장음표시 사용
411쪽
siodus ιιιδο- θεοῖς δἰκ dixerit,iis versibi a Fos recitaui paulo ante Na ille noster H pcri id est pro timore sui S Aristoteles j quas timere debeat. ιι i is
Plato etiam in eam inquam Plutarchus scripsit sententiam Hesiodi verba in- , u. h.
terpr elatur, perindeque accipit, quas Vereri ac metuere principem oportere isto. dicat, ne cui subditorum temere talia ex causa & contra ius poenam infligat, ideoque Dicen virginem verecundam vocari. Platonis verba reseram, δὴ ἔ-ώρο - δί, dis ειδρι ηπάντ ανδρα ipsi s 3 μ n li εο Sν φ Mχω ' ρ υμ-m Ouia in G,μ- ἀκ-ε λω. . m seras γυ ιωδῆς δ. κου ubi malim αι- σοι Rίκη &c.) λεγεὼι τ o, s ὀρmm . ψαλs x ἀλύ δίκη mitim eto a subi legendumnium muna voc Cicero quoque' licet differre dicat in omni, tib i. . D. ratione habenda inter iustitiam & verecundiam,quod iustitiae partes sint non violare homines,Verecundiae non offendere,in quo maxime vis decori perspiciatur,attamen satis ostendit similia propemodum ac gemina esse utriusque officia, ut mirum non sit quod timorem seu verecundiam iustitiae comitem di camus. Hoc autem sic accipe,Vt tamen iustus nec quidquam sibi metuat, alio- γqui nunquam esset animo tranquillo, cum tamen ex Diogene Stobaeus reserat
haec verba, quibus contrarium probatur,ὴ λω δικα oum η πουλλl
Hi ψυχη. ε γὰρ - M. μή -ο iura αν ζω ἡδονὴ - i, i in Et sane sibi quidquam a subditis metuere,tyranni est: subditis ne quid incommodi adseratur metuere, id proprium Regis esse noster Plutarchus his verbis paulo post docet, re γ 'μ δεδίου- οι c-λει, υπ ρ ῶν ἁ ρχοἀίω, οι δἰ
Quo autem hoc ωγλειώ, id est utilitatis verbum referri possit,equidem,ut verum fatear, non satis video. Nec tamen sum nescius eum politico ac iustitiae cultori finem , &tanquam aliquem scopum esse propositum,ut communem utilitatem procuret. Nam duo sunt fundamenta iustitiae, primum ut ne cui noceatur, deinde ut communi utilitati seruiatur, ut ait Cicero , & ossicia iusti vitae pertinent ad hominum utilitatem, ut idem ait, qua nihil homini debet esse antiquius. Quamobrem ut Plato scribit ', Rικαοσιαίου τε bi S δίκα -- ἀγαθον τῶ oνI,- κρειτ',Aπώθχ- ξυμφερον,ακεια δὲ φ πει Uri iras βλπη Iustitia bonum alienum est,ita ut subditus commodo proprio spreto,magistratus & principis utilitatem sequatur,& vice versa magistratus
aut princeps verus, non quod sibi expedit,sed quod subditis utile est quaerere,& propemodum captare debeat. Quo pertinet ille Ammiani Marcellini Iocus),vbi tradit nihil aliud esse imperium, ut sapientes definiunt, nisi curam se- , lutis alienae:& ille alter',ubi sic ait, Finis iusti imperi j ut sapientes docent, utili L M.,o
tas obedientium aestimatur&salus.Ex horum sapientum numero Diuinus Plato est cuius in eandem sententiam haec verba sunt', τι o τω om λλη ι- άρχον, ου a M. Iulii.
