Questiones et decissiones physicales insignium virorum : Alberti de Saxonia in Octo libros physicorum ; Tres libros de celo et mundo ; Duos lib. De generatione et corruptione. Thimonis in Quatuor libros meteorum. Buridani in Aristotelis Tres lib. de

291쪽

ela Iu c.et ab eo de puncto c.deducastili eaeque distano I

taee a.d.et hoc propter doctrinam trices une pullae primi .et sic tu inuentcs quantus sit angulus prope centrulla tutie. qitia est equalis aligulo sibi coaltersio iuxta c. cii in igistrea anguli.a c. l. tria Iiguli sititia oti ei volat ei a pomuit Diotificaa dri per doctrina, ante penultinopnme Gebri: et lie scietur quaru 3m sit latus .c.d. quod est seim dias metri terre: et tunc stipia daec scribatur circulus secuti dij qiliti tate usaee c. d et sic habes tota ctracia ferentia terre:et pes colaqueo

poterit haberi quanta sit sphe,

rater re et isto modo etia; scitur quata sit linea a. d. que est semis diameter totius sphere corruptibilium vel modicum malou posito quod odibis lime non sit spistior nec propinquiorin concauitate Scorpii diu ne et illo modo oculo existente in musicie ad potest haberi notitia totius sphereaqueret hoc si aqua emet spherica: et isto modo iii quinto Sebum uestigatur distantia lune a centro mundi. stis premissis de proportiorae magia studiim elemento et sit ista prima conclusio.* sti splici a terre et aque simul sumaturi adbiic vix lactent vita sphera tani agri S sicut esset sphera terre secundi i modii predictunt aditi ueta: probam Nouia extrema superficies aque selicol mera qlie istuci suo acrem vir talusi distat vel imirus distat sition viole latetur citatu iii superficies terre conii eram stata centro Trindi:et loquor de

terra hic apuanos dabitabili:sa itur cum sectuid si extremit terre intactitati ii apud noo itinguitudo sedere: sequiturq, sphera terre et aqtie cum suauit minutiir: vix facient tanta iii spheram talia magiiam: sicut est et Vera teire:consequi ratia satis pater: qi si extremi ini terretiis nil equaliter distaret: et sinit iter extremitaque coirexe equaliter distaret: licet semper milius a centro mi di m puerum terre: oportet iubera incla saltim ista tota supficte esse initiore esset ubera terre ino: dosdicto muciat angitur vix tatiui facie .sed probatur antecedeo: qi et secundo celi habetur qr aqua est spherice 'gliremtum adcophetitate: vel salte est portio labere propter impedimentii terreque non pennittit adimpleri sph Ta: et ex hoe tuc sic:qi illa superficies potiiosus aque extrema est Papinquior centro est couexa suoficies terrea p6 noo: qi ex diactus Tristo pexperientia viaemus; capta superficieritis: sicut sequatae ingredientis maretisperficien terrebuius est altior seu remotiora cetroniud imperficie in a ite vel riui aleam dinos: sed cotinue niagis apprepinquando versus

mare suphcies extrema riui est propinquiox cetro S rillic:

alias noli descenderet niugis aqua versus maret versu a altam parte: igiti ir cii ingredi turmare: et iso potest pluq recedere Ecetro nitidi riat uialiteri sequitiar m approximatur istasti perfici eo niario plus:et siccorum exitas maris est ppim quioic chironimili Ssudficies terrebiciet sic mi imo distata centro nitidi Sextremit terrebic 'pud noo. Existio pt3qi sphera aggregata existi aduob'corporib' est minorq3 metsphera terre taliter inuentavi dictii est. CNec valet cauti latio: si qui odiceret q1 littite celi aqua maris est pluo eleuatam terra: et etia specialia viri' celico seruat terra lite si Silo pinittendo mare cito qua circuliuete propter generati ne animaliti secti duci dicit auctor sphere: ai statim hoc est et co trademostratio ite Arist.insecti doceluq millo modo pio cederet quado probat aqua est spherica:qiii diceretur sibi iv celii elevat una parte super alia sic: epota opoitet qd sit spherica .cIteria. si aliqua parosique qua indicis fore eleuata peeluetia eo de loco eleuaret et dimitteretur descedes re :descederet recte:sicut illa aqliachic descende et femoto impedimeto inseri':usq; ad celitrii mundi:ergo virtus ceu no sic eleliat partes aque si hoc etia albas geometrice: Mq8 cdii cri superficies: et extrema aqtien6 est altior extremampsycte terre:se appinquio centro mundi ita posito quo Ihibeam 'pria portione circii feretitiem dere ast a caperetur in isto risio q est sequgna ulla politone habita secti dii doctritia quarte tertii Suclidis:qdicit dati stillic irculi sine semi, circulo maioris portionio siue minoris circuitio ficere.vnde captamus viiii ligilii rectit q6 in medio p filii. sumcndatur et in medio contingat superficiem riui vel alterius a questa tio eque alte cu riuo: et signet pulictus in loco contingetitie: et sita tunc naanifestum est: ex quo aqua cst spherica in collexitate: cumr ta linea contingat stimul in putrito a. quod in extremitatibus non poterit coli tingere:aliaci superlici eo que esset plana et no oderica captatur ergo duo pucta sub extremitatibus recte utice insupei fi cicacite . . b ex una parte: e .c.ex alia parte:ex quibuo omnibussi constituatur trianas ut 'a. b.c. ductio rectio lineis a quolibet puncto ad alique punctii: et tunc secundia doctrina vinus conelii stoliis quarti siue sexti Euclidis iste tria sigilluo a b .c. inscribat circulo:

et babebitur maxima circumretia totiuo vigere aque: si est etc Spicta secuti dum odii illi' aqvi c. quo circulo babito coma plesphera circuito luetido selin circillum circa axein: et si inititer fac propen lare: et inirenico quod si ipficie ori uia penta, re est magis curua: et p cd sequeo propinquior centro mundicis superfici co riui dictet sic stiri iliter libabis ei convexa supficies mario est .ppinquioidi sup ficteoaque hic. Cyre3 per aliam via potes Dbari cr terra et aqua sint ut vix talitii conis plent si ut sphera terre sola: et hoc umbra terre et aque si innisumpta apparet rotunda circa eclypsim tunc: et ideo aqua iaci est magis eleuata ipsa terra talias umbra iro appareret rotunda et circu rio: sed obliqua:qd cxperimur falsum est ei et qi iam probatu est crispfici coaqnon potest est ealtion nec eq alta cii supficie terre: sequii ergo et, si basione textrochabebit propositii:et pro ista coclusione estici post oppositit.ESed cotra ista coclusione videt misi e philoso sibilo circa tuae primi hui': ubi ponit lii Misa de Egrprema

quida rex egypti voletio p egyptii transire mari: ut merca: toreo postent tras isti cressi iiiii avib'fecit perfodi terra plo gam distantia: scd tande quida antiquus philosophus notiiiiii e Seio creo inuenit parte marcetis eo altilio terra:et peter iocrex ille primo: et postea rex Dari' cestaverunt fodere terra: sic tota terra submergeretur: ut narrat Aristo. in lietera. LBJboc dico: q, possibile est aliqua partem stipliciei terre ei semii lxii bastiorem vel Decliuiore supficie conexa maris: velao: sic titili coiiallibuo nionti uini et etia pio petit torsiaia io incanti ubi cssent littora multii eleuata: et alie partes terre declinamo: sicut cisam percdificium oportuit fieri ait: quao strii ctioiles et soleo sinpedienteo iii nostii mario super terra: sicut apparet instandrigret uiscotia: et in aliglia:et sic de altis etc.et propter goctio oportet aeniare sit altius omni parte terre: lino multo basiuio et declivi' est. CSe fida co

clusio .ci terra est maior aqua:ita ae pluo inmudo est detereroe Ode aquat supposito cenubeo et vapoleo non dicant ac: probar: lite rancit inpedii pa qua quin descederet adcen itu: datoq=acesset iuxta centi poemetatore secti ido celi: xtetia patet in partib' terre descede tib 'iu aqua si proiiciatur ergo si terra pni centrii grauitatio me est in cetro nitidi vel va ide prope toportet ali ad deterra esse ultra cetria inuridi vel magna pictet qimpei ficies couexa terre versus isostata tu vel plus dis lata centro mundi Sconvexitas aque ut patuit supra exprobatione peedetitio conclusionis:oportet aqua esse minore tet p colaqueo sequis conclusio. Unde ima, ginoi si aquas it exsilia parte adhereno inter concauitates terre qcdcauitateo terre habet partes eleuatas lapidosas grauioreoq3 sit ista terra dic: ergo Fin extrem si ista th ptium ter emisi' distata cetro nitidi ploga distatia ille pleoqiunt hic: et fortem graui qua qadiuuat ista opico terre et exulia pie cetri q sircii grauitate aqpt' poderat O pleis terrei abitabilio:dato qd sint multo inaior et est hoc illaps terrepsirime reinotiolacet romii dismpii in q3 punii ac ex atlapte: et ex hoc apparet quomo clim pdictio statae iii aioiparo rerre sit coepi adae sicca. Tertia 'clusio sit ista.*elei ne tu ignis lip est iniit' terra meq3 clenierit aerio totu3 est terra nitri':aibas: et quoad prima parieni pi3 paduersastio siclieliteo cottia usta portlorie element omin: nam dicunt ignem pilisco millesteo esse terraniatore: et patet ex tertio arcsumento puncipali an oppositu. Elliter Ibarici ignis et aer post terrini et aquam repletit totain uberam corruptis hi titim: ut dicit Aristo. in litera Hed quia semidiarii eter terre est vix una paro de quibus diameter sphere corruptibi, uuiti est. x exiij.paro: ut super tuo allegatii fui nemo cita portio spherarum illi ipsa ad pio portioireses indiametrorum: oportet sine appare ivvera ignio et acrio esse multo maiore sphera terre. Dieristio sequi coclusio ria salis ad qpitii. gelem ei a no habet equalitate mcdio alia logie si exponat sic: id est cotinuarii proportione ni agilitudinu adinvicem: prox

