:qued Sos meliori couenietitioivite huniane: et qda peloi ideo noseabe legeque diu vivunt: adhuc fides violeretur indite nariirali. Urretaristin nedum liosed sui omnino similegii modocesi quasi impossibile piopter qd unum detersminat sibi vita Ppoitioneni et alter alia:et taleo a portiones sint quasi infinite.C Sed diceret aliquis: omnes holes siit citi deus speciei rergo determinant sibi constitii leo proportiones. Despondetur negando c6semieiittariu et ideo benedicit CSi stetit .pitino de anima diuersitas membroru est pios prer diuersitate ni formaru3:et qui media no sunt omittito cos milia: et siec6plexionestio simi omnino confiiuileo:nec for ne determinarites sibi illas.

De tertio sit ista conclusto: quod in alia et

aliaetate est alia et alia coplexio naturalis: et ideo si senecestiuderet ad taleni cmpletion qualem habet iuuenio fiereti firmaeterauerso. curto sit talio sciustoice sicut mixti, Determinat rei copletione emerim letita et deterritia at hi nolexione accistentalcet cogrud: et filiaile sue replendi metiet tali: p3hoc ex eo q6 queda melius seliabent iiivna regionesi, in alta:et mellud in uno i pe M in alio. eclida reclusio iis Stiis possibile est linxtsi aliquere e sub optimadispositie e naturali: et copletione sibi debita:patet qi possibile est maliqii in aliquo instSit pueniat ad illa: et eis no quecuo discolientetia ectrinseco iii possit mutare naturale coplexio siex:viptitani odicuo calore vel modicia frigus ivel aliqd tale:qimi et uno

de facili trabis extra sua naturale coplexione: sequis x postibilem inixtii oliquesse subcoplexione sibi essentiali et Ocbiata. Tertia coclusio est.*impossibile est ipm stare diu sub opti et coucinetissima coplexioc: p3pphoc: qi cito fit aliqua

indispostitio vel in loco vel iii ipcyst variatione reponi etr tarum iraturalium . si drationes patet ex dictio.

seritur utrinia gcncratio sit

perpetua .c Et arguttur primo Vno per Eirist. otii. pdysii in uillio ino tuo est eteri nisi motus localis circularis id talio non est generatio: er etc. CSccudo alicii est copuitio: Amcno est gnatio:ex eo; gnaetio et corruptio sinat cotraria:mo cotrariano possitnt xsse sina utiergo no sempest generatio: et 2 puo qofa sa a Tertiomultu perpetii iii,3 esse istac pore determina to:qippctuu sempest sed generatio h3 eme in iste determinato madidit Tristo. da tepus est b determinatustationet citodda coiruptioni. Quarto .nulla gnatio est ypctua:erago questio falsa colaquetia tenet: astorumbar: qi nec illa otia: tio est perpetua uire istaret sic de singulio:ergo nulla.

opponi uni cit Aristoteles in isto secuti,

do: ubi vult quod generatio sit perpetua. In ista questio, neptimo ponam aliquas distinctioneo .secundo ponam coeclusion eo.

ita iiiiiiii ad prinium sit prima distinctior

qs generatio pol fili ni dupliciter uno inodoa, alteratide p cedente ituro clitetides minie substat talio alio inciae ipsa ne tintroductione forme substatiatio qest finis illi uognationis piima est sil ccci ilici: lac fida est subita. CScda distinctio estud quena scintoino successiua: sicut sunt motuo solius et conl ni illa: et queda oui opinanctia: licis tectu:et queda ex simasti ete et succestitio: sicut nil uius. si Tertia disti iactio est:* p;petuit dicit diapta . uno ino: qaccitisiue et fine intercisione alio

modo ipio pitcti ab co tintie: bintercise ita et, asi Ol3 ipo fuit: et postq6libet lepus erit. Quarta disti laetio est: q, adhue pol intclligi ppctuti senipet omni tepore filii to, et sic concede iam cst adhuc filii fide ui eme fuit motus et generatio Oi t&pore. et si diceret ante creatione mundi non fuit gnatio: ergo ii 5 semp.negarantia:qi lysens p est distribiitiuu teporis uno ante cristiolientia ditici erat tepus.Zilio modicitiir perpestita in quod erat in infiititio instantibu5:vel in infinitio rem Doriduo non celsi unica imbue quo*quodlibet fuisset equa te alicui certo dato tet sic intellexit mi istote de perpetuo. t Quinta distinctio. questio potest iis telligi quod esset albqtia generatio si petuat una in immero: scdo qd in specie uertio O iid c6ntiue sed interclae.

Tulic quatinii ad primu sensium sit prima

cocliistio*possibile est maliqua gnatio una in numero sit peltias ne intercisi det pio: p3:qi postibile estir i aliquo loco cotis ui e sit materia et corintie applices ageo petes illa materia ira salutare: istbt gra: si ignis continii eardereti lapade et cotinue numerciei oleii:cdtinue arderet tet cotis iue ee tofiastio ignis. CEcdo: qi ita est de facto m cotinue glia aqua inmcdia regio e sub polio insidi: et sic gnarcotinue acre haci:et sic de aliis .cScta coclusio est.*talio generatio estuna in titero:ii Sadipue qrta genitit m gnatis est solii viiii in numeron corinus succcssione: comodo quo retinue est eadem stella comatatque etia sicco litiua spadministrat totie noue male rie:prout apparet primo meteo. Tertia c6cli in o.talio ge iteratio est ipsiuo mixti imperfecti vel elementitet ii Smixtoo vlae misi: p3:qviii ixta pfectas ctit sunt alatand possetit ita gelierari p cotinua successione. Quartapclusio est.*lnulla generatio perfecti mixti est perpetua inbar: qioe tale est corriipubile: et qlibet ei' paro. Sed dic tu c6tra:qr postibile est et hodie prinia psypoitioia ab ilicia licuiuo placit mixti genere et cras seelida: et sicin infinitu: ergo postibile estgilatione alicuius placti est e perpetua. Insidetur O camo estini postibitio naturaliter loquendo imopria esset corrupta tet orte nuti centesiana esset producta,

Quantum ad secundum sensium fit prima

coticlusionio oportet et semper sit continue generatio invita specie: verbi gratia: ut in specie asini et c.patet hoc:qui ancnsemper

282쪽

seiriperest costellatio adipila:nec determinata .ethoe adiut semper sunt applicata agetia:p3hoc degesierat soli ephenicis. Secunda conclusio.semper est aliqua generatio mixti imperfecti probatur: qi semp est aliqua costellatiorum gnatione alicuitis mixti miten viro:ettsic Dalto et cotinoeelii nunt alteratioties et certe dispositioeotistis fuserioub':qitus fierent nisi semper fieret geli eratio alicuius inmit.

Quantium ad tertium sensum sit pili nam

elusio.q 6 intercise abeterno fuit aliqua generatio talis: pastetiqi omne3 generatione precessit aliqua generatio: hoc patiet primo ex parte materietqua impossibile est sine formaee. Et similiter prius pbatur aend potest habere limur plure Mimas substantiales iam omnes incedunt deforma vitimaeta:Dbatur ergo ipsi sit aliqua generatio: sequitae aliqua forma corriipiturmam hoc ex eo qr generatio vilius est corrus pilo alterius: lite ovilla forma corrupta fuit abeterno:et hoc est impossibilen Pristoteleni primo celi:nuliij perpetuum a parte ante est corruptibile a parte post: vel n6 fuit ab elerno et sic tunc ante generabatur:et sic ante generatione data erat alia generatio. Securido probatur ex parte agentin quia semper fuerunt motus celestas: sicut fiunt nunc*tum ad eaque sunt causa generationis: sicut accessus et recessus solis: patet in isto secundo: ergo semper fuit generatio:consequetitia tenet:ex eo quia posita causa pollitur effectus: et cimipora celestia per summotum sunt eau segetierationis:et propter generationE si mouerentur secudaria intentioe: nSciret raetio quEre aliquasso incepisset generatio.ETertio arguitur ad ide ex parie alterationis: niabetertio fuit alteratio taedillae old matur adgerieratione reno in fine: sicut dicebas circa primmergo abeterno fiuit generatio:consequentia tenetim aliter ille alterati des fuissent frustra: et hoc est inreuenies ex eo qd deus et natura nihil agunt frustra:antecedes patet minot' celi et solis ab eterno alterabant ilia inferiora.EDd rationes.sta prima dico:*Suion ulla sit perpetua loquedo logico modo:ta me perpetua erat generatio. Unde tv perpetuo confundi terminii sequente se eefusetantii. Ad secti tam dico: Us Suis generatio et coiruptio non possint esse si mul in subiecto:ta me bene ipossunt esse simul in Te. tertia dicorio in una regione est lepus determinals p generatione in una specie:et tempud determinatu pio corruptio evnde estas est tempus determinatum pro generatio e frumeti:et byemo pro eoiruptione:niihilomitius*uis nobis in lire me non sit gerieratio frumeticta mea ibi est: ubi trucest citas unde quando nobis est hyems aliis estellas et ecoiiuerso: sis intestantipodibus nostris:

3 Questio. XIII.;

timueritui trii in quodlibet cor

ruptibile trabeat determinata periodum alme durationis .cEt arguit primo*no:

l Iscivium in sphera sua est corruptibilis tet,-flta mendi , determinata periodusve du ratidis: exeomnii coirii peti ueter hoci est elongatii sibi prio nec unco descendet ad locu sui retrari . Sta illo si questio esset sea: sequiim vita vi .nd posset yi ari q6 est contra nudicos:et FZiri: sto in lib.de morte Sirisimicitur enim ibi ae Pristoteles babuit vim pomii in insinu: etppeius odore: vita eius aliquali. terylongabatqdcide' poni ii ii no fui Set citius fuisset morestu'. Tertio omne corruptibile Duraopalico aes adliue ubi durarest mai ypter boc O sua potetia pol excedere si Distria: et perpus no est determinatissipopo illud corruptibile pol durare. Quarto: sit questio elici vera: et periodus aliquorum sit maior:et aliquo*minor: tunc aliqua potentiaret qui rei ad durandii minus diuid hoc est falsum ilia si sic: sedi*ceitieet potetiae infinite:pp hoeqo ipsum durauit et durabbitu ips infinitii sui iuristo. Cii ergo durarest duos dies sit maniis potetiem p vii uir p tres S p duootet sic ultra: secreto durare p tepus infinitii esset pote ille inmitte et sic celumeli et potentie infinite quod est falsum.