412쪽
biolyc. rem Cicero 'Rum ita scribit,omnino qui Reipub. praefuturi sunt duo Platonis
praecepta teneant, Unum ut utilitatem ciuium sic tueantur, ut quidquid agunt ad eam reserant,obliti comodorum suorum: Alterum, ut totum corpus Reip. curent,ne dum partem aliquam tuentur,reliquas deserant.Vt enim tutela, se procuratio reipub. ad utilitatem eorum qui commissi sunt, non ad eorum qui, bus commissa est, gerenda est. Quamobrem laudat Plinius vota quae pro imperio Romano Traiani temporibus nuncupata sunt,quὁd cum antea nuncupari δε pro aeternitate imperij,& pro salute ciuiu,immo pro salute principum, ac propter illos pro aeternitate imperil solerent,sub Traiano tame suscepta fue
rint in haec verba, si s ENE REM P vs. ET EX v Tl LITATE CIvIVM REx Is
set T. Haec Plinius, qui & paulo post ita scribit. Capis ergo Caesar salutis tuae gloriosissimum seu etiam ex consensu deorum. Nam cum excipias ut ita demum te Dei seruent,si bene Rempub.de ex Vtilitate omnium rexeris, certus es te bene
Rempub gerere,cum seruent.& post pauca, Nec unquam illucescat dies, quo pro te nuncupet vota non utilitas nostra,sed fides Caesar. N ad finem panaeqyrici. Quo maiore fiducia iisdem illis votis,qui; ipse pro se nuncupari iubet oro& obtestor, si bene Rempub. si ex utilitate omnium regit,primum ut illum nepotibus nostris ac pronepotibus serues,deinde Sc. Non ignoro etiam politi. cum quemlibet,iustitiae beneficio &idoneu imperio,& aliis hominibus principaliter ac praecipue utilem,& sibi quoq; per consequctias fieri. Nam &apud a libra .is Xenophontem id testatur Socrates,ubi de iustitia disputans sc sere loquitur,
fis in quoqi iustitiae laudes sumuntur, & ut est apud Platone ,'ium seu rem μὴ cii ὁ μ ὲν dam tam ἀ δικίου ἁλουρύ ει &c. Denique in iure vel constituendo,uel reddendo communis utilitas maxime consideratur. Iulianus proseistb multa iure ciuili contra rationem disputandi pro utilitate, in se. I communi recepta esse innumerabilibus rebus probari posse ait F. Macer pro- , . L M pter Vtilitatem pupillorum constitutum esse ait ,ut mandata generali iurisdi V viti istione cognitio de suspectis tutoribus transeat, cum tamen ea nec imperii sit. F ι. em --- nec iurisdictionis ut diximus in comentario De diuersis regulis iuris antiqui'. a Ulpianus autem , in rebus nouis constituendis euidentem utilitatem esse de-DHri . bere, ut recedatur ab eo iure quod diu aequum visum est 'Papinianus' quoque ius praetorium a Praetoribus introductum esse adiuuandi,vel supplendi, vel eoris μιν. reg. rigendi iuris ciuilis gratia,propter utilitate publicam. Quam ob rem ipse G - Iba. litatem iusti & aequi matrem ab Horatio nominari credo,cum ita canit rinst. prine. Queutaria esse fere placuit peccata, laborant ι LT. D. δε Cum odientum ad merum estsensus moresi repugnant,m S ma 1. Misi a xtilis , iusti prope mater aequi. M.t. Sane Cicero ' grauissimeqtie& veri is me desendi ait,nunquam aequitatem ab
, L. T Τ utilitate posse seiungi,quod ipse,ut illud etiam quod ex Vlpiano retulimus, de
utilitate communi interpretor, inter quam de aequitatem nihil interesse vel ex eo Cic
413쪽
AD L. I, DE IUSTITI A ET IURE D. 3 s