292쪽

batur per diffinitio item eontinue proportionabilitatis: vel dem proportione sunt ita activa: ergo noli sunt cotinue pro

continue pioportio itali utii: crignio est maiorierra et aqua: portioliata:coii sequetitia satis patet per predicta: ct anteceet similiter aeresina aior terra et aqua:et quaeli minoi teret dens quoad primm parte patet ad experientiam: na ignici rarpatet ex dictio:ergo non est eadem proportio vel equalis statiliacoburit cobustibili et aqua putrefacit cito ligna et ignis ad aerem:et aeris ad aquam:et que ad terrari sic sit carneo: ut patet perpericlia. sed quo adsecutida parte pndictis inde proportionibus magnitudinum.CEt sic ex proe alitecedeno: qiquando vitia in elemctu3 est maius in uno dictis patet quod elementa otii ad ni agnitu astad habent tern pote v iii alioudeo etia no seruat ista proportio italitae disconti iiii a propo uioleteipatet ex dictio:et hoc quatum ad tenacciti riuacii aere et terra. te quido aeret actili tot

disconti iiii a proportio ire:patet ex dictio:et hoc quatu

magnitiissine.ste elemetaoetinue mutans in magnitudini invitoteinpore Sinatio ut putatii greme vel in est a te pI'bus: qideli remeest pluo de aqua apud nos mi estate:et in cbili utianoadeo nostruat cotinua inopomonalitate: etiaestate est plus de igne vel de aere calido apud nos Stare, si essent cotinue proportionat secundu potentias activa ome:et adipter istas mutatices no potesti aberi pio pollio ma siue qualitatestsic igitur videt aenullo modo elemeta posgilitudinii ipsoui.c nunc ergo dicendiicii de pio portione sint se ad inuicem continue proportioliata. Pelem era replent totas aera corruptibilivi vel salterem, vim suffici iter ne Edo antecede cid quodlibet suis redebcretii generata ex elenietis non esselitatunc opoitet nite etc. in o quodlibet est finite rari et densiuncta matio, q8 habeat tale analogii eqs au elein si rarefit heud si uelit sub aliquo gradu et cyamittas eatao:potest pio titi nequalibet parte:tunc oportet aliquod aliud elenientii coden vici gradus raritatis noestat qd distinctii ab ipso tarpelari: et ecSuerso: qnalio elemetu secuti dii quodlibet silicci raronice tota raritas: nec tot demo est ali daliud si deii densa tisic oportet ali clametura refieri: hoc paret ex eo so et ideolio sequitii ecopo it et psit gnid ubdupluo et sub si viiii rarefieret secundit quodlibet sui: talia ii Sed deth, tripuis: ita similio forma armedi fit sic oporteret et, idqd rarefieret occuparet maloieni io citareiad probandia q6 quodlibet nio e sub gradu vel oricli: estino fieret petietratio corporsitoporteret vietatulatot tam mouetersubduplo ad illisin:et subtriplo:et sic locu Ost tubera corruptibili ui et sic celsi rem ideret, riesi niti mouerer:vel infinita rarditare: ominem iron U

quod philosophc inrelligit habitudite mentet u

tetist in veta liqvis aliud elemetii ruineri EEt ex imo in seruiit audin hibet ense tu determinis sibi certa latitu, ra luete et densitata. Edterela negas antecedetes .iud ob ad ineraritatio et densitatis sub qua potest inane te in sua spe trone dicit prirm in ira voluit Sa di irpice se liabeant aequa non transgredi fine corruptioneis tam si rari' fieret larer irata et densitate sicut diei ii suis:sedito oportet de qua statim fieret aliud clemenae. Et ex isto patrio si igitis nivi litarib nec ni agnitudinib'si inpliciterii in comparatio erum augeretundi puta coirti pendo tota acte rcganei ite odi Sritate et dei strate: qi aliquid est ben crate alteri se terra et aqua sicut nuciunt: tuc ignio qui pro tune esset foret citau inagnitudine: icet sit in duplo rari Edd quartam.

multo densio ligne nucest:et esset cra violentia ultralatu cuiustibet elemeti maloiisetc.negatur antecedeno.rid picitudine ignis in raritate et densitati: et ideo non potne diu batio te quado supponit quattuor elenieta continue propor durare:eoq6 nuuii violentum est perpetitu. Similiter si nonatia:hoc negaturisicut patuit ex abbatione coii onii aqua multu augmentaret: sicut futirpe Moe in diluuiosic pis me et secim detnec ipse piobat suppositione vianti Edoporteret maeret ignis fieret inagis rara quod uitio do ines quintana.dicendunt quod 'rerum est secundum ni odia, piet lentar: et ideo nee diu durarent sicut nec diu diurauit dilu dictum m ae non traiisgrediantur mi illu3 itaturaliterisessulii .si Et ex isto secitis.*igilio potesttatu coli sipede aliis ramen si fieret violentiae bene transgrederesiturum ec est con elemetio et sibi astitiaitare: q, si illi pa applicares igni no post tinua Diopottion limo. Etiam concerum antecedente negat set illa 3 iiifigmare nec comipere:et hoc stante isto otaine ele resco sequetia et cori seques: und sunt pi'pter hoc inquan mento ui in raritate et densitate: et sic ignisa, pter augnientii u 'gnitudine contin re proportionalia elementa. debilitaret: noqde ex se:sed exsilio extrinseco gubernatens secta negas antecedeo .ddpiobatione: si aliqd est et tura . Sed diceres illic ages approxima in passo sufficiem maluB:t uncii id corrumperet alia:consecti eiula negat nisi ter dispositolion post et agere in eo:m videi cretra philoso, si maius excessive:etaliano sumciatu resisteremi odo aliamum serendo de anima:et ibi de dicit, ignis crescit in in m heiae resistunt et etiam Munation permittit. Ed septima

293쪽

in adrimum

corpus ira planum et politu3qiiod in nulla parte sui potestigmo ita ad deterie V ctrcnuoluatur. Item latio motusigmosi sic reta celo esset violenteriergo celli quando id noltimouerit igite:coaestuetis ista tenci:* nullii violentii perpetus in .Similiter Illic tunc criti per illo tu suu ptiuo calefaceret igne lix sphera fiag:coiis equest dei falsum: gnidi sphera sua est calidus in sumino:ergo no pol calictior neri tergo cellim noli calefacit ipsum: coii sequetia tenet:quia actio nolito cet tremo aderi reinum iussi per medium tetigiato est ille termedius inter celum et ista infertoia:vt patet ex ordine elemei uolum:ergo etc. Quinto celsi non tangit aere maergo

noli agit in ipsiim Mec movet ipsum:etiam sol qui maxime calefacit nimio distat ab aeretergo non calefacit aere permotum.

In oppositum est Aristotcles in litera ea

pitulo quarto et quinto: ptimi tractatuo iubi dicit:lato enim primo elemento id celo circulariter et coi polibus que in ipso sunt: Gioa propitiquum est et semper inferioris mundi et coipolis moti disgregatis accendit: et facit caliditatem.

In ista Questide primo videbitur quomo

motus localis sit causa caloris. ecundo quomodo p celu 3 mouetur sphera ignis .iet tertio quomodo per hoc cali facit ista inferiora si Indeptimo premit teda est vir a distinctio: et est:quod quida motus locatio sat sic q, distra litici agitat et collidit aliqua o partes inobilio sibi c6tiguu et sic sitque clam confricatio partiti distractaru .Rlio modo sit motus pque non fit hoc aliquo iiiodo: qi no fit aliqua distractio pa tin ad inuice: forte corpora sui it ita plana et polita et deriq6no pota liqua distractio fieri partiti. Et secundu hoc sit prima coelusio monitu mot 'iocalis qui fit puo modo in non siti inpeditate tu: est causa calorio et caletacit:et decori clusio probat inducendo in singulio experteiit sis nam videmus q)Sterrum inmoletidino calefit in in otii suo: citi est cu3 tali confricatione Mitem. videsn'd quanto est minoi conafricatio tanto minus calefitiet quato est napior tam magis: et propter hoc solet apponi aliq6 viictuo in ne is imis calefiat et consumatiir. Item videste; terebellu calem quit doperforat lignis: et similitercii stelluo quando acuitur m p cotem. Ite telum calefit quasso velociterino ueret cosmicat aere lacn .etta videm' malui mitiis in iste tempestatio nimi velociter accediret liapcotifricatione inebroru ad inuicem fieri calorem.Zel notan iugo dicitur in eo usione si noli fuerit impedimentu Dier aliquab alias experientias de quibus tactum est in rationibus an de nimia frigidit agaqimpedit tale calefactione 1qisi in aqua talio costicatio fiat: non calefacit piopter impedimetuaque C Securida coclusio sit ista.* nullus alter niora totalio calefacit quin tio fiat cum tali fricatione ut dictu est: phatur etia per experietia. unde stiril molendini si mouerescii aliquo ubi radaei, ita, lis constitatio propter motu non calefieret. EIte; videm' q=quado aliquid calefit pio et motum adl/uc partes cenitra leo vel inferiores non calcfisit aliquo modo: qino confricantur cum aliquo:et si contingeret * calefieresit hoc magis esset propter alteratione absiti s partib' tales ictio:et tiori ester propter motum localami fariSpari sunt. Itedi mii 3 vel sagitta de ligno, ubi esset pisibii infiti insedio ligni solatissime moueret: no calefieret neue liqfieret plubia: sed calo factio fieret insuperficie ligni rei fit confricatio. Existio dilabus cci uno iiib patet defeci' causarunt quas assignat beatus C romao qui dicit; mot' localis est pilii 'omiim3 motuit: ideo ad illii sequit calefactio que est nobiliolorinualia alteratione.*doc non valet patet: qi tunc quictim mos tus locatio ealefaceret:etne partes prope cetrii meli' cales fierent:cui' oppositu dicti Tin prius. ite comentator ducit secundo celiquod moles Iocalis est perfectio conpotu calido iii: et ideo habita ista perfecti, aequitiiralia patet etiaboc non valere:piopter parteo centra leo etiamsi in vacuo fieret tiso tuo:extremales parteo non calefierent II no fieret confricatio climaliquo. Aec valet alia causa qua dant aliis quod sit pio pter diuersas inclinationes mobilio:quia ex hoc quod una contrariatur alteri fit caliditas ut in motib' a triniatiunt sed patet: quod non valet: nec est simile: quia iii partibus alii mali lini fit propter transimissionein spirituum calidorum aediisebia: sed graue descelideus noti habet qua: litareo contraristo inclinantes:et piopter hoc melloi causa est confricatio: ovis liqui volunt quoa puus fuerit et fiat aliqua rarefactio Sconsequar caliditas: et sisse esset: tune talia ruo non eget prior quatilao: sed raritas esset prior.Dicendu est ergo de secundo principali: scilicet qualiter ignis

moueatur cis celo unde sit plima coctusto.*celu3nd trabit ipsum igite propter coliguitate: phatior corp'nia ei me politum no est aptu iratii aliud corpus secu trahere: qi talis tractio fit ex hoc q6 parteo vitiuo intrant partes alteri' Bpter alaeritate ised celsi in concauitate sua est niaxi ine potituti .