In oppositu est Aristo. in hoc secundo ter

tii vitaiceno Oomitia determinans quadi periodo in dii, ratione. LMotaudii est: co perioduo dicit a peri cis est cir

cum et odos *est volutio vii perio duo. .circi uiolutio. unde

petiodus dicis illud vis determittatu:st quod aliquid cor porale habetote: cd est determinarii prevoIulioneo cireu

lareo tali. CCtic sit pristia dimiictio: cd substatiarii materialiu queda sunt simpliceo sicut sunt elemeta: et quedams te. Secundae distinctio: quedabit sintilia in partib'suto et vocanturia omogenea: et quedam disti milia: et vocantur laeterogenea .adhue quedam sulit uiuentia: et queda no v tuentila.modo inquestione ista pii mo in generali videndum est de causa miruptionis corruptibi tuiti secundo videndu3 est de catilio permanentie:et durationis eorum. tertio videndues de quesito

Quantum ad primum sit prima conclusio.

qd contrarietas est causa corrupti otiio. probatur: na omni corruptio est per alteratione: alteratio aut est ratione qualistatu colitrariarii adinvicenuet ideo si aliqua Mima determi net sibi aliqua o qualitates no habetit eo contrarias no estet corruptibilio. Os uel aeriurii .omnio substat taloeter uinas sibi aliqua qualitate babentem contrari si aliqn coirii petur pater ex eo clusiotie.et patet etia ex alio:qre de inest materia

coitarioluiiuqi contraria sinatque succed ut sibi in ea de materiai ita qd materia que est nunc sub uno cotrario habet potentia ut sit aliqn sub alio: sit ergo non emetalicii sub illo tilla potentia esset frit ira. Et ideo Comen ex istopcludit primo celi:celum norabere materia. Cofirmas coiretari una oelans ecitrariti est corruptibile: et omne corruptibile de necessitate mirii pitur.ptimo ceu .ideo dec coaequetia est iecostaris vocest corruptibile:ergo aliqncoirti petur. Sectida reclusio est. nulla alteratio substantie queestasi corruption est ab intrinseco primo:dque libet talio est ab extrinseco:vel ab intrinsecon Sprimo: p3 primo deeIemcto simplici:q6 non potalterare violete:nee 3 in se principiusue corrit otios s. no enim habet insequalitates priae .patet hoc etiade mixto:qr uigvna pars bene agat in alia: notiapphocli, in septincipitisue coiruptidio primo:'benen Sprimo.setoe hoe dictu est diffusuis cirraFmphistice. Secundo nibit disipo, nil ad sui ipsius coiruption eicii omne eis odiligatae Pinan re:ergo nulla substatia i 3 in se principiti intrinsecum primo me corruptioso disponetis ad eius corri iptione. caeertia coclusio est.q6 mixtu dogenei indalterur ab iiitrinseco ali modo alterat ita dis onete ad eius corruptione:p3 qa ipsumestra simile in qualitatib'activis et passivio in omnibud partibvositio: sicut et eleluctu implex. Quarta coclustio est: mixtii laeterogerieu bene alterae ad intrinseco viterati oedidisponere ad eius corriiptio ite :patet:mptes ciuo sui it dissimiles in qualitatibus: ergo una pStauerare alia. Rex lito sequitae simplex sicut element pcit corrigiti solii uno modo ab extrinsecoiet similiter mixtii honiogeneti ni ixtii vero hetero geneti duobuo modiosi ab intrinseco et ab extrinseco . equitetia qdmixtii l/ogenei ceterio paribuo pol diutiuo duraret mixtubeterogeiicu:p3 uixtu 36genen pdi corrupi soliivno mo .Lab extriseco veterogenen 'o duob' modio. s. ab intrinseco et ab extrinsecol tid metalla q si inti)omogenea diu durant. Coirelari u .sisnplex melluo pol durarecbitrix tuni:patet: o mixtuno pol poni ad alique lociiqnretilietis

sit sibi aliqua dic citrariu:dsi clemetu simplex poneres adlodum sibi Iprili: est et elongatuina sibi retrario.

Quantum a d. feci indunt. s. de causis per

manentie et durationis corporii: dico prinio: qi vita causa est homo selieitae et sinulitudo parilii: p3:qr homogenesino coirupit ab intrinseco: bab extriti sera solii. Oecunda causa es .debilitaocotinentio in 'trarietate: ita*ptitie otio sit colento inultu piliti et inde est; illud ptentri diutius dii rati et ideo aliqua diutiuo durant in aliquo loco co durciit in alio.QTertia castis est.duritio et resistellae ad diuide diis i stadiuisio ite facilius sit actio etcoiridis: sicut dictu est pila hu, ius de mixtio iter et ideo dura diutiuo manent: et ideo forte durum dictites adurando vel econuerso. Quarta causa est. bona mixtio vitidicii calido et cusicco terrestri. σQuinta causa es magnitudo Dpoitidio qualitatu primarita eliqua potest talio forma manere.viide aliqua determittat sibi vita Dportione qua possunt longe distare: et secundit hoc diuti durant et iis alie Si id videturq=eornix bust centii amioo potest vivere. Sexta causa est ii viri ictu et calidimi sic sinithei te teperata. uire pono conclusioties secus dii cobinatione et conuestientia iliarii causarii et aliarisi que sitiit in dilaserentiarern indurationem magis et minuo. ma cocis

283쪽

b D e generatione et corruptioe .

sio: nec una dictaru causarii sim citus dii dge vitetnec plureo seculidii truitierit is x vrio Q in alio arguistillud ella longioils vite sed forti oteget potentioris ceterio paribus adeo noli oportet* si tot sunt in uno quot sunt linatioci illaret equalio durati6is: sed cubo copoitaret trementem torreorquesta suist Ionge duratiois: sicut lapidea:qui ypter sua longa duratione reputantur perpetui. Et si in iliter phenix est longe vitetqi bene uiuit per celitii annos.Cicoircla rium .equalitas primaru qualitatuito est caiisaperiaraiietieiice duratio tuo longiousuio enim diu manet homo licuitas plo:in lapide taliae sunt qualitates minus adequate. racunda coclusio .nulla potentia requiritur ad permane idus nisi propire resistere:p3:qromitis coiruptio sita contrario: ii ergo aliqduo haberet pun:ix6 eorruperet mec id igeret alici potetia adpinanendia sicut nulla virtuo requirit ad mouedum graue simplex deorsu3siit 6 esset resistetia medi, Et rreririn. libet dogenen: cui uo pleo eent simile siti qualitatibuo: esset ppemn:siisse stet extrinsecupiin. Correlariu3. aliqnduratio ptdgarisise lite pyc5seruatione colporis accitrario extrinseco: et ideo multis molio coipa bseruansa corruptioite festitia. Et ita sorte fuit de illio deqbus loci Arsesto.siti phr. domitu erium tardio in ilia insula bsi p ducentos annos:qi ibi sorte diu dura datiqrimat invisa cameravbind poterat altiligi ab eorum coli artio. Correlai tu bene emse itis: hoc plus pina siet: ergo est maioris potetie ad resistendum suis cotrariis nisi forte cotraria esseirti nequalia dicet

ibi. Cetretariti.iii celo nulla re dris potetia adpinanean: p3sqrcellino hyaliqdcotrarisi. Tertia coclusio est. p ad, huc supposita atrarietate issi coipus aliq6 ad buceet mitius in agedo et resiste doc Micotrari lapsum no coirsipereti p3qidicissest pii mo huius iti una questio eiq; tale rici repatias in agedo: et si 'nono disponit ad corruptiora c. sectu arta raclusio .impossibile est*continue sit mutuo: patet:*si aliqsi est huius postea debilitaret fit traii mutatio opter moti ceu vel ali di, moi conelari or pota interdumetiora rureontiniae et sunt mmota in resiste do G sua contraria mage do et dicuntur esse iiiiii uetatule: ctim vero sutit debili diculis esse in senectute.

Quantum ad tertium scicndum cst quod

quella est conuptio naturatio et Mavio letalcoitapitovioli tapet fieri uribus modis. Gladtougnetaequaret siet eali scorruptio it naeturalia situ corruptione vitiai radicatio a calore naturali:et extincti de ei M.ti Pecorrupti devioleta sit plima coclusio.ois corruptioviolepta est citius Onaturalis: cuius est illa cinruptio violenta p3:vpuenit iraturalein aliter ei linino esset violeta.EEcla coclusio:nocetiicuo cito potali deor riipi violeter:Ihail nast in primosiis uti in quo ali is est:applicet sibi aliq6violentiis libi retrat in iro immediate destrueret: oporteret fieri alteratione etaetioeae. Re corrupti de naturali sit pila coctustio.iid est dare maris risu ips vltra cohonaturalipsi vive..pbahqr quocis me dato ultra qd bd pcit vivere: est dare maius ultra qd idepopotui uere: antiat tins Dbas: qi sin6:tii celset dare ultimus iustans eme hoisil, hoc est fallani tetracpi id dat vitiniit illa stans rein manetis iii esse:a,ut solet allegari.viij. phy. Et cosirmas ita quocii minstanti dato quo aliquarta est: illa est qlicuiuo potetie diuisibilis:cutus iae potentie opipii 'cola rupi medietatem illa res corrupat: et pagis quocuue infliutidato imo eritati te*rcoqhi est in illo sit coirupta:etp piisti tua inllans datum 'derat ultimum inflandem: illius rei. ecurida conclusio.nci est dare mi limit ips vltra O voamo pomit vivere: Ibatur:qr quocum iste dato ultra qd ho mo pol viuere est dare milius ultra O potvivere:et hoc nudi ruraliter loquedo, d enim potui uere naturaliter si maiustas: et 2 mi suo etia potus uere Tertia conclusio.no est dare maximii ips vltra q8 no potes vivere donaturaliter prohat: qi quocun te polebam ultra ustio potest homo vitae retiaturaliter:est dare malus ultra q6 no pεt homo vivere

naturaliter.Si enimno pol pini liuo: nec elis per maius.