eo Ciceronis' loco satis apertum est,in quo sic scribit, An tu qui tam diligenter . ρ .c.riis.& tam callide verbis controuersias non aequitate diiudicas iura non utilitate communi,sed litetis exprimis dec. Sic sententia utilitatem habere dicitur ab Ulpiano' quae habet aequitatem, ideoque utilitati strictim iuris rationem Iulli pilianus opponit'. Quamobrem siue quia iustitia ad communem utilitatem respicit, seu quoniam utilitas aequitatis mMer est, Videri posset non male vult ist.ae. talem cum iustitia copubri a Plutarcho. Veruntamen, ut quod sentio proseram, hoc utilitatis nomen cum iustitia, cum temperantia, cum verecundia non satis apte coniungitur, uod tantum abest a virtute, ut ipsae quoque aures illud refugiant, praesertim cum ad ipsum non applicamus alterum communis nomen. Etenim ut recte Claudianus
Iustitia utilibus rectum praeponere suadet. Quamobrem utilitatis vice, sim omi. plicitatem, iustitiae, temperantiae, verecundiae multo gratiorem comitem demus, de suasore atque etiam auctore me iam non inpελείας, id est viilitatis nomen, locum licet diuturna possessione de velut usucaptum retineat, sed ψε-
λεια id est simplicitatis verbum sedem amissam recuperet,& in pristinam possessionem restituatur. Nec enim dubito quin de in manu scriptis libris, si quis eos attente ac diligenter inspexerit, huius vocabuli non dico vestigium,aut iudicium aliquod, sed corpus ipsum integrum appareat, facileque deprehendi possit. Quod si aliter se res habet, ego tamen rationem 3c titulum omni possessione potiorem esse oportere semper iudicabo atque profitebor. Et quidem simplicitatem eam hoc loco interpretor, qua qui sunt praediti simplices de aperti,qui nihil ex occulto, nihil ex insidiis agendum putant, veritatis cultores, fraudis inimici dicuntur a Cicerone'. Ita simplicem, ut Cicero iacit, accipiendum puto apud Horatium Flaccum' his versibus: , Pareius hieoiuit frugi dicaturi inept i μγ s. Et iactantior hispaulo est ' Concinnus amicis
Postulat ut videaturi at e It truculentior, alfueriinaaruauer 'simplex furtisi habeatur. Et postea Simpliciονμ auis qualem mesepe identer obtulisim tili Metarnas) ut forte legentem,
ut tacιtum avesseri quouu sermone molestus: ommunisense plane caret. quimus, neut uam temere in nosmet legem sancimin iniquam Gre.
Simplex igitur, apertus liber, minime secatus, veritatis amicus est. Talem se Achilles apud Euripidem' esse ait,
Haec vero simplicitatis ossicia cum iustitiae ossiciis consentanea esse quis adeo caecus est ut non videat ZIdem sane Cicero ubi de sortitudine disputat' sic scribit, itaque viros fortes de magnanimos de eosdem bonos de simplices, veritatis amicos minimeque sallaces esse volumus, quae sunt ex media laude iustitiae. de
alio in loco' simplicem cum iusto coniungit his verbis, Hoc autem celandi ge. Iii 4
414쪽
,go PETRI FABRI I. C. CO MMENT
nusquale sit & cuius hominis quis non videtὶ Certe non aperti,non simplicis est,non ingenui,non iusti,non viri boni. Plato quoque iustum λατει, & G, K-r M. i. d. hoc est probum & simplicem esse oportere docet, sic enim scribit di Z - μοὶ πειρά D ρα Dis,o xcisio ἀδικι- δοκει τι Gιπι εθέλω πλειον παμύς. ἄν es, nuῖ Gθης, quo in loco Ges, nihil aliud quamis iam .h. αγλη significareconstat. Plutarchus' simplicem & iustum copulauit,ubi Cautice si tonem ait απψυ τινα τῆς Hrnetas se Arare μον πναό αν. de αγλου verbo ι .. - usus est in Iulio Caesare in illo loco ubi de Caesiare a praedonibus capto lo- '' quitur olix ius, . - miram νέμ-ς M. &ali . . . loco cum ait, χο μει ν-ακολώς - ἀφελειώ εφαρο ε ς αλα- , αμου --οις ἄγω &c. & alibi saepe . Atque ut hoc loco α- λιδύς ἀφίλω cum pudore & verecundia simplicitas, sic & alibi ab eodem Plutarc o u da misHδυς ευσμει ἀφελὴς, cum verecundia smplex consuetudo, simplices mores din Deum coniunguntur.Sic enim de nudatione virginum Spartanarum scribit δαν