Eed dicereo edtra ratione3:qi capto vimali et posita ac in ipso Me ista aqua adheret aliquid supficiei illius urina liet et circii uoluit:et sic fieret cita de igne. despondeo n6:Quis et i corpora humida ut aqua bene adhereat athocolporibus planio monta me corpora sicca sicut est ignio:qi sicca adipuo tertii ino terminans et hutnida alieno: sicut dicit Tristo .seclido degeneratione. Ut costfirmatur coclusio sic: qisi attraheret ignio oporteret*sphere celesteo tande rursatus mouerent: qtagnis laceret resistentia maiorem:et ideo sequitur quod tardvis moueretur. LSecunda coclusio. pigilio mouetur circulariter propter quanda impressione vel influentia in ipsiun ignea celo iacimtaut ferrii mouetur ad magnetem et ad motii inagnetio: sic similiter est de igne suo nocto. ista phatur.qindvides aliqnioni ot tali' qui non sit violentus nec rapi'ttice est aliqua intelligetia approxima,ta igni et ideo oportet hoc sit per una influenti I iiiiluxa aceto igni .Et co formiter pol dici de aere insuperiori regio erlicet ranae ibi possita nouerip tractu ab igite:qrtio est plui ii acciveritate: utpt sit literatq)ntertriis opai liu3 acrio ad igne:ete uerso. c tertio . . qii aliter criti ione calefacit sit puma conclusio, rhoc non ip confricatione celi cuigne. probar: qicelitat ignis no costicant:qrsunt politissima coi pora iii superficieb'se tangentib': sed illa no fricatis:vt pnper predicta . LEicnda 'clusio.* hoc fit a virtute causata aceto in ipso igne cite fortior est prope ageno vel celum longe descendendo versuo inferiora est mitior etiam in igne coiii aere:et sic procedit continue debilitando:et ideo partes igii tosti periores calefiunt fortius ct mouentur velocius:et

sic consequenter de alii o. Plia causa est: quod boc fiat tapter lunae:qilia ignio est desim iuberio cesestibus: et similis ter aer: et ideo refranguli tradios et illic causant calorem. Tertia conclusio. quod totu3 ccin syncas hegoreumatitasti medo inguit virtute in oti usi et calefactius ipsi igni: maditur: qino vides maloiro de una partem de alia:sed tamen ZIrist in litera attribuit soli maxime:qi est nobili Oi pars celi: et mouetur velociter et est satio propinquito .EExistis dictio patet qualiter ignis molietiir et qualiter iste motus non est picter fiat iraria violent uotiua est a virtute a mo

Ad ratioties. Id prima motus Iocalis h.

dicit iroiccita ii facit Elditis probatio item non est calidii: diceridum l3 non sit calidii tam e babet virtute calefactiust. Eo feci itidam dico motus no facit hoc: sed mobilemo tum n stra virtute: et ista distinctio de motu ibi posita intelligetisi i est de motu alterationis et no locali. Tertia sol laesi cuni quarta ex dictis: celassem calefacit igitem remisse calidii:licet noli calcfaciat summe calidis .cndalia negascd sequetia:k3qi ergo localefaciat: malefacit alia que cas efacta ulteritio calericiunt aere metet etiam causat virtuto in aeretque ulterius causat caliditatem etc.

dia regio aeris sti semper frigida. Elarguitur prinio Unci: crust semper calida: ergo non frigida: eoii sequentia tenet: talias contraria essent sinuit in eode: amitecedesio patet: quia aer semper est calis

duo et dum idus: ut patet secundo de generatioc.h scdos sic:tunc esset valde delita: colaqueo est falsuim qiuo viderem' stellare neque implestiones in stipioii reside; qt propter nunia densitate radii no possent multiplicari:consequetia tenet: qi frigiditate cosequitur desitas socrum te eperientia de glacieb' paret:si ergon edia regio aeris crit summe

294쪽

erit summestigida erit summe delisa Tertio. si sic: tunc

aer medie regionis esset grauis: imo grauiox aere qui est peterra: sequeo est falsum:qrtuite descederet ad nos:*S non experimur:cosequetia patet: qi ceteris parib' densiora suiu grauior :et frigidiota:sed ille aer est de sol et frigidiori ergo et c. tiauarto. si ficii cesset pro tanto: qi radii reflexi a terra non pertingeret us ad media regione causanteo ibi calore: sed hoc est falsuriticosequetitia teneto Tristo .in lite rasmignate causam:vlii dicit: nec spe radiosa terrae reste, xos supple est aer illersed falsitas probatur: qi radi, pulicis

pales qui sunt mitiores radiis reflexis ibi pertranstulit et sunt magis propinqui luminoso m sint hic in infima regio ane:cum ergora ad postitit calefiacere:et ibi sint fortioreo ra: dii: sequis quod ibi siti fortioi calor. LQuilito.media regio

sterio continue moues circulariter localiter et est prope su: piem 1 regione sempcalida agit sempcatefit per motum et pcircunstatia: cdsequetia patet: similiter antecedeno i litera: qi totus aer qui est ultra perimeria tangente summitatem monitu moves circulariter ad motu ignio et celitinodo mesdia regio aeris est ultra peripheria illa: qi in ea sunt nubes et multa alia dilon sunt in infima regione .ESexto .iii mea dia regione aeris geli erantur multa calida: ergo est calida et iid frigida:ed sequella tenet:m sic arguit Bristo.suprema regione esse calida: sed antecessens ybatur: mibi fiunt ina, pressiones ignite: ut fulgur et coruscationes et sic de altis. Confirmatur:quia alia elementa noti sunt sic disposita q)Sin medio sui sint magio frigida vel calida S in extremittatis huo: ergo nec aeri mentim media regio plus distat ab elementis frigidia cnimma:ergo est calidior:consequentia tenet: quia quod est plus propinquum frigido est stigia':et remotum minus frigidum etc.

In oppositum est Arist. sialitera ubi dicit

mouendo questionem cur in suprema regione aerio sit Tuinas premoneo magi3 calide: ubi subiungit causam: et dicit: eo ueniebatem sto remotiora terra loc' est frigidiot: qi necne est prope astra calida existetia nem pio peradica refractoo a terrari tam videi vellem locet ille me die regioni ucst frigi: duo: qt in eo sit fit nubes: et non in superiori regione nec infesrioiiDpter radios restexos a terra disgregates vapotes ex quibus deberetit fieri nubes.

ssii ista questione notandum est quod per

mediam regionem aeris intelligitur paro aeris que ito est immediate prope terramee est immediate prope igite in sua

sphera: sed est in medio scilicet inter extremas partes aeris scilicet inter infiniam regionem et supremam aerio:et vocaetate diu interstitiuaeris a philosophid:et dicitur ab inter et sto:quia stans inter extrema. Petriae notandu est de qualitate huius medie regionio. de qua prinio est dicendu3.Et de qualitate extremariss regi otium.et incidentaliter videbit de situ et figura et quantitate et variatione secundu diuer sate poma et de diuersis causis taliu3. dumo ergo de qualitate sit talis prima coclusio.* senip media regio aerio est frigida: probar: qi semper conuertit vapoleo in aquam:pusta inpluuia vel in niueo vel in grandities:et hoc omni temtpote anni:ergo semp est frigida: consequentiae patet ex hoe mitta frigida no generant a calidio: nec calida a frigidior sed antecedens patet per experientia:* ab isto loco veni fit. Ite videm' et altissimi montes sunt perpetue frigiditatio: ergo et media regio. Oecudapclustio. media regio aerio non est senipsumine frigiditatio: probae:qi hoc solia conuonitaque: sicut caliditas in summo conuenit igni: ut patet secundo degeneratione:sed media regio aerio non est aqua: ergo et consequentia patet:quia alias si media regio aerio esset frigida in summo et non esset aqua non pinitteret nodvidere stellas. Sed dicereo contra istam conclusioite: ta: lis stertite die regionis generat summas frigiditate ergo est summe frigiduo:c6sequetia: patet: qi alias remisse frigidu3 faceret lima frigiditate: et sic aliqd ageret ultra gradum π:qd est impossibile:cu non esset ro: qtiare adlatu graettia inanis ageret S ad innitii:q6 in no posset: b ano prime colaqueti epid: qi ibi fiunt gradineo et niues et aque summe frigide. Ha istud dice diiqinci sequit ae sit si immefrigida dato et, sumitie frigida iti ea generent. Et rbatione:

ci alias etc.negat coaequetia: qi doctio est D pter ista frigiditate medie regiSis: sed alpterra positione vel inclination Eipsi' passi: vel .ppter virtute celini ediam qua talia ibi geli eranti sicut videm' i atho tiiserio tib 'hicae aqua calefacta iuhyeme paere circultate coget et fit frigidior aere: hoc fita, pter inclitiatione ipsi 'pam vel poter iiittite celi:mediante qua ibi talia gelierans: et no ex solo acre iii imio frigido: et sicco formiter est isti aginandu detii edia regio e acrior et hoc de Primo Crine aute dicetidia est de causa quam sit frigida et unde ad hoc cause efficienteo cocurrulit:prinia est remotio medie regio tito a terraret ista est causa recte sicut defectus nauta est causa periclitati otiis nauio:etlboeph:gister Npe terra est calidus Ipter reflexione radioru solio et astro iuniqi radi incidentes suptesTa et reflexi a terra sunt prope terram viriti et propinqui et procediit cotinue se elongado et debilitando sic*radii restexi venieteo ad media regionem suillitae debilesqliodno possunt calcfacere. ecudo.ad hoc concurrit remissi olliminio vel debilitas:qr ad experiestia videmus vlume in subiecto apto nato babet virtutem producedi calore et ceterio paribuo mai' sit se intellii olume causat maiore caliditate: ideo qr tu me no est iii si restescio lucio in diaptianorvi priscdooeaia: ideo ubi est reflexio ilia,

tot forti' et intest' est lume: modo hoc est spe terra: riain ibi est maior reflexioypteriri potes etypter rara es in naedia regioneumo quasi nulla vel pauca valde et debilis esti me dia regione: et adipter boc hic est caliditas et no ibi. Et si diceres.iste causeres ant viae de nocte.dico tria oti totaliteriqica tot in materia desa: sicut est terra etae icco feritae: ita q6

adbuc dic est maior calidita otia noctem in media regioneypter causa o p dictas si qJ noeteo sunt nimio longe ilic Ille totaliter remittis caliditas:etypter doc de mane ante ortu3 solis aer est hic frigidior minalia parte teporio vel noctio nisi aliud impediat. VTertio.ad ide concurrit ae vaporeo eleuati a terra et ab aqua Spter calore solio:existeteo ibi extra natura caliditatio aerio inferioris redeunt ad ma sole, frigid statem fit in media regioite:sicut bic aqua calefacta bsi fit frigidior aere circunstate: et sic t sic ista frigida augmetant frigiditate uiuo medie regionis. Emuarto.aa hoc iuuat mot' stipioris regionis aeris qui calcfit et rarefit:et id raeceste est aere propinquii inc die regionio codes ri: et ideo magis infrigidae a docauta cocurrentib'. Quinta cauesa. butus est: qiunii retratust naturaliter fugit reliquii sicut videm' i ii vir 'vel recentib'Iigilio appositis igni in aqua

exit in extreinitatib'fugietio coiriiptione ab istaeiqtii cst cinaturaliter cotrari': et similiter gratie descelidit naturali, ter ne fiat vacusiuet siri aqua ollebullientio ascendit fugiendo igne:ideoqr aer piope teri acn calefact' a sole et vapo

res frigidi fligi edo desced ut infra terri:ypter quo o fonte inestate sunt frigidioreo:et alij frigidi vaporeo ascendii timineali regione aerio infrigidat eo ipsam .Ercti Jqraersia fieriotest calid''etsist superior:vidi i litera: media regio aerio ,3vndi cotrariu circunstans:et ex hoc cemitas in ilia didispositide et erit frigidior .c exta ca hui' est melioi iii fluentiaeelestio et aspect' astro linquinaturaliter infrigidlit istX regione: ut fiat generatio inixtolli que no possunt alibi generaritet sic causa finalis potest esse: qi imperfecti' est ypter pfecti':sicut clementa Dpterni ixta:et naturale est*gerierentur et coirimani adinvice: ppter gnationes inii: toimmodo impressio es gitate in media regi oriennittit a tigmentat gnactione isto inmixtorii plurimoru et perfectiorum sint elemeta

sicut est generatio rorio et pluitie etc.et 3oc voluit Bristo .iti se cudo physicorii. ubi dicit et pluit utererat fili meta: id comedia regio acris est frigida ut fiant ibi mixta. nunc diescendii est de qualitate isti':et primo de latitudine vis de est cxlesia ad modii ubere circii datio Oibicii lariter tota terra et aquatet circii stJo infima regione. q6 petrabari: qr per experientia videm 'ae suo oes terra et aqua cadiit implestideo causatella media regi Oelideo op3 ip sit undiq; extela. ecfido dico ae est imi tui misita et profunda mitio difformiterymaida: priuinptv qi ex tedit in alti astaueficie terre copula dolatii qua tu vapores grossit elevant:et hoc est valde alter sicut patet iii tractatu decrepusci illo ubi osteia dii q= eleuas tur usqx ad quinquaginta duo miliaris sursum:vipidetiatuin conclusione qui iiquagesima octava decinii distulonio: aestisti inmotii vaporii conssstetitia ad qtia possint eleuarivei pertingere possibile est inueti ire: et sit fine humo commenti

dicit quodus ad qui ii aginta duo milia passilii sursum

295쪽

M E bimonis init rimum meteororum.