2uarto conclusio ei dare miti inissimo ultra qd non pothomo vivere naturaliter sic cydat aliqtiod tempus ultra no potest viveretiaturaliter aliquis horno et quolibet minori illo datur maius ultraqdpotbonio uiuerellatiiraliter phatur sic.uSdattir maxim rims vltra potest naturaliter

vivere nec mitis munec Maximii ultra quod tib etc.ergo mitiimii ultra qfino et sicut dicistest de homine: ita posset dici de

alijs speciebuo. Eccendu esto tale tempuo Paliquibiis speciebus est longius pio aliquibuo vero breuius.vnde pio mille est lolisiuae,pcane:et secun a uilla sedciusigeopo stlao apparet qualiter sit respolidendii ad quesit n. EZ3 diceret aliquis capiatur illud ipsetq6 ita dicio emensi nimii vitraco riopcit viveredo:tuc p illud imo pol viuere ali chomo: et v nullii maius pol viues ualias homo tergo iliri est inaximii inop q6 potui uereali coho. Uieuiter resipδdefcScededoae illud est malisnurpo pqdpotviuere aliis lid:binn6 est maximums vltra qo potviuere aliqsh5:sed militinii ultraq6 non potitaininstans terminas exclustiae illis amo emet primumstano novite naturalis hominio. Peduratione accidentiisqueno habet durationem si ratione stabstantiarum conseruaratui:dicalypo itidabiliteri sicut de dia ratione substantia ruina .EAdratides ad pruna dico: cpimo necessario veniretur ad aliquod tepuo:per igilio veniret adlocua sue corrupti diu ppter aliqua influetitia et motia planetarii. Hasmam dico:qd medicus non potest morigare vita hornutio ultra illud imo quod est millimn vltra co non potest durare aticlo homo p pinquiuo ei iuri veniet ratione mediciis iliati terminati exclusiue illud ipsos si inedic tionesset.co simili modo dicas deponio Ziristo. EDd tertia dico illa bene probat:*non est dare maximii tepuo in quo coryliaptibile pol durare:et hoc belle eo i cedit: sed no Dat quin sit darentiri sinu o vltra O no potest. e Ad quarta patre expositioite postra

cteritur vim inge sic rationii

bus sit processum in infiititu3.c Et argutet turpiimo quodngua fit essentialiter ordunationdes procestus in infinitum: sed geli erationes sunt huiusnaodit ergo et c.mas imi nota per Aristotele in literatinitior Dam batur: quia si sorteo generet pila totientiet

Plato Cicero ire etc.impossibile est Ciceronem genui se Platonem et similiterini possibile est Platone genuisse sor. et percoseque iis iii talibuo generatiotii bus est ordo sicae tales getierationeo videntur esse ementialiter ordinate. Secundo saltem n6 est procesimo in infinitum in generationibuo secti dum circulum: sicut ini dicit Pristoteles seculi do huius phati irinali esset processus in inmutum in generationibus secuduincirexilu3tinc oporteret dicereide redire innumeromios do hoc est falsumi et consequentia tenet si simili Ram si aliqGmobile perpetue mouebatur super aliqua lineam circulare aliquo motu certe velocitatio tinfinities redibit ad eundem pulictuum etia si perpetuo di irare iit generationes laciniancirculiiiii: isi finiti eo reuerteret idem in numero. E Tertio. possibile est viiii motum celestem alteri ei e commixtibilem et sis munis redibi intcorpora celestiae ad statum consimile sicuti do sunt:ergo nun*fierent consimiles generat Sessicut into dolet per consectiens non est ibi processuo in infini tum secundit in circulum. LQuarto posito quod corpora celestia redirent ad aspeculo consimilesmon tamen opoiteret expectare pro aspectu coiisimili sit consimili gi ieratione. Ravidemus ae in bicui tempore ex aquam aer et ecoaluerso.

oppositum est Aristoteles in isto lacrim

clo pro ista questione est notati duin.qd pio celsus iniit finitiiiii generationibus potest dupliciter linaginari .vilom6 pili rectitatio modo sim circulii adsimilitudinenlotiioperpetui sipunea rectaret motuo perpetui suptinest circular Spiocessus in infinitu stim rectit dicitur si aliqua portio materie in ostio est et sub aliqua formaret postea sub alia: et postea iterum sit alias tacinn*postea e scisti aliqua ivbimit priuot et sic in iii initia Et sic ppetuaretis generationem secundum rectum.Sed si modo e litet sub aliqua mima:et postea stib alia: et tandem iterum stib illa sub qua pilus erat: et sic pin circuistum in infinitum: tunc generatioties dicerentur perpetuari securi dii circulii: vel piocedere in iniitutum Rcundum circuelum: quod idem est etc.

Titiac sit prema conclusio. reiteratio seti re

uersio eiusdem in numero et impossibilia probatur quia ad identitatem effectuo numeralem requiritur ideiusta orium eralia

284쪽

ratis causarii principalithno simpliciter: sed secundit modii

se bis di: ad sinitie solia: sed secuti dii elidetii numero:cu ergo corpasupcelestia sint cause principaleo in qualibet genera atione et impossibile sit ea se babere eo de ino sicut ante:*ulo bene cd sisy:sequit propositii impossibile e incit eande influetia iii ii timeroqfuit redire et similiter eunde motii corpo*luperceles in cindo arguis sic. si generatio eiusde in nitem esset pomibilis: sequii stride innumero in plurin instantium quot; posset generari:q6 etcotra dicta inimo huius. EEx ista conclusione sequishi impossibile est in generationibu else adice Iamin infinitiis ni circulii quatit ad indiuidua: seu quatit ad idelitate numerale: pbatii dato opposito ide innumero posset generari:qs est coria conclusione.sed iii Matioitibus bene est nccinis in infinitii secundu rectit obtu3 ad indiuidua se ossitii ad idelitate numerale. Soea conclustio .in generatidibus no est ncessito in intrivii laesidii rectit secutidii specie: verbi gratiarvi aliqua materia nune sit sub aliqua formaret postea sub alia inspecie:et postea iterum sub alia in specieret sic in infinitii.sicq nuo esset sub formaqsit eiusde specieicii aliqua formaria sub qua prius erat:ybaturna specie orerii innumero sunt finite:et Minoest possibile ae iii aliqua materia sit mo mima viii ' speciei:et postea alia forania alterius speciesretne sine fine: sinertiteratioe forine ostiis in specie:aliter enim species essent infinite in nucro.c id dii in qd no op3qd tota materia:c moest sub aliqua forma: postea tota sit sub crasimili: l sufficit civita eius vortio aliquvnae vice: Uxostea aliatius portio alia vice.ETertia tactustio est.*no op3 si una materia est sub aliquaminia:et postea sub Mimae riusde specieicii illa:q6 traseatu Am speciis mi magantem sit subminis asin:p3 oc: maliqnex aere fit acte postea statim fine intermediatio ea licuius mime ex aquaerauerso fit encs arta coclusio:quacuminateria demostratate e materia erit infinities sub forma thois et eade majteria erit infiitities subminia equi:ethoe vel tota simul vel secundu vita parte una vice: et alia alia vicemet sic dea hominiis alias specieruret hoc estvrinsappositaeternitatemn di. ea diceres cona.st sic sequi immateria solito stetis set sub infinitio mimi obolo:d hoc est falsum:nati in nouissimo die in resurrectio emortuorum cii clivia recipiet sua nisi teria: eademateria reciperer ab infinitio alabus. Ursaeuuter de ista ronend multii curaret philosophus naturalis: ex quo enim ipse ponite ternitatemnai:negaeret dinoi resurre ctione moltu oua .ES3 diceres adhue pilla a dicta sunt an ete instatissi.na demonstrata aliqua materiaicino est subfor in lapidio erit necessario subminia equi aut tingenter.sico tingeter sic potito esse sub ea:et sic opetuo pol carere solatia aequi .Si aut necessario:hoe es fallam: pu hoc qiomam' 'tingeter generabiae. Etio dicit Trili pilo tali:*no oema dibile de necessita regnabiEC EGO .na sunt aliqspecieqqnSgnani nisi in locis determinatis: sicut magii set similita cesctialia:mono vide necessariis nec possibilem materia illi' lapidis aliqfi ferai ad loca ubi generans talia. CCutio.arguis de pheniceque post S coirupta est de eade materia gesneras alia phensae: et sic vitra:ergono videtur gi illa materia erit sub cuiuslibet species minia. a ista ad pumii dico sicut ista consequentia est necessaria:hoc est et est corruptibile: ergo coirfipes:et innite ista est trecessaria:hoc coirnpei:Ita inppo modico hac eme necestarii:iti hae materia erit forma asini inimiam ista de psitierit necessaria: in ista materia est mima asini. id se eundii dico illa materia qestnici sub mimae lapidio taliqsi erit sub minis aeris:vel exhalat distetisse potest deportari ad illii locu in quo generans alique mecies sino gnans hic:ettite ex illa materia pdignari Vinia taliove talio speciet in modo inconsueto:et ideo transtavitationes inmixta implactat sicut suntvaporeo et exhissati Seo: sunt Mpter generatione mixto in pSectorii. Rd tertiit:dico m no extos tali materia phenicis presentio generas phenix sequens: Dex parte illius ret tande illa ps diminuit in generatioe tertiephenicis: et sic tandeque libet pars illius materie:qnii idem erat sub Mima pbenicis taliqfierit sub alia forma. Et in tacdclusio quo effvipe situlo dato bee materia pol pluries esse subminia vivus speciei alterius:p3rci hec materia bominis pluries intepol 'finitis fuit sub forma terre: msubmima vois et plurieo sub formabois S sub forma phenicis: eo volures generant holeo m phenices.CSexta coclusio est: quantu ad hoc cotvisit dare certa periodusi a diano strata illa materia moest sub forma asini non qua locuti iste volt potest esse sub forma atini:qialiter plepus insistitis

posset esse sine altio mimis: et sino esset sub mima miluonSStocuti me postposset ee sine turma hominio:na aliter plepus infinitu posset emessiae forma hoministud est coria padicta. eptima' clusio .n6opoiteta rei teratione eiusdeforme in specie magna ceu reuolutiori 3 expectare.Lq8 oeci iubere celestes reuertans ade6simile aspectivqd fit seculati inlatone. cxxvi millibus annotum: patet:qinaateriaque est sub forma aerio faciliter cito erit sub forma aq: et econuerso subminia aeris .Erid ratiotire. a prima:cdcedo inesse attaliter ordinatis no e Bressus in inlatuis .ialterius dico aegenerationes no stulit essetitialiter ordinate:pphocaeno sedi quis demonstratae gnatiotie piloii: taliogitatio est:ergo talis gnatio erit:demostrata gnatione posteriori:*uis posterior suppoliat priore. Ad secunda:patet eo positioe. dicetiam et quartam sinii liter belle dicta est in questionemo op3 expectare magnam cedreuolutionem pio restera tioemime consimilis in materia.

Expliciunt questiones de Generatione et corruptione edite a magistro Diberto de

Saxonia.

Incipiunt questioneo sup quatuor libro an eo misi copi Iatest docti invia philosophisyfessorem Clino neni.