εθωμὸν αφε ,-s-- νεργά &c. Atque haec quidem ad illius de iustitia loci quem ex Plutarcho attulimus illustrationem, ut erant necessaria dictu, ita sopinor abunde lassiciunt, aut quid fatis esse possit, nisi sunt
Fraetores consulum consta. consulum quam praetorum, Frac tum piam Frenaetorum Ictorita, maior. Ese inrepia. Fraefectu er rum D magistratuum. I rum in urbem ingressus. Ficta togam palma Iesu. Scipi quiti ebuinea O seeptrum. Emendatur Pompon, a nus G Eter Themist, locus. E magistratibus populi Romani,deque ossicio & inlimibus magistratuum Romanorum scripsere nostris temporibus permulti ' eleganter prosectὁ &e rudite: quamobrem eorum libros ut legam.ac re legam, lubens, assumo, ut de manibus deponam,inuitus facio. Cum iis contuli nuper animi causa quae olim assiduo labore, magnisq; vigiliis undique conquisieram, mihique ac musis sui diciturὶ cecineram. J diluit aut ab aliis nondum animaduersa, aut d
415쪽
sorum antiquitatis gratiam,quorum improbum laborem scriptis nostris alle uatum esse cupimus. Primum igitur,cum consules avocarentur bellis snitimis, neque esset qui in ciuitate ius reddere posset, factum ait Pomponius ν, ut Praea bior quoque crearetur, qui Urbanus appellatus est, quod in urbe ius dicebat. Hoc iam alij ante me,adhibito Ciceronis loco, illustrarunt, ubi ad Plancum e Bainia uastribit', placuit nobis ut statim ad Cornutum Praetorem vib.literas deser- rem qui quod Consules aberant, consulare munus sustinebat more maiorum. Ore..itie. Verum antequam ad alia transeamus, placet ut hoc indicatis praeterea duobus locis, uno Graeco, altero Latino confirmemus. Et Liuius quidem Comitiis, V -- . inquit, praetorum persectis S.C. factum est ut Fuluio extra ordine urbana prouincia esset, isque rotissimum consulibus ad bellum profectis urbi praees set. Dion quoque, inriQῖ - μ παπιροὐςδις τα ἀν - των ε' ὀπιγὼν ἀ-- f se IS. --αι ό Τ ἀπ .LMκωM. Cum ieitur munus obirent Consulare Praetore eodemque utrique,ut ex Messala Gchius resert ,auspicio crearentur, t M.
Praetores collegae consulum & haberi & dici coeperunt. Quod non modo 'πι ipsius Gelli, , sed etiam Plinij auctoritate, quae pluris facienda est, ut arbitror, hiam demonstrabo.Sic enim de Traiano Plinius , reliqua pars diei tribunali da batur. Ibi vero quanta religio aequitatis 3 quanta legum reuerentiaὶ Adibat ali quis ut principem, respondebat se consulem esse. Nullius ab eo malistratusius, nullius auctoritas imminuta est,aucta etiam, si quidem pleraque ad Praetores remittebat, atque ita Vt collegas vocaret, non quia populare gratumque audientibus, sed quia ita sentiebat. Illud notandum est,etiam si Consulum praeatores essent collegae, attamen minus imperium praetores, maius consules habuisse, ut idem Gellius animaduertit : minorem fuisse praetorum, maiorem k δι .i . consulum potestatem ut scribit Valerius Maximus .Quamobrem recte Iustinianus πῖαια - πικρίαν - των εM E Mait Et sane maior erat Consilium, quam praetorum dignitas. Illis duodecim lictores, cum fascibus prae Hibant,postquam exactis regibus squibus lictores,ut ex Appiano paulo post dia' ' eemus de apud Plutarchum ' legitur, a pinis cαύνια ς ρύεν mssen in Remis is, b - - α δε-μωδειν α ὐςύς προσάξω , imperij eorum vim uniuersam, omniaque insignia sub titulo Consulatus in se Valerius Publicola
416쪽
,8, PETRI FABRI I. C. COMMENT.