et piopter hoc ostendit ea3 esse satis mitram: questita spicarsicut dicissest chepto tuo quod coriis et infima regio vel

est inter terra et sciteratione is ubium: et hoc est parmet ex hoc apparet et ivinori est aer multu3 purus: sed permictus multio vaphii buci grossioniec est uaera ' sicut aer supiolio regio turimo dicit Diacen ibi de q)Dpter sua desitate refra: sit lunae solio:*ypter hoc a te ortu solidaet post occasu 3 causa iis duo crepuscula .Lmatuti iiii et vespertuis .et idc3 potest probari per aliae ertes sit 3:qr aliq nubeo apparent bene alte eleuari superatias: et tame ambestiis tui illa media reagione: et ideo opoit et illam est emissam: sed vi sit disso imitermis agit,:qr est milius spissa vel inagis tenuis sub torrida 3ona et spissa multu sub polis:recte sicut album eoinivi est spissum inter villita ambasu cuties:sed tenue circa latera: et hoc est y lato qi sub torrida tona continue mouce sol :iia3ipter calore a lumine solis fit tenuis ibit ei multe pleo caletant in extremitatib': sed sub polis est spissa propter frigudito tenuet propter vapores coluinue frigidos enunc Discendii est de situ: unde dico ae non est meaia per equa leni distantia ab extremio ipsius aerio: imo est propinquior terrevelaque q3igninta ae pars aeris q est sup ipsam multo maiores cs que est sub ipsa in infima regione:piobatur:qi die

sta ima inter superficie terre: et orbe tune est multo malonputa die.vicibus vel cxx vicib im est distatia a superficie ter re ad centrii que tame secuti dii auctore imbere est multii lo: ga plui .cc. et qiiiii qua gilita ni illiariaretqitolii et est supterra est repletii aere et igite:pbabile est minultu de aere est supra media regio nept 'initima. Et coli firmat: qi stelle co mate sunt alte sit si media regione et vltra generationem nusbiuin:et non iiiiiiiiii sphera ignis:licet prope:ob CSopaetetae valde niuitii sit super tuo de aere Ite is uillivolusit aliqinoiit eo altissimi excedant media regione se ectesidereo ad suprema regioriem litam sulit altioreo S sit pio fuit clitas injferioris regionio et piedieret tamen tio attingunt migeram mitis: propter o ops media regione esse multu paruam re

spectu supiolis aeris. Cnotadiic media regio aeris apas nos vari sic*inestate et spissilii cloeli strictior Sinhyesnie:et ecouerso erit in hyemeniun*m in code statu pinasiteli et causa huiue igni dicta est: etpp istas causa o ciSringitaeqn media regio aerio ei mitius frigida tet qua do P

pellit friguo ad nos in hyense:et sic ex ea usatur ilicii obia frigiditas in hyellie,

vi rationes principales . Ad prima3 eum

diciturae senip media regio te negatur antecedeno Dd Dahatione dicedum aerihleteti, hic potes egeae ualiter fricgid' valde:sed in virtualiter caliduo qd sufficit' elemento aerio: et recte sicut piper et altili tith inest tangat haberet actualiter frigiditate: sed in i tua uer est calidum sicut pissus tuti. ictis seculida: edeeaifae sit aliqualiter desidialia parte:sed inn6 est ita desiis sicut aquai sed sufficiis, sit bensicii aere superiori or loliis Et cudiciturae tuc novidere, setc.dico oe adhuc possum' videre stellas:qicli multu 3 via phantidit ideo rete postulit multiplicare radioop ipa 3. 1 tertia recedit co est grauio:sed non est grauior ae: Iecop3 cpsit grauior cere hic: qi iste est valde miri' grossiqvaporib'grauib':necopi*si sit frigidior qrsit grauiormeelisit de istor erit grauionqinos videm'ae aliquas ama est desior aeretet in no est grauioli dulia hoc effeta prer tua me dicomno In plume: sederi apalias causa o prius taxrias: licet et iasiit ter lume ibi deiiciens. iis probatio, ne tar ibi sunt radi :dicedit ae Suip ita est retii alie influetie celesteo linpediutis ne ibi fiat inliditasvice ita multipliceo radii ibi iliciasti sicut super terrani: qi seire radii ambericorum cedetes r*motius sunt ni ultiplicior eo Gypinque .ERaalia m. media regio senip moueretc dicendii qm non op3. Et

ulterius coceatim qu monte se exterent ultra ipsam loest sub peripheria altissisnorfinio nitii: et non est supia:et sieno oportet nouea .et dato strinoueas:dico ut apparuit expilotib iustionib'φfoliis mot' noli sufficit ad causandite lore: imo potest fieri mora iii aliquo: et ud in caliditas adipter aliq6 iinpedieno circi stans igis sit pro ianir aqua calida paere frigiduindymeu minuti linias partes:*ui mo: ueatur: tamen citius iii frigidas: et Suio fiat costicatio cumae regam e congelatur:et sic in proposito: et alie cause impedidiantilenaedia regio propter motu fiat calida, Ed alia: ibi iiiii cc.dicendii mille no sint ibi nisi per anti peristast miqino generant ex qualitate illi' regionis immediate: sea ex qualitate vapotio vel exhalationis qua frigus circui istans medie regionio cogit coli gregaritet sic generastalia. Raalia cndicis.alia elemeta no furit sic disposita: concedit: tire oportet qr ergo aer non sit in media regione trigia':etsi aliac temeti talion usit alterius dispositionio in medio e in exatremitatib'. a vitiina cti d=:media regio plus distat ete. conceditur antecedetio:et negatur consequentia et est caussa dicta virtus celestio icu in athocausto concurrcii tib 'gladsic ad infimam regionem et

Clauo querituri viruS omne

luminosum suo lumine causet calorem:et larguitur * no: qrtuc species cciiq3 a, duaiceret alia itidissereteri sicut d 6 botiem et equii indifferenter etc.Sed hoc est fulsum et contra experientia: plaquetia tenet: qi lumen lumitiosi specie differt a calidita te: tergo causaret ipsum tuli cunia specte disseret uuipduceret aliudico est fallanuet ea de ratiotie quecta in alia species sicut illa.EZecundo. si sic:lhoc maxime esset verti de sole et astrificii sta sunt maxime tu mitiosa: si diroe est falsubter luitie solio nullibi durat diutiuo copiis statio:ergo no causat caliditate: 'sequetia tela et: qua usa recaloiecit peractione teporale agentis pniaiietio aliter: sed alitecedens Dbar: qicotinue est alii is et alius aspectus solio tergo oportet sisset aliud lumen nec potest maiiere diutiuoeperinstano:qidato aliquo itista isti in quo est tilinen iminediate post hoc astru causa si si phim est alibi: et sic alid tum e causat caecutio .aliqua luisvito solumis te suo infligi dant:ergo qltio falam: consequetitia patet:qrno postent simul calefiacere et infrigidare aliqua nec possunt aliqua simul calcfieri et infrigidari Antecedeo probas:tia in byeme radisi tib 'sistrio de nocteisifrigidansistat illariora:et hoc plume eorum: vividem' aeite a frigiditate aque ne ampiditate terre item a frigia alta tectiorum corporii frigidoni colitigit ecfrigiditas: quiatii . a prohindo ad deberet citi' incipere eo latio et instigio clatio: cui' oppositu experimum qiiii supiicie terre et aq iiiiii cc. Quarto. si sic: tuc pisceo marini de nocte lucentes: et illi tigna putrida: et oculi catorii et iuporu et nocti luce debrarent calefacerethocaute ei falsum tet cotra experieti an motalia pi' iii frigidaiit:sicut pn de piscio': sed consequetia testiet percii estioliei: ouine luminosum etc.C Quinto. vel hoc es et per radium rectu velitici derite vel rei exu vel repracisssed titillo istorum modo rh: ergo et c.nd p rectu:qr recte incidens coiit inue debilitatur et Dilatatur ilitatii ae lio sufficit pducere calore nice per reflexu qi est magis debilio incide temeest refractricosiim liter.CSexto.si sic auecelu 3 et media regi aeris deberet calefieri a sole et a stellio: et hoc est falsium:coissequetia teire : qi soletalia tutinuosa agunt calorem: et non possunt agere in distatiotii sit per medium: ergo agiit in mesclium scilicet in spheram lune et in media regionem aerior hoc aute est satae iniqi senip media regio aerio est frigida ut dictu meit: et etiam qicelirho recipit peregrina o tinpressios neo ut dicitur se cudo celi. J Septinio.si sic: tunc Iunie esset qualitas punia: l)oc est falsum: qi tune tri celo essent qualitat opuine:coiisequentia prima tenet:quia caliditas est pridinia qualitao: ut patet secundo degeneratione:si ergo lumecaustat cauditatem sequitur quod sit prior qualitas e caluditas:et per consequeo Pilma.

In oppositum est Aristo .in litera ubi di

est siue crit:propter quam causam caliditas a superioribus astris causatur in inferioribus:et dicit; sol magis lucit castiditatem alijs astris aergo solet alia lunailrosa causantcalla ditatem:mediat ire turnine:qi per experietis videmuo quod ubi pertingit lume ibi calor est ni ioi .et ubina suo lume nec est istinor ratio de utio luntinoso O de alio.