Eeritur primo v milli

totus istemii duo sensibilis sit sub lectus supessoribuo lationibus et contiguus: ut inde tota eius virtus gubernes ciet arcplevino: m n sic sequeret; celum et motus ceu cognoiceret: piis est falsu3div celia est: ista iactum:et motus eius iid est cogito scit tuus: ana tenet ex hoc: quia gubernare denotat cognitione ut patet satio primo politi coire CSecundo arguishqr si sic: tunc celli ageret in illa inferiolatocons est favum ut age

et patiens diu comunicare in niateri tino celsi et ista infertos ratio conmilicat: qi alia est materia celi et isto ili, Et ec alio croporteret celli re pati ab istio .hoc est falsiim:qHid recipit pedigritias vires noeo:vtp3 inpiae uitio: et3 ista 'ntia: qioni ne

agesim agendo repatiti ut apparet prio de gnatide. vi Ter tio.si iic: tuc ista fierent ita iiiorditiata vel ordinata: hicut motus ceti: consequens est falsum:et cestra Eristo.in litera:q didicit aegustist in naetura inoidinatiore S sit natura primi elerament cor potu .iaeeli. Et anti vhar: qi si gubernans ista ab illiosita determinate gubernatur incut ab illio fiuiit et hoc mediante motu . Quarto arguti sic: hoc effet mediate lumine: consequentia teneti quiano videt aliqd allud mediae te quo Merent: sed hoc est falsum:qr multae nunt in Blando terre ubi lumen celi nun* deueniet tetne talia iid re eretura celo: m consequens iaci tot avirtuo huius mundi Ouinto sic. ni alte sunt actioneo in istis inferioribus ad quas cellinci agit:ergono tota virtus isto; uni gubernatur inde:consequentia patet de se.Sed antecedens opp*retper experiens tiam: quia ignis comburit is sita revinu3 hon*m inebriat homines sipe celo: et sic de similibus: CSino actus do minum vel buniani non remntur a celo femo nia tota virtus consequentia patet: cui priustet antecedens declarar: quia fiunt per libertatem arbitrii et voltitatis:quia homines possunt agere et n6 agere: sicut volunt Adridemetii gubernatantur a celo. iocetiam est coiitra tertium et hic nus ivbi dicitur quod limo sumito domini nostrarum operation nimaliasti Smereremur nnbeia elaceremus: faceremuohoemo cogente ad sic agendum.

In oppositum est Aristoteles in stoindo

capite huius pituit: ubi dicitiest autem necesse voe mundii continuuine elationibuo superioribus ivt pinnis viri' guberii et urinaerande vult Bristo.qis mundus sentibilio ag gregatus ex elementio et mittis et ex toto qd est infra conca, num orbis lune sit contiguus celoivi ab illo celo toni guber

285쪽

acturnet fit in illa mundo.

iidem quesilone ista primo videndui est

auomodo hium ag t in ista inferioia. Et iuxta hoc est nota dum ae celum agit mi ltiplicit tret puta P motii tutate et per innuentiari ista inferiora funiuntur dic pio toto aggregato ex omnibusqsunt ut spheraicoirrumptibiunt sea sumitur,t' i ii pposito p potetia activa vel pastina iii fetioiij qua post ut agere vel pati:stiat grauitae casi dilao et similes quali taleo. Lialterius norandii:qd regere vel gubernire in proposito es iam sit, agere intendedo glique sinem:et docilicii cognitione si propi ieiuniitur ut vult iuristo,primo politice:qui diciti scientia; mente prout detis est regereet dominari et guberri re; sed ignorationaturaliter est seruire.CUlteri' nostandum m illud dicit critvr amotibus celestibusue fit a talo et ab intelligenti id taliter mouentibus ipsum celum Esisto patet intellectus tituli questionis. Tinic sit ergo pila conclusio. cetii agit in ista inferiora capiendo celli O qmaracia entia .hoc patet per experientias .nam sol mediante ac se sumo ad nos causat calorem mediante lumine:et postrea cessum autem eiu e filii Oxet fiunt frigora.Similiter per accessum eius crescunt germina et fructus: et sit militer fiuntventi et pluuievi patet in hoc primo et in secundo huius Ziliter phatiar conclusis perceperieritiam beluna:qi videstius castitruo et rcfluxus maris consequitur mori ini lune: secunditqGapparebit in secundo butus.Similiter hi inores in corpori tbus animali si augmetantur Indus meto ius ieet iii ieci cineto di iniquuntur. Itern medici dicunt: qa smi motum tune fistuteo critici: et hoc experientia docet:quod non esset nisi luna valde ageret tu ista interiora. Esconfirniatur coclusio per aliam experientia de magnete: quta dicit intractatu peniasgiliteqisi quis to inauerit vel rotundauerit magi rete adinc

dum stibereret ferritis duobuo polio itiniagnete posueritiβ3 volubiliter superbilos poloo cotinue volueretur et spe tuo isicut eclum Pptet hoc qo in ipso sinit virtutes colinitius virtutibus emet partibus celi:et sic talas parteo lapidis: sempconLimes parteoceli respiciunii cotio esset nisi quelibet paceti innueret supillii lapide hic in iliferioribus. Lyrerii cademicoclusio patet venietallto iunde pilibet planetarii habet vii speciem inetallusicut ibinurum te influit specialiter sup ipsum:etluna argemm mercurius argentum vitium: sed niaro ferrii .iuppiter Mnnusaturnuo plumbu et sic de alijsi et uphoc Euhi in uis ista metalla nominibu* netaru3 nominante uterum Mitunei et Infouunt volnipniastroloigosa celo dependet. Et ex his omnibus pgiet punia coelusio.C reunda esclusio est de modo agendi innocet uagati et est ista tuo talii agit per motu velo lumen vel per influen i iam tane, per institimetitii: piohat primo iv permoti immadicis in punio huius in celli motu suo rapit secum ignem in sua labria et circituo linteii: et ignis aerem insupertori pgrte et extati meis calefit amet per consequens alia.CEcdo prahaetur iv p lumeniqiboeexperientia docet in die. Tertio proba f*per innuentii agit in ista inferiora ma3 ilis fundo

terregenerans metalla virtute stellarui et tamen o pd tibi p. uenire lume: imo maxime tenebre sunt ibi quantii est ex ptoeeti: et hoc est per influetitist .hi militer cita mare fluit et renuit qua dotuna est in puncto anguli terre: siicta meae immolianendattingit iliare in illo loci, piopter q6 oportet co perinlii aeviij agat.c 3 diceres:qrreost instilena vel quid est dico op est qda qualitas suae virtus diffusa per torti mundii sicut multiplicas species coloris vel lumintemni e differetia est inter influentia et lumempumoiqi lumen est qualitas visibilis et sensibilis: sed n6 influentiacii non sentias aliquo sensuisicut apyaret iri virtute cicausae magnete qui domouetur ferrii ad ipsum per nullii enim sensum sentitur illa virtus.Secundo differtitit:qr talia influentiano impedis salto totaliter si ali corpuo interpolia f:sed tra sit pisipora opacaet densa pquen6 potita si reluine: siciit apparet denis gnete Ur uentio mouet aliti superius in vase natantem si subvus bene denis icta eas accitio differunt: lumen solis solis causae tiiratae et unieresiastellio celi.S influeritia caulatur ab aliis partibus e li nostellatis. Eicerita conclusio: omnis virtus naturalis huius nitidi iii feriori a sensibili Oguberi rata celo: et piobai: quia celum agit aliquae in istis triferiorib'o prima conclusione inret per consequens concurrit ad aliqud actioireti virtutis inferioisa natura longitur ad oem actionem naturalis virtutis .consequentia teneter hoc:quia non est maior ratio de una de alia. Eset confirmatur:quia cuilibet virtuti active in istis infel ioubuo coirespondet aliqua virtus in celounde sicut sunt hic aliqua calida sic in celo taliqua calefactina: et sicut hic sunt aliqua frigida ita in celo sunt aliqua trigefactiva: et sino semper agant talis p tumen agunt tamen p influentiam quc natura tuerimpediri no potest.ETertio.ybatur ea de conclusio ratione Liristo.in litera:quia motus ceti est primus omitui motuu 3 ut habetur ex octauo physiconini: et est causa omni uinaliolum:ideo celum per talem motu causat et regit alios nio tuo. Eici confirmae conclusio ex ordinatione causarii nuqrca uiui urit sudordinate: ut patet octauo physicoruin et secundo metaphysice: ita aeomnes reducuntur ad una que mediante motu tali agit omnia hic.EIterum celu 3 coiituieto limia localiter et circii dat et per coiisequens guberitat. Iterum Liberius confirmae victum Bristo. ia motus iliferiorum sunt valde vTegula. reo:ideo oportet; reducatitur ad aliquos regulareo inot' cuiusmodi sunt motus corporum celastruma quibus subercitantur. E cxista conclusione sequi iura itecesse est istum mundum est e cotiguum et immediatum celo:probatur: quia alias opo iteret poni vacuum inter cellini et mundum istum: et tunc cellinition posset agere in mundum istu3:quod est oppositum predictar uiti coiiclusionum: quia actio non fieret pvacuum .pateteria ex doc:quia agens debet este immediata paret etccium est a notet ista trifcriola patiuntur ab illo: vivisum est igitur etc. sialtima conclusio est:quodno obstatilibus illio que Dicta sunt:actu obumani fi ut liberet sicut nolla et vellei et huiustilocli unu reguntur a celotet propter hoc dicebatur in conclusione precedenti quoa omnis virtuo naturalio ad exciridendutu omnes virtute orationaleo: sicut sunt intellectus et volutusto: qii muni actuo sui it liberna diuiniis actus voluntatio:probatur per rationeo vltimo factas ante opponitu iu:et propter hoc dicebat Proteitieuo: quod vir so pleno Dominabitur astrio.kilicet per prudentiam obuiam

do et impestiendo ostione ceu ad qua celsi ipsum inclinaret.

Ad rationes principa . Ad primam cu3

dicitur tunc celum cognosceret:dicendum quo a neopoit et quod corpus ceu cognoscati sed sufficit quoa intelligetia cogitoscatque mouer celum:quia celum excluso motore no coaglioscit nec gubernat nisi virtute motorio. Eiet si dicereor intelligerit tali anthi intelligit extra sevi dicitur libro . xij.

metaphyn .Picendu sufficitqd intelligat se et agat propter se .et intelligendo alia extra serio intelliget illa per species receptao licii tiroci intelliginvisi sed percisentiam. OZid secti,d auricii dicebatur: agetis iii agendo repatitur dicendum est q=lver; est de illa actione que fit percontactum corporum hahelitui cotraria o qiis litates:sea sicis 6 est de celo: quia licet cetum tangat igite ino rameest actualiter frigidii nec calidii sed sicnd est de isti otii ferioribuo que tangunt se. Ad teristiani dicendii trito oportet tuni plepter liberii arbitriu3:qssitio emet: possibile esset co omnia fierent equauitecessitater sicut celum inouetur Titimetia quia multa possunt in i pedimenta contingere propter diuertitatem naturarum inferio rum: quia ignio in hyeme posset impedire in frigidationemquedi et aceto et vinum etia cladalia .cum dicebatur hoc esset mediante lumipeconcedit in sici velo influentia3:et illa pol venire ad prosundii terret edici alia. cii dicebat multe sunt actiones in istis inferioubuoetc.dicendum et nutie sunt actiones pie ter actiones voluntatis iii celum coagat agetibus illis: imo sic sunt ordinate caum quod si piim p. cessat omnes alie stillant.vnde si celum non influeret ignis iid ed bureret: imo nec nipuereturm grauia descenderet:et sic de

alis

Ueritur utrum molas totius

Mim te mi id est qua illitas vel magnitudo sti

quibusdam astris limitoni in m. Et ar

ibet astrum nobis apparet minus magniecte fi liiiiiiiie totius terreret sol est minor quams gratam lappeatitobio: et niliter quodlibet astrii clinitu' quo appareat nobio: vit moles terrenullso astris cst invita