I securibus utebantur, nisi cum imperio & dignitate consalari missi essem: tum enim quasi Consules, duodecim luctiores cum totidem securibus & fascibus, ipsos comitabantur, ut Plutarchus de Paulo Aetnsio in Iberiamimissi, hi,
Mi cs in. Quia si belli gerendi causa inprouinciam Consuloc Praetor simul inita terentur, partaque & reportata Victoria da trium phandi iure intercos quae reiaretur, quis dubitat quin optimi quique iudices id sequeremur, quod 'ttilium, Calatinum iudicem acceptum interi Luctati um consulum N M . Valerium praetorem , insigni poenorum classe circa Siciliam deleta, triumphoque a Se natu decreto pronuntiasse legimus, quando et i dimicandum necne esset con tiariis inuicem ipsi sententiis dissediissent prioris consulis partes futurae. mal iusque habiturum fuerit momentum quod Consul,quam quod praetor impe rasset, si auspicia uterque accepisset, sed diuersa, magis auspicia consulis staretur, eadem omnino ratione in honore triumphi minorem , id est praetoris potestatem , maiori, hoc est Consulis potestati aequandam non fuisse utri terius Maximus auctor est Sanc quemadmodum Constillam quam prae torum , ita quoque proconsulum quam propraetorum dignitas fuit augustior Cessabat imperium propraetoris praesente proconsule. Quam in rem mcino rabile semper existimaui quod Plutarchus refert. Catonem Uticensem pro praetorem cum ei re Appius Varus & Scipio Proconsul imperium deserrent; cessisse ac repudiasse, ne in leges committeret. Adseram ipsa Plutarchi verba nam consignatis tabulis agimus, & non tam nobis, quam ipsis eorum quae tradimus auctoribus & fidem & gratiam haberi volumus. Ita igitur Plutarchus
. mPl ut tandem decem & octo Praetores in ciuitate ius dixerint. Sed hae in re non bene opinor Pomponio cum aliis historicis conuenit,quos inuicem conciliare nostri nunc quidem instituti non est. Quamobrem pergamus,& laboranti Pomponio auxiliarem ac medicam, quod poterimus, manum porrigamus. Ait igitur Pomponius. Et haec omnia quoties in rc pub. sunt maei stratus obseruantur. Quoties autem proficiscuntur,unus relinquitur qui ius dicar, is vocatur praesectus urbi, qui praefectus olim constituebatur, postea sere Latinarum seriarum causa introductus est, & quotannis obseruatur. Hic dubitari&quaeri potest quid sit illud iN REpvs. Videtur Opponere eos qui sunt in re
pub. iis qui proficiscuntur. Quasi vero ij qui vel belli pro pop. Ro. gerendi, vel
r ς' V prouinciarum pop. Romani administrandarum gratia urbe pedem esserunt, non sint in re publica. At certe rempub.tractant, Reipublicae dant operam' & inseruiunt,ideoque reipub.causi abesse dicuntur,ut scribit' Modestinus, quod loco planius explicabitur cum erit commodum. An igitur Vt urbis nomine I
417쪽
AD L. II. DE ORIG. IVR. D. 383
mine Roma. Magistratus nomine urbanus populi magistratus intelligitur, adeo ut a praesidibus prouinciarum apud Vlpianum secernatur masti stratus', 'si' s& populi Romani magistratus , quod praesides S rectores prouinciarum non
tam lint magistratus quam pro urbanis magistratibus, proprieque potestnes nominentur',quod hodieq; fit in Italia: sic etiam dicedum est eam proprie ae specialiter rempublicam vocari atque intelligi, quae sit populi Romani Z vn. --a . r. bis Romae respublica. Quamobrem qui proficiscatur in prouincias,sue iuris, siue belli administrandi gratia ron esse in republicased abesse reipublicae,id est e .lib. i. Romanae reipub. Romaniq; cuius Roma caput est imperii causa censeantur. - - δ' omnino ita videtur, nec placet quod aliquiaO placuit Ut pro I N RE p v R. legaAmusi N vRs z.Na etsi frequens&perfacilis lapsus est,qui si ex mutati, loco It teris,d: Pomponius paulo ante praetorem urbanum appellatum, quod in urbe ius dicebat, de praetores in ciuitate, id est in urbe ius dicere scripseri t, ac paulo post de praefecto urbi loquatur, nec praesectum reipub. Vocet, attamen quando ita uti legimus in ei nendatissimis quibusque codicibus legitur,nihil temere ima mutandum puto, praesertim ci id Verbum εἰ idoneum sensum habeat, ut
ante ostendimus, de apud alios auctores ita REsPVr OCA pro urbe, S A REpv-3Lica As Essε pro ab urbe abesse scriptum reperiatur. Sallustius ubi de Pi sene, cui ob suspicionem urbanae coniurationis prouincia Hispania vliroextra ordinem data est ut Suetonius ' tradit, quemque sub titulo & honore pro- d in Drus,raetoris in prouinciam Senatus miserat ut eum procul ab urbe ablestaret, ita ''' oquitur', Postea Piis in citeriorem Hispaniam qu stor pro praetore missus est, e in Catili adnitente Crata,qubdeum infestum Cn.Pompeio cognouerat, neque tamen Senatus prouinciam inuitus dederat, quippe foedum hominem a repub. procul esse volebat. Viden ut propraetorem dicit procul esse a repub. quia Romae non si, de ut Asconius hac ipsa de re agens expressit, quia procul ab urbe sit. Asconii haec verba sunt , Piso autem cum haec dicerentur perierat in Hispania, emissus a Senatu per honorem legationis ut ab urbe ablegaretur. Sic enim &feliciter meo quidem iudicio&recte Franciscus Robortellus Vtinensis V. C. μηρ. in hunc locum restituit, cum in omnibus exemplaribus antea corrupte omnino F 'contra historicam fidem,contra rationem&nullo sensu legeretur hoc modo,
Salustius usurpauit,& A a vRs Elas Esset quo Asconius utitur, idem significandi N REpvs. apud Pomponium idem quod i N vRsE. Sic rempub. apud Cornelium Tacitum ξ, id est urbem Romam interpretor cum scribit, Helui - 1 M. Hidius&Paconius Italia depelluntur. Montanus patri concessiis est, praedicto ne in repub. haberetur.