Inquestione primo sunt a Iiqua notanda.

deinde rem 6deb trado situ. Unde notandia primo:* solet stra Suio causerit lume hic in iii ferso lib'ut experimurificii illo multiplicatii qda alle virtute diuerse et editarie: equa docue vocatis iussueti ecclesies:mediatib'qb' fiunt generationea

296쪽

generationes animalium et plantaru et metalIovi in terra:etumiliter alte irnpresstolieo et figure:sicut permultas experiettas in effectibus inuenimus .sicut qualido cadunt granadities figurate figura faciei hominis: tine de ligurio alios rum alii mallu: et diuersitas divositionum habituum dolis in diuersis tertio: Mestpre,pter istas instuetitias. Delii, denotanditintaleo influetieno sui it lunae: Ouisciss lumine extendans et multipliceiis in medio: media aliqua sunt m sceptiua caliditatisque coii sequitur influetiaret etia Iume. Aliqua aut non sunt susceptiua isti' caliditatis:*uis lumeet instuetia ibi deueniat: et tacet qii ypter cohari aqua, litate: et qnvadipter ineptitudine subiectorum : sicut sum' non est api' nat' coburi sic iditate eo uis cu caliditate Cnedat in eo de medio. I Tunc sit prima coclusio.*omne corp' laminosvin mediate lumine suo causat vel pol causare calore in medio susceptiuo caloris:hoc patet p experietia: ni videmus hoc de late manifeste: et die idoluminosis: licet lumina sint remissior arulsi tuc pati quaa influetiao superiores a caetliditate impedians et ista eo clusione inredunt psipectitat .si, cui auctorin lib.de specieb' et Rincontegio in lib.deradho: qui volitum lume sit naturaliter productitium caloris sicut ignis est naturaliter calefactiu i rea tactusio. qm oe lusminosum miti' agit lume et calore e raditi incidete eo per reflexit radiuvet refractu ceteris parib':ybar: qiradi' priticipalis est intestori immediatior aboligine reflexus vel retiacra tergo intestas calefacit: collaquetia patetiqi ad inten,

si me causam sequis intestor effeci' ceteris parib 'oe agentilabuo naturaliter et no libereo volutate: sest antecedis phasei radi' reflex' est debiliouois reflexio debilita tradi iussicut patet: qi non ita bene representat similitudine. Similiter restaura est debilior ppter medii destius occurrens in quorea frangis.sed addis ceteris parib':qippterni in iam aggregatione seu coniunctione plurium diovire exotii et retractos Vt tume reflexu vel restactu forti' et in te tisius yducere cdiem lumen principale et incideris: quo a patet De specualis eo cauio comburetib':etsist de crystallo pel mina liq8 retro in pucto eo cur aegra dioin refractorii coburit:sed visus solus radi' refractus hoc no faceret.ETertia coclusio. uooeluminosum oemediuq6 illuminat calefacitiybdi perpertentia: qi videm' pcapto urinali pleno aqua frigida et tento in radiis solarib'retro in eo cursu radio iii coburitur: sed in aqtia illa frigidissimano calefit: valias due qualitates e Strarie essent simul in eo sic:*Sest falsu3 ct in couentes scoo degeneratide. imiliter comus celeste illii ininatura sole: et tantenci calefit: qicelu in no est calefactibile' et sila de media regione spter virtutes aliarii stellarii vel influetias pol illuminari et no calefieri .ESed diceres. otio lunae proeducit calictitate culit diuersarii specier dice dinci hoc est

possibile fieri exinainatio evniuersuqi una species Oducit alia:sed nulla inguentia celesti existente hoc fierinci posset.

Ad rationes. Ad prima dicitar quod doc

est possibile die quibusda speciebuo imperfectio. s. ae Una ducat alia: sicut asin' mutui et caliditas siccitate iii materia disposita.Uel pol dici: mi id esset a tota specie luminio vel lucis et ipsonino ipeditii posset illud facere:sed bene possetistipeatri: scutealox magnetio pol multiplicare specie sum p medii imam cisit unc Fallio: et in no pol attrahere ferrii: qiimpessii pinquetii conaria cEd secunda .cocedit an et ilega sua: qt si valeret patiminia argueret*ndde nocte possetit uminari doni' cucadela ardete:q si ulla fiama duarat diuti' copinstas ideo et cantecedeorumbas secusto hui'. ubi Aristo.arguit de sole si esset staniam non manereti dein sol sede6tinae ali ridybatione 3 ergo:calefactio est actio mulio eεcedis: sed iid oportet ut stat ab agcte pinanete totaliter eodes sed successive pol produci ab agete successive naducto. Ad tertia aliqua luminosa et cmicendii q) hoe potessest aliqua influentia mitiore G sit virtuo luini ita pioductiva caloris: et pio pter hocini peditur. Od quarta3time piscedetc.coceditae calefaciunt vel calefacere possunt ii nosunt impedita per aliqimo iii nitentias. Ud quinta dicis quod per utrum licetnεectialiter ceterio paribuo rid probationeqi incidens continue spargis et debilitatur:dice dii est mille est deinciae te Icedere ab eo de punctor sed incideates a diuersio pii cito postinat cotii fingi et ocurreret et sic sunt

satus fortes ad Iducean calore. rad alia phatione de reflexo recedis crest debiliorem a mine pol calefacere propte

multiplicitate:et sic similiter ocre macto .c d sexta 3 decidi lo. dicitur rosi oporteravi patet pultimam conclusionem. CUd septima tuli clumen erit qualitas etc.dicendu3 quod Tristo.in secundo degeneratio iteminit qualitate opulna pio illis que primo cotiueiuuiit elementio et non pio algo vconueniunt corpori celesti sicut sunt lumen et influentia etc.

Suo queritur viro, omnium

implemionii meteolologica ru3 materia sit

vapor vel exhalatio .Et arguttur No: qtc-i vapor ultesttet exhalationi militer: ergo nom- est materia .consequetia patet: qisemst mar ateria est aliquid sed antecedes probaturet, mictu litam vapsi nee est elementii nec elementatuminec alia substati incorruptibilio nec accideno: igitur nil est:coseque ita paret: cn sili distorii deberet esse si aliqdesset:antecedens probasino em est accidens ut patet p oes: nec est substatia incorruptibilio: qi videt stari et corrupi: det sici sit elemetu piobat: i ii est ignis nec aer etc. vi pd de se dec est mixtii: qi vapor non causatur abigite: qtio a taliae oporteret si esset elenient tuin .nec etia3 exhalatio causatiirab aqua:ergo tib sunt elementata CSecundo. si sic: vapor estu de natura aque:hoc est falsum: qiva potest calidus et humidus et leuis:huiusmodi non est aqua: sed aer vel igni et ideo non est talis nature:pumaque:nee etiam est de natura aeris:quia de aere vel igne non eleuatur materia impietalionum:nec est de natura terre propter qualitates sua prea dictao:et similiter arguitur de exbalatione. GTertio. si vaporesut materia: tunc aliq6m trita haberet in reo mimis

substatiales vi qualibet sui parte: e est falsium:qi cuilibet struit una: sed consequetia tenet:qr vapor est quodda compossisi eximateria et forma:et similiter echalatio tet tu liccu3 quelibet impressio habeat aliqua forma alia a mima vapor; et vapor sit materia: ideo talio implestio dest mixtis 3 inanis mare habebit fornili substitiale vaporis: et similiter formam substatiale implesidis q sunt vire. Quarto. si vapor esset materia cn implestiones alid generent in aere ex vapore:naritur quom6 vapor sit ibi: utrii sit viali coip' in eode loco existenscuaeretqd est impossibile: qifferet penetratio: nec pdeesse coip'existes in aliquo loco: putacti aqua p idetqr tunc

salat penetratio .nec pol poni inter duas parte aerio:cum

s p cleues vapoi apud nos undiq3:et sic se ires m holeo et sui in alia no inspirarent aere:sed vapoiciet ex st vapor est de natura aq interficeret a talia respiratia .cQuinto .si sic seqretur m aer no possit eme materia fontisset stuli totum: oc est falsum:vt patebit in processu: qi aer gros uo npulsus ad Gueauitates motis editertis in aqua: et ex aquasi ut fontes qui sunt implestio sies:hynae amar: qiaeritSest vapoi nec exma latio: et ideo si vapor vel exhalatio sunt materia omi ilia inati piessionii:sequii maerinilli' impressio io fit materia me scio. phaiae exhalation6 sit materia alicui' impietnomo: iste maxime esset materia impinhnii ignearii:cosequetia piso Prist.in litera: qro hoc distinguit exhalatione a vapore:et falsitas maridi ille prenoes sunt igneo:nici exhalatio non est materia ignis egi materia ignigest materia pristia cnon est e gnatio. H Septimo.galaxia estitia plenio meteorologica et n6 fit existis: ergo iidoim impinionuete colaquetia pii et antecedeo quo ad primI parte est Uri in litera:scd quoad secundam probatumqrgalaria est perpetua et lamst aps paret nec in aliqua sui parte corrumpitur.

In oppositum Arist. est et expolitores qui

dicunt quod principium ut materia sit vapor vel exhalatio eleuata:et hoc omni ii impie donum.

ista questione primo videndum est de

natura vaporis et ema lationio. se elido videbitur qualiter et quaIiu3 i inpressionii ipsa exhalatio sit materia vel vapor.et vltimo videbis de differentia exhalatiotiis et vaporis.

Quantum ad primum sciendum est qnod

aliqsti antiqui opinabantur ut Plato et, ii utIsset ententia sit puria nisi secundit imaginatione ietqd nulli bi esset aliquod eleiticii tu purin se dola sintsinium: ita strvultqi non possiti

297쪽

mus vere dicere aliqitid esse igne: sed igne finiec aliquid esse terra sed terreii Eed tamen illa terrea et ignea tioiant istioilominib'ignio aqua et c. ypter stritudine astis ite purum imaginatii. Et sic vult*terra dest hic apis nootio est pura sed pnitetas et hoc Dpter docvt possitiiutrire platas: et qio nutrit plantas non est purii eleisielitum: qi purisseae menti illoc facere no posset. Et ideo ponit species terrem Timeo: sicut etia Seneca tiaragilia terrain tripartita: sic treo cruste. i.

frusta vel petie terre:quarti prima est aps nos qd est iii ixtu 3 cua uuiali et acto fontinet riuoi ed scisa est terraqest pinimcis et stat idib'calidis et siccis cest magi funda:et extitistitit minere et metalla vi sulphurethmoi,Tertia ter ta est adhuc infert' et magis ype cerru insisti et sub Oidii istis et ista est magia puras m*vult Seneca: et sic siti vitu aeaqno est purasci pura asino sapit:sed agapud aios sapit:et silamare sapit clinthisametaniam:mo sapor causas ex mixtioe: et nS est alicui' puri . tu ueri' nota dij q, terra die are nos est porosa vel sola milia habeo sicut sunt foramitia cutis: pqecessi sudoreo: et sic ex talib'foraminib' terre ypter calore solio exeut fumi qsq; calidi et sicci et qstuduidi: sicut adsensu inviae iii'ppe cellariave rumpe cauasae fumi ibi ex eluit. Unno ijdnq, terra tu calefit a sole et ab astris: ut dictuni est pii ': uicali pleo et 'calefacterare fiunt: et etia exent aliqptes magis rare tec(b' exit tim'calia' et sic : et qiiq; at in git c talis fusti'scludiEt terra poclaustone porom terre iii hyemep mig p pluuia si ip mystcie terre cadete: et i sic partes terre iteri 'rares it et calefiu latet levificant: et pie sua poeris vel balatio is inclusea gregati faipter silitudine et erutrii ille: et sicli sititit humi deeriit aqfont tinnia iit sunt sicce qnmeiaelit det racti magno ipetu causanteo terremotii. quo xtaq6 is otia dii i, i tali ii diictio e exhalatiois ex terra est agnatio substatiatis et corrupitorita qi talis exhalatio no arupli' est terra:qi terra non potimi arefieri nee leue fieri madines terra sine coiruptioile sutuo iste exhalati oes et vaporessiunt ira subtiles et si spicui ae sunt tuisibilest sic q6 videm 'pipo 5:sic paereuiecppe illi'differetia ad Brist .vocaust eodi piis: et si sitae eri alatioeoppinateria ex fint.f. terra: et sieret iii et qlitate symbolacia eo ex gnani: sediunt calideres, aseo gna notet sie C libet tale exies terra vocas ex balatiiu: et sic pi csit materia ex si fixit exi a latio eoiqrcstea decumateria terre liter impcorrupit:et ideo terra pol dicit nateria tradisielio illarii vitrasit et coirupis relinque do inateria sua ex halatione. reopthici exhalatio li3 mimam ni itit implacti et ilis simplicio clemeti. Sed dubita meos de natura terrecti habeat silitates ignis sicut cauditate et siccitatem. CPlcedit.*hoc est ex eo; inuae a terraiet qimnii retinet de siccitate terrerion 6dpde natura ignis ivno l)3 siccitatdignea sed magio terrea.Z3 dicereo potnegssarid a ledic&duminosiaq ito sit puta sed mixta alid terreo. Sed de pura agno pol fieri ex alatio .Eglimathoc ergo stipitina eo clusio:*isto molatis edo exhalatione iunco im illi prestioliuignita et datatio est materiai capredo materia ab eo qd trasitet pcoirii pie derelinquedo materia ad gnatione alteri'icitatis exhalatiocii sit liuid valde eleuat surptim ad tertigregione a. io rumpe igneret ilicst inflamatios re ex ea fiunt cos mete aut notu afui latii ad tertia regioneus .ppe igne: sed citra: et iij cgnans ex ea capieri ita eo ut p3l litera:aiit exhalatio solii est circa media region&rtisscstiti cludit i nubeta uinci: siste: tiqeffutet ea coruscatio es et tonitrus et stilamilia et sic de aliis ivt pt3 in tri.sindictu dii in latibe:t sic vel est multitudo talis ex balaridisqmovet a frigido medieregiois expelle te calidi ret tisiceritia fissi veti .vel talio male ita coglobal pphic circi das media regione cest frigida et titerat sidera cadetia: et qisio alie stame apparetes Gnocte aut ista exhalatio stat lexiqescit et nomouet ad larimeo descedit: et tileqn colorasyp tumeastror uetitiae fit vorago vel dyat': ut diciturist,sraii orati sinateria eleuet sursum usae ad iseriore tegioli ea erigi et post ig' medie regi dis pro piliqiliu et posui caliditate segregans pres ad inice: tunc cadidit de nisuiniet fit e e ea salsedo inario et qdaifectio sup ter, rifica dat supterra tei vis eleues sup aquam no manet ibi:sed p vetii traffers si ooethalatio manet infra terraine clusam et aggregeritu ccatur te iremore et stibnersio ptium terre .Eu 3 ergo olb'istis modio exhalatio sit senio insiteria