286쪽

est minor:consequentia patettet antecedens quantii ad pii, mani partem est notii pexperientia .Qualitii ad secunda iii parte l)oc:Miloo morantur in medio destorio sit mediii in quo est sol vel astra: ergo rad solio vel astrorum disper, gutitur et ostendit tremaiore Glit: sicut apparet in similaenvidet illi terest heriliti velive culti vitreu, sicut apparet dea nari'iti aqua maior en ipsemet apparet in aere: et consimili modo iuret si dicereo mediii in quo est latasse defluo illo in quo nos sumus. LSecundo.si sic: maxime esset mirioi sole: consequeriae tenetici sol est maximi attrsti sed visitio ma tutiqi sol est evialis inne: et luna est minoi terra tergo sol est initioitere .copsequetitia patet:Zea antecedens apparet adsensum: cii ambo appareant pedalis quantitatis aer etiaex alio:*luna obumbratiotii sole:qs ito citit nisi esset equatis vel maiori quoipuo minus no potest totaliter obumbrare corpus inat' sicut pude denario paruo respectu peliri ve Ialteri' magni corpriss antecedeo quo a secunda ptem patet per astrologoo: et patet ex eo:qi terra cuiuo umbra minorat obubrat luna totaugitur luna est minor terra E Grail .si sic: hoe maxime est et verit de sti io octaue mi cete:cona sequentia patet:qrista sunt maiora aliis astrisi illa solib':aliter non viderentur:qi nimio distant,sed eonsequeorumbatur esse falsum: qili quelibet stellax octauembere est maloi terra: tunc qua doctius eua tota uter inutaret locum libet eius punct esset mot' prinduceta milliaria. Et tatne ii malis more esset insensibilis propter tarditatem: quod est fabsumet iliconueniens: quia esset valde veloinsed consequens

ita tenet:Pia si tota terra totaliter poneretur extra iocui

quilibet punctuo moueretur tantum quantum esset vim tu eo terre:que est maior*dumita miliaria sicut apparet iii theorica Capani:sed eti no sentiretur probat qino possum' sentire motuo stellarii nisi in logo tepore qnploga distatia sunt mole. Quarto siste: oc posset apparere ex eo gi ras dii solis vetastroiit traselites et terra cocurreret inali cono i opposito loco tali:l doctici potappereiqet radii a solescedeteo caeca terra suptate terre retingeteo reliq icidiit supcduentate ignio et actis tergostfigunt ad p pedi eulare ab eo de pucto kidetie cetrum iere ducibile et et alia uteterre et steria et ignis ubi exibiit fragianfiterii ab in cessur cloappedicillari: qi mediii rari' occurrit post dest 3: viti taeies radi semustricti' prediit:sic Tradis cdcurrere possunt ad viiii conii dato*luminosum sit inii vel equale umbrosolet ergo ex illo n6 pol sufficieter mari terra est e minoie.et ybat colaquetia pricipalio: qiypter hoc ponit is ipsa ter. r maior et luna minor . ea declaras Odictu est.Laetumienoso erante minoit vel edii radii post unicocurrere p una exapietia:sumpto es ivrinali pleno aqua nitidaret in medio aqtene glob'vmmolao terre vel cere: et ex via apte teneas stania cadete minoim sit umbrosu3 laquile ex alia parte extra vitrii radii curriit ad puctu visti: et ne in terra sit in medio

densiou o sol ra ac solis postulit cocurrere dato ae sol sit minόi. DQuinto litie hoc esset stato vobiciun esset ho silo

suo ficte terre ferast medietas it appetet mea voceti tallt 3 Eccosequetrapn: Diri hoc ei nauc cor sphere et Zil fraga.. inlibio de differetho: et alii pomitterra fore minorestri iovisibili 'Sed falsitas Dbat: urinato illo apst i mea telao ubicum sitho:ypter fractio ista dioiu obliq iliciae itum sup mediii Desi' Stelle ein qtidiunt suo suu ori3olite Uiura deletalii pe qualia pomunt videri cultellis erilicii tib'susto itionis: et ex alto:lia si gestet sust cotiuexit orbio luite avi hue medietata ceu ta bis tibi esset apparens: hicut tio bio: auto orbio lunc inmo astrio sit maior Sexto si sic: igo. cetBtato*teria nulli' et et quatit attoicoparati Se oa celsi: sed quelibet stella se isibilis est i aliquante magis studuit frico aiatione ad ipsum Tonsequeti ista pi, quia perdocprobant astrologi terram esse minoiem: sed hoc est falsum: quia arcus intra locum in quo apparet solvet alter platie, ta . quando est circa ortum et locum verum eiusde in planete est seri sibilio iure paratio ea acetuin:ergo etiam quantita terre consequetuta patet: ville arcu oeli minor quantitate terre:ciuia propter seinidiaria et rutu terre causaturiet quod sit sensibilis pateticum sit 'aioi magnitudine corporis planete. I iatrimo.suae: tunc omnes homili eo errarent iudicates solem et aliae stra est e terra breuiora:qiloa est inconu niens: qi fama qua oes fama nitidi ii toto depcrditur: ut divinar in desonino et vigilia: et conseque ita patet de se.

Ad oppositum est Aristoteles iii capitii Io

tertio punii librit ubi sic dicit.m,les ido enim terre quata qui devii sit ad ambieteoniagitiuudinestion ii amatus studii aestivisum est stasironomica theoxeniata ii Ohio:quod multo quibusdiast is minor es et hoc quide voliti omnes astrologi: sicut auctoi sphere et olore ine' i scdo a magestu et insecti dogehie: Et Boetius ire secus do de consolatio e phis losophie et Rifraganus Cincundo notaticlum: quod morei es totiuo terre:sumitur bis peto qualitate vel magnitudine

totius terre. seu pio orbe terrarum tet pro omitibus quida habitant in eo: dastrum in intraritidisserenter pro cita cus 3 stella: uesiit erratica: siue fixa. CC rtio notandii:quod notitie magnitudinum acquiruntur nobis h cognitione et pro Eoitione ipsarum ad qualitates notas a dono terra liacet sit magna in propoitio ite siue in comparatione ad massilitudineo paruas tam eii est parua tu coparatione ad maxilliae: unde taleo magnitudine qua do ab comprede lautis xur satio certe quanaoq3 non .Uliae multipliciter o dignoscis inuo quantitates et peto portioneo magilitudinum. Videm

enim quod sic qualeo magnitudineo et similes sinitatu roinotea viri nostro quod tunc apparent nobio equa leo ceteris parib et ideo quando distantes magnitudineo coirili patitur dinuicem: tunc aut nos sumus eque distantes ab eis:et tunc bene iudicamus eas este equaleo sed stine qualiter dis amas ab eisiet ipse sunt illecite distantes audicem' propitiquiolem este maiorem: et quando initiorem itidica, inuo maiorem:et adhuc concludimus resul ad istao per ex perientiassensibileo:et per intellectum quibus verim teminuetiime. TEt istalli vita ro sit lice: et sit pristia conclusio.si luminosum sphericu umbroso sit mai' an eo de medio radii luminosi Dcedetes ultra umbrosum:si iid sit ipedi metu: re, ero umbiosum cocurant: et econuerso si concurru testum bio sunt luminoso minuo et luminosunt maius umbroso hoc prohaturtet radii luminosi in code medio rcedui secundi ire ctilineas disicae radii extremitatae luminosicdtingeti leo vim biosum no sunt in distanteo:ci aliter iurgitiolam et vilibro, sumementequalia cui oppositu ponis in coclusioerergo culmea umbrosi supuentes istis radiis causat duos angulos intrinsecoci duob' rectio simul ut is minorem: et thoe retro umbrosunt toportet istas lineae visualem vel radios versus ista pie ulterius protractos consul gi Per quartam petitiosne pri in i Euclidisi et v cdseques cocurriat radii:et hoc est pii mi.Secuda paro patetici linee recte post plicia concurius ex utram parte senippi' distantabimiice:ergo cii retro umbrosum continue versus luminosum magio et magio se pax rentur: sequitur quod luminosus ad cuius extrentitates ra dii procedimisit maius iet hoc est secundumsEt istam ean, dein ponit Iacob'Hluidi in libro suo de umbrosia et aspeaetibusaei patet in figuria.

287쪽

in ostico tinue post umbrosum inagio erit maloi: et ccouerso: si magis separat,ia iuxta parietem multo mafo alii candet est minor et a minou

a A est caua

de visi ii

ue opositiones per se notas.

descendendo ad quesitu:

sit prima coclusio.* moles trire est ipso sole multo minor tisi in eo de niedio diaphano sit solet terra .piobai:qi radii sola res coincurriit vltra terra:igitur per prinia coclusion in solennia mi terra: etp coseques terrae mirum . Secun lassiciusso.*trixa est nundis turno et iove:prab ruisi foret satur iis tessiliter distaret alio bis iube libyegplis iocillo nobis equ3leo appareret vel sol sub mindriremo sol est minor vel equalio:p regulas de angulis premissas aesi ergo sol per pilinia coclupione sit ipsa terra maloi: Qquitur casa turtiust stitnaior ea detet uolaqueo terrae est minoi saturito:puteinde a quo ad punia parte patet:qisa turpus multo magis durat: ergo pympias de angulo apparebit si tib minois figialo:et sis militer de torum ea molitat esset rei est saturini possibile esset vel salte dubiugi *sub nulla quantitate nobis appareret. QTertiacdcIusto.q, terra qualibet stellasti sibili in octa, uam eri si in eode sit medio cu3 tm; es minoirprobastiqi

terra est mitioi istumost secundi conclustolle:et suturi est mitioisilibet stellatii octaue sphere:veli libet octaue sphecreest maloi sole vel saturno propter causastandicias term

sequii cytetra qualibet istarii est minor .cimans pcluso ae si terra et luna sint in eodem medio et sol sit maior terrasitecessario ungerit minoi datur: r umbra terrec se stri ctior prope lunae,ppe terra: ut patet exprima premissursi: obuinbiat toti uiri remolpida erit mitioi. Et ei bis sevitur cdclusio responthlia id qfifttigi terra quibusdam asuis

est multo mitior patetim qualibet stella octaue sphere: similiter sole et satiirsio: et ista sunt qda astra: ergo etc.Et hoc est quod voluit Aristo.in tera:et ex ista coiictusto ite patet: Sterrae incomparatio ite ad tallt 3 est parue magnitudii iis cicii clibet stella est parue magni in lino incomparatione adcclusis:modo terra est militastella:vivisimi es etc. et iste con clusiones sunt posite si propter refractionem radiolum noti fiat impedimetitulinquia radii ira inversimode possunt fragici difficile est et ilias coclusiones veriticari vel concludi: icut appgret per experientiam de vitnali in quo sit umbro

min: sicut taciti est in ratio ite ante oppositum etc.ergo astro;

logi probaritis sole esse maiorem terra propter concursu3r aiorum non sufficienter probant iii si supponerent mmeauiesset utliminae in quo est solet terra: quod est falsum.