a Ατvst. Quid est quod ait praesectum olim constitutum, postea feriarum Laiatinarum causa introductum esse,"annis obseruari ZHunc locum S man
cum S mutilum esse quis bene oculatus non videt3Equidem etsi non sum Lunceus, attamen antequam hac de re Budaeo: v. c. quidquam suboluisse intelligerem, ipse ab initio sola ratione naturali ductus squam qui velut magistram in legendo & meditando non adhibet, oleum&operam perditi non bene apta
esse inter se omnia ista perspexi, ac potius aliquid tale in priori membro re-
418쪽
Ioni debere,ut quam ob causam, aut quatenus,aut ad quod usque tempus o-im constitueretur praesectus intelligeremus, quemadmodum subiicit quamobrem postea introductus fuerit,nempe Latinarum seriarum causa.Non possum probare illorum opinionem,qui ut huius rationis aculeos effugiant, eam extraordinariam,vt ita loquar,interpretationem constituendi verbo adhibent, ut coNsTi Tvi, extra ordinem constitui significet. Nec tamen nego quin sint quidam magistratus, qui extra ordinem utilitatis causa constituantur, nam de praefecto annonae 3e vigilum id postea Pomponius tradit, hoc nego coNsTi- Tvl, esse Ex TRA ORDINEM CONsTI Tvi. Alioqui non modo praefectias, sed omnes Romani magistratus suissent extraordinatij, quod eos suisse consti- , tutos Pomponius dixerit. Nam ubi de Cosulibus ,exactis deinde Regibus, inquit, Consules constituti sunt duo , sic Censores, Aediles, Qua lores aerarii, Quaestores parricidij,Decemuiri,Tribuni militum,Cetumuiri, Quatuorviri, Quinqueviri, Triumuiri, Praetores, ae omnes denique populi Romani magistratus, qui ius in urbe dicunt, constituti fuere, si verbis Pomponij credimus. Hoc enim constituendi verbo cum de horum omnium creatione agit, usus est. Non sequor Budaeum, qui pro coNsTi Tu E 3 ATvR, legendum censet hoc modo coNsTITur B AT v aEM. Cur non sequar,nihil magnopere attinet ut dicam, nam nec ipse cur ita sentiat aut scribit, aut quid omnino sentiat satis exprimit.Id potius proferam,si videtur, quomodo Pomponium nostrum esse
locutum arbitrer.Ita nimirum Is vo CA TvR PRAEIECTVs v RBI, QUI PRO -
2CTIs OLIM CONsTITu EB ATvR &c. Vult igitur, mea quidem sententia, Pomponius hoc apposito verbo breuiter repetere quod paulo ante ita dixeratuvo TIES PRO FICI s C v NT vR,ut ad ea quς subiicit, commodiore via transeat. Quod pro pRAzFEc Tvs lego pRorvc Tis, mirum non videbitur, neque ab-ἰLi-ν μυ- surdum ei qui scierit apud Martianum'ubi omnes codices habent,AT si uvis
tinis libris ita legi, Ac si uvΙs ADVERsvs HANC LEGEM PROFECTvs AE-x Axio opREps ERIT. Denique in Unius literulae immutatione, etsi magna vis
persaepe est, non tamen Vsque adeo morosi esse debemus, nisi fallor, ut scripto rationem postponamus: actum maxime, cum haec alicuius loci similitudine atque auctoritate sulciri & sustentari potest. Adscripsi rationem superius,qua tenus quidem ea literis exprimi potuit quae facilius mente & cogitatione per-eipitur. Consequens est ut auctoritatem adiiciam. Cornelius Tacitus libro HSed praecipua ex eo gloria, quod praesectus Vrbi recens continuam potestatem& insolentia pari grauiorem mire