oeopaeop, pycessu3 iurist ut ita .EUlter nota an de vas pote crito est idenome coe imo sitii exhalatidi et vapoii: quo pomum lati adloqndii de viro*: ut dicit Bri io aliterni vapor: vn fit ex ast et ex corporib'hirinidi oppcalore solis leuastis: et est minus subtilio tui sibilis inpua quutitate: bin magna quatitate potvideri mediate lumine solio:et retinet ille sum 'humiditate aquea ex gnai: et remisi aricatissitate agenerate bias quada leuitate: et ud est aq:sed cst vim mixtu: in qn aliqguttulestiae secti elevans sunt a i sicut cit exhalati de sicca elevant plures pres terretet tu e vapor adi cmetite frigiditate: qihi humiditate: cito conertis in aqua .ciet iaxtat oesit seda coclusio.* ounipiest Ionii dum id arx vapore materia traiieo:pbat: qi aut imbstio fit supi i media regi, aerio:et turiccia vapor eleuat' euum ibi:ppii ig'naedi e regioni o couertis in aqua et fit pluvia:aut ibi de multii infridi si dati ita e fiat cogelatio et fit grado:etsi particii hoc comgluttiles et multu indigide fit nixia uino eleua ad media3 regione: sed manet iii infima regi de Spe terra: et tuc Ipter frigiditate acriscduertis in aqua et fit ros: aut si innata est frigiditas aerios licerit pluuia:etsi non est lata frigiditas acris et materia est nimia: tiicerit caligo et nebula: si Soaliqua impstio fit sub terra sic q, vapor remaneat in rata ultatibus terre: tticeps rig'co vertis in aqua:et fi utriuitet etianvapore super terra eleuatu et codelatu modic filii nubeor et efii 3 in elevatione vaporis aque stup terra apparet irio: et quod om dato sed clino pitis ibito modio fiant impressiones an S; istio vel cd sit milib':sccius gi Oim impii ionii dumidas, vapor est materia exponedo sicut pii':8qiam remancti substat ilia sua: sicili est in amittorie iriato et batone :sed i aliis corrupitur sicut qn fit grado ista pnt ex sensattio effectib': et cit cosideratide rotiis imieitirliviacm' eminoia ista fieri: et op3 ea rueti h materia ex qua fiantnaee potest colle sueti orbaberi mod'Sponedo vapore esse cum mutes, tale: ideo assigriam' vapore tali ii esse cain, Vrtia actussio et vltinia troii niti eteorologicarii impressionii vapor est materia vel ex datario: et ista pis p conclustones predicta .i dede differetia istaruph :qr in inuitio differunt:putat qualitatib': et uinat illis coeueii ixit: puta in modo generanditiis retia latio est calida et lucaret vapor est calia' et dumia et sicco uentura inibo in caliditate:sed differuiit in bunitdistate et siccitate.Ite coite ivsitabo i leuitate: qia bosis leuia: d differsit: v vapor est misi' levis. stet subtilitate cdueniue

ii abo sui subtilis et pspicina nex cretio sit ni agis mill

Ad rationes.Ad primabu dicitur vapor

nil ilestri legatur antecedens radIbatione dicitur m est cresposuit et eleineratini ire oportet quod omne elemeratum exo innibiis ele ne tisi est et copo sit luci aliqua imperfecta sunt coposita dii ob' Ad secti da: dicedis in habet distincta narilia anarii ra cuiuslibet elem eli: sed qnm magio assimi, Iaiis in aliqb' qtialitatib' viil O alteri elemero sicut exhalatio terre astis si ilar:et vapo iaq. Elia tertia: sic edus ci exsbalatio et vapor no sic sunt materia q=setri per mancarit cum bitia a fila substitiali in ipso impressionibus:sed qualido ipse mi presstoties habeti talia minia substatiatem dimis exhalanonto vel vaporis piecorruptis.ciud quartam cit iritur de loco:dtcedia q) inter partes aeris: dato quoa duo corpora nolint ilico de loco adequateri oecedi fili hona ines in miret hic aere vapoiosum niec vapor est imaque uoci inter hiat homines. Ud quinta de fontib'aiegatur cosequens ti*:qi aer immediate pδt transmutari in vaporem: et postea vapor in aqua:et sic aer erit materia iis mota etiam baei possit iiii mediate corrupi in aquam qr viruin elementu potest corrumpi in aliud: ut patet secundo de generatione. Udaliam,quando dicitur de ex balatio ite ae talia sulit igneo idictauqinon: sed bene igiteat sed no sunt ignis: smo sunt mixta imperfecta. De ultima rone fide galax tarsagdtur alias virum opinio Tristo. sit vera vel non etc.

Ecimo queritur. virum impressioes

ligiti teque getierani sursu 3 iii aere fili naturaliter det arguitur cilio mira 3 taliam iit de natura ignior Mergo ista noli generantur in aere naturaliter:cos quentia

298쪽

quenda tenetici aerii Sel locus naturalis ignis etia si ibi

generare it iraturaliter deberet ibinianere tali lii loco naturali:quocus tiaturalis gnat toto est loc' naturalis genito sedatis p3:qrtalia uit montagilio: ergo et natur 3: pnna tecnet:qinatura est pucipiis motus. Ecdo lic. moti sinoanes nivit ab age te extrinseco: igit nonaturaliteripit terret Eqiq6 naturaliter fit ab age te iiii risere: qi natura est pncipiueius in quo est: sed ano Ibat ei inflini aut pcalore igni ommulacii. Tertio .sisterent in aere naturaliter: tuc etia fiea sit abstere: ans est Disanxquia tunc aer riceret aerei ex ipa sis: et noti ignem riecflanima:etia quaerest humidus tetrale irripietniones pusu calideet sicce collaqueti principalio patet quia tio videtur aliud ages insuperire parte aeria iam aer, clauarto.talia fiunt a casu: qui aut in pauctorib' tergorici naturaliterico sequetitia tenet:qrosus et fortuita distinguit: tur iratura:sed antecedens p3:qrvalde raronunt huiusmodii in premioneo nec senia nec frequerer: ideo a cani: patet si dissiliitione casus. Quinto, talia violenter fiunt:qi ita ilia propter violentia frigous medie residio ppellentio vapore vel exhalatiorie calida et siccam genera in nubibus:etmulienam me mouentur adlatuo nec recte sursu inacc recte desissum propter violentiam in generatione ipsolum ete,

Bii oppostrum arguitur. iaam adsensumvi

ce inius D fiunt superius in aere: et qd sunt queda species in uniuerso:ideo oportet qoliant naturaliter: consequeritia pitet:per illud quod dicit cometata tot lacundo phyllieoru Lqdnulta species uniuersi fit violenter nec cam, et eo firmatur: qisi ion' tune agena non ageret naturaliter in sibi dissimileaisimilando ipsum sibi:hoc tamqueo est fauomicosequetis tenet:qi ista fiunt pagentia naturalia approximata pastigi nisi naturaliter agant sequitur pio potitum nec obstat q6

agenti sint extrinseca a passis: magunt a natura 3 tibi pii intriti larum agentibus.

In questione ista primo videndus cst dea

videntibus vel experientita q c6tingunt circa generationessiraliu3.secudo videbitur de caulis dertio de modo gnia tiois.

Me primo scicii dum quod tales impressio

nes ignite differiit in magnitudineet paruitatevnultitudine et paucitate. undeqssi generatis valde magae fiam me sic Psiton caliditas vel claritas ae si die a foret in nocte: et qn fiunt mirio reo.Itern differ ut figura:hqnu apparent sicut

stelle cadentes: et cito sicut globi saltanteo: etquando sicut canaeae: et q, sicut inanipulus ardena: et sic multotiesviserunt ut legitur in diuersio distoli, a Stern differ ut qualitate vel dispositione sicut densitate raritate veriolo iemam q&ra queda sunt magis rubri: et quaao v sunt magis clare licui remissa flamma: et qfiid sunt ciliter mobiIes irem apparet fugere qua do doleo voliat capere manibus: et hoc fit pumoabilitate materie et mouetur p aeremong p nianitro1er moavet ipsas ulterra: et aliqua tali sui de materia viscosaret sicut vult diis Hibertus: qn venenosa: et totales implestioeo lodant quandocue piopter ventosita quidlhomines iedulis ab ipsis:qi decipiuntur:quia quasso id sequiitur tales talia delas ac u candete ducant eos per viam et inspiciunt cande ac tantum qi, obliuisciitur devia recta et venitit ad aqua .

Quarto modo differunt iste implemiones motu:M quedain. mouenisur stilii: eda deorsum .ste plures mouent ad lactet quado quasi altando tet faciunt sonu pili otii in aere.It: differunt tepore se duratiotiemam quea a satio momentat nee traiiseunt: sea alique durant diu: puta per mensem et per annum:et quadom sunt tempote magis sicco: et tunc ventoso sicut tempote pestilentie iam te fiunt: et plureo et mitiores in alijs temporibus.ytem in temporibuciliaternieatis: sicut invere:et autumno plures fixi tit qua in estate vct byeirie: et maxime plureo fiunt in autumnosi tem differunt loco:quia quedam sunt in locis calidio et humidis: magio quando Ioaca sunt humida humiditate aerea et pingui: et sepe ubi sunt cadauera mortuom uri et quando super nauibus et mali anquirim:et super comas equorum:et quando appaetrent insuperiori regione aeris: quando sue vero iii infinia: et

quando sunt ita latico quod non solum de nocte apparet: Raetiam in die.