uber hoc ad rationes: ad primam concedi

tur prima pars antecedens: et negatur secuda paro.Zid probationem hi dicituri quia nos sumito in medio densior coiicedituruita oportet seinper radioo disgregari per medium velisius quonio docunmiti si oculus ei et in medio rarior iriuc. meai fidelissus poneret in medio inter duo rara . Vel aliter potest diei: ae coclus ideo sulit posite:supposito quoaesset mediii virimi me: alias no essent probare: nec probatur sufficienter solem esse maior Sapparet nobis nisi emet iii medio viii mimi nobiscum. md secundam conceditur antecedetio et consequens .m improbationem eu3 dicitiir solesteqj alis luiremegatur.Edprobatione dicendii ae appas rei pedalis quatitatio sensui qui decipit:nec oportet Dpter Fidcc si equalis . Ad coiirmatione luna obumbrat etc.coceditur: et liperes muni parue particule terre:sed ii ore expectu totius te propter nimia distaritia solio a luna .unde propter viiii denarisi pontii ante oculu3 obumbraretur mea dieruommidinec viderei ab isto oculo EDd aliam si sic esset et ciconceditur. ieces sit olienteo Dpter nimia distana

stellarii octaue sphere: qi immoderat distantia impedit nepos initio cognpscere motum. Ad alia cecessitur:et hoc si piopter fractio ire radiolia iid fiat impediinetii: et sic forte nocii notabilis fractio nec it magna. sit multu Misibilio.et adducta me per alia via poteritimies igaritia agiritudo sollio:vt plata pati sutum si blisi sum tepore eclypsis solis:et sica i iis habetur propositum Chid aliam .conceditur hoc noli est pio rupto: sed hoc bene est viiii signum licet is, meailion sit causa. Dd quinta:conceditur quod terra noeti alicui iis magnitudiiuo incomparatione ad celu3. Et ibmiliter dico et nec iste arcus est sensibilis saltem serim exitariori: ucet bene per intellectum cui, resplio et canonib'po sit in pestigari magnitudo eius . Eria sextam .conceditur quod ni ulti erratat et sunt decepti Mecilla est fama credenditium sequelitium ilitellectum:sea sensu3:et propter hoc contiligit error illis etc.

ture igitio.CEt arguttur quod sic: quia sinci: sequitur quoa hoc estet ideo: quod nec posset sursum nec deprius moueri:sia, clitigii metet Ppterea esset distinctii an a I tura elementari .consequentia ilia tenet:

A qi ex hoc Siris .in pruinio celi: et in hoc pripio coiicludit celum eme diuerse nature abistio: sed falsitas conseqtientis probatur:nam posito quod cellini sit ignis et sirita duruin quod non sit flexibile: tunc per motote extrinsecti vel applopitatu poterit qua dom esse centriss mundi centrum Meteilitatio et circulatitera libitulla motorio move.ri: ne ascendet idonec descelidendo: scilicet secundum ali

quanimi partem:et per consequetis ex hoc motu circularie luso motii sursum non poterit lioc concludi:vt potest de se iniaginari unusquis Secundo.si per imaginati desset vina paro corpori celestio in manibus hostris: velino ueretur circulariterve sursu ni vel de otiumuel alio motu: si quio est et simplex sedilon alto: qi non est aliuo motus sim: plex ab illio motihus localibus:vt patet primo celitnec moueretur circulariter:quia motu a circularis fieret per motorem contunctam huic corpo ii:hoc tamen non esset dicetnec vela line moto te moueretur sic:qbi siecetne est omne morum alto moueri:vt patet septi itio physicolum et illac mouereciprdeoistini: nam illa pars non esset grauis: ergo inpuer tu sursuiuiet per coii sequena ess t leuio ad imodum ignis: et taberet iiitratum. eoli dicereo quod non mouereturi Cotidia quia istu corpus simplex mobile naturaliter siniplici motu et non alio quam sursu iii: ergo etc.etiam qi iniere pio ueretur surgunt:ergo non esset aeristi alias quiesce

reti ergo

288쪽

eet: ergo ignis.et volo iunci pensilia alia impedinterita ridicludantur: nec obstetit: quod est satio iniaginabile: nec potis ict*casus sititii possibilis:cii no implicet cora tradictione et imagitiabile sit sic fieri possest diuina potentiam. Tertio.tnaxime hoc posset argui et concludi ex motu diuerso corpo ui ccli in diueisio partib' sine ex motu circulari:sed iboeest falsiuin: nam celli mouet circulariter: et similiter ignis.et qualitercii de igite dicis vina osseas circulariter pinfluetistia vel per raptum: ita diceret aduersari' deo ib'spherio celembuo tetulande insator ratio de unam de alia quin sint eiusde ita turritia partes celi noti mouentur motib' cdtra rho secundu diuersias partes: qi partes stilarioleo tardius mouentur superiorib et sicanticipant nec contra istas in uenLEQuarto celuestrarissimnointub' supentinens: cajlefactivit:exiccati uti: ergo est ignis .colaquetia patet: qi iste sunt proprie propi ietates ignis:et de ratione ei':ex quibuo licet inferre propositiiralitecestes Dbatur: na ipsu3 est rari'igite existere sub ipso vel aere: qi inlapsacie cocaua fit rarefactiora diometa straui oblique incedetius ut patet ex decimopspective Uitulonis:sed q=sit superein sileo:patet per Esrtet sto .in primo ceu: et in isto pisitio: sinii liter est calefacti uii:de: siccati vin vi patet per expericlia: ut patet desolatet de alijs partibus eius exiccantibus ista: sed etia3 est leue: qi parteo eius ascendunt in ecentricio ad augeo: ut astrologi:put Ptolemeuo et Geber per experientiao concluserunt.

Oppostium arguitur per Aristo in primo

tractatu:capitulo tertio:vbi ipse suppoixit probatione esse ex ptimo de celo:* natura corporii latoru3 circulariter celi: sit alia aquatuor clemetio: via elicet ab igne reprobat antiqua opinione maxagore:quivoli utilitatumide emet quo aether: et ether ide esset quod ignis: qi reputas hal hanc esse puerilem opinionem apud ni atheniaticos coasideranteo magnitudines.

In ista questione primo sunt aliqua notati

da .secundo ponentur conclusion .EGnae primo nota nodum cycertitudineo in hac scientia naturali non sunt tale: nec eo sinis liter requirende: sicut in imatheinaticis: ergo uio Tristo. in hac scientia videas dicta sua roborare simae thematicali an eorentata:taineti m naturalis philosophia non est sub alternata in athematice: nec econtra:nec directe: nec replete ex matbematicalib'demonstrationibus potinditentum obtinere.na polito prinaxagoras u mathematica theoremata sciuisset solent fuisse inaiore terra:ex hoc non couilicitur sufficieter*si solemet ignis Rista inferiora essentantii ilata: Mipse sol nimis distaret siccitantii us hic agere non polisthetia dicerae sollicet esset ignior tame habet di uersas virtuteo:quarii una impedit alia3 ne taburan sola: sent modo dicitur Rest simplex habeo virtutes diuersas: et sic sto fuisset nimiii puerilis opinio Enaxagore: quin apet parenter ratio defensionis possit haberi.CUiterius nota, dumq6 Bristote. innati irali philosophia per mathematuc o dein onstrationes vel eque certao non concludit celum esse nec graue nec leue nec elementare: sed solum per ratios

Dis visis fit prinia conclusio responsalis

ad quesitum.*celu3 non est nature ignis: cisi esset nature ignis tunc partese eius no possent adeo coherere quin adiri uice separarentur et totu celum dissolueretur in breui tepo re: hoc conseques est falsum .ct probatur colaquetia pexpeorientia: qu sic videmuoq)Somnio ignis apud nos dissolviscito et partes ad inuice separant ire cremanent viiii cotimi urimo etia videm 'cii si sicca vel pulvereo sine humido colundictant seu calida seu frigidano coheret:et hic ignis cli sit tali duo et siccito sine humido ito potest diu col crere: et sic etianeret de celo in Sypter hoc dicit Tristo.* hi terra non haberet humiditate decideret in cineres: et hec coclusio naturalibus ronib'drii .in puino celuet similiter p aliae rones est piobata. Seci do eo firma ipdicta oclutio:*si esset ignio remaneret figure spherice: qi ignio uo dc terminat libi figura spherica: sest magis pyramidale: sicut deduci circa v viii delabera niaxitne quantu adeo uexitate siue superiore superficiei et sic solet astra fieret oblonga aclinodil flamine vel alloimgniu: quom apud nos stantiitas pyramidaleo exesa et nature elemetalis potius esset natureaquee vel terrae ignis:probatur conclusio: qiceium cs corp'diirum instaxibile:alias fieret permixtio astroisset stellarunimin irres a tiri saepter diuisione; ei' sed ignis in propita sibi materia non est duruo et influxibilior ut patet perexpcricti si vissem'einde flammis:de aqua aut et glacie et terra patet:terra enipotest indurari: et iapspicua fieri: ut patet de vitro et glacien celii potiresset natureaquee vrteiree:qis est ypo unon est nature elementalis: patri: taliano potest exi a decr- cuno sit elemet nuci clemerariti go diametri vigere cornu ptibilium noli possunt fieri longioreo nec breui oleo.