temperauit: namque antea prosectis domo regibus, mox magistratibus,ne urbs sine imperio seret, in tempus deligebatut qui ius redderet ac subitis mederetur, seruntiive a Romulo Dentrem Romulium, post a Tullo Hostilio Numam Martium, & a Tarquinio superbo Sp. Lucretium impositos. Dein Consules mandabant. Duratque simulacrum quoties ob ferias Latinas praeficitur qui consulare munus usurpet.Ex hoc Taciti loco, qui aliis compluribus ut mihi quoque innotuit , ausim affirmare dea promptum esse illum quem exponimus Pomponij locum. Illustratur quidem certe ac integritati suae restituitur: nam quod nos pRo F E C T Is reponimus apud Pomponium, id ut verum fatear, ex Tacito dudum desumpsimus. Quod au
419쪽
AD L. II. DE ORIG. IVR. D. 381
tempχorve T Is lego,nec addo articulum iis, id est magistratibus, id eo sa-cio,quod etsi non ascribatur,satis per se intelligitur. Sic & apud Scaevolam ,ε - .sa is ira E vivo PARlAT. Sic enim legendum ex Pandectis Flor. id est eo vitio, ou. . si σκα& paulo post REDEAT uvE M o R T v o, id est eo mortuo. Quod ut obitet di . t ' cam, loquendi genus S cum est, ut pote quo utitur Antiphon περὶ τὼ ηράτου
tonio familiare:Nam in Iulio , Triumphalem virum repetundarum postula I eq. uit,absolutoque Rhodum secedere statuit,& in Othone , Vbi nana Impera tor esset requirentes, perruperunt in triclinium usquem ec nisi viso destiterunt Et postea', irrumpentibusque ad primum gemitum modo celans, modo dete- ngens plagam exanimatus est.Illud non omittam vidisse me, Romae cum essem annis superioribus,in bibliotheca Uaticana tres antiquissimos libros Digestorum,in quoru uno pro FERE emendatu est v ERO, ac fortasse ita letendum est, quod facilius admittent quibus digamatis Aeolici squo plerunq; Pandectarum Florentinam scriptor est usus,ut& PRAEFUIT pro PRAEdvIT,&FI provi,8 plurima eius generis poneret potestas non erit incognita. Quod aute depraesecto fetia tu latinam causa introducto hic dicitur,exposuere Budςus ', Balduinus', o i, -- Hotomanus',adhibitis Gellij &Macrobij' locis. Id nondum quod scia a quo- quam fuit exposit cur constitueretur praesectus Vrbis seriar u latinarum cau- ρ- ω, --δsa.Ego reperio solitos in Albanum monic quotannis urbe proficisci omnes vr PAE dictatbanos magistratus,ad sacra Ioui per triduu aut quatriduu pro Latino populo sacienda,quibus inductaru olim inter Romanu Latinumq; populum factaru rmemoria renovabatur,& his coccptiuis Latinarum seriaru diebus, ex Albano ιι mole Latinis populis carne ex sacris petere ius cum Romanis suit,ut apud Varronem' legimus. Adeo aute omnes magistratus prosciscebantur,ut ne Tribu - , ω a. h.
nus quidem plebis scui nullum diem abesse Roma licebat, ut est apud Gelliu ,
bis scribitin Romae maneret. Ne igitur eo tepore urbs sine magistratu soret, ac ' ut petentibus dici ius posset, praefectus Vrbi introductus est, simulacro quas quodam,ut Tacitus loquitur,& imagine illius creationis quae fiebat ab initio, propter magistratuu ab urbe in prouincias prosectionem belli gerendi gratia. Huc pertiuet Dionysi j Halycarnasset locus' quem subiiciam,vbi de Tribuno, . M.f.