Me causis aute istimim dictum est asiqita

liter prius: qica materialio est exhalatio calid et aliqua iiiiiiiiiii viscosa: sea ea formatio intritiseca est aliqua io inia subra stantialis mixti tinperfecti:cui non est nonaesi substatiale impositu. Et ex istio p3moeo illiptest ioneo ignita sunt eiusde ii speciei: si differsit accideraliter per accidetia et per causas extrinsecas: seaca efficieno qnq; est caudin vel caliditata: sicut quo in superiori regione aeris fisit sta in me et dindi. itiai cem causa est aliqua caliditas aeris et stellarii sed aliarum causa estauq caliditas materte: et fregii scireti statis pellens et compiis mens calore ad intra:qd di peranti peritia sim vel per circonstantiam peti et instuetitie celestio:et coii stellano ii eo per lumectii ueritia niuitii effici sit talia: sed ea filialio isto* estppter gnationem mixtos perfectorum: nam imperfecta ordinatur fi nauter ad perfecta: et etiam a apionosticandii futura finalia teroidinantur ni dictit mulit naturales tr quJao est discursu ostellarii in cliqua parte cetiae ibi postea euenitit magni venti: et ex ventio fiant procellae et tepestat eo maris sicut vult inlinius .et qucue inagnesta in eoeligit Simoitalitates futuras aut bella aut guerras: et quandoq; desigilant trast ut uitate siexit qua docandele apparetitumni alii naut5,Getieea Dicitae hec designant tranquillitate. Ex istis Oibus ponis ira clusio responsalis ad quitu. q6 oes filistisiones ignite ubicu, fiant stulit naturaliter ipbatur: qiota cause suntliaturas leo: ergo etiam effectu causam naturaliter agentili: asia puci iiihil aliud hic rur meri naturalitera eta fio pt3 expdictio. Ercofirmaturici naturalis estgstatio holo. ergo gnatio lina pressionii est naturatio: pila tenet antecedens pn: ex hoc mois gitatio fit ex materia et forma que sui naturalia. Et ideo dicimuo istagnatione esse naturalem:linon excutitur ignis de lapide et ferro mos dicimus istud fieri naturaliter.

Tunc de tertio principali scilicet de modo

quo fiant est dicetidum unde dico primo: qn talio exhalatio est .ppererram et circndatur a frigido vaporevel aere:tisse apparet tales candete: qi talis ematatio per circuri stans friguo fugiendo pilum mouet et coiisteri saturet magio calefit: vvirtus unita est mitior seipsa dispersa: i Sapparet tuli cypter caliditate queda lux ignita: et qi vapor vel ex atatio eleuatur ad meaia regione: et tunc Npter maiorem frigiditate ibis ad exprimitur et copellitur quasiviolenter:et ex hoc ignis et apparet stella cades muto non sit. Sed qmnascedit vapor vel

exhalatio ad regione aerio superiore: et tunc si in una parte: puta luperiou: ex calidit te illius regionis igniatur et innas metur et ex illa fiamma sciteretur alia stamina: tunc stamina apparet discurrere letati quado simul ismiitur et vitiuntur tales exhalationes:et tunc apparet magna st Ima: nec apparet tunc motuo a sursum usq; ad deo isum: qi totii sitaturignitur

siue unitur:etqn supio et exhalatio est elongata: et igititur insuperiori yarte: et cito in animat in ateria3versus inferius es superius fiamma consumitur rettuli capparet tali stella casdens Quis nulla cadat: et si materia fuerit compacta in alis quibuo partibvo: sic CS habeat globoo et nodoo et parteo iii termeate no iret ita compacta laamagio rare: tunc apparet Rame laltare:et quasi stelle saltanteo de vito loco ad attinet si materia sit inagio densa vel continue aduenietis noua ad endem locum et tunc diutius durat cimqnet incocte loco. et csidi fini comete diu duranteo:et stres eause postibiit reddi de multitudine et magnituatne et defigura et qualmite impressionurnam in locia calidio et humidio magis abfidat matere et iacue in locis frigidio: et Opter hoc plures si itinestatem in hyeme:et plureo iii autumno S ui ei tale.

Ad reis es Ad prunam negatur colis vcn

tiaiqin6suruigmo: sed sunt ni ixta impfecta:etetia igitio potest iiic naturari griario uis esset extra locnsuit. Uda iij concedisco fiant ab extriti seco:tii passii cofert illi agetivitn. Et iocii naturale sit ageti agere et materie pati thoc naturas liter dicitur fieri. Et quando dicituri statura est piliae pniei' etc. cedit: et sic ista dab principiti in materiale intriti fecit: et forma gestiti: Quis ageomeri textriti secum .cIdali ahq fidis fierent iii aere etc. cocedit inediantibus suis qualitatib' et illediantib'illitatibus passi iet qualitatib' stellarii. Editii probatiotienistineno fieret etc.dicedulaebii fierenti aere saperiori sino ectipedimetia: et Ouio aer sit dumia' tu rio agit

299쪽

b T monis in primu meteoror v.

per umiditate istas impressi Seo: seducauditate cum altis cocurrcntibus. Dd alta:dicendunt id si os illita fortuna uis raro Santiquia non olaque raro fiuiit fiunt a mulitia Adaliam:dicendum:qd non oportet qGergo fialitvloim tarsinioscantur violetitetqui statio motus bene fit ab aliquo asso da generalite.

indecimo queritur utrum de

stilocte existete serenitate appareant hyat' i et voragines. Et arguitur Ono: qi ista ap parent existente vapore eleuatoret quadod est aliqua nubeo inter nos et celsi in aere: stigii lio exfite serenitate:ontia tenet: et auo p p3 in utera: qist nullusvapor esset nihil talin appareret. ciuissi sic:tunc color possiet apparere intenebris melius inlunitiae: agis est falsum: v color vide finediante lumine tantia tenet: qi laratus et voragines et sanguidinei colores apparent de nocte: qnno ei lume. Tertio arigui f. n Ino debetit apture seumragines apparere in celo: si licetuite sequitur j sensus deciperetur debite approximatus obiecto: qi est cotra Eristo secundo de aia:cosequentia tenet: quia si appareretit aperture in celo Tum non possunt esse: seir sua decipitur. Quarto idetur qdisti inagla desherent apparere coloris viridis fatiguitiei: qutiatum estellarii magis causat colorem vii idem: siiciat patet de sole itemepore apparitidis iridio:igimi etia inita fieret de lumine stellarii ni aliquarum.

oppositam videt tir esse Aristo In Iitera

et alii philosophia sitiet sicut Seneca itaqstioib' naturali b i.

In questiola cista: prillio scietidiim quod ae

riolare nitate existente apparent in celo statimae fini quod dicitiinest in precedenti questionempparent etialia colore 3:et qufido id audiuntur solii de quibus nunc specialiter est dicedit .via deseretillas inpio posito denotat priuationeta ubilim licet non innixi simpliciter: tnnsultaru 3 vel iii militi tu diri is iret glutuduie: sicut tranquillitas no signat priuatioi:eoim

'mino igitur de colaribus enumerande

Coibita experient ae siliquando Iam per

marum siue apertumiita; in ista apertura apparet una Pfunditas: que si sit parua et obscura:dicitur hyamgiet si majgna dicitur vorago.s Secunda experientia est qd a cu in celo apparent colores saliguinei et purpurei sine punicei. Tertia et perientia est. cfim e alio mutatii coloudisiectapparet nigiescere vel rubefieri: et similiter linia apparet aliquando sanguinei colatio: sicut in eclypsi. Quarta ex jyerientia est. maliqn prope solio omnes apparent nubes varie cevel purpuree. Te caub Paris et vors gine possunt eo due cause materia ira illoscis .ipib' pria ccxhalatio subtilio mixta cit vapore.vel vapor tacdelis ad natura ex balatio is qua do exhalatio frigron af

prima est cadae regio is istii 3 va voicco densaias: siue etia codei iviis aes rem:et cuboc aliqlta alia causa contigit primisto .salie stelle lucrates super illi materia:et ex hoc apparet umet extreamitatibus huius vaporis inagio q3 in inedioppter desitate vapori sua medio: et ui qylmite folio:qicii uetatis fiunt de respere vel de mane: qn adhuc sotiucet in media regi oe: i ista

pael icque est stipia nos: et inciti no luceat nobis:etissit oluit pi

bigis appareret. Et ex isto apparet ca forinatio:et mora geliteratioso talui vapotii. v si non est ibi corruptio vapolis vel exhalariolo sicut in inflamatio e ubi quatur flama et comi mpitur dolatio: sed est queda apparetia: eo citiuiren appaetret in extremitatibus et non in medio propter defectum ii, initus adelisitate: et exigo capparet re totius:etpercosequesic sotiucet in media regi oei quibus da altionsontibus: ut

philosophia oci tali sisti existet

nil beo impedirent lumen ne nequedam profunditas sicut apparet in picturis quod eo, torniger apparet profundior vel remotior aliso coloubus magis lucidio. Uinde notandu qdrion solii est refractio lunii itis: eu reflectio: d quedam ilicorporatio luminis: sicut et nuthes queda 3 luminantaeter isto p3 causa coloris:qi vapor de suo aliquantulis coloratus recepto luim ne sicut apparet: auio non sit verus color sed lux vel lumen propter trispositio:

tiem diaphani sic apparetio: 'ter hoc paret: quare aliquanado apparent saligultiel coloris: et estpropter densitate exhalationis mixtecti vapore.Sed stiaqueari balatio esset clivapore: tu cappareret albedo: et ex isto contingit stellas vel tu iis qua domapparere sanguinei collatio:qua dotalio exhalatio adusta interpoliis inter visum et stella in vel lunam: et ex isto apparet quare sol apparet rubetio de niati vel de vespe. his etiam Oibus apparet conclusio resposalis ad que situm side nocte existente serenitate apparent qua domi pastus et voragines: Mohaturi vcause appareti equo sunt exi stente serenitate stet effectuo:ona p3 perdiffiititione cause: qi sideius esse sequii aliua: sed fis p3 ex dictio CTune deaeso sodesonis vel sono: et solii de isto qui fit existente seres nitate:quando apparent inflamationes: et non detonstruo. vj aliquaudis sonus quasi vox tonitrui vel tube: sicut dicit Seneca : et cito audit sonus diuerso*modorusicut fragor arborum multaet simul cisi sint voces holin vel bestia*: sicut legitur in bistoriis domano*: qn vetia sit sonus sicut teli ponati vel sagitta militer naule. causio istorum dicendu qs aliqnstini lucra miraculose: et aliqn naturaliter licet caemet occillia vii dicit Plinitis qGolaittanimi ex certa ronem a nifesta nature abscolidita nobis: sed pol diciqd taleolani fiuiit ex collistoeerba latio io cit vapore vel aere: ut qn subii

lis exhalatio uludis sub vapoic subtili et 'primit et petit exitii sitic fit sonus: sic iit qn ferrum istutu ingreditur aquantile bene fit stolius. Seditic de varietate sonovo 3 dicere OFm di iter sam dispositione collisionis talin adiuuiceret qni3 propter tali ii iii flammat totie:qissama que nititur ascendere facit quasso sonii in aere sicut stamine candelire inagnarum. etia potesseca virtuo constellatidio specialis:qr sicut in gradinibus Dropter constellationes diuersas fiuiit figure diuerle sic etiam ex eis modulatioties sonorum fieri possunt.

)mer doc ergo ad rationes,ad prima dices

dum esto serenitae non excludit vapoie vexilube:sed multitii dine. Od secunda siegatur ona: civisum est Iumdfacit apparere coloreo:sed de die maius lumen impediret illud inimis lumen ne a remotio a eat sic nobis. Eiud ali quando dicitur: tuc sensus decipit eo cediticino est sumcleo approximatio Cria alia dicta est lain causa quare talia apparent coloris rabei et non viridio etc.