Wropter hoc ergo ad rationcs. Ad prima

cum dicitur hoc est ex mete Dicendu 3:* aliqualiter ex isto cum aliis rationibus naturalib'hoc poterit cecludi:ex isto solo non ret hoc prationeo naturales tan*ex certitudineqsufficeret inaniresia reald probatione falsitatio dicendii aesi talis emet ignis non posset esse duria nec induxibile naturaliter:vt apparuit ratione prima prime conclusioris .ciua sectida quildo dicit si pimaginatione etc.admittit tota imaginatio: et lipae hoc de se et virm te intrinsecano moueretur. Per motore extrinsectitam Eposset moueri apricipio intrinseco passi uo: sursum et deorsum etc. unde cum aer sit leuio:vt patet quarto ceti:etp experientia. qi deorsum moueretur ii subtralias coip 'infert': ideo posset mouere ista partani eclisursum absuhoeq, esset leuio:qremet infieri' et pia corporibus miti' grauib'vel non grauib' naturaliter: et sic ascenderet illa paroceli sursummo qx leuis:et sic similiter ignis pelleret ista parte stit sumiqinaturaliterniteret esse subi pa: si eut si aliquod vas in quo iaceret modicii ligi in no affixuni fundo et infunderetur aqua ascenderet: dato etiam cplignit non esset graue nee leve. LRd tertiam hoc posset argui ete. Dicendii crinio eii aliis conderationib'adi fictis:nec tameo portet et coti arietate motuu celit inoia sunt contrari: ut debet videri circa iubera rid quartam .celii est rarii etc. DicendiIgi cellinc est tale formaliter seu actualiter: sed po

tentialiter se a virtualiterilicet actualiter sit diaphania et lucidii vel luminosina: unde si quid teneret manu supra celu3 non sentiret ene actualiter calidii: sicut i ita radii solio stultactualiter calidi transeunteon utinale plenitaqliastigida: et tamen retro possutit comburere et causare ignem ete.

neorciteretitur infiniti eo in honi inibus. Et arguit primo aeno alique opiniones simpliciter liuit tenede et sempille P ea mi oppositu teneritiori potest:emo no rei terans:consequentiateriet:qr dato si fratre t rctitur modo tergo non fenipererat tenes de: sea oppositii: qderat oppost in alitecedentis. alitecede probatur: p Coninictatore aedoceliciti dicit: cr opinionis Tristo .semper susit tenende: qilia sunt remotioleo a contradictione ciet confirmatur.qiis amathematice densonstrastioneo et coii clusiones sunt ita certe et vere quod opposi,

tuin teneri non potest. CSecundo.li sic: sequeretur quod est et aliquod temptio in quo domin collaturaliter errarent consequetio est fallanuquia non apparet piopter quid vel per quantum tempus ille error deberet durareietiri si met dare tale tempus non esset peccatum in holninibus errare tu illo tempore: sed consequentiae probatur quia si aliqua opinio nunc est vera et sella: Oi rei ter abitur et mutabis asse erit falsa:et tune est error cirea ea3: etsi aliqua propositio sit nunc scitaret postea homilies opinetis ea esse falsa, propter re iteratione istaru opinionu:tune in illo tepore doleo erras hsita inrtio saeut sensus nore iterat isti iudiciti de scibili sic nec intellect'opillione itellistaeleo:sed sensussi nore iterat

289쪽

Tl imonis in Primum meteoror m

ilia iudicia :igis etc.antecedens patet ex terito de an inia:qi sicut se habet se insus adserisibilia:ita intellectus ad intelli: gibilia: ininoi patet:qivisus nun*iudicat albu esse nigrusiaci reo uerso:iiec audit' silentiu3 essem hymmumo.st sic. tunc ideiri in 'umero rediret post sua incorruptioite:hoc est falsu in .et cotra securidii Pe generatiotie.coti sequetia tenet: ille eae inopi iliones retterarentur et rcairent.

In oppositum est Aristoteles primo bud:

M pitulo tertio ubi dicit: no vnipem dicem' nec bis necta, roreiterare factas opiniones in homilubuo: stea infinitio.

Urum deporandiae*questio ista est incidentatis brumic scientie et incidit siccsrca vii 3'ubitatione quum ouestri litera: utrisq*od contines supra terra et infra celusit unum i pus aut plura .etistiqis estiolit solii reo dicit Erita.*t ictu, pstin librq de celo et naiido;septimo elemeto:tdest de celo: quale corpus sit secundit veritat piet dicitae totus insid' qui est circa motus suptores est pignus isto coi pote celesti: sed qd huc ultra igne est istud porpus:et dicit muta opipione ito solum ipse litibuit:sed fuit opinio antiquorum: et ter lime dicit noestinc quenleno: ae opiniones reiterentii tam opinio sua fuit similisqpinioni antiquoium: et sic non solii bio nec

semel rei teranfeede opinioneo: sediliti ities:ut dixit.EUnnota dii:* Anaxagoras opsitabarcelli eme igneu3 propter . hanc ratiotre: qi corpora celeilia Iucent ut ignis et senip ivnt sursum:et ignis dici litis moueti adit Ia Ee ira lue paret ei: ibio de celo ui celli ni est igneri: nec ignis:cii rid sit e ternetae nec er elementis compositu nec generabile nec coiruptibile nec habet ni bilini stympi cerectu: vis quodlibet elenitatub beata liquem otii rectiusEt sit esse istii solaeie inera tuis sent bii ducorrupta sequetia telum:qrignionlinio excederet sitia: et non emet aliq6 alteri' nature ab igne in i pedietis ivsse ne corruperet alia.Zilia orationes ponit Uri stadie prosportio ite elementotiiqoi nono se uaretis si cella esset ignis. De istis videbit iii alia question p.ESed argutiistita lina 3Mgomon valet:qibii concedisci lucet seis: et negastastque sq:* ergo siti ioici multa fridida lucet vina ista 'ergo ista opinione:de quesim pumovsdcbifqppiniones sint reiterabiles et que non iet circa quae materias coring et huius; modi variatio:et de causa efficiente aei ierali et particulari et de causa finali.

Misi ad punium sciendu quod queda

sunt pippositionea necessarie euidentes:sicut primu pillic pili copIecsset mult3ψincipia naturali et moralia smepluinnaturali' scilicetino signio no impedituo naturaliterrumst calelacti imo sex inmolaim sicut*oi opplerest hodi nota iis similiter est de principi o coclusion nia identatisca ii: et similiter de clusioni circa tales verita regii6 odixingit variatio inopi itione citraria apud homines sarie metis: Susabis accidat variatio in ignotantia 3 Sed alie sunt veritateque 'neutro modo opinamur: licuiqn neutram parte edtradictionis possumuoalsqua rati deIbare:Suis necessatio altera paro sit vera:eiqnq3 necessaria Sed alies ant quarii vir et paro pdltitonis est aliquo modo probas hilto: qualido equaliter et quandominequaliter vita pnmalia: et in talib'bii accidit variatio opitiioneo cotraria gypter qtigma variationes ex parte id factas: et cit no acacia xvarsati, ex parteret: sed homineo .pter diuersas rastiones mutans et ducunt adesse tieiii tinnipue malleri velitiin':sicut qnq; fit ex parte rei secun ii diu tate tepom: sicut diuersia cibaria iri diuersio tepotib'iint:et diuersi mos di edificandi et armati di: et in talib' est mutatio retinet pG seques opinionii. Et istis patet qsumateria circa quam tingit huiusmodi variatio opinionii .laino solii fit variatio opinionii circa scisntiao:be vise sunt speculabilia: scd circa scientias practicas scilicet circa leges et politias regedas:et maxime circa artes ibaechanicao:ni incensa iter scindi diuitur vestes danti sit' solebant fieri et sic dea thsa ulterius itotandi m et quando Q mittatur opinio in opinionem cotraria: et qnviii ignotantia:et quandocue apti domites binmines mundi: et quando apud paucos vel multo . lterius notandum quod at que syntopiniones vel piopos tione o circa quas possunt teneri solum diaevie: sicut de perpetuitate anime vel iiiiiiidi.a iecirca quas contingit habe: re plures opiniones s duas:tamen unitae: sicut patet de pluribus opinionibus vel proportionibuo philosophie narturalis . sic igitur patet:quomodo diuersimode possunt fieri Diuersitates opinionum:et circa quam materiam: ta hoc deptimo articulo principali.

Quantum ad secuti dii scilicet de causa effi

ciente generali sit cocliisio ista:*huin silaodi opinioniim variatio principaliter fit aceto tan abcssiciente generaliter: probatur ex dictis in prioribus qucstionibuo: itotiio iste mundito litterior gubernas a celo: ergo etia et quantum ad istant variatione opillionis .c ed diceres act' huiuant liet beri lion arguntur aceto:ut dictistest pilus: sed variatio optiuolium est ab actu libero voluntatio:crgo non fit aceto taeto ab agente Ald boedicitur. buio volinimo non regatura corpore celesti sic O necessitetur: tamen bene inclinas ab ipm leo recipit aliquas quatit teg moueteo et inclinates ad aliquod acrepori' ad oppositoo:qr doleo:vico inuniter vidente: B sequutis inclinationes iraturales pluo qua, alias: esunt ad oppositum naturaliti lirclitiationii: sicut per experieti avide in aemulti sunt valde inclitiati adde si deria carnalia et prosequutitur dimitte do iudiciu rationis:

imo etiam volui prosequi quicqd sit de opposito mada tolegis, Secundoprybarista coctusto pastrologos poneteo

qua da colunctiones magnas este causas inceptionio sectarum et religionuiuet iterat tuas piophetaris et dereticoru3 sicut per experientiam videmuo fieri.

Sualuiti ad tertiit dico: quod cause pa tab

culares possunt reduci ad duao: quarum pria est: paucitas vel destructio hominii alia est inclinatio ipsoru :et m paucita pol fieri diuersini ode:ideo alibet diuersolumodorii pol disci causapstrticularis huius variatidis .iande via' mod' estque omnes videm' p pestiletia:p qua vacuani regna Illi' in ora est si diluuiu ipsit' ignis:etati uos diluuiu aq.Et iste quado dest uniuersalio: sicut fuit in tepore. Floe et erit inotiissimo die de igne. nq, aut est particularis: sicut qn una stulta. submersis: et si coeatho.inuari' inod' cst per fuerarao retiliordinationes ciuitatu et prout liciarii: M tunc domi ii eo non possit ni manere in illis purisb':sed recediit: licet ex hoc nonatta lita paucitas: sicut p pestilentia fieret. cuda causa est inopter inclinatio ite ho inimi: ista satio facit ad nilitatione opinionii: qia, pter dei id etia vel negligetia 3 hominissopiniones mutatis tu igito talia:sicut citholeo nos iurit visputare nec studere:sed semp ludere et etia, propter Inclinationes hosti inuad novitat eo:sicut olini Altheni esto et Paris enseo et aia gliciniuita oratione. nouao ad iii uellerunt:de quib'aron babetur memoria:*pii' fuerint similes. Doc etiam potest pioveis ire propter persecutione speculatili omni clericorurn :sicut quando clerici non honorantur:sa cuiqliando i istici et legiste preteruntur bonto clericio .dliquaristo contingit hoc propis nimiam iiiclinatione ad alia quam ad speculatilia: sicut quando aliquisti iit tantum imcunati ad practica iidulii:et ad tribulandui Vontineo quod iion postitui studere.