ἴθ, vi ri; Ril iά, ἐπὶ Ξ Ορας 4ωίαίνουσαι. του λιαμβῆ es με si τῶν H ς γρικαν S' ἐθos 3 μου νος ροναι των τ' πολεῶς τους διημάρχουs κνως. Itaque praefectus urbis feriarum Latinarum tempore postulationibus audiendis vacare, ac ius dicere poterat: nam non modo consulare,sed omnium etiam magistratuum munus, aut certe muneris quandam similitudinem usurpabat,& aequum fuit prosectd ut saltem subitis mederetur. Facit in hanc rem ille Taeiti locus' ubi ait, Caeterum postulandis reis tam continuus annus fuit, L ex ...t seriarum Latinarum diebus praefectum urbis Drusum , auspicandi eratia tribunal ingressum, adierit Calpurnius Salvianus in Sextum Marium.
Item quod Iulius Capitolinus in M. Antonino philosopho scribit sic sere,
420쪽
,8 : PETRI FABRI I. C. . COMMENT.
Vitilem togam sumpsit quinto decimo aetatis anno, statimque ei L. Celonii Commodi filia desponsata est ex Adriani voluntate,nec multo post praesectus . . feriarum Latinarum fuit, in quo Konore praeclarissime se pro magistratibus agentem & in conuiuiis Adriani principis ostendit.Hoc enim loco praesectum
seriarum, praesectum urbis feriarum latinarum causa constitutum interpretor. Porro pollulationes harum seriarum tempore a Claudio Imperatore inter a in Nero- dictas fuisse scribit Suetonius' his verbis, Auspicatus est & iurisdictionem prς- V 7' secti urbis sacro Latinarum celeberrimis patronis non transalitias ut assolet,&breues, sed maximas plurimasci postulationes certatim ingeretibus, quam uis interdictum a Claudio esset In hanc de praefecto urbis disputatione lon ius ab instituto me prouexit Pomponius. Itaque reuertar ad Consules ac Praeto res,de quibus visum initio pollicitus,ea tantum spotero dicam, quae ab aliis
nondum animaduersa, literisve prodita credimus,& tamen ad cognitione an liquitatis maxime pertinent. Dicam autem eo ordine,quo quidque in metem venerit. Inter insignia& ornamenta consularia sellae curules connumeran .s Mabs p tur . Cassiodorus in formula Cosulatus', Sellam curulem pro sua magnitu sem μ' dine multis gradibus enixus ascende. Ausenius ad Gratianu Imp. discipulum in gratiarum actione proconsulatu, ipsa autem sedes honoris Sella curulis glo- 'ib. c. VM riosa pompis imperialis Officit, in cuius me fastigio ex qua mediocritate po suisti, quoties a me cogitatur,vincor magnitudine&redigor ad silentium non ingratus beneficiis,sed oppressus.Has sedes cosulares eburneas, vel f ut Vopiseia iri . g. in Aureliano & Sidonii ad Syagrium ' verbo utar) eboratas suisse repperi qui o seriberent , qui aliquo auctorii testimonio comprobarent n5 reperi. Quam-μ. obrem operae pretium facturus videor si veterum S probatorum scriptorum
ment rej b. auctoritate in hanc rem attulero.Liuius',Rom interim satis iam omnibus, ut , in tali re ad tuendam arcem copositis, tu rba seniorum domo regressa aduetum rana, liostium obstinato ad mortem animo expectabat,qui eorum curules gesserant
magistratus,vi in fortunae pristinς honorumq; aut virtutis insignibus morerentur, quae augustissima vestis est thensas ducentibus triumphantibusve ea vestiti medio adium eburneis sellis sedcre. Haec Liuij verba ad curules omnes ma- ei stratus pertinent. Ad consules proprie ac specialiter quae ex variis auctoribus Graecis&Latinis adscribam. Dionysius Halycarnasi rus ubi de ConsulibusF,
Ouidius tib i.Fastorum. Iam noui praeeuntsestes,noua purpurafulget, Et noua conspicuum pondera sentit ebur. Claudianusin tertium Honorij Consulatum, Seu circum trabeis fulgentibus aurein intres,
Seu selibres ludos selis seu fultus eburno. & apud Flauii imVopiscum Aurelianus Imp.sic loquitur, Cape igitur tibi pro rebus cestis tuis
coronas murales quatuor Sc. subarmalem profundum, sellam eborata, Nam te Consulem hodie designo scripturus ad Senatum Sc. At non modo ex ebore factas curules&consulares sellas, verum etiam signa in ipsis fuisse impressa testatur idem Ouidius libro 4.de Ponto .