3 ictii est io XII.

sodecimo queritur utrum

niet sit de natura celesti vel elementati: puta qd sit exhalatio ignea: et arguit pilaino qd non sit nature elemeis tario:qi nubia impressio eleni elatario durat tamdiu sicut cometa:ergo cometa no est nature ciente tyrio: colaquetia p3deseibantecedes a bashq conieta durat qu* p sexpieses: et exhalarides et ima prelsioeo cito committit; sicut p3 adsensum e reo.ota impresideo elenietaris nature sunt variabileolio manetes sub conmili dispositioe: bsomelandestvariabilis iste eteretia

tenet:aiis quo quo ad prima pqrte Dinducendo: et qua tunia discui apte patet a senis3.LCerno .cometa mouetur circulariter:Deio ipimo ignita mouet sursu ni vel deorsum vel ad latuo m cppiluo disin est: ergo cometano est ipressio xlenierario: ntia teneratio I plinia pie p3pp leuitatemvelypter violetia mot':sed cometa mouet circulariter: vi patet in litera.Elaeuario.cometesint uia grae significatio iolonge pistantis a piesenti tergo comete supinature celestis i pntia patet: qi celestia sidera sunt talis coditionis: et elanielitare irrumpiestioneo sicut rubedo matutina cito traseii teteosuimini sicut effectus significari, grauinto probas quodno trahalatio igit ita:quia omnis talis est pauca vel mult*: sed comeranori sit prete miliolybas: qis cometae et pauca statim cosumeretur.st multa: iterii tota esset istilla: quia statim totus

accederetur penigne:sicut alius ignis: atticuo magii aet

300쪽

hdiisa sit materis. Sexto .st sicitus te exigalationes ita altea laesidereti sicut appareret coinet arvoq3 exhalat toties trδsirest media regio ite: peuius frigiditate copii niant et igniatur: et sicco sumerent vel repellen et no videreiis ita altesea piitia teiret: qili est ei alatio:oportet vita alte ascederet:*tsi vides falsum CSeptimo. si sic: issetio semp essent ostre ngurate:q6 est falsinniantia tenet: vexhalati desiicistit sempco similiti figura*sed diuersarii a Getauo.st sic:cii nioueat circulariter: sicut p3: vici mouerer natur lavrvioletermo naeturali terr qi ascenderet directe usin ad locii ubi apparetetudest impedita ibi: ergo potvltra ascendere et non circulariter moueri. hqdixere violeter tybaturqino posset eausa tandiu durare que causaret motu eius uniformecii motusvioletuo iiiii iesit tardior .

oppositi im est Aristo. in litera ubi post

improbatam opinionem antiquorum sic dicit:cu igit tale3 conderitionem inciderit supple exhalatior pter superiore mos rumpimcipiti igneis mec sit multumvalde ui ecpauculae cito consumas: nem debile ne cito extinguatur:tuc fit cometatex quo patet qG sit exhalatio eiemetaris et ignita.

In questione prisno videbit ur nunquid sit

nature elenielitaris.secuti do an nature celestis.

Circa primum riui es erant opiniora

de Anaxagoras et Democritus volebat q= noemet nature elementario:sed nature celestis:quia eget coniunctio planetarum celestiss. Plia fuit opinio pythagorem esset una stela laru3 errantist raro apparens Cetra radios solio. Eicertia opinio erat in pocratio et sequentium eum q6 stella comata esset de natura celesti sed coma sita de natura elvinetari. sed iste opiniones improbantur in litera: ut patet ibi de Ciulia fuit opinio Senece q6 cometa est una stella non de stellio mxio neue de quin planetio mee sol nec lunaised pieter istas una diuersuin et varium habeno inorum. siet ad arguntenta que possent fieri: Revo det Senecam couis alie stelle habeant mimasphericaetuo appareat coma alia rugameli costi tela venit eii cauda q est ex parte radiorii sic et ipse fit spherice formet sicut et alienesse. Sed ista opinio nova leri quia

tunc deberet vitaque eme sic appareo et diffunctere radio et no solii hec babel e coma: imo etia alte stelle celi que sunt inagio lucidi deberent thabere maiore cauda. rastergo resspona udii aliter ae forte habet ista caudam in aere propter exhalatioeo Sesti octio valet: qivi arguit Bristo .cotra bipocrate in litera: oporteret ut aliquando appareret sine tali coma: quod experimur falsum. e Pio ista parte questionio

sit ista pii macci clusio q6 comet in substatia mand est ali qua stella nec deitatura celestiu3 qualidoq3 appareat apud stella celliprobat:qisteget de natura celesti: tessem p apparareret:et esset intransmutabilisvetad minus appareret omnian nosse a consequens est falsii 3:falsitag patet de se ad sensu; consequentiae patet:qioeo stelle celi vel ptes omni anno possunt apparere salteistest quado in impoli onte nec eque velocem dabent motii cii sole.et ne esset de conietio dappent de nocte et in diuersistpibus:ergo veniunt super ou3onte et noeque velociter mouenscii sole alias semper ement sub radiis solis et no apparerent cuius oppositii experimur. Sectida pars coclusionis patet si experietia visus qua ponit Tristo .in litera:vnde possibile est linea rectam duci ab oculo recte ppe initium cometerasvada liqua stellam ceti: et per tale lineam recta apparet stella: vel si sit fractio radii pεt sic fra agi m adduc appareat ibi. Ex ista parte conclusionio:et per

probistione:patet*possibile est eu de eo metu apparere in ta stellas multu distantes respectu diuersorii hoini in diuersis locis vetori Nntibus uia uni in vito ori 3ote potapparere cometa ppe occasunt solistet alte rippeoitu solio: et si tu clis nee recte ducant ab oculio utrolucue usu ad celii prope initi ii comete: oportet v lince iste inter secetit se .ppe initi si conteteret siles cedeteo pced it ad diuersa et stellas: ex quo patet B positis. Et ex illo p3gi cometa asin rei veritate est et sub ,odia cor apperet extra 3odi acti Spe stella versuo poli iret contingithoe py diuersitate aspectuo boli te tertio et isto p3:quo a Tristo.no sim cietiter Dbauerit alique cometa oluo estv ex tra Ddiacii et vernis polii pili aliquis planeta pol venireaepter ea quiderii tholeo exsilieoaepe equilioctiale vel interra sub emnoctiali eqrboreo ibi exules poterat videre cometa3derat sub Ndiaco epolii:ergon Soportet quod sit extra Di, ter apparitio ite. E, diceres cometa mouer plurib' moribus sicut mercurius: sicq6 iio oes eius Motuo cognoscimus sicut ilectitercurii: qn forte apparet qescere tet qucue extra radi os: et sic oote se stella celi. LSed cotra istud:qi saltesii mercurius quiesceret ad logii ma notabiliter: sicut vi, demus de cometa ad n6 est si ivile. Et p- firmari eo, clusio pp tocia: qi nulle alie stelle appareittit appinque sicut cometa umo sub luna appareret cometa sub qua iid est stella sed elemeta. Iterii qum plureo apparent eo meteoni hol:et ita oporteret poni plureo stellas qd est falsum .c reae inclusio est: cometa est de natura e temerari:et est balatio ignita et hec rnsalio ad seda3 pie aiiest 6ae: probas: quiid est deuatus racellippinissa: et est alidamiporalestiis bile: igis est de nastura elemetari: pnatet et :cissolo coiporallo materia sit De natura celi vel de itatura eletilentarii ut p3en primo celi et pilabilius: ansa, sed apte pyadlatissim: et patet inliteran Eristo .et * sit exhalatio ignita p3 etia in litem: et etia .phat:nori enim potere ignis in sphera sua: qi iste tempestaud scin per cometa mec aer pol poni ea derone nec vapor diti duo: qi istenci ita alte ascedit:id relinqtur q= sit exhalato iginta. Iuxta. qd notβduae perperietias uiuens utar multe differet te cometarsi pin diuertitates exhalationii:qd est signit * suiit ex halat eo ignite. Ra primo differiit magnitudie: qi allii sui vili ita magni sicut apparet sol vel luna: alicii sunt ita paruiae vix potuerunt videri nisi alicio e limat oculos: et Dic apes paret coma: ut dicis inlitera.yterii di meriit multirudine:qicii in se sunt pluresssut in pluribus appet vi solus cme. certio disseriit figura qr aliqui sunt quino habet coma die spersam ei reliqua sed versus una pie solii: putaver suo in

feri':et illidiculir barbatir vidi i literaretos tu emina apparet retro: etluc dicitias stelle caudate. Et accidit quidae talio canda est magna cur dicit Uristo.de cometa cuiusvestigiti exetendebas pinea in celi Quarto differant motu et quiete. vlla de Seneca dicit qd aliqui sunt iid mutant locu et taleo nohabent caudam: sed comam Sterum qui mouentur diuersi mouentiquando versus oriente: l vi in pluribuo versu occasum et sepe transuersaliter tet quadoq; tardiuo quam fit motus diurnuo saltem: ut apparet nobis: et qsiq; velociuo. Iterum differunt loco: qi aliqui apparent altiore et aliqui apparent terre inopinquiore3.Iterum aliqui apparent subpartibus ceti septetriolia lib': et hoc seo tuo cet iligit: et sepe in via lactea: et raro alibi iii atrio locis sterii aliqui diu durat: sed ad minuo durantu .vi Si eo: ut in plurib':et inagio doce

regi tita dies: ucet Seneca dicat plaxime seovel pdimidi viii anniti sed hoc iaci notatur ab allio fore expili Ire st differsit: qiqnq3 conini liter apparent quassu totii teptis apparitiornis: sed alii diuersificalatii claritate et ita colore: cicontinue erunt minus intensnexqvibvoloibuopatet ae sint emaritiones igniteret non de natura ceu .

Ad rationes.Ad primam iuIta impressio

diu durat etc. conceditano de alijsa conieta: et cita coli cedit de cometa * iii eademateria omnino totaliter iid tu diu durat: pedo cottia uani staccessi ollegadite tu noue materie sicut lampao vel candela potest diu ardere nappositio siemii oui olei .EDd secunda qndicebaturae omnes iniri ideo etc. coceditum et ficetia est de cometis: lino quad totaliter corrumpunturi et quandom secundumipartani. d tertia rumometa mouetur circulariter:concedituricula hoc est propter morum aerio continentio exhalationem et circundantio materiam conietes et no ascendit viteriusiquis materia sua est minuo leuio comateria ignis lix sphera sua: tita descendit:qi materia leuiotest aere inferiori. etiam potest dici qd motus iste: quo sic movettiremet sibi naturalis per virtutern influetie sibi infuse Ud quartam dicetur in sequenti questione. Via quintani.quido dicit co materia sti minus pauea: dicetiali quod non sed continue additur nolia: et sic retinuat et moderat Materia a natura q6 no tota simul accendas: nee tota est ibi uti sed una pars ante coiisumitietpost venit itera recte: sicut flamma in lampade apparet cintinue ec ma agna quotis totis oleucdsumat. CRaalta siste etc.Diceduqd vermestret tamen non oportetae ibi accedas:quia est sorditis resistentiae: sicq8 θε pSt ccipelli inferius tetideo ascendit superiu3 etignis ibi melius. statis quado dicis sti manet