Quanta ad quartum de causa filia Ii .dico

cptriplex potest esse causa finalio huiusmodi mutationio. Una est ad reprimendi malitia oboinini :na multoties eraroi circa aliqd terribile ad repriniendu malitiao hominum inuitii valet: ii cuidam aenult' inferia' i Iec paradisus esset: tame estfalsum: adduc est et bonii iiii te: ut a,pter timore dii ineo desistant amatio operibus: et iii sistant bonis. Secbd causa finalio est propter exercit inhumani iuge Iiii:na hornineo in nouis opili soni b delectans:et ideo honuesti et incitat domines ad Ppecilla ii dii quod dicant nova:et inito uentur opiniones tanti. si Tertia causa propter decos re uniuersi:qr qua docue ex aliquo turpi aliqd totii aggregatum reddit tirpulchisuo. vii de quando sunt errores est pulachiiq*gi si omnes foeteiit unius opinionis Ideo etia causa finalis potest effetimestigatiove iratio:qi ex variatio e opillionum deuenitur aquila perabpinionem. Dicendii est ergo ad questio ite iii minia .aedristo.iti litera sis: ponit minia' si teterirno retinue et et conclusio respontialis ista secutidium ipsilin m iii fi lities rcifera sit opini neo cedem in specieiet reste rari possiunt in dominibu orcet infinita ea dein pectere iterantur:erso et opinioneo:consequentia tenet:et

290쪽

antecede so patet ex dictio: se statis eii nulle opiniones reitera litur itifinitiose em secundia numeris .et ni isto.qr no fecit cuti de ii ominib':sicut patet per Commentatore prinio physico iii: commeto prinio: ideo postponit lv lii finiti eos Pamelluo fuisset preponere quatit ad veritate vel virtute3 ser ino tuo. Halluc dato et mundus non siteternus: stare pot ii iii finittes redem opitis ones rei terantur iti boininibus: cialiquoties et non toties quin pluries regie infinities: conse quesiti a patet ab exponetibuoad expositam: et antecedens patet: qiidem potes habere iani vita optiuone:et dimittere cameraeo: et post cras resumeretet sic in infinitum.

Ad rationes Ad primam dicendum quod

verum est si opinio semper manet tirhoni inibus:tunc circa eas conlitigit variatio in opposititi sed bene si fiat mutatio in igitorantia3 vetor opinio corrupa cudomi iubuo EDd aliam Tonceditur colaqueo sc3 cp sit aliquod te uo in quo hoies naturaliter s cun dii inclinatione ceti errabunt: et i siddurat secunditi niluetia: et duratione cotui actionis stellarii. Et quando dicitur: tune bomlned non perearent errando. Dicendu . st:* materia circa qua errant potest esse talis merrado circa distani non peccmt: sed posset esse talio ci mrando decearenturo tame necessitans a celo licet inclita ens. Edaliam quado dicitur de sensu et sensibili:dicendii est mno semper est sinule de sensu et intellectu: m xime in prora posito: qi sensus circa propitii oblectit non errat ceteris pasribus:sed intellectu supter dispositionem sui quandoq3 bene errat circa diopitum obiectum. Ha quintum dicendii quod erede in specie:et non cedem in numero rei terantur.

Questio. U.

beritur virum quatuor e I

menta sint cretinue pioportionabilia:velut ruin habeat equalitate comuitio ana: logie. i continua proportionalitatem. Et arguitur primo ae sic:qi quodlibet elenierunt est infiniterarii ergo sunt continue oro portionalia in raritate: consequentia tenet: suppo ito quod vitii infiniterarii non sit rarius alio ivt comuniter tenetur med antecedes obaturiqi dato quocuit elementoripsum est aliquantii raria et aliquatu Desu et et ubi est aliquio grad'desitatio ibi est subaupra' ad timet subtripi ': et sic colaque tenet ubi est minor graea' deis uatis est nia ira grad' raritatis. sicut si aliquid secudii quodlibet sui haberer tota latitudine caliditatio haberet infinite rejnussam caliditate: secundu quodlibet si et cit hoc summa 3: sic si aliquid est fini quodlibet sui habens tota latituditum densitatio us ad summii gradu densitati S: vel non gradu raritatis:hoc haberet tota latitudine raritati3 usu ad summu gradu raritatis CZecndo arguis p iurist. itera cap. tertio circa fine tubi proba Tte intermediis inter celu et terra et aqua no est solo aere plinitivalla o aer excederet equalitate cd nimiis analogie ad alia elemetaria corpora vel equalitate .pportionii elemetoua: quod non esset nul elemeta co: tinue ement piopoitioiiabilia cortio lic.cle nicta sulit colitiue proportionabilia propoitione decupla: igituretc.cos quetia patet: sed antecedes videtur Hrist.voluime in literacum dicit: ae ea de ratio est partiti elemento aduruice tras mutabiliuet torum sed partes se haebent ad inuicem in prosputione decupla: voicis in primo degenerationem ex uno

pugillo terre mit dere pugilliaque: et ex decepugillio a quefiunt centu pusilli aeris:et ex centu pugillio acris fissimille ignis: ergo sic se babet tota elemota: sicut nulle ad cetu;: et centii ad dece: et dece ad unilaetita se habebiit in D poitione cotinue decupla tergo etc. Quarto hic.cuiuslibet elemeti malouga aetemetri ibi proximia mutuo ininoi est proportio . xes ij. Effvssu et maior* x xis .ad viiii agitur trabeii traiiiiii a pro potiione colaquetia pi, si diffitutione continue propolliolo et est similitudo propolitomi cotinua sine interaruptioite: ut patet quinto Euclidio sed antecedetis pio bat flauardi iustii proportionibus isto ultimo capitulo iubi iactat se inuenimesqdvsu ad tenipora sua latuit pro potitio, nee temetorii: et ponit in tertia parte vitina capituli ista conclusione prima q)cuiuslibet elementi malorio ad elemetum

y:orimum sibi minuo est et c. EDd qua probanda supponit Plinio quod quatuoi elementis continua proportionalitate

coniungais turtet hoc narrat: sed non probar:et potest persia aderi autoritatibuo Dristo. in secunda ratione dictio .ilitaque supponticii deductione cosiclusiotito patet in Dicto aut ore. Quinto elemerata sunt continue proportio ita bilis in raritate et deii sitate agituran magnitudines ii qua mateco sequentia teneliquia niagni itido consequitur raritatelli: sed antecedesio patet:qr in qua proportione aqua eli rarior terra an cado proportione aer est rarior aqua exigitio aere. Sexto.e einelua mittit btinuice equalia: ergo punt colitis nite proportionaliarco sequentia tenet cum proportio equa: litatio possit continuari sine iii terruptio ite et facere 'tinua pio portloite: ed antecedeo .pbat: si terra esset in inora qua et non equatio sequererga aqua coirssperet terra: qr iti itiaio ucorpore estinator virtus ceterio parib ': ut patet octauo physicorin ergo si pio maiori vimite aqua coirii inperet terra: sic ignis aere si esset maiora aer aqua colaquetia tenet: si mos dii arguetidi Tristo. mittera: coaeque ii oratiae experiniento est liu3iqi manet tam terram aqua et c. Septimo .ctem insulit coiitinue proportionalia in graintate: igitur suiu cotinue propolitonalia:consequentia patet: et anteeeaeuo notu in est: to terra est 'auiola qua tanto est grati orae re et aer igni. In oppositis arguti di si sic:sc qiuitur ex si ignio est maior aere: et aer aquamsteaqua esset maior terra si est hiat continii e proportionalia: sea conseques cst falsurincosoquetia patet de se. fallitas probaretur si aqua esset maloi terra: tune undio circundaret terram:quod experimur est e lal, sum: sed probatur coli sequetia: cinos videm' qa si aliquis unum pugillii terre proticiat ad aqua ille descelidit qr gra,

uior est: t aqua circussulti pssin: ergo si tota terra prosiceretur ad aqua quado aqua esset maior perii litteret terra stiba intrare: et circlidaret eant vindi .nec valet si tu dicereo q6 aqua est sic firmam qi aquano ascederet terra Ipter a inplitudine figure terre: qi tunc rius ingrediet eo inare per quocimare aliamcnta fetia permitteret mare exire ad circita adii terra: stcut etia erit marcui stupu: sic tota terra circundaret vel augmentarer:sic visti riui Penderent ingredi ea otii aetre: ad experimur istium .e Circa questioli cito tali d(iquo a dictu Erista liter quasso dicit de equalitate tam unio an logietboc potesti intelligi uno modo pio equalitaetes toporationis eoiss adiimice secundit ae polim fuit in mulo stioni

alio modo potest uitelligi de aliqua coistitiua pio portiolle pro quada habitudine eoma diluit 3: quatio omnino tras gressiniis elenieta: puta de aliqua colitum a proporti de qua conseruatit: vei non notabiliter excedui it c Secimido nota

dum quid sit continii a proportionabiurao: et est timilitii doproportio russcontinua stile intemiptio Ae: sicut patet quisito euclidis per diffinitionem continue proportionabiliunt .vnde dicit Euclidio Stitate que dicuntur continuam Dpor,tio italitatem haberesiuit: quarii eque titultiplicia:aut equa sunt caute qua sine interruptione sibhiinice, addunt vel dies minuuiit: quod sicut se habet petiimini ad secundia nunc sescundum adici ili liuet tertiunt ad quartiumet sic deincepomodo quo inquiritur uti vinclementu 3 ignio sic se habeat ad aerem: sicut aera da stram: et statit aqua ad terram. Et hoc potest intelligi inultipliciter videlicet de proportio italitate elementorum adinvice in coinparatomni secuti die illa gnitudinem. Vel comparatorum ad inuicein secui Idutii raetritatem et dieiisitate in . Tertio .deelemctiocci paratio ad iii uice secti dii qualitate 5 ac tui Det passiuao.qstio ergo erit de elemetto coparatio ad inuice secundii iti agilitudine.ELil terius notariclum .ae si terra est et spherica tota magi utulo inuo sis pos et inuestigari:quod alite aliquo stiper terra3: vel habente octiluni insuperficie terre vidente aliqua ni stellam:puta luna qua clo esset iii Io ludii re propinquiori et in inferiori parte liticpiere luet cujdo esset otia per mediemuelem quarte ui agni circuli in celoisicut odiaci vel alterius. tunc ira diuo viis auolioli esset fractuo: iuxta pii exit igi iis vel acrio: itii agi ita iamr tineam rectam ab oculo usu ad maspiis tune que sita .c. sic ciclit celitrum oculi: sit et aaeenti uintulicta c. lniaginemur ductus ad iitru3 mundi d. rectam lineam et sicca. et a diad a.tertia in linea ni a.d. habebitur triangu uo .c.d.cuiuo angi iluo d.est uotuo: quia medie lao recti per casu ni similiter angulus c.noti acabitur ducta perpendi ulari super d. iii pus icto c. lacundum doctrinam vitaeci me primi: et propter hoc irruenies Otum rem suo anuguluoc excedat rectum intant uimet sicii otiio erit tot